Mwichenapen Mwichefen
Eu Napanapen Angang ren an Emon me Emon Pwarata
October 2022 mwichenap


Eu Napanapen Angang ngeni Emon me Emon Pwarata

Mi namot sipwe weweiti ewe napanapen angang mine ewe Ngun mi Fel a fori. Nupwen sipwe fori non napanapen angang, ewe Ngun mi Fel a tongeni epwe nonom non.

Usun chok chommong me neimi, Elter Dieter F. Uchtdorf a fokkun apochokuna manauei non ekkewe ier. Ena a awewei, ekis chok, usun met upwe kapas usun.1 Nge, upwe omusomus ngeni …

Chon uwou sepenin mi fokkun weweochiti saan efoch sepenin ren koukun me aponuetan emwen seni ewe chon apoupou fetanin anongonong won ewe nenien saan sepenin me anen sepenin. Upwe tongeni apasa, chon uwou sepenin ra fori ren eu napanapen angang. Ese anongonong won ar tipachem me nipwakoch, seni chok ar saa non ei napanapen angang chon uwou sepenin ra tongeni tufich ne anganga kokotun ewe sepenin ne aponueta ewe amwararen angang.

Non eu chok wewe, sia angei pusin ach pwarata ren eu napanapen angang. Murin paptais, sia fen angei eu murinon niffang, ewe niffangen Ngun mi Fel.2 Ika pwe sia nikitu won ewe anen pwon mi pin,3 iei “ewe Ngun mi Fel … [ewe] epwe pwari ngeni [kich] mettoch meinisin [sipwe] fori.”4 Nupwen sipwe fatangaw ika nukunukumang, sia tongeni tingorei Kot epwe anisi kich.5 An ewe Chon Amanau kewe pwon ese tongeni epwe fatangaw: “Tingor, me kopwe angei; … ren meinisin ion mi tingor epwe angei.”6 Ren an ewe Ngun mi Fel aninis, sia tongeni ekesiwini nonomun manauach ngeni manauen manauach ese much.7

Ewe pwon ren an emon me emon pusin pwarata seni ewe Ngun mi Fel amen unusen amwarar, usun chok efoch sepenin non an changeta. Me usun chok chon uwou sepenin, a auchea sipwe weweiti ewe napanapen angang usun chok fetanin ewe Ngun mi Fel an epwe awora an emon me emon pwarata. Nupwen sipwe fori non napanapen angang, ewe Ngun mi Fel a tongeni epwe nonom non, emweni, me oururu. Nukun ei napanapen angang, ika mwo kich mi nipwakoch me tipachem, sia tongeni tupuno me puropur me kar.

Ekkewe pukefel ra anapanapa ewe aewin napanap ren ei napanapen angang ren an emon me emon pwarata.8 Kamatip won ewe kapasen Kraist, mi pwa me non ekkewe pukefel, a anisi an emon me emon pwarata. Elter Robert D. Hales a apasa: “Nupwen sia mochen kapas ngeni Kot, sia iotek. Me sia mochen Epwe kapas ngeni kich, sia kuta non ekkewe pukefel.”9

Ekkewe pukefel ra pwan aiti kich ifa usun sipwe angei an emon me emon pwarata.10 Me sia tingor ren met mi pung me murino11 nge esap met mine ese fich me ren Kot.12 Sisapw “tingor met mi mwan,” ren eu ekiek ach sipwe fori ach kewe kokot ika sipwe fori pusin fanitach.13 Fan iten mettoch meinisin, sipwe tingor ngeni Samach won Nang non iten Jises Kraist,14 epinukunuk pwe sipwe angei.15

Oruen napanap ren ewe napanapen angang ren ach sipwe angei pusin ach pwarata ren pusin fanitach, me esapw ren fan iten emon. Non pwan eu kapas, sipwe changeta me sotiw non ewe nenien sa mi pusin kefinita ngenikich. Auchean ach nengenochu ewe nenien sa a ait ngenikich me mwan non nepoputan fansoun ewe Niwinsefanito. Hiram Page, emon me nein ekkewe wanimon Chon Pwarata ren ewe Puken Mormon, ewe a ekieki pwe a angei pwarata faniten unusen ewe Mwichefel. Ekkoch souneng ra rikino me pesepesengaw.

Ren ponuwan, ewe Samon a pwarata pwe “ese wor emon a kefinita pwe epwe angei annuk me pwarata non ei Mwichefen me nukun chok nei ewe chon angang Joseph Smith, Jun., … tori ai upwe finata … emon me nukun.”16 Annuk mi pin, ekkewe annuk, me pwarata fan iten ewe Mwichefen iei an ewe soufos mi manau angang, ewe a angei seni ewe Samon Jises Kraist.17 Ina an ewe soufos sekining.

