Mwichenapen Mwichefen
Kopwe Ennet ngeni Kot me An Angang
October 2022 mwichenap


Kopwe Ennet ngeni Kot me An Angang

Mi namwot pwe kich meinisin sipwe kutta ach pwisin kapasen pwarata usun Jises Kraist, aukuku ach memef, aier seni ach tipis, me sipwe ennet ngeni Kot me An angang.

Non ewe October, ua ewis, fiti Preseten M. Russell Ballard me Elter Jeffrey R. Holland, am aupwe churi ewe United Kingdom, ikewe am me unumon aua angangen misineri ne anuonum. Aua tufich ne afanafan me pwarata, me aua pwan churi nenien uruon Mwichefen non ekkewe kukkun fonuen British, ikewe semen semen inei chinnap Heber C. Kimball me chiechian kewe ir ekkewe akkaewin misineri.1

Preseten Russell M. Nelson, a urumot ngeni kem usun ei wis, a apasa pwe a sokkono an epwe ewisa unumon Aposel ne churi ewe neni ikewe ra angangen misineri ne anuonur. A esinna pwe ir meinisin ra mochen ewis ngeni ar repwe churi ar kewe wesetan misin. Ren watten ew amenimen won mesan, a tichikin awewei ewe napanap pwe ika a pwan wor pwan unumon Aposen minne ra angang fengen pwan non ew misin nap seni 60 ier ano, meni repwe pwan angei ei sokkun tufich.

Sasing
Heber C. Kimball

Ren amonnetan ena wis, ua annea sefani usun Manauen Heber C. Kimball, a mak me ren noun noun we Orson F. Whitney, ewe mwirin kokko ngeni ewe wisen aposel. Ei puk a kawor ngeniei me ren inei we auchea nupwen ua arap ngeni fisu ier. Aua amonneta am aupwe fiti ewe epinipinin ewe neni This is the Place Monument non July 24, 1947, me ren Preseten George Albert Smith.2 Inei we a mochen upwe kon sinei usun ai neewo Heber C. Kimball.

Ei puk a masoweni ew anonnonen kapas mi wenengeni Preseten Kimball minne a wor auchean ngeni ach ei fansoun. Me mwen ai upwe ngeni kemi ewe kapas, upwe awora ekis porousan.

Nupwen ewe Soufos Joseph Smith a kanapus non Liberty Jail, Aposel Brigham Young me Heber C. Kimball ra wiseni ewe wis, nupwen fansour mi efeiengaw, ar repwe emweni katoun ekkewe Souneng seni Missouri. Ewe katou a namot akkaewin pokiten ewe annukun repwe ninnino a kawor me ren Governor Kepina Lilburn W. Boggs.3

Arap ngeni 30 ier mwirin Heber C. Kimball, atun an nom non ewe Aewin Presetensi, a ekiekei ei uruo ren ew minafon tappin aramas, a afanafan, “Upwe apasa ngenikemi, pwe chommong neimi oupwe kuna ewe fansoun nupwen oupwe kuna ekkewe osukosuk, sossot me ninni oupwe weri, me chommong tufich repwe pwar ngeni kemi pwe oua ennet ngeni Kot me An angang.”4

Heber a sopweno: “Ren ami oupwe awesi ekkewe weires repwe feito, epwe auchea an epwe wor remi ew mirit usun ennetin ei angang won winikapemi. Ekkewe weires repwe fokkun aweires minne ewe mwan ika fefin esap wor ren ei mirit ika pwarata epwe tur. Ika esap wor reom ewe kapasen pwarata, kopwe manau mi pung me kokkori ewe Samon me kosap kouno [tori] om kopwe [angei]. Ika kosap fori kosap tongeni nukuchar. … Ewe fansoun epwe wareto nupwen esap wor mwan ika fefin epwe tongeni engino won ar aea an emon saram. Emon me emon epwe emwen me ren ewe saram mi nom non pwisin i. … Ika ese wor reom kosap tongeni uta; ina minne kutta ewe kapasen pwarata usun Jises me kamwochunuk won, pwe nupwen ewe fansoun sossot epwe wareto kosap turuno me turutiw.”5

Kich meinisin epwe pwisin wor ach kapasen pwarata usun an Kot angang won winikapach6 me ewe auchean wisen Jises Kraist. Ewe 76 kinikinin ewe Doctrine and Covenant a wewe ngeni ekkewe unungat kinikinin ning me anonno fengeni ewe muun selestial ngeni ewe akkar. Iwe mwirin a anonno fengeni ewe muun terrestrial ngeni ewe maram.7

Mi amwarar pwe ewe akkar mi pwisin wor saraman, nge ewe maram mi engunuwa saram ika “aea an emon saram.” Usun ewe muun terrestrial, uwokisin 79 a apasa, “Ikkei ir ekkewe rese pwaracho non ewe kapasen pwaratan Jises.” Sise tongeni angei ewe muun selestial me nom ren Kot ewe Sam ren ach aea an emon saram; mi auchea epwe pwisin wor ach kapasen pwarata usun Jises Kraist me An kapas allim.

