Mwichenapen Mwichefen
Ei Ran
October 2022 mwichenap


Ei Ran

Nouch soufos mi manau a fori wisan ne aurano ewe fonufan ren ewe Puken Mormon. Sipwe tapweno mwirin an emwen.

Pwi me fefinei mi achengicheng, non ewe Puken Mormon ekkewe kapas “ei ran”1 a enniwin ne tingor ach tumunoch ngeni ekkewe aurour, pwon, me afanafan. King Benjamin, non an saingon afanafan, a tingorei kewe aramas, “Rongorong ai kewe kapas minne upwe apasa ngenikemi non ei ran; … suki seningemi pwe oupwe tongeni rongorong, me netipemi pwe oupwe tongeni weweiti, me ami ekiek pwe ekkewe monomonen Kot repwe tongeni pwarano ngeni ami ekiek.”2 Mwichenap a usun ei fansoun minne a fiis. Sia feito pwe sipwe rongorong aurour fan iten “ei ran,” pwe kich sipwe tongeni “ennet fansoun meinisin”3 ngeni ewe Samon me An kapas allim. Met mi chounatiw won ai ekiek “ei ran” ewe auchean ach sipwe forsefani ach nukuchar ngeni ewe Puken Mormon, minne Joseph Smith a aita ngeni “ewe unusochun puk me nein puk meinisin won fonufan.”4

Sasing
Noun Elter Rasband kapin ewe Puken Mormon

Uwa kamoch non pei eu kapin ewe Puken Mormon. Nei ei puk mi for non 1970, me a kan auchea ngeniei. Ren nikinikin a minen nom me tatakis, nge ese wor pwan ew puk mi kon auchea non manauei me ngeni ai kapasen pwarata usun ei puk. Ai we anneani, uwa angei eu pwarata me ren ewe Ngun pwe Jises Kraist i ewe Noun Kot,5 pwe I ai Chon Amanau,6 pwe ekkei pukfel ir ekkewe kapasen Kot,7 me ewe kapas allim a niwinsefanito.8 Ekkei ennet mi nom non anononun netipei. Usun ewe soufos Nifai a apasa, “Nguni a pwapwa ren ekkewe mettochun ewe Samon.”9

Sasing
Elter Rasband fiti noun ewe presetenin misin me Elter Hanks

Penie fefin ngeni penie mwan: Elter Ronald A. Rasband, anuon missionari; Preseten Harold Wilkinson, prestenin ewe Eastern States Mission; me Elter Marion D. Hanks, Emon Mwichen Fiik.

Iwe iei ussun porausan ren met a fiis. Fansoun emon anuon misineri, uwa angei kewe kapasen ourour an Elter Marion D. Hanks, ewe a fen churi kem non ewe misin Eastern States. I ewe presetenin ewe British Mission me mwan, me ruemon noun kewe misineri ra nom won ei nenien afanafan ikenai: pwi kewe achengicheng Elter Jeffrey R. Holland me Elter Quentin L. Cook.10 Usun chok noun kewe misineri non England, a tingorekem pwe aipwe anneani ew esamo mak kapin Puken Mormon esap kukun seni fan ruu. Uwa apwonueta ewe angang. Ewe aewin annea upwe erieno fan ika esisina meinisin mettoch minne mi wenengeni ika pwarata usun Jises Kraist. Uwa nounou efoch pin mi par, me uwa erieno chommongun porous. Ewe aruan , Elter Hanks a apasa pwe upwe afana ekkewe nongonong me nongonongun ewe kapas allim, me ei fansoun uwa nounou mi arau ne esisina ekkewe wokisin. Ua anneani ewe Puken Mormon fan ruu, usun a tingor, me mwirin pwan fan ruu, me uwa nounou pin mi on me chon ne esisina ekkewe wokisin mi auchea ngeniei.11 Usun ka tongeni kuna, uwa fori chommong esisin.