Ekkewe ier ra no, eu koko won fon ngeniei seni emon a nom non kanupus faniten an tomwaninong non nenien emon. A ereniei pwe a fen pwano ngeni pwe pwan eu pukefel mi ireno fan puunun ewe imw a resin ne sotuni epwe tonong non. A apasa pwe nupwen a kuna pwan ewe eu pukefel, a sinei pwe epwe tongeni angei ewe niffangen chiaku, epwe eniwinato ewe minefo pukefel, me fori ewe annuk mi pin me emweni ewe Mwichefen. Ua apasa ngeni i pwe ina epwe chok mwanino, iwe a pesei ngeni ei upwe iotek fanitan. Ua apasa ngeni pwe usapw. A fokkun rochongaw non an kapas me a oukano ewe koko.18

Ese namot ai upwe iotek fan iten ekkei mettoch pokiten ei mecheresin popun: pwe ewe chok soufos epwe angei pwarata faniten ewe Mwichefel. Pwe epwe “sokono seni ewe kokkot an Kot”19 ren an ekkoch repwe angei sokkun pwarata, minne mi afat pwe masowen won an soufos we nenien saa.

AnEmon me Emon pwarata pusin ngeni emon me emon. Ka tongeni pusin angei pwarata, ren awewe, ren ia kopwe nom ian, met om angang kopwe fiti, ika ion kopwe punuweni.20 Souemwenin mwichefel repwe asukuna annuk mi pin me pesepes murino, nge ewe wis ren ekkei ekiek a pusin nonom reom. Ina om pwarata kopwe angei; pusin om nenien sa.

Ounungatin napanap ren ewe napanapen angang an emon me emon pwarata epwe aponueta ekkewe annuk an Kot me ekkewe pwon mi pin sia fori ren Kot. Ekieki eu iotek a usun chok ei: “Samach won Nang, fenin Mwichefel amen tipitipingaw. Kose mochen upwe pin Ngonuk non ewe Raninfel won ekkewe chuk ika won pi? Kose mochen usap feino ngeni fan me angei ewe sakrament nge upwe chok angei ekkewe pwonen efeioch ren aponuetan ewe Raninfel?”21 Ren ponuen ei sokkun iotek, sia tongeni sinei met Kot a ponuen ngeni: “Nei semirit, Ua fen pwari ai angang faniten Raninfel.”

Nupwen sia tingor ren pwarata usun mettoch minne Kot afen pwarano non fatafatochun emwen, sia fen chok uwei ngeni kich eu memefin wewengaw me ausening met sia mochen ausening. Emon mwan a aporousa ngeni ei usun an riafou ne ota kokkotun monien an ewe famini. A awor ren ewe ekiek an epwe sonani moni an epwe anisir, a iotek fanitan, me a mefi pwe a angei eu pochokunen pwarata pwe epwe fori. Ua sinei pwe afen tupuno pokiten a kutta pwarata minne a atai an Kot kewe annuk. Ewe Soufos Joseph Smith a apasa, “Ese wor met mi efeiengaw ngeni noun aramas me nukun chok ar repwe fiti ewe ngun mi mwan, nupwen repwe ekieki nge mi nonom rer ewe Ngunun Kot.”22

Ekkoch repwe ekieki pwe Nifai mi atai annuk nupwen a nieno Laban. Nge nengeni, ei foffor ese atai ewe annuk—ewe annuk pwe an emon me emon pwarata epwe fiti an Kot annuk. Ese wor eu awewe epwe mecheres epwe fokkun wewefich, nge upwe pwarano ekkoch mettoch mi pung. Ewe kinikin ese poputa ren an Nifai eis ika epwe tongeni nieno Laban. Esap och mettoch a mochen epwe fori. Nieno Laban esapw faniten itochun Nifai nge epwe angei ekkewe pukefel fan iten ekkewe mwichen aramas mwach me fan iten aramas pwon. Me Nifai afen sinei pwe eu pwarata—ren ennetin, non ei fansoun, a eu annuk seni Kot.23

Oruanun napanap ren ewe napanapen angang sipwe esina met Kot a fen pwarata ngeni emon me emon kich, nupwen sipwe pwan mochen angei ekkoch pwarata seni I. Ika Kot a ponueni eu kapas eis me ewe nonnomun ese ekesiwin, pwata sia ekieki ewe ponuwan epwe sokkono? Joseph Smith mi nonom non ei nikinikin osukosuk non 1828. Ewe aewin kinikin non ewe Puken Mormon afen chiaku, nupwen Martin Harris, emon chon awora aninis ren moni me pwan wisen chon makkei ewe chiaku me akkom, a tingorei Joseph mumuta an epwe angei ekkewe peich a chiaku me pwari ngeni punuwan we. Pokiten ese sinei met epwe fori, Joseph a iotek ren emwen. Ewe Samon a ereni pwe esapw mut ngeni Martin epwe angei ekkewe peich.