Sia nom non ew fonufan ikewe fofforungaw a nom8 me netip ra kun seni Kot pokiten ekkewe nongonong an aramas.9 Ew me nein ekkewe pochokunen awewe non ekkewe pukefel usun an Heber C. Kimball ourek usun an kutta ew kapasen pwarata usun an Kot angang me Jises Kraist mi fateno me non an Alma ourour ngeni noun kewe unumon at—Ilaman, Shiblon, me Corianton.10 Ruemon me nein noun kewe at ra fen ennet ngeni Kot me An angan. Nge emon noun at a finata ekkoch fofforungaw. Me rei ewe auchean an Alma ourour pwe a awora usun emon sam fan iten tufichin pwisn noun kewe semirit.

An Alma aewin aurek, usun an Heber C. Kimball, pwe emon me emon a wor an kapasen pwarata usun Jises Kraist me repwe ennet negni Kot me An angang.

Non an Alma amwararen afanafan ngeni noun at Ilaman, a fori ew pochokunen pwon pwe ekkewe ra “wanong ar apinukunuk non Kot repwe angei aninis me non ar kewe sossot, me ar osukosuk, me ar riaffou, me repwe seikita non ewe ranin soponon.”11

Nupwen Alma a angei ew pwato ikewe a kuna emon chon nang, ei ese kon fifis. Memef me ren ewe Ngun mi Fel ir mi soun fis. Memef ir mi nonno auchear usun pwaton chon nang. Preseten Joseph Fielding Smith a afanafan: “Memef won ewe ngun ewe a feito seni ewe Ngun mi Fel ra kon auchea seni ew nemasepwi. Nupwen Ngun a kapas ngeni ngun, ewe nemonun won ewe ngun a kon weires an epwe tonuno.”12

Ei a uwei kich ngeni an Alma ourour ngeni oruomonun noun at, Shiblon. Shiblon mi tupwon, usun pwin we Ilaman. Ei ourour ua mochen pesei ina Alma 38:12, minne a mak non ekis kinikin, “Tumunu pwe kopwe aukuku om kewe pochokunen memef meinisin, pwe kopwe tongeni ureno ren tong.”

Aukuku ew kapas mi amwarar. Nupwen sia wawa oris, sia aea ewe senin ne emweni. Ew kapas mi och mi nonno wewen meni epwe emwen, nemeni, ika auku. Ewe Testamen Noom a ureni kich pwe sia puchor ren pwapwa nupwen sia kaeo pwe epwe wor aionach.13 Ewe inis ese ngaw—mi ning me auchea—nge ekkoch memef, ika sise aeaochur me aukuku ochur, ra tongeni eimukicheno seni Kot me An angang me epwe eppeti ach kapasen pwarata.

Sipwe kapas ekkaewin usun ru memef—aewin, song, me oruwan, mochenia.14 Mi efisi non ach ekiek pwe ir me ru ika rese aukuk me rese kouno ra tongeni efisi netipechou, ekisano pochokunen ewe Ngun, me eimukicheno seni Kot me An angang. Ewe chon koum a angei tufich meinisin an epwe ourano manauach ren ekiekin efeiengaw me fofforungaw.

Non ekkoch famini, ese kon sokkono ren an emon mwan pupunu ika fefin pupunu epwe awata punuwan ika emon semirit. Non July, ua fiti ew an United Kingdom All-Party Mwichen Annuk non London.15 Efeiengaw ngeni fefin me serafo a affateno pwe ew watten osukosuken unusen fonufan. Pachengeni kawet, ekkoch ir mi pwan fori efeiengau non kapas. Ewe esinesin won ewe famini a ureni kich “ekkewe mi awata nour semirit are punuwer kewe … epwe wor eu ran repwe uta me mwen Kot.”16

Preseten Nelson a apochokuna ne pesei ei nesosorun nanew.17 Ouse mochen finata pwe inamo ika sememi me inemi ir mi efeiengawa kemi ika rese, ousap efeiengawa punuwemi ika noumi ren inis ika kapas.

