2022
ʻE Lava ke Tokoniʻi Kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he Ngaahi Taimi Faingataʻá
Māʻasi 2022


“ʻE Lava ke Tokoniʻi Kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he Ngaahi Taimi Faingataʻá,” Liahona, Māʻasi 2022.

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Ngāue Fakaetauhí

ʻE Lava ke Tokoniʻi Kitautolu ʻe he ʻOtuá ʻi he Ngaahi Taimi Faingataʻá

Pea te tau lava ʻo fakaʻaongaʻi e meʻa ʻoku tau maʻu mei hotau ngaahi ʻahiʻahí ke tokoniʻi e niʻihi kehé.

ʻĪmisi
fefine ʻoku tangutu ʻo siofi ha tō ʻa e laʻaá ʻi he tahí

Laʻitā mei he Getty Images

Naʻe puke mo loto-mamahi ʻa Māsela ʻEniteleki, ko ha fefineʻifonua Kotopa, ʻĀsenitina. Naʻá ne mafasia lahi. ʻI he lotolotonga ʻo ʻene ongoʻi naʻe ʻikai ha founga ke sai aí, naʻá ne fanongo ki ha lea he konifelenisí naʻe fekauʻaki mo e lotú. Naʻe haʻu fakahangatonu e fakakaukaú ni ki hono lotó ke lotu fakamātoato fekauʻaki mo hono ngaahi faingataʻaʻiá.

Naʻe kamata ke ne lotu maʻu pē ke maʻu ha fakafiemālie. Naʻe ʻomi ʻe he lotú ha nonga mo ha fakafiemālie kiate ia neongo naʻe ʻikai fakalakalaka ʻene moʻui leleí. Ko hono moʻoní, naʻe fakaʻau ke kovi ange hono tūkungá ʻo aʻu ki he ʻikai ke ne toe lava ʻo ngāue. Ko ʻeni kuó ne toe mafasia ʻi he ʻikai ke ne lava ʻo totongi e ngaahi fakamole fakafaitoʻó.

Koeʻuhí ko ʻene fiemaʻú, naʻe kamata leva ke ne vakaiʻi e founga ʻe lava ke fekuki ai mo ʻene ngaahi palopalema fakamoʻui leleí ʻi ha toe founga kehe. Naʻá ne ongoʻi naʻe ueʻi ia ke tukutaha ʻene tokangá ki hono liliu ha ngaahi tōʻonga maʻu meʻatokoni ʻe niʻihi pea naʻá ne ʻohovale ʻi he lahi ʻo e meʻa naʻe tokoni aí. Naʻe fakaofo ʻene fakaakeaké ʻo kamata ke ne ako lahi ange ki he meʻakai fakatupu moʻui leleí.

Hili ha taimi nounou mei ai, naʻá ne fetaulaki mo ha finemui ko ʻEvelini naʻe ʻi he tūkunga tatau mo Māselá—naʻe puke, loto mamahi, mo fie maʻu vivili ha ngaahi tali. Naʻe sio ʻa Māsela kiate ia ko hono kaungāmeʻa foʻoú. Naʻá ne vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻa naʻá ne ako fekauʻaki mo e ngaahi fili ki he meʻatokoní mo e meʻatokoni fakatupu moʻui leleí. Naʻá ne vahevahe foki mo ʻEvelini ʻene fakamoʻoni ki he mālohi ʻo e lotú. Naʻá ne fakaafeʻi ʻa ʻEvelini ke lotu koeʻuhí ke ne ongoʻi foki ʻa e ʻofa ʻa e ʻOtuá mo ʻiloʻi ʻokú Ne ʻafioʻi ia.

Hili ha ngaahi ʻaho siʻi mei ai, naʻe fiefia ʻa Māsela ke toe sio kia ʻEvelini. Naʻe ʻosi ʻilonga fakatuʻasino mo fakalaumālie pē ʻoku ʻi ai ha liliu. Naʻe fakahā ange ʻe ʻEvelini naʻe liliu ʻene moʻuí pea lava ke ne ongoʻi e ʻofa ʻa e ʻOtuá kiate iá.