Sasing
Ewe Puken Mormon mi esisin

A chok nap ai anneani nap seni ai chok esisina ekkewe wokisin. Iteitan fansoun uwa anneani ewe Puken Mormon, seni nepoputan tori nesoponon, uwa ur ren eu watten tong fan iten ewe Samon. Uwa mefi eu annononun pochokunen pwarata usun ennetin An kewe afanafan me ifa usun ra auchea ngenikich non “ei ran.” Ei puk a fitingeni taitonun we, “Pwan Eu Kapasen Pwarata Usun Jises Kraist.”12 Ren ena fansoun kaeo me ewe pwarata non pekin ngun ewe uwa angei, uwa winiti emon missionarin ewe Puken Mormon me emon chon kaeo noun Jises Kraist.13

“Ei ran,” emon ekkewe aucheanapen missionarin ewe Puken Mormon i Preseten Russell M. Nelson. Nupwen a keran kokko ngeni emon Aposel, a afanafana eu afanafan non Accra, Ghana.14 Chon fiti ewe afanafan ir mi napen nenier, fiti emon kingen eu sopw non Africa, minne a fos ngeni me ren emon chon awewei ar kewe kapas. Ewe king i emon a fokkun mochen kaeo usun ewe Bible me a tongei ewe Samon. Mwirin an afanafan, ewe king a feitto ngeni i, me a eisini non pungun fosun Merika, “Ngo osen en ion?” Preseten Nelson a awewei pwe i emon Aposel noun Jises Kraist mi epinipin.15 An ewe king kapaseis mwirin pwe “Met en mi tongeni aiti ei ren Jises Kraist?”16

Preseten Nelson a angei ewe Puken Mormon me suki ngeni 3 Nifai 11. Ir fengen me ruemon Preseten Nelson me ewe king ra aneani an ewe Chon Amanau afanafan ngeni ekkewe Chon Nifai: “Nengeni, ngang Jises Kraist, ewe ekkewe soufos ra pwarata pwe epwe wareto ngeni ewe fonufan. … Ngang ewe saram me ewe manauen ewe fonufan.”17

Preseten Nelson a niffang ngeni ewe king eu Puken Mormon, me ewe king a apasa ngeni, “En mi tongeni niffang ngeniei diamonds ika rubies, nge ese wor met ukonien aucheani nap seni ei kapachetan mirit ussun ewe Samon Jises Kraist.”18

Esap ina chok eu kapasen awewe ifa ussun nouch soufos mi achengicheng a aporausa usun ewe Puken Mormon. A fen ngeni pukuwen aramas kapin ewe Puken Mormon, me fansoun meinisin a apasata an kapasen pwarata usun Jises Kraist. Nupwen Preseten Nelson a churi ekkoch wasona, preseten, king, meinapen fonu, sou emwenin angang me mwicheichen aramas me sokopatan namanam, ese nefinifin ika ren ofesinapen Mwichefen ika non pusin nenier, a efisi mosonusonun ne ngenir ei puken pwarata ekkewe pukefen. A tongeni ngenir chommong mettoch mi tukutukuno non repen minne epwe nonnom won chepenin mongo ika chepenin angang ika non kapetin puk ussun ew achechemen an ewe churir. Nge, a ngenir met a kon auchea ngeni i pwisin, nununo seni auchean rubies me diamonds, usun met ewe kingen ew mwichen aramas a fen awewei.

“Kewe ennet ren ewe Puken Mormon,” Preseten Nelson a apasa, “a wor ewe manamanen ren epwe echikarata, aora kinamwe, asofo sefani, anisi, apochokunata, oururu, me apwapwai ngunuch.”19 Uwa fen katon nupwen ekkei kapin ewe Puken Mormon ren ekkewe ra fen angeir seni nouch ewe soufosun Kot ra kamochuno non pour. Ese pwan wor ew niffang epwe tongeni auchea seni.

Sasing
President Nelson fiti punuwen ewe meinapen The Gambia

Kukuto chok a churi punuwen ewe meinapen The Gambia non an ewe ofes me fiti mennin a ngeni eu Puken Mormon. Ese kouno me ikana. A suki ekkewe peich an epwe fiti ne anneanir, an epwe aiti me pwarata ussun Jises Kraist, An Achasefan, me An tong fan iten noun Kot semirit meinisin—ekis meinisin.

Nouch soufos mi manau a fori wisan ne aurano ewe fonufan ren ewe Puken Mormon.20 Nge ese tongeni anamon ne suki ekkewe titin fetanin puun konik. Sipwe tapweno mwirin an emwen.

Chengen ren an nenien appiru, ua achocho ne fori non sufon me fiti meninin memef ne aporausa usun ewe Puken Mormon.

Sasing
Elter Rasband fiti ewe presentenin Mozambique

Non kewe chok ran uwa feinno fori angang non Mozambique. Ekkewe chochon ei ningochun fonu ra fiungeni woungau, apwangapwangen inis, rese angang, monumon, me osukosuken muun. Uwa kinisou ren ewe tufichin churi ewe presetenin ewe fonu, Filipe Nyusi. Ren an tingor, uwa iotek fan itan me fonuan; uwa ereni pwe am aua aueta eu tempelun Jises Kraist21 non fonuan we. Nesoponon am chufengen, uwa ngeni eu kapin ewe Puken Mormon non fosun Portugal, pwisin fosun fonuan. Nupwen a angei ewe puk fiti kinisoun, uwa wau pwaratan usun ewe apinukunuk me pwon fan iten noun aramasa, minne a pwa me non kapasen ewe Samon non ekkewe peich.22

Sasing
Elter Rasband fiti king me kiwin seni Lesotho

Non pwan eu fansoun, punuwei we, Melanie, me ngang aua churi Letsie III ewe Kingen Lesotho me punuwan ewe non imwer we.23 Me rem, ewe akkaewin auchean am ewe churir ren am aipwe ngenir ew kapin ewe Puken Mormon me urenir ai kapasen pwarata. Nupwen uwa ekiek sefani ussun met a fis, eu wokisin seni pukefel ren fansoun soponon a achema ngeniei: “Ewe unussen ai kapas allim epwe tongeni choou fetan me ren emon mi apwangapwang me nipwakingaw ngeni unusen ewe fonufan, me mwen king me chon emwen.”24

Sasing
Elter Rasband fiti Ambassador Pandey
Sasing
Ekkewe sou emwenin Mwichefen fiti His Holiness Patriarch Bartholomew

Uwa fen eineti ewe Puken Mormon ngeni noun chon India Ambassador ngeni ewe United Nations non Geneva, Indra Mani Pandey25; fiti ewe His Holiness Patriarch Bartholomew26 seni ewe Mwichefen Eastern Orthodox; me pwan chommong ekkoch. Uwa fen mefi pwe ewe Ngunun ewe Samon a fitikem nupwen ngang uwa pwisin ngenir ei “kien nongonong ngeni ach namanam”27 me apasta ai kapasen pwarata usun Jises Kraist, ewe foun nongonongun ach nuku.28

Iei, pwi me fefinei, ese namwot kopwe feinno ngeni Mozambique ika India ike chufengen ren king me chon emwen ne fangeno ngeni emon ei puken afanafan mi pin me kewe pwon. Uwa tingorei kemi, ei ran, ngeni ew Puken Mormon ngeni chienemi kewe me ami famini, chienemi kewe chon angang, noumi coachun soccer, ika ewe mwan e amomo foun ira non ami nenien amomo sitowa. Mi auchea ngenir ekkewe kapasen ewe Samon non ei puk. Mi auchea ngenir ponuen ekkewe kapaseis non manauer iteitan ran me usun ewe manau esemuch minne epwe feitto. Mi auchea repwe sinei usun ewe aanen pwon mi pin minne a nom mwer me an ewe Samon tong mi nonnom fan iter. Meinisin a nom ikkei non ewe Puken Mormon.

Nupwen oua ngenir eu Puken Mormon, oua suki ar ekiek me netiper ngeni ewe kapasen Kot. Ese pwan namwot kopwe uwei kewe kapin ewe puk. A chok mecheres om kopwe aporausa ngenir seni noum we phone seni ewe kinikinin nenien pukefel non ewe Gospel Library.30

Ekieki usun ekkena meinisin minne repwe tongeni feioch seni ewe kapas allim non manauer, me mwirin tinano ngenir eu kapin ewe Puken Mormon seni noum we fon. Chechemeni ne apachanong omw kapasen pwarata me ifa usun ei puk a fen efeiochu manauomw.

