2022
Palesiteni Fineʻofa ko Tosaiko ʻIanakitá
Māʻasi 2022


“Palesiteni Fineʻofa Tosaiko ʻIanakitá,” Liahona, Māʻasi 2022.

Ngaahi talanoa mei he Kau Māʻoniʻoní, Voliume 3

Palesiteni Fineʻofa Tosaiko ʻIanakitá

ʻĪmisi
tā valivali ʻo Tosaiko ʻIanakitá

Ko Sisitā ʻIanakita ʻoku hā heni ʻi hono taʻu 18, ʻa e fuofua palesiteni Fineʻofa ʻi Siapaní.

Laʻitaá ʻi he angaʻofa ʻa Kato Yoshihiro

Naʻe fakahoko ʻe he Kāingalotu Nakoiá ʻenau fuofua fakataha Lautohi Faka-Sāpate ʻi Sānuali ʻo e 1950. Ke tohoakiʻi mai ha kakai tokolahi angé, naʻe tukuatu ʻe Tosaiko mo e kau faifekaú ha ngaahi tuʻuaki ʻi he nusipepa fakalotofonuá. ʻI he Sāpate hono hokó, naʻe ō ange ha kakai ʻe toko 150 ki he holo malangá. Naʻe faʻa hanga ʻe he ngaahi fakataha ʻa e Siasí ʻo tohoakiʻi mai ha kakai tokolahi ʻi he hili ʻa e tau ʻi Siapaní ʻi he feinga ʻa ha kakai tokolahi ke maʻu ha ʻamanaki lelei mo ha ʻuhinga hili e faingataʻa kuo nau aʻusiá.1 Ka ko e tokolahi tahá, naʻe fakataimi pē ʻenau mahuʻingaʻia ʻi he Siasí, tautautefito ki he fakaʻau ke tuʻumālie fakaʻekonōmika ange ʻa e fonuá. ʻI he fakaʻau ke tokosiʻi ange e kakai ne nau ongoʻi naʻe fie maʻu ke nau tafoki ki he tuí, naʻe hōloa e tokolahi ʻo e kau maʻu lotú.2

Naʻe faingataʻaʻia ʻa Tosaiko mo hono husepāniti ko Tokisií ʻi he ngaahi meʻa fekauʻaki mo ʻete hoko ko ha Kāingalotu ʻo e Siasí—tautautefito ki he totongi vahehongofulú. Naʻe ʻikai ke maʻu ʻe Tokisī ha paʻanga lahi, pea naʻá na fifili he taimi ʻe niʻihi pe naʻá na maʻu ha paʻanga feʻunga ke totongi ʻaki e maʻu meʻatokoni hoʻatā ʻa hona fohá. Ne na fakaʻamu foki ke fakatau ha fale.

ʻĪmisi
ko ha fale ʻi Siapani ʻoku ʻi muʻa ai e fakaʻilonga ʻo e Siasí

Ngaahi tā fakatātā ʻa Greg Newbold

Hili ha fakataha ʻe taha ʻa e Siasí, naʻe fehuʻi ange ʻe Tosaiko ki ha faifekau fekauʻaki mo e vahehongofulú. Naʻá ne pehē, “ʻOku fuʻu masiva ʻaupito e kakai Siapaní he taimí ni hili e taú. ʻOku mātuʻaki faingataʻa ʻa e vahehongofulú kiate kimautolu. Kuo pau nai ke mau kei totongi [vahehongofulu] pē?”3

Naʻe tali ange ʻe he kaumātuʻá naʻe fekauʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e tokotaha kotoa pē ke totongi vahehongofulu, peá ne lea ʻo kau ki he ngaahi tāpuaki ʻo e talangofua ki he tefitoʻi moʻoní. Naʻe taʻetui ʻa Tosaiko—pea kiʻi ʻita. Naʻá ne pehē loto pē, “Ko ha fakakaukau faka-ʻAmelika ʻeni.”

Naʻe poupouʻi ia ʻe he kau faifekau kehé ke ne maʻu ha tui. Naʻe palōmesi ange ha faifekau fefine ʻe taha kia Tosaiko ʻe lava ke tokoni ʻa e totongi vahehongofulú ki hono fāmilí ke nau aʻusia ʻenau taumuʻa ke ʻi ai honau falé. ʻI he loto ʻa Tosaiko mo Tokisī ke na talangofuá, naʻá na fakakaukau ke totongi ʻena vahehongofulú mo falala ʻe maʻu ʻa e ngaahi tāpuakí.4

ʻI he taimi ko ʻení, naʻe kamata fakahoko ʻe he kau faifekau fefiné ha ngaahi fakataha ʻa e Fineʻofá ʻi honau ʻapi nofoʻangá maʻa Tosaiko mo e houʻeiki fafine kehe ʻi he feituʻu ko iá. Ne nau vahevahe e ngaahi pōpoaki ʻo e ongoongoleleí, aleaʻi ha ngaahi founga fakapotopoto ke tokangaʻi ʻaki honau ngaahi ʻapí, mo ako ke ngaohi ha meʻakai ʻoku ʻikai fakamolé. Hangē ko e Fineʻofa ʻi he ngaahi feituʻu kehe ʻo e māmaní, ne nau fakahoko ha ngaahi pasā, ʻo nau fakatau atu ai ha sokoleti mo ha ngaahi koloa kehe ke tānaki ha paʻanga ki heʻenau ngaahi ʻekitivitií. Hili ha taʻu nai ʻe taha mei he kamata fakahoko ʻe he Kāingalotu Nakoiá e ngaahi fakatahá, naʻe fokotuʻu ha houalotu Fineʻofa, pea hoko ʻa Tosaiko ko e palesitení.5

Naʻe kamata foki ke na sio mo Tokisī ki he ngaahi tāpuaki ʻoku maʻu mei he totongi vahehongofulú. Ne na fakatau ha konga kelekele totongi maʻamaʻa ʻi he koló peá na tā ha mape ʻo ha fale. Ne na fakahū leva ha nō ʻapi ʻo fakafou ʻi ha polokalama foʻou ʻa e puleʻangá, pea ʻi heʻena maʻu pē ha ngofua ke langá, ne na kamata tō leva ʻa e fakavaʻé.

Naʻe lele lelei e ngāué kae ʻoua kuo fakatokangaʻi ʻe ha ʻinisipēkita langa, ʻoku ʻikai ʻatā e kongaʻapí ke aʻu ki ai e kau tāmate afí ʻo ka fie maʻu. Naʻá ne talaange kiate kinaua, “ʻOku ʻikai ko ha konga ʻapi lelei ʻeni ia ki ha langa fale”. “He ʻikai lava ke toe hoko atu hoʻomo langá.”

ʻI he ʻikai fakapapauʻi ʻe Tosaiko mo Tokisī ʻa e meʻa ke fakahokó, ne na talanoa ki he ongo faifekaú. Naʻe talaange ʻe ha ʻeletā kiate kinaua, “Te mau ʻaukai mo lotua toko ono kimoua.” “Mo fakahoko e meʻa tatau.”

ʻI he ʻaho ʻe ua hono hokó, naʻe ʻaukai mo lotu e fāmili ʻIanakitá mo e kau faifekaú. Naʻe toe haʻu leva ha ʻinisipēkita ʻe taha ke toe vakaiʻi hona konga ʻapí. Naʻe ʻiloa ia ʻi heʻene tuʻutuʻuni fefeká, pea ʻi he kamataʻangá naʻe siʻi e ʻamanaki lelei naʻá ne ʻoange ki he ongo ʻIanakitá ʻe lava e siví. Ka ʻi heʻene vakaiʻi e konga ʻapí, naʻá ne fakatokangaʻi ha solovaʻanga ʻo e palopalemá. ʻI he hoko ha meʻa fakatuʻupakeé, ʻe lava ke aʻu ʻa e potungāue tāmate afí ki he konga ʻapí ʻaki hano toʻo pē ha ʻā ofi mai. ʻE toe lava pē ke hoko atu hono langa e ʻapi ʻo e ongo ʻIanakitá.

ʻĪmisi
ko ha ʻinisipēkita langa mo Brother mo Sisitā Ianakita

Naʻe talaange ʻe he ʻinisipēkitá kiate kinaua, “Mahalo pē naʻá mo fakahoko ha meʻa lelei makehe ʻi he kuohilí. ʻI hoku ngaahi taʻu kotoa ko ʻení, kuo teʻeki ai ha taimi te u fuʻu tokoni pehē ai.”

Naʻe fiefia lahi ʻa Tosaiko mo Tosikā. Kuó na ʻaukai mo lotu mo totongi ʻena vahehongofulú. Pea hangē ko ia naʻe palōmesi ʻe he faifekau sisitaá, te na maʻu ha ʻapi maʻanaua pē.6

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Yanagida, Oral History Interview [2001], 6; Yanagida, “Memoirs of the Relief Society in Japan,” 145. Tefitó: Japan

  2. Yanagida, “Relief Society President Experiences”; Takagi, Trek East, 332–33.

  3. Yanagida, Oral History Interview [1996], 12–13. Naʻe fakatonutonu e konga leá ke lau ngofua; Naʻe liliu ʻa e “is” ʻi he tatau totonú ki he “are,” mo e “is” ki he sētesi hono uá. Tefitó: Vahehongofulú

  4. Yanagida, Oral History Interview [1996], 12–13.

  5. Toshiko, “Memoirs of the Relief Society in Japan,” 145–48; Yanagida, “Relief Society President Experiences”; Derr, Cannon, and Beecher, Women of Covenant, 318; Margaret C. Pickering, “Notes from the Field,” Relief Society Magazine, Jan. 1949, 36:200–208.

  6. Yanagida, Oral History Interview [1996], 12–13; Yanagida, “Ashiato,” 10–14.