Naʻe maʻu fakatouʻosi ʻe Māsela ʻa e manavaʻofá mo e fakamatala naʻá ne fie maʻu ke tokoniʻi ʻaki e niʻihi kehé, mei hono ngaahi faingataʻaʻiá mo e ngaahi polé.

Naʻe Fakahaofi [Kitautolu] Koeʻuhí Ke Tau lava ʻo Fakahaofi [ha Taha]

ʻĪmisi
Ko hono tufotufa ʻe Siosefa ʻa e kēlení lolotonga e honge ʻi ʻIsipité

Siosefa ʻi ʻIsipité, tā fakatātaaʻi ʻe Robert T. Barrett

Ko e talanoa kia Siosefa ʻi ʻIsipité ko ha sīpinga ia ʻe taha ʻo e meʻa ʻe lava ke hoko ʻi he taimi ʻoku tau fakapapauʻi ai ke falala ki he ʻOtuá ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá: he ʻikai ngata pē ʻi Heʻene lava ʻo fakahaofi kitautolú, ka te Ne lava ʻo fokotuʻu kitautolu ke fakaʻaongaʻi ʻetau aʻusiá ke tokoniʻi e niʻihi kehé (vakai, Sēnesi 37–45)).

Naʻe fakapapauʻi ʻe Siosefa ʻe falala ki he ʻOtuá mo tauhi ʻEne ngaahi fekaú neongo e lavakiʻí, molé, mo e nofo pōpulá. Koeʻuhí ko e tui ʻa Siosefa ki he ʻOtuá mo ʻene loto fiemālie ke kātekina hono ngaahi ʻahiʻahí ʻi he faʻa kātaki pea ʻikai ha loto tāufehiʻá, “naʻe ʻia Siosefa [ʻa e ʻEikí]” (Sēnesi 39:21) pea fokotuʻu ia ki ha tuʻunga ke tāpuekina ai ha tokolahi (vakai, Sēnesi 45:5–8).

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ke Fakakaukau ki Aí

ʻI hoʻo fakakaukau ki ho ngaahi faingamālie ke ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé, fakakaukau ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻeni ʻoku fakatātaaʻi ʻi he ngaahi talanoá:

  • ʻE lava ke hoko hotau ngaahi faingataʻaʻiá ko ha ngaahi tāpuaki. Kapau te tau “lotu maʻu ai pē, pea loto-tui” ʻi heʻetau fehangahangai mo hotau ngaahi faingataʻaʻiá, ʻe lava ke liliu kinautolu ʻe he Tamai Hēvaní ki heʻetau leleí (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 90:24; vakai foki, Loma 8:28).

  • ʻE lava ke teuteuʻi kitautolu ʻe hotau ngaahi faingataʻaʻiá. Kapau te tau angamalū ʻi he ngaahi faingataʻá, ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻe he ʻOtuá ʻetau ngaahi aʻusiá ke akoʻi mo liliu kitautolu (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 112:13).

  • ʻE lava ke hoko hotau ngaahi faingataʻaʻiá ko ha ngaahi faingamālie ke ngāue fakaetauhi ai. Kapau ʻoku tau loto fiemālie ke falala kiate Ia, ʻe fokotuʻu kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻi ha ngaahi tuʻunga ke fakaʻaongaʻi e meʻa kuo tau ako ʻi heʻetau ngaahi aʻusiá ke tokoniʻi e niʻihi kehé (vakai, Mōsaia 24:13–14).

Ko e Hā Te Tau Lava ʻo Fakahokó?

Lotua ke ke ʻiloʻi e founga ʻe lava ke tokoniʻi ai koe ʻe hoʻo ngaahi aʻusiá ke tāpuekina ʻa kinautolu ʻokú ke ngāue fakaetauhi ki aí. Ala nima atu leva ʻo tokoni.