Chienei achengicheng, pokiten ngang emon Aposel noun ewe Samon, uwa tingor ngenikemi oupwe tapweno mwirin nouch soufos achengicheng, Preseten Nelson, ne ourano ewe fonufan ren ewe Puken Mormon. Ewe auchean mi fokkun watte; sipwe fokun chok fori iei. Uwa pwon pwe oupwe fiti non “ewe wachemuken angang won fonufan,” ewe iofengenin Israel,30 nupwen ouwa mefi seni nang ne anisi ekkena ra fen “omochumoch seni ewe ennet pokiten rese sinei ia repwe kuna me ia.”31 Mi auchea ngenir ami kapasen nuku me pwarata ren ifa usun ewe puk a ekesiwini manauemi me akana ngenikemii Kot, An kinamwe,32 me An “kapas allimen pwapwa napanap.”33

Ua pwarata pwe ren ningen foforun ewe Puken Mormon a fen monneta non Merika non fansoun noom pwe epwe wareto an epwe affata kapasen Kot, an epwe uweato aramas ngeni ewe Samon Jises Kraist me An kapas allim mi niwinsefanito non “ei ran.” Non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Jacob 2:2–3; Mosaia 2:14, 30; 5:7; Alma 7:15; me chommong okisin non ewe Puken Mormon.

  2. Mosaia 2:9.

  3. Alma 53:20.

  4. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 64. Unusen ekkewe kapas seni Joseph Smith November 28, 1841, non mwich fengen me ekkewe Engon me Ruemon Aposen: “Ua ereni pwi kewe pwe ewe Puken Mormon a wesewesen pung me nein puk meinisin me won fonufan, me ewe kien nongonongun ach namanam, me emon aramas a tongeni arap ngeni Kot seni an manaueni annukun ei puk, me nein puk meinisin.” Ewe kien kapasen “pung” a tongeni awewei ngeni ewe pwarata ra angei non chiaku ewe puk me ekkewe nongonong mi katou non ewe Puken Mormon minne a murinno forutan nap seni pwan ekkoch puk ekkewe “mecheres me auchea” ennet non ewe kapas allim (nengeni 1 Nifai13:40

  5. Nengeni “Ewe Kraist mi Manau: Ewe Kapasen Pwarata an Ekkewe Aposel,” eu kapasen esinesin me ren ewe Aewin Presetensi me Mwichen Ekkewe Engon me Ruemon Aposel, January 1, 2000: “Am oua pwarata, ussun Noun kewe Aposel mi epinipin—pwe Jises I ewe Kraist mi Manau, ewe Noun Kot ese tongeni mano. I ewe King Immanuel mi napanap, ewe a uta won penia mwanin Saman we. I ewe saram me manaw, me ewe apinukunukun ei fonufan. An we an mi ewe ann mi emwen ngeni pwapwa non ei manau me manau ese much non ewe fonufan epwe feitto. Kinisou ngeni Kot ren ekkewe niffang esor tappin Noun we At seni nang” (ChurchofJesusChrist.org).

  6. Nengeni Isaiah 49:26; 1 Nifai 21:26; 22:12; Doctrine and Covenants 66:1.

  7. Ewe kapasen Kot a pwa non ekkewe pukefel. Ren awewe, non ewe Puken Mormon, Laman me Lemuel ra kapas eis, “Met wewen ewe wok mecha?” ra foos usun an Lehi we tan. Nifai a apasa “Ina ewe kapasen Kot; iwe ika ion epwe aneasochis ngeni ewe kapasen Kot, me kamwochunuk won, resap tongeni mano non ngun; iwe pwan ekkewe sossot me ekkewe nikappich mi ngetenget an ewe chon ungeni rese tongeni nemenireno me ochunnereno, an epwe emmwenireno ngeni kiteter” (1 Nifai 15:23–24).

  8. Nengeni “Ewe Niwinsefaniton ewe Unusochun ewe Kapas Allimen Jises Kraist: Esinesinen Eu Achechemen Ruepuku Ier ngeni ewe Fonufan,” minne a pachonong ekkei: “Aua affata pwe Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon, minne a fisita non April 6, 1830, ian An Kraist we Mwichefen mi niwinsefanito non ewe Testamen Sofo mi. Ei Mwichefen mi angko non unusochun manauen foun nongonongun we, Jises Kraist, me non An Achasefan esemuch me wesewesen Manausefan. Jises Kraist a pwan kori sefani Aposel me ngenir mumutan pristut. A tingorei kich meinisin sipwe feito Ren me An Mwichefen, ach sipwe angei ewe Ngun mi Fel, ekkewe angangepinin manau, me angei pwapwa esemuch. … Aua pwapwa ne affata pwe ewe Niwinsefanito mi pwon mi soposopono ren soposoponon pwarata. Ewe fonufan esap chiwen ususun me mwan, pun Kot epwe soposopono ne ‘ochufengeni forian kewe meinisin fan nemenien Kraist’ (Ephesus 1:10)” (ChurchofJesusChrist.org).

  9. 2 Nifai 4:16.

  10. Nengeni Quentin L. Cook, “Be Not Weary in Well-DoingBrigham Young University devotional, Aug. 24, 2020), speeches.byu.edu; Eliza Smith-Driggs, “This Week on Social: How to Develop a Love for the Lord, Yourself and Others,” Church NewsJuly 17, 2020, thechurchnews.com.

  11. Eunugatin annea, oneon; uruon ika neni; aruanun annea, chon: tettenin poruasen ewe Puken Mormon.

  12. “Pwan eu Kapasen Pwarata usun Jises Kraist” a kapacheta pwe ew porous ngeni meinisin kapin ewe Puken Mormon. Chon emwenin Mwichefen ra fori ewe it epwe siwin an epwe ngeni itan an epwe awatteno auchean popun ewe puk usun a mak won ewe itenapen peich: “Me pwan an epwe fori an ekkewe chon Jews me Gentile repwe nuku pwe Jises i ewe Kraist, ewe Kot ese much, a pwarano inisin ngeni muu meinisin.”

  13. Ach winiti emon chon kaeo noun Jises Kraist a eu fofforun pwari ach tong Ngeni I. Chon kaeo ra fen papatais; ra wata wour iten Jises Kraist; ir mi achocho ne tapweno mwirin I me etiwa Napanapan usun a mak me ren ewe Aposen Peter: “Oupwe achocho ne anapano ami nuku ren ami manauoch, oupwe anapano ami manauoch ren ami sinei, ami sinei ren ami engino, ami engino ren ami nikitu, ami nikitu ren ami apwonueta annukun Kot, ami apwonueta annukun Kot ren ami tong fengen ussun pwipwi, iwe oupwe pwan anapano ami tong fengen usun pwipwi ren tong” (2 Peter 1:5–7; pwan nengeni Preach My Gospel: A Guide to Missionary Service [2019], 121–32).

  14. Preseten Russell M. Nelson, emon mi itefouno chon angang ngeni osukosuken ngasangas me mwen a kokko ngeni ewe Mwichen Engon me Ruemon Aposel non 1984, a kapas non eu sukkunen pekin safei non Accra, Ghana, non 1986 won uruon reirei me fori osukosuken ngasangas. Ekkewe pekin media ra interfiuni, a awewei pwe a nom ikana ussun emon chon angangen ewe Samon an epwe aniisi [ekkewe aramas] ar repwe aramas murinno, ne forata pochokunen famini, ar repwe angei ennetin pwapwa me wouochuno non ewe fonu. A niwin ngeni Accra, Ghana, November 16, 2001, ren ewe katan minefon pun ren ewe Accra Ghana Temple (nengeni “Ground Broken for First Temple in West Africa,” Church NewsNov. 24, 2001, thechurchnews.com).

  15. Nengeni General Handbook: Angang non Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin Non Fansoun Soponon5.1.1.1 “Non ach ei fansoun, ewe Samon a kori ekkewe mwan seni ewe Presetenin ewe Mwichefen ar repwe epinipinino ngeni Aposel me ar repwe angang non ewe Mwichen ekkewe Engon me Ruemon Aposel (nengeni Doctrine and Covenants 18:26–28ChurchofJesusChrist.org).

  16. Nengeni Russell M. Nelson, “The Book of Mormo: Epwe Ifa Ussun Manauom ika Ese Wor?,” Liahona, Nov. 2017, 60.

  17. 3 Nifai 11:10–11.

  18. Nengeni Russell M. Nelson, “Ewe Puken Mormon: Epwe ifa ussun manauom ika ese wor?,” 61.

  19. Russell M. Nelson, “Ewe Puken Mormon: Epwe ifa ussunn manauom ika ese wor?,” 62.

  20. Nengeni Moses 7:62

  21. A wor esinesin ren ewe Beira Mozambique Temple April 4, 2021, me ren President Russell M. Nelson. Nap seni esop minion aramas mi nom non Beira, minne a nom aosetin ewe Indian Ocean.

  22. Ekkewe awewe ren ewe epinukunuk me pwon a pwa me non ewe Puken Mormon a pachenong 2 Nifai 31:20; Jacob 4:4–6; Alma 13:28–29; 22:16; 34:41; Ether 12:32; Moronai 7:41; 8:26.

  23. Elter me Sister Rasband ra mwich ren ewe royal famini February 10, 2020, ew koko ngeni ew angang non Africa an epwe epinano ewe Durban South Africa Temple.

  24. Doctrine and Covenants 1:23

  25. Elter Rasband a churi ewe Ambassador Indra Mani Pandey, Pukupukun chon Tupuni India ngeni ewe United Nations me Ekkoch International Organizations non Geneva, atun a wisen feinno ngeni ewe Interfaith Forum non Bologna, Italy, non September 17, 2021.

  26. Elter Rasband a churi His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew seni ewe Eastern Orthodox Church atun a wisen feinno ngeni ewe Interfaith Forum non Bologna, Italy, won September 13, 2021.

  27. Teachings: Joseph Smith, 64. Eu kien nongonong a for seni fau ussun napanapen triangle unungat pokukun a nom asan ewe asam, me a amochu meinisin ekkewe fau mi nom non. Ewe Soufous Joseph a awewei pwe ewe Puken Mormon a usun “ewe kien nongonong ngeni ach namanam” pokiten an auchean popun an epwe ochu fengeni ewe Mwichefen seni ekkewe nongonong me angangepin. Ewe Puken Mormon a pwan ewe “kien nongonong” non manauen ekkewe memper, me anisir ar repwe nom non nukuchar won ewe anen pwon mi pin.

  28. Nengeni Ephesians 2:19–20. Jises Kraist i ewe foun nongonongun ach Mwichefen, minne a iteni Itan we. Usun chok konetiwen efou foun nongonongun ewe tempel a weweoch ngeni ewe aewin fou mi poputani nongonongun ewe imwen Kot, Jises Kraist pwan ewe foun nongonongun ach nuku me manau sefan. A fangeno Manauan pwe kich mi tongeni manau; esor mi nonno ngeni I non pechekun, popun, ika non tong.

  29. En mi tongeni aporousa seni noum we phone. Eu anen om kopwe suki ewe Gospel Library app, me feinno ngeni ewe nenien “Pukefel”, iwe mwirin fori om kopwe tongeni tonong non ne tiki “Share Now” me asan. Ika seni non ewe Puken Mormon app, en mi tongeni pwan fini ewe “Share” icon, minne epwe awora eu code emon chienom a tongeni mecheres ne scanini me won nour phone.

  30. Russell M. Nelson, “Hope of Israel” (worldwide youth devotional, June 3, 2018), HopeofIsrael.ChurchofJesusChrist.org “Won June 3, 2018, Preseten Russell M. Nelson me punuwan, Wendy W. Nelson, ra tingor ngeni kewe sarafo ar repwe ‘choni ekkewe sounfiun sarafo noun ewe Samon’ me fiti ‘non ewe watten weires, ewe watten popun, me ewe watten angang won ewe fonufan.’ Me met ei watten popun? Ewe ionifengeni Israel” (Charlotte Larcabal, “Ew Kokkon Choni me Ionifengeni Israel,” New Era, Mar. 2019, 24).

  31. Doctrine and Covenants 123:12

  32. Nengeni 2 Nifai 4:27; Mosaia 4:3; 15:18; Alma 46:12.

  33. 1 Nifai 13:37