Martin a ereni Joseph epwe tingorei Kot sefan. Joseph a pwan fori, me ponuwan, ese pwan sokkono, pwan ewe chok. Nge Martin a tingorei Joseph epwe pwan ounungatin tingor me Joseph a fori. Ei fansoun Kot ese apasa apw. Nge, nengeni Kot a apasa, “Joseph, en mi sinei met ua mefi usun ei, nge mi wor om pungun finata ne fini.” Pungunon ewe ekiek, Joseph a finata an epwe mut ngeni Martin epwe angei 116 peich seni ewe puk me pwari ngeni ekkoch chochon an famini. Ekkewe peich mi chiaku ra morukono me rese tongeni pwa sefan. Ewe Samon a fokkun netipengaw ren Joseph.24

Joseph a kaeo, usun met ewe soufos Jacob non ewe Puken Mormon a asukuna: “Ousap achocho ne auroura ewe Samon, nge oupwe angei aurour seni poun. Pun … a aurour non mirit.”25 Jacob a afata pwe mettoch mi ngaw a fis pokiten sia tingor met ese och ach sipwe tingor. A kapas usun ekkewe aramas non Jerusalem ra kuta “ekkewe mettoch [minne] rese weweiti,” nengeni ra “neneno seni ewe esisin,” me nengenochu ewe Chon Amanauen ewe fonufan.26 Ra turutiw pokiten ar tingor mettoch minne ese namot repwe tingor me rese weweiti.

Ika pwe ka angei pusin om pwarata mi namot ngeni met ka mochen, nge ewe napanap ese ekesiwin, Kot afen ponuweni om na kapas eis.27 Ren awewe, sia eniwini ne tingor ren ach sisap nuokus pwe sia fen pichino seni ach tipis. Ika pwe sia fen aier, sipwe ureno ren pwapwa me kinamwe ren ach kewe foffor, me angei omusomusen ach tipis, ese namot ach sipwe tingor sefan nge sipwe nuku ponuwan we Kot afen ngeni kich.28

Ika mwo sia nuku met Kot a akkom ponuweni ngeni, a namot sipwe moneta ngeni pwan ekkoch ach pwarata. Mwirin meinisin, fetanin ekkoch me neich repwe chok sasa. Sipwe esina pwe an emon me emon pwarata epwe angei “fan eu me fan eu” me “ekis me ekis,”28 epwe pwarano emwen epwe tongeni me napengeni ekis me ekis.29

Ekkewe napanapen ewe napanapen angang ren an emon me emon pwarata a fokkun napono me pochokununo fengen. Nge ren ena napanapen angang, ewe Ngun mi Fel epwe tongeni me pwarano mettoch meinisin mi namot ngeni kich sipwe nonom won me manaueni non ewe anen pwon. Me sia tongeni feioch seni ewe manamanen Jises Kraist ne winiti met Samach won Nang a mochen sipwe winiti. Ua etiwa kemi ami oupwe apochokuna ekiekimi ne fori ami pwarata pusin fan itemi, weweiti met Kot a pwarano, aneani ekkewe pukefel me aponueta annuk A ngeni kei seni Noun kewe soufos mi kefinita, me seni pusin ami weweiti me pungun finata. Ua sinei pwe ewe Ngun mi Fel a tongeni me epwe pwar ngeni kemi mettoch meinisin oupwe fori.31 Non iten Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Elder Dieter F. Uchtdorf a achocho me nipwakoch ne nounou eu anapanap mi wewe ngeni ewe sepenin ne asukuna auchean nongonongun ewe kapas allim. Ren awewe, a keran chok awewe usun an ekkewe pilots’ etetenin mettoch me mwen repwe sa ngeni afanafan usun napanapen ewe Chon Amanau non ewe “A Teacher’s Checklist” (Teaching in the Savior’s Way with Elder Uchtdorf), broadcasts.ChurchofJesusChrist.org.

  2. Ewe Ngun mi Fel ewe ounumonun chochon ewe mokuren Kot, a wewe ngeni ewe Ngun ika ewe Ngunun Kot, me a fori ekkewe angang murino non ewe kokoten manau ese much. A pwarata usun ewe Sam me ewe Nau, pwarata ewe ennet ren mettoch meinisin, epinano ekkewe ra aier me paptais, me i ewe Ngun mi Fel ren Pwon (nengeni Guide to the Scriptures, “Holy Ghost,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).

  3. Nengeni 2 Nifai 31:19–21; Mosaia 4:8 Ese wor me nukun ewe an sipwe “tongeni kuna manau non ewe muun Kot.” Enip me nukun chok ika esap fori pwan eu an.

  4. 2 Nifai 32:5; nengeni pwan Doctrine and Covenants 84:43–44.

