Jolomil ch’utub’aj-ib’
Re xchaab’ilal laa wiyajil
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2023


Re xchaab’ilal laa wiyajil

Mexwan jo’ li b’ak’leb’ jwal q’un, sa’ li b’ak’leb’ re li paab’aal li xetikib’ malaj li xe’xk’e eere. Laa’aqex li kaw.

Naab’al chihab’ chaq anajwan, naq yookin chaq chi k’anjelak aran Sudamerica Noroeste ut wankin aran Peru, xinnumsi jun li ch’ina-usil hoonal li nawaj xwotzb’al eerik’in anajwan.

Kik’ulman naq yookin chaq chi sutq’iik sa’ ochoch chirix chixjunil lin k’anjel sa’ jun roso’jik li xamaan. Chirix xyiib’ankil inhu sa’ li aeropuerto, kintaw jun li winq li q’un xch’ool li yoo chi oyb’enink we b’ar wi’ wankeb’ li b’eleb’aal ch’iich’. Kinixk’am sa’ lix b’eleb’aal ch’iich’ ut kinchunla chirix, re tinhilanq b’ayaq ut tinyal xsahil insutq’ijik sa’ wochoch. Chirix naq koob’eek b’ayaq, laj k’amol b’eleb’aal ch’iich’ kixk’ul jun xb’oqom li nataqlan re, ut kixye re naq moko a’an ta li b’eleb’aal ch’iich’ tinxik wi’. Jalan li b’eleb’aal ch’iich’ kawresinb’il choq’ we ut li nataqlan re kixye re naq tento tinixk’am wi’chik sa’ li aeropuerto re tinjal lin b’eleb’aal ch’iich’. Kinye re naq moko aajel ta ru ut naq naru nokoxik. Chirix xnumik wiib’ oxib’ k’asal, kinril sa’ lix lem ut kixpatz’ we, “Ma laa’at aj Mormon?”

Us b’i’, chirix li patz’om a’an, kinnaw naq lin hilaal kiraqe’. Ink’a’ kinru chixkanab’ankil yal chi jo’kan lix patz’om.

Kinnaw naq aj Omar xk’ab’a’, ut naq xMaria Teresa xk’ab’a’ li rixaqil ut wan wiib’eb’ lix kok’al—xCarolina, 14 chihab’, ut laj Rodrigo, 10 chihab’ wan re. Laj Omar a’an komon re li Iglees chalen chaq xsaajilal. Ke’xyal xq’e lix junkab’al, a’b’an sa’ jun hoonal, eb’ lix yuwa’ ke’xkanab’ xik sa’ li iglees. Laj Omar ink’a’ chik naxik chalen naq wan chaq 15 chihab’ re. Sa’ li hoonal a’an wan chaq 40 chihab’ re.

Sa’ li hoonal a’an kink’e reetal naq moko kin’ok ta sa’ jalan li b’eleb’aal ch’iich’. Moko yal xk’ulman ta! Kinye re anihin laa’in ut naq wankin sa’ lix b’eleb’aal ch’iich xb’aan naq li Qaawa’ yoo wi’chik chixb’oqb’al a’an sa’ lix korral.

Chirix a’an koo’aatinak chirix li hoonal naq lix junkab’al ke’xyal xq’e sa’ li Iglees. Naab’al li ch’ina-usil hoonal wan sa’ xch’ool chirix li q’ojyin re junkab’al ut junjunq li b’ich reheb’ li kok’al. Chirix a’an kixb’icha b’ayaq “Laa’in jun ralal li Dios.”1

Chirix naq kixye we b’ar wan li rochoch, li rajlil lix b’oqleb’ ch’iich’, ut naq kixk’e inliceens re xwotzb’al rik’in lix obiisp, kinye re naq tinsik’ lin hoonal re tinwanq sa’ li kapiiy li kutan naq taasutq’iiq wi’chik sa’ li Iglees. Kiraqe’ li qab’e chalen sa’ li aeropuerto toj sa’ li wochoch, jo’ ajwi’ li seraq’ chirix lix yu’am, ut kiqajach qib’.

Chirix wiib’ oxib’ xamaan, lix obiisp kinixb’oq ut kixye we naq laj Omar yoo chixk’oxlankil xik sa’ li iglees. Kinye re naq wanqin aran. Chiru li domingo a’an, laj Omar kiwan aran rochb’een lix yum. Li rixaqil ut lix rab’in maji’ xe’raj. Wiib’ oxib’ po chik chirix a’an, lix obiisp kinixb’oq wi’chik a’b’an re xyeeb’al we naq laj Omar tixkub’si xha’ li rixaqil ut lix kok’al wiib’, ut kinixb’oq re naq tinwanq aran. A’in li jalam-uuch naq ke’k’ojob’aak jo’ komon sa’ li Iglees.

Jalam-uuch
Li Elder Godoy rik’in lix junkab’al laj Omar sa’ li domingo naq ke’k’ojob’aak jo’ komon sa’ li Iglees.

Chiru li domingo a’an, kinye re laj Omar ut lix junkab’al naq wi kawresinb’ilaqeb’, sa’ jun chihab’ a’anaq jun maatan choq’ we xtz’apb’aleb’ sa’ junajil jo’ junkab’alej sa’ li santil ochoch re Lima Peru. A’in jun li jalam-uuch re li hoonal a’an, jun chihab’ chik chirix.

Jalam-uuch
Li Elder Godoy rik’in lix junkab’al laj Omar aran sa’ li santil ochoch.

K’a’ut naq ninwotz li seraq’ a’in eere? Yookin chixwotzb’al rik’in wiib’ li ajom.

Xb’een, choq’ reheb’ li chaab’il komon li xe’najto’ rik’in lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik. Xkab’, choq’ reheb’ li komon wankeb’ sa’ li Iglees li ink’a’ neke’xyal xq’e chixpaab’ankileb’ li sumwank jo’ tento xb’aanunkil. Sa’ ka’pak’al, li toj yookeb’ chi k’iik neke’toch’e’, ut eb’ li osob’tesihom ut yeechi’ihom li kawresinb’il choq’ reheb’ li riyajileb’ wan sa’ xiwxiw.

Qatikib’aq rik’in li xb’een na’leb’, eb’ li chaab’il komon li xe’xkanab’ lix b’ehil li sumwank, jo’ kik’ulman rik’in li wamiiw aj Peru, laj Omar. Naq kinpatz’ re k’a’ut naq xraj chaq sutq’iik, kixye naq li rixaqil ut a’an ke’reek’a naq eb’ lix kok’al sahaqeb’ xch’ool sa’ lix yu’am rik’in lix evangelio li Jesukristo. Ke’reek’a naq a’an xhoonalil li sutq’iik sa’ li Iglees re xtenq’ankileb’ lix kok’al.

Ra reek’ankil naq naqataweb’ komon li ink’a’ chik neke’chal sa’ li Iglees malaj li maji’ komoneb’ a’b’an sa’ jun hoonal xwan li evangelio sa’ lix junkab’aleb’ ut xe’xtz’eq xb’aan naq eb’ lix na’ xyuwa’ malaj eb’ lix mama’ ut rixa’an xe’raj hilank. Li na’leb’ a’an naxjalb’ehiheb’ li riyajil chi junelik.

Eb’ li ralal ut eb’ li ri maak’a chik lix kolb’aleb’ rix ut li rosob’tesihom lix evangelio li Jesukristo sa’eb’ lix yu’am. A’ut li mas ra a’an naq xe’xtz’eq li yeechi’ihom re jun junkab’alej chi junelik li xwan sa’ jun kutan. Lix sik’om ru jun xjalb’ehi naab’al tasal li riyajil. Xtoqman jun xxe’el li paab’aal.

A’b’anan, jo’ naqanaw, chixjunil li natoqman naru natuqub’aak wi’chik xb’aan li Jesukristo. K’oxlahomaq li b’oqom xk’e li Awa’b’ej Russell M. Nelson: “Anajwan b’i, wi xatnajto’ rik’in li b’e, nakatinb’oq rik’in x’anchalil inch’ool naq tatsutq’iiq chaq. A’ yaal k’a’ru laa k’a’uxl malaj aach’a’ajkilal, wan jun li na’ajej choq’ aawe arin sa’ lix Iglees li Qaawa’. Laa’at ut li toj maji’ neke’yo’la, osob’tesinb’ilaqex rik’in li taab’aanu anajwan re tatsutq’iiq sa’ lix b’ehil li sumwank.”2

Anajwan aatinaqo chirix li xkab’ na’leb’, eb’ li komon neke’tz’aqon sa’ li Iglees a’b’an ink’a’ neke’xyal tz’aqal xq’e. Jo’ naq li ak xqab’aanu chaq naxtoch’ li qawanjik anajwan, li taqab’aanu anajwan naxtoch’ li qawanjik chalel ut eb’ li qajunkab’al toj te’chalq.

Li Awa’b’ej Dallin H. Oaks kixye qe:

“Lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik nokoxk’e chixk’oxlankil li k’a’ru toj chalel. … Naxk’ut li xnimal ru na’leb’ chirix li k’a’ru chalel re naq taqasik’ ru li us anajwan.

“A’b’anan, wankeb’ li kristiaan li junes neke’xk’oxla li k’a’ru wan anajwan: xloq’b’al anajwan ut roksinkil anajwan, ut ink’a’ neke’xk’e reetal li k’a’ru toj chalel.

“… Naq yooko chixsik’b’al ru qab’e anajwan, yooko raj chixpatz’b’al, “Toj b’ar taawulaq?””3 Li qab’aanuhom anajwan, ma tixk’e xsahil qach’ool ut li yu’am chi junelik, malaj toohe’xk’am sa’ li rahil ch’oolejil ut sa’ li yaab’ak?

Maare wankeb’ li te’xk’oxla, “Moko aajel ta ru naq tooxik sa’ li Iglees rajlal li xamaan,” malaj “Taqatoj li qalajetqil naq chixjunil li k’a’aq re ru taachaab’ilo’q,” malaj “Ink’a’ tintenq’aheb’ laj k’amol b’e sa’ li na’leb’ a’an.”

“A’b’an,” neke’xye, “naqanaw naq li Iglees a’an tz’aqal yaal, ut maajun wa taqakanab’ lix evangelio li Jesukristo.”

Eb’ li neke’xk’oxla chi jo’kan ink’a’ neke’xk’e reetal li “jalb’ehink” tixb’aanu sa’ xyu’ameb’ ut sa’ xyu’ameb’ li riyajil. Eb’ li yuwa’b’ej naru neke’xyal xq’e sa’ li Iglees, a’b’an naru neke’sach lix kok’aleb’—sa’ li yu’am a’in ut sa’ li yu’am chalel.

Chirixeb’ li ink’a’ te’xk’ul li taqenaqil loq’al rik’ineb’ lix junkab’al, li Qaawa’ naxye, “A’aneb’ a’in li moko kaweb’ ta xch’ool rik’ineb’ xnawom xch’ooleb’ chirix li Jesus; jo’kan b’i’ moko te’xk’ul ta lix koroon re lix wankil li Dios.”4 Ma a’an taqaj choq’ qe laa’o malaj choq’ reheb’ li qakok’al? Ma ink’a’ raj tento naq kawaq li qach’ool a’ut b’ayaq ajwi’ naq q’unaq li qach’ool choq’ qe ut choq’ reheb’ li qalal qak’ajol?

Li Awa’b’ej M. Russell Ballard kixye ajwi’ chirix li na’leb’ a’in:

“Wankeb’ li toj ch’a’aj neke’xk’ul xb’oqb’al rik’in li Kristo naq te’paab’anq ut te’kanaaq. … Wankeb’ li tzolom li neke’elajik rik’in junaq li taqlahom malaj junaq k’utum sa’ li Iglees. Wankeb’ li neke’xtaw ch’a’ajkilal sa’ li k’a’ru xk’ulman qik’in junxil, malaj sa’ xmajelaleb’ li komon ut li jolominel, junxil jo’ ajwi’ anajwan. …

“… Wi taaye naq “ink’a’ chik [taawochb’eeniheb’]” xkomon li Iglees ut li jolominel sik’b’ileb’ ru xb’aan li Qaawa’, taak’ul jun li nimla eek’asink li anchal ink’a’ taawil anajwan.”5

Ra rilb’al li k’a’ru taakanab’—ut k’a’ut a’an? A’ yaal k’a’ru, moko us ta xkanab’ankil yal chi jo’kan li musiq’ejil rahilal tixkanab’ choq’ reheb’ li alal k’ajolb’ej.

Ex raarookil was wiitz’in, wi yookex chixnumsinkil junaq reheb’ li na’leb’ a’in li xinye resil, b’aanuhomaq usilal tz’ilomaq rix lee b’e. Laa’ex nekenaw naq wan jun li k’uub’anb’il na’leb’ choq’ qe sa’ komonil. Laa’ex nekenaw naq eb’ li junkab’alej naru te’wanq chi junelik. K’a’ut naq teek’e sa’ xiwxiw lee yu’am laa’ex? Mexwan jo’ li b’ak’leb’ jwal q’un, sa’ li b’ak’leb’ re li paab’aal li xetikib’ malaj li xe’xk’e eere. Laa’aqex li kaw. A’in lee hoonal re xb’aanunkil a’an ut li Qaawa’ texxtenq’a.

Toj sa’ xchamal li waam, nekexinb’oq chi na’leb’ak, naq tex’iloq chi uub’ej, “b’ar wi’ naxik li b’e a’in,” ut wi aajel ru naq teejal lee b’e re’ xtenq’ankileb’ lee riyajil. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. “Laa’in jun Ralal li Dios,” Eb’ li B’ich, 196.

  2. Russell M. Nelson, “Al avanzar juntos,” Liahona, abril 2018, 7; tiqb’il xkawil li aatin.

  3. Dallin H. Oaks, “Toj b’ar taawulaq?,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019.

  4. Tzol’leb’ ut Sumwank 76:79; tiqb’il xkawil li aatin.

  5. Chi’ilmanq ajwi’ M. Russell Ballard, “Ani aj ik’in tooxik?,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re octubre 2016; tiqb’il xkawil li aatin.