Non ach ei fansoun ew me nein ekkewe watten weires ina anini fengen me efeiengaw ren kapas mi wewe ngeni osukosuken chochchon neni. Non chommong nikinik song me kapas mi efeiengaw ra siwini ach awewei met a fis, aporous fengen, me sufon. Chommong ra fen nikitano fonon ewe noun ewe Chon Amanau we Aposel mi nap, Peter, ar repwe kutta napanapen Kraist usun ren engino, nikitu, manaman, umoumoch, me tong ennet.18 Ra fen pwan nikitano napanapen Kraist usun tipetekison.

Fiti fengen me ach auku song me aukuku ekkoch mochen, mi auchea sipwe manau nimenimoch ren ach tumunu ach ekiek, kapas, me foffor. Mi auchea sipwe epinengaw seni sasingin aramas mi seneno, tumunuochu met mi fich sia katon non imwach, me epinengaw seni meinisin napanapen tipis.

Ei a uwei kich ngeni an Alma ourour ngeni noun at Corianton. Sokofesen seni pwin kewe, Ilaman me Shiblon, Corianton a atai annnukun tupwon.

Pokiten Corianton a atai annukun tupwen, a namot ngeni Alma an epwe aiti usun aier. A namot epwe aiti ngeni ewe anoninenin tipis me ifa usun epwe aier.19

Iwe, an Alma ourouren eppet an epwe aukuku mochenin, nge an ourour ren ekkewe ra atai annuk pwe repwe aier. Preseten Nelson a ngeni memper anonnonen ourour usun aier non ewe mwichenap non April 2019. A affata pwe aier iteiten ran mi auchea ngeni manauach. “Aier esap eu mettoch a fis fan eu; mi eu angang. Ina ewe kiien pwapwa me kinamwen ekiek,” i a afanafana. “Aier iteitan ran ina ewe aan ngeni unusoch, me unusoch a efisata manaman.”20 Ika Corianton a fori met Preseten Nelson a ouroura, i epwe fen mwitir aier nupwen a poputa ekiek mi nimengaw. Atai annuk mi nap esap fen fis.

Ewe sopwonon ourour Alma a ngeni noun kewe at ina ekkoch me nein ekkewe auchean nongonong non meinisin ekkewe pukefel. A wewe ngeni ewe Achasefan a fis me ren Jises Kraist.

Alma a pwarata pwe Kraist epwe angeiano tipis.21 Me nukun an ewe Chon Amanau we Achasefan, ewe nongonongun pungoch esemuch epwe awora niwinin tipis.22 Pokiten an ewe Chon Amanau Achasefan, umoumoch a tongeni nemenem fan iten ekkewe ra fen aier, me mi tongeni mut ngenir ar repwe niwin ngeni me mwen Kot. Epwe murino ngeni kich sipwe ekipwichi ei amwararen nongonong.

Ese wor emon a tongeni niwin ngeni Kot ren an pwisin angang; mi namot ngeni kich meinisin ewe tufichin an ewe Chon Amanau fangeno. Meinisin sia tipis, me seni chok ewe Achasefan an Jises Kraist sia tongeni angei umoumoch me nom ren Kot.23

Alma a pwan awora amwararen ourour ngeni Corianton fan itach meinisin ekkewe sia fen fori ika sipwe fori angangen aier, ese nifinifin ika ekkewe tipis mi kukkun ika watten usun ekkewe Corianton a fen forir. Uwokisin 29 non Alma 42 a mak, “Iwe iei, nei anuon, ua mochen pwe kosap chiwen mut ngeni ekkei mettoch repwe aosukosukok, iwe kopwe chok mut ngeni om kewe tipis repwe aosukosukok, ren ena osukosuk minne epwe uweiuketiw ngeni aier.”

Corianton a ausening ngeni an Alma ourour me a aier me angang sufon. Pokiten an ewe Chon Amanau Achasefan, echikar mi tufich ngeni meinisin.

Non fansoun Alma, non fansoun Heber, me ennetin non ach fansoun, mi auchea kich meinisin sipwe kutta ach pwisin kapasen pwarata usun Jises Kraist, aukuku ach memef, aier seni ach tipis, me kutta kinamwe seni ewe Achasefan an Jises Kraist me sipwe ennet ngeni Kot me An angang.

Non ew afanafan a keran fis me pwan non ei sosoran, Preseten Russell M. Nelson a apasa non ei napanap: “Ua sio ngeni kemi pwe oupwe nemeni ami kapasen pwarata usun Jises Kraist. Angang ngeni. Nemeni. Tumunu. Tumunu pwe epwe mar. Iwe mwirin esuku manaman epwe fis non manauemi.”24

Ua men kinisou pwe iei sipwene rong seni Preseten Nelson. Ua pwarata pwe Preseten Russell M. Nelson I noun ewe Samon soufosun ach ei fansoun. Ua tongei me aucheani ewe amwararen ourour me emwen sia angei me ren.

Ren wisei Aposel noun ewe Samon Jises Kraist, Ua ennetin pwarata usun an ewe Chon Amanau pin me ennetin An Achasefan non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Ronald K. Esplin, “A Great Work Done in That Land,” Ensign, July 1987, 20: “On June 13, Elder Kimball, Orson Hyde, Joseph Fielding, and Heber’s friend Willard Richards left Kirtland for England. Non New York, non June 22, ekkewe chon Canada Isaac Russel, John Goodson, me John Snyder ra fitir. Ekkewe fumon misineri mwirin ra kamo war ngeni Liverpool won ewe Garrick.” (Nengeni Heber C. Kimball papers, 1837–1866; Willard Richards journals and papers, 1821–1854, Church History Library, Salt Lake City.)

  2. Ewe This is the Place Monument, a nom otiwen Salt Lake City, Utah, ren nepoputan Emigration Canyon a apwapwai ewe 100 ier achchemen wareton ekkewe Souneng non ewe Salt Lake City Valley non July 24, 1847. Ewe monument a fisita ren niosun Brigham Young Heber C. Kimball, me Wilford Woodruff.

  3. Nefinen 8,000 me 10,000 Aramas mi pin non Fansoun soponon ra no seni Missouri nepoputan 1839 ar repwe su seni foffor mi efeiengaw me mwicheichen aramasangaw. Fan emwenien Brigham Young me Heber C. Kimball, ew mwich a for ar repwe ioi pisek, atonaochu met mi auchea ngenir, me forata aan fan iten ewe apekusun 200-mwain (320-km) sai non fansoun patapat ngeni Illinois. Chon ewe town Quincy mi umoumoch ra awora nenien tumun ren ekis fansoun fan iten ekkewe Souneng mi riaffou ren ar awora nenien tumun me mwongo. (Nengeni Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 [2018], 375–77; William G. Hartley, “The Saints’ Forced Exodus from Missouri,” in Richard Neitzel Holzapfel and Kent P. Jackson, eds., Joseph Smith: The Prophet and Seer [2010], 347–89.)

  4. Non Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball: An Apostle, the Father and Founder of the British Mission (1945), 449; emphasis added.

  5. Non Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball, 450.

  6. Nengeni Moses 1:39; see also “The Work of Salvation and Exaltation,” section 1.2 in General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, ChurchofJesusChrist.org. Sia feito ren Kraist me aninis non an Kot angang ren ach manaueni ewe kapas allimen Jises Kraist, tumunu ekkewe mi osupwang, etiwa meinisin ar repwe angei ewe kapas allim, me achufengeni famini feinfeino. Nengeni pwan Doctrine and Covenants 110, minne a wato ekkewe kii minne ir mi kawor fan iten ewe angangen amanau.

  7. Nengeni pwan 1 Corinth 15:40–41.

  8. Nengeni Doctrine and Covenants 45:27.

  9. Nengeni Doctrine and Covenants 45:29.

  10. Alma i ewe noun Alma ewe soufos. I ewe sou apung mi nap ren ewe muu me prist mi nap me soufos. A weri ew amwararen ekkesiwin ne anuonun.

  11. Alma 36:3.

  12. Joseph Fielding Smith, “The First Presidency and the Council of the Twelve,” Improvement Era, Nov. 1966, 979.

  13. Nengeni Job 38:7.

  14. Nengeni Alma 39:9. Alma a ouroura Corianton, “Kosap chiwen feino mwirin [mochenian] meson.”

  15. All-Party Parliamentary Group, Parliamentary sessions, Tuesday, July 5, 2022, “Preventing Violence and Promoting Freedom of Belief.”

  16. Ewe Famini: Ew Esinesin ngeni ewe Fonufan,” ChurchofJesusChrist.org; nengeni pwan Patrick Kearon, “He Is Risen with Healing in His Wings: We Can Be More Than Conquerors,” Liahona, May 2022, 37–39.

  17. Nengeni Russell M. Nelson, “What Is True?,” Liahona, Nov. 2022, 29.

  18. Nengeni 2 Peter 1:5–10.

  19. Nengeni Alma 39:9.

  20. Russell M. Nelson, “We Can Do Better and Be Better,” Liahona, May 2019, 67, 68.

  21. Nengeni Alma 39:15.

  22. Nengeni Alma 42:16.

  23. Nengeni 2 Nifai 25:23.

  24. Russell M. Nelson, Facebook, Aug. 1, 2022, facebook.com/russell.m.nelson; Twitter, Aug. 1, 2022, twitter.com/nelsonrussellm; Instagram, Aug. 1, 2022, instagram.com/russellmnelson; see also “Choices for Eternity” (worldwide devotional for young adults, May 15, 2022), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.