Eb’ li awa’b’ejihom re loq’alil

Rik’in li na’leb’ k’utb’esinb’il sa’ li kutan a’in, naqanaw naq lix junelikil eechanihomeb’ chixjunileb’ li neke’chal sa’ ruchich’och’ maawa’ a’an li choxa choq’ reheb’ li tiikeb’ chi paab’ank ut li junelikil rahilal re xb’alb’a choq’ reheb’ li rela’. Jun xcha’al lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios re rahok choq’ reheb’ li ralal xk’ajol a’an li na’leb’ kixk’ut li qaKolonel, Jesukristo: “Sa’ rochoch lin Yuwa’ k’iila ochoch wan.”¹

Li k’utb’esinb’il tzol’leb’ re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan li k’ojob’anb’il wi’chik naxk’ut naq chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios —ka’ajeb’ wi’ junjunq li ink’a’—te’reechani jun reheb’ oxib’ chi awa’b’ejihom re loq’alil, ut li jun li jwal kub’enaq toj “naqʼaxok ru chixjunil li natawman ru.”² Chirix jun hoonal naq eb’ li ke’q’etok aatin te’xk’ul rahilal xb’aaneb’ lix maak, a’ li rahilal li tixkawresiheb’ choq’ re li k’a’ru taachalq chalel, chixjunileb’ te’wakliiq chi yo’yo ut taaraqe’q aatin chirixeb’ sa’ roso’jik xb’aan li Qaawa’ Jesukristo. Aran, li qaKolonel aj rahonel, li, jo’ nak’utman chiqu, “naxnimobʼresi xloqʼal li Yuwaʼbʼej, ut naxkol chixjunil lix yiibʼahom li ruqʼ,”³ tixtaqla chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios sa’ jun reheb’ li awa’b’ejihom re loq’alil a’ yaal li rajomeb’ xch’ool ke’xk’utb’esi rik’in xb’eheb’ ke’xsik’ ru.

Jun chik li tzol’leb’ ut k’anjel li paab’anb’il ka’ajwi’ sa’ li Iglees li k’ojob’anb’il wi’chik a’aneb’ li k’utb’esinb’il taqlahom ut sumwank li neke’xyeechi’i reheb’ chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios li loq’laj usilal re xk’ulb’al li loq’alil q’axal taqenaq sa’ li choxahil awa’b’ejihom. Li na’ajej q’axal taqenaq—li taqenaqil loq’al sa’ li choxahil awa’b’ejihom—a’an lix jayalihom Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.

Rik’in li na’leb’ k’utb’esinb’il sa’ li kutan a’in, eb’ laj santil paab’anel neke’xtaw ru chi jo’ka’in lix k’uub’anb’il na’leb’ li Dios re sahil ch’oolejil choq’ reheb’ li ralal xk’ajol. Li k’uub’anb’il na’leb’ a’an natikla rik’in li qayu’am jo’ musiq’ej naq maji’ nokoyo’la, ut naxk’ut li rajom ut xteneb’ahom li qab’eenik sa’ ruchich’och’ ut li na’ajej naqasik’ chirix li yu’amej.

Rik’in li na’leb’ k’utb’esinb’il sa’ li kutan a’in, naqanaw naq “saʼ chixjunilebʼ li awaʼbʼejihom wan jun chaqʼrabʼ kʼeebʼil”⁴ ut naq li awa’b’ejihom re loq’alil naqak’ul sa’ li raqb’a-aatin sa’ roso’jik a’an sik’b’il ru a’ yaaleb’ li chaq’rab’ neke’qasik’ xtaaqenkil sa’ li qayu’am. Sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ re rahok a’in, wankeb’ k’iila awa’b’ejihom—k’iila ochoch—re naq chixjunileb’ li ralal xk’ajol li Dios te’reechani jun awa’b’ejihom re loq’alil, b’ar wi’ neke’ru “chixkuyb’al” tz’aqal lix chaq’rab’il.

Sa’ xch’olob’ankil xwanjikeb’ ut xteneb’ahomeb’ li oxib’ chi awa’b’ejihom sa’ lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej, qatikib’aq rik’in li q’axal taqenaq, a’ lix jayalihomeb’ li choxahil taqlahom ut k’ojob’anb’il k’anjel li k’utb’esinb’ileb’ xb’aan li Dios sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Sa’ li “choxahil” loq’alil⁵ wankebʼ oxibʼ chi tasal,⁶ ut li q’axal taqenaq a’an li taqenaqil loq’al sa’ li choxahil awa’b’ejihom. Aran te’wanq li ani “keʼkʼuluk re xkomon lix tzʼaqalil ru, ut xkomon lix loqʼal”, jo’kan naq, “diosebʼ aʼan, ralalebʼ [ut xrab’ineb’] ajwiʼ li Dios”⁷ ut “teʼwanq chiru rilobʼaal li Dios ut lix Kristo chi junelik qʼe kutan.”⁸ Rik’in k’utb’esinb’il na’leb’, li Dios kixk’utb’esiheb’ li junelikil chaq’rab’, k’ojob’anb’il k’anjel, ut sumwank li tento te’paab’amanq re xtawb’al li diosilal na’ajman ru re xk’ulb’al li choxahil eechanihom a’an. A’an a’in lix jayalihom Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan xb’aan naq li rajom li Iglees a’in, a’an xkawresinkileb’ li ralal xk’ajol li Dios choq’ re li kolb’a-ib’ sa’ li choxahil loq’al, ut chi tz’aqal, li taqenaqil loq’al sa’ lix tasalil q’axal taqenaq.

Lix k’uub’anb’il na’leb’, li k’ojob’anb’il sa’ xb’een li junelikil yaal, narelaji naq li taqenaq loq’al naru taak’ule’q ka’ajwi’ rik’in xpaab’ankileb’ li sumwank re lix sumlajik jun winq rik’in jun ixq chi junelik sa’ li santil ochoch,⁹ jun sumlajik taaruuq te’xk’ul chixjunileb’ li tiikeb’ chi paab’ank. A’in nokoxk’e chixk’utb’al naq “li winqilal ut ixqilal a’an aajel ruhil eetalil chirix aniho ut k’a’ut naq wan li junjunq, naq maji’ nayo’la, sa’ li yu’am a’in, ut sa’ li junelik q’e kutan.”¹⁰

Jun na’leb’ jwal nokoxtenq’a chixkawresinkil qib’ choq’ re li taqenaqil loq’al a’an li jek’inb’il aatin chirix li junkab’al li kipuktesiman sa’ 1995.¹¹ Li raatinul naxk’ut xyaalaleb’ li teneb’ahom li nokohe’xkawresi re wank rik’in li Dios Yuwa’b’ej ut li Jesukristo, li Ralal. Eb’ li ink’a’ neke’xtaw ru chi tz’aqal lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej choq’ reheb’ li ralal xk’ajol maare neke’xk’oxla naq li jek’inb’il aatin a’an yal jun tz’iib’anb’il reetalil li qachaq’rab’il li naru taajalmanq. A’b’anan, laa’o naqaye xyaalal naq li jek’inb’il aatin chirix li junkab’al, li k’ojob’anb’il sa’ xb’een li tzol’leb’ ink’a’ naru xjalb’al, naxch’olob’ chan ru li junkab’alej sa’ ruchich’och’ b’ar wi’ taa’uxq li qajunelikil k’iijik.

Li apostol aj Pablo kixch’olob’eb’ li oxib’ chi awa’b’ejihom re loq’alil naq kixjuntaq’eetaheb’ rik’in xloq’alil li saq’e, li po, ut eb’ li chahim.¹² Li taqenaq kixk’ab’a’i “choxahil” ut li xkab’ kixk’ab’a’i “terrestil.”¹³ Ink’a’ kixk’e xk’ab’a’ li kub’enaq, a’b’an kik’utb’esiman chiru laj Jose Smith naq lix k’ab’a’ a’an “teleestil.”¹⁴ Jun chik li k’utb’esinb’il na’leb’ kixch’olob’ ajwi’ xwanjikeb’ li kristiaan li te’taqlaaq sa’ li junjunq reheb’ li awa’b’ejihom re loq’alil a’in. Eb’ li neke’xsik’ ru naq ink’a’ “te’xkuy xpaabʼankil lix chaqʼrabʼil jun choxahil awaʼbʼejihom”¹⁵ te’reechani jalan chik li awa’b’ejihom re loq’alil, kub’enaq chiru li choxahil, a’b’an rik’in xchaq’rab’il ke’xsik’ ru ut neke’ru “chixkuyb’al” chi tz’aqal. Li aatin kuyuk li naab’al sut natawman sa’eb’ li loq’laj hu, naraj naxye xaqliik chi kaw chiru.¹⁶ Qayehaq, eb’ li wankeb’ sa’ li terrestil awa’b’ejihom—li naru najuntaq’eetman rik’in li choxa jo’ tawb’il ru xb’aan lix k’ihaleb’ li kristiaan—“aʼanebʼ … li nekeʼkʼuluk re wank chiru li Kʼajolbʼej, aʼbʼan lix tzʼaqalil ru li Yuwaʼbʼej inkʼaʼ nekeʼxkʼul.”¹⁷ Aʼanebʼ “li winq chaabʼilebʼ xchʼool re li ruchichʼochʼ, li keʼmutzʼobʼresiik ru xbʼaan xbʼalaqʼebʼ li winq,”¹⁸ a’ut “moko kawebʼ ta xchʼool rikʼin li yaal chʼolobʼanbʼil chirix li Jesus.”¹⁹

Li ani taqlanb’il sa’ li awa’b’ejihom re loq’alil jwal kub’enaq, li teleestil, a’an li “ani inkʼaʼ naru chixkuybʼal … jun terrestil awaʼbʼejihom.”²⁰ A’aneb’ li ke’xtz’eqtaana li Kolonel ut maak’a’ ke’xb’aanu re xyu’aminkileb’ li choxahil chaq’rab’. A’an a’in li awa’b’ejihom te’wanq wi’ laj maak, chirix naq te’xk’ul rahilal xb’aaneb’ lix maak. Yeeb’il sa’ li k’utb’esinb’il na’leb’ re li kutan a’in naq “aʼanebʼ … moko keʼkʼuluk ta re lix evangelio li Kristo, chi moko li yaal chʼolobʼanbʼil chirix li Jesus. …

“Aʼanebʼ aʼin li wankebʼ choqʼ aj tikʼtiʼ, ut aj tuul, ut aj muxul sumsu, ut aj koʼbʼeet, ut yalaq ani narahok re ut nayoobʼank re li tikʼtiʼ.”²¹

Chi aatinak chirixeb’ li oxib’ chi awa’b’ejihom re loq’alil rik’in lix profeetil na’leb’, li Awa’b’ej Russell M. Nelson toje’ xtz’iib’a: “Ink’a’ naru xb’isb’al xka’ch’inal xhoonalil li yu’am sa’ ruchich’och’ naq juntaq’eetanb’il rik’in li junelik kutan. A’b’an jwal aajel ru li k’amok a’in! K’oxla chi us chan ru nak’anjelak: Sa’ li yu’am a’in nakatru chixsik’b’al ru b’arwan reheb’ li chaq’rab’ taapaab’—eb’ li re li choxahil awa’b’ejihom, li terrestil, malaj li teleestil—ut, chi jo’kan, b’arwan reheb’ li awa’b’ejihom re loq’alil tatkanaaq wi’ chi junelik. K’a’jo’ xchaab’ilal li k’uub’anb’il na’leb’! A’an jun k’uub’anb’il na’leb’ li tz’aqal naroxloq’i lix taql laa ch’ool.”²²

Li apostol aj Pablo kixk’ut naq ke’k’eeman lix k’utum ut lix taqlahom li Qaawa’ re naq chiqajunilo “tz’aqalaq qe qu jo’ naq tz’aqal re ru li Kristo.”²³ Re taa’uxq a’an, taa’ajmanq ru xkomon chik chiru yal xtawb’al qana’leb’. Moko tz’aqal ta ajwi’ naq q’unb’esinb’ilaq qach’ool chirix li evangelio; tento took’anjelaq re naq jalb’ilaq qach’ool xb’aan. Wankeb’ jalan chik li na’leb’ jultikanb’il, li neke’xk’ut chiqu naq wan li k’a’ru tento taqanaw, a’b’an lix evangelio li Jesukristo naxye qe naq wan li k’a’ru tento toowulaq wi’.

Rik’in li na’leb’ a’an naqak’e reetal naq sa’ li raqb’a-aatin sa’ roso’jik, ink’a’ ka’ajwi’ taatz’ilmanq rix chixjunil li us ut li ink’a’ us b’aanunb’il—li qab’aanuhom. Taatz’ilmanq rix li k’a’ru xk’ulman xb’aan li qab’aanuhom ut li qak’oxlahom—k’a’ru li xoo’ok wi’. Nokok’ulub’aak choq’ re li junelik yu’am naq jalb’il qach’ool. Jo’ oksinb’il arin, li aatin a’in k’iila paay naraj naxye jun nimla xjalajik li qawanjik. Maak’a’ xwankil naq anihaq yal tixb’aanu k’a’ruhaq chi maak’a’ xk’oxlahom. Eb’ li taqlahom, li k’ojob’anb’il k’anjel, ut li sumwank re li evangelio moko a’an ta jun xtusulal li k’a’ru taqak’uula sa’ junaq li k’uuleb’al re li choxa. Lix evangelio li Jesukristo a’an jun k’uub’anb’il na’leb’ li naxk’ut chiqu chan ru toowulaq jo’ li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq toowulaq.²⁴

B’antiox re li Jesukristo ut lix tojb’al rix li maak xb’aan, naq nokot’ane’ sa’ li yu’am a’in, naru naqajal qak’a’uxl ut noko’ok wi’chik sa’ xb’ehil li sumwank li nak’amok rik’in li rajom li qaChoxahil Yuwa’ choq’ qe.

Lix Hu laj Mormon naxk’ut naq “li yuʼam aʼin [wan] choq’ jun kutan re xkawresinkil qibʼ chixkʼulbʼal li Dios.”²⁵ Ch’a’aj b’ayaq naq ka’ch’in xhoonalil “li yu’am a’in” a’b’an k’eeb’il xkomon chik li yo’onihom (choq’ re junjunqeb’ li kristiaan) xb’aan li na’leb’ kixk’utb’esi li Qaawa’ chiru li Awa’b’ej Joseph F. Smith, jo’ tz’iib’anb’il sa’ li tasal 138 re li Tzol’leb’ ut Sumwank. “Kinkʼe reetal,” kixtzʼiibʼa li profeet, “naq ebʼ li xbʼeenil li tiikebʼ chi paabʼank saʼ li jun kʼojlajik aʼin, naq nekeʼel chaq saʼ li yuʼam wan wiʼ li kamk, nekeʼkana chi kʼanjelak saʼ xjultikankil li evangelio re li jalbʼa-kʼaʼuxlej ut li tojbʼal-ix, saʼ xkʼabʼaʼ lix mayej li Kʼajolbʼej Junaj Chiribʼil chiru li Yuwaʼbʼej, saʼ xyanqebʼ li wankebʼ saʼ qʼojyin ut rubʼel xmoosil li maak saʼ li nimla ruchichʼochʼ rehebʼ lix musiqʼebʼ li kamenaq.

“Ebʼ li kamenaq li teʼxjal xkʼaʼuxl teʼtojeʼq rix, rikʼin abʼink chiruhebʼ li kʼojobʼanbʼil kʼanjel re li rochoch li Dios,

“Ut chirix naq xeʼxtoj joʼ nimal li tojbʼa-maak xbʼaan li qʼetok aatin keʼxbʼaanu, ut xeʼchʼajeʼ toj reetal naq chʼajbʼilebʼ, teʼxkʼul jun xqʼajkamunkilebʼ aʼ yaal joʼ chanru lix kʼanjelebʼ, xbʼaan naq aʼanebʼ aj eechanihom re li kolbʼa-ibʼ.”²⁶

Jo’kan ajwi’, naqanaw naq li jun mil chihab’ rub’elaj lix xkab’ xk’ulunik li Kolonel, a’anaq jun hoonal re xb’aanunkileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel aajeleb’ ru choq’ reheb’ li ink’a’ ke’xk’uleb’ sa’ xyu’ameb’.²⁷

Wan naab’al li ink’a’ naqanaw chirixeb’ li oxib’ chi ninqi xtasalil li k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’ ut chan ru naq neke’xk’am rib’: (1) li yu’am naq maji’ nokoyo’la, (2) li yu’am sa’ ruchich’och’, ut (3) li yu’am chalel, ut chan ru naq neke’xk’am rib’. A’b’an naqanaw li junelikil yaal a’in: “Li kolb’a-ib’ nak’ule’ sa’ junjunqalil, a’b’an li taqenaqil loq’al, nak’ule’ jo’ junkab’al.”²⁸ Wan jun qaChoxahil Yuwa’ aj rahonel li tixb’aanu naq te’qak’ul chixjunileb’ li osob’tesihom ut usilal li tooruuq chixk’ulb’al a’ yaal li rajom qach’ool ut li b’e naqasik’ ru. Naqanaw ajwi’ naq a’an maajun wa tixmin ru anihaq chi tz’ape’k sa’ junajil wi ink’a’ naraj. Ch’olch’o ru naq li osob’tesiik re tz’ape’k sa’ junajil taak’ehe’q re chixjunileb’ li neke’xpaab’eb’ lix sumwank, a’b’an maajo’q’e rik’in xminb’al ru jun kristiaan li moko xk’ulub’ ta malaj li ink’a’ naraj.

Ex raarookil was wiitz’in, ninch’olob’ xyaalal li k’a’aq re ru a’in. Ninch’olob’ xyaalal li Qaawa’ Jesukristo, “aj yoobʼanel ut aj choyonel re li qapaabʼaal.”²⁹ Rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan, jo’ xcha’al lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaYuwa’ sa’ Choxa, naru chi uxk chixjunil a’in, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.