  5. Nengeni 2 Nephi 32:4; Russell M. Nelson, “Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” Liahona, May 2018, 93–96.

  6. Matthew 7:7–8.

  7. Nengeni “The Family: A Proclamation to the World”; “Young Women Theme”; General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 27.0; 27.2, ChurchofJesusChrist.org.

  8. Nengeni 2 Nifai 32:3

  9. Robert D. Hales, “Holy Scriptures: The Power of God unto Our Salvation,” Liahona, Nov. 2006, 26–27.

  10. Ekkewe pukefel a aiti kich pwe ewe mongungun ewe Ngun mi Fel amen pwetete me noukukun—ese nouomong me okurang; amen mecheres, mosonoson, me fatoch; a tongeni ku me keni; a ku me ruu ekiek me netip; a wato kinamwe, pwapwa, me epinukunuk—esap nuokus, tipemwaramwar, me noninen; a anisi kich ach sipwe fori mi pung—esap mi ngaw; me a saram me ano—ese fatangaw. Nengeni 1 Kings 19:11–12; Omni 1:25; Alma 32:28; Helaman 5:30–33; 3 Nephi 11:3; Moroni 7:16–17; Doctrine and Covenants 6:22–24; 8:2–3; 9:8–9; 11:12–14; 85:6; Boyd K. Packer, “The Candle of the Lord,” Ensign, Jan. 1983, 51–56; Russell M. Nelson, “Hear Him,” Liahona, May 2020, 88–92; Russell M. Nelson, “Embrace the Future with Faith,” Liahona, Nov. 2020, 73–76; Russell M. Nelson, “Revelation for the Church, Revelation for Our Lives,” 93–96.

  11. Nengeni 3 Nifai 18:20; Moronai 7:26; Doctrine and Covenants 88:64–65.

  12. Nengeni Ilaman 10:5; Doctrine and Covenants 46:30.

  13. James 4:3; nengeni James 4:3, New International Version; 2 Nefai 4:35; Doctrine and Covenants 8:10; 46:7; 88:64–65.

  14. Nengeni Doctrine and Covenants 88:64–65; Guide to the Scriptures, “Prayer,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org.

  15. Nengeni 3 Nifai 18:20; Moroni 7:26.

  16. Doctrine and Covenants 28:2, 7.

  17. Nengeni Doctrine and Covenants 21:4–5.

  18. Mi pung, ekesiwin sia fori fan itan ach sipwe angei aninis me ekiek a auchea ngeni.

  19. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 197.

  20. Nengeni Thomas S. Monson, “Whom Shall I Marry?,” New Era, Oct. 2004, 4.

  21. Nengeni Doctrine and Covenants 59:9–16.

  22. Joseph Smith, non Times and Seasons, Apr. 1, 1842, 744, josephsmithpapers.org.

  23. Ewe Samon a ekesiwin iteitan, sokono, ika sokonon pwarata ren ekkewe annuk, nge ekkei achok fis ren an soufos pwarata me esap an emon me emon pwarata. An Soufos pwarata a feito seni met Kot a mochen ngeni soufos anongonong won an Kot tipachem me weweiti. Ekkei a pahenong an ewe Samon pwarata ngeni Moses me Joshuas repwe nieno chochon ewe neni Canaan me nukun An we annuk “Ousap nimanau” (Exodus 20:13). Ewe Samon, seni Noun soufos, a tongeni epwe forsefani An an kewe annuk ren, An popun. Sise pichino, nge nengeni, seni emon me emon pwarata ngeni ewe antare ika omonungaw seni ekkewe annuk Kot a pwarata ngeni An we Mwichefel ren ewe soufos.

    Nengeni 1 Nifai 4:12–18for a fuller discussion, nengeni Joseph Spencer, 1st Nephi: A Brief Theological Introduction (2020), 66–80.

  24. Ren unusen porausen ekkewe 116 peichen ewe puk, nengeni Saints: The Story of the Church of Jesus Christ in the Latter Days, vol. 1, The Standard of Truth, 1815–1846 (2018), 44–53; nengeni pwan Doctrine and Covenants 3:5–15; 10:1–5.

  25. Jacob 4:10.

  26. Nengeni Jacob 4:14–16.

  27. Joseph Smith a aiti kich, “Sise tongeni sipwe tingorei Kot eu pwarata mi auchea ika pwe ese wor pwarata a namot ngeni ewe pwarata me mwaan” (in History, 1838–1856 [Manuscript History of the Church], volume A-1, 286–87, josephsmithpapers.org).

  28. Nengeni Mosaia 4:3 Nupwen sia soposopono non ach netipengaw me niamam mwirin ach ennetin me mochen aier, a fis pokiten ach nukunukumang non Jises Kraist me non An tufich an epwe ennetin omusakicheno me echikara kich. Fan ekkoch sia nuku pwe musono achok fan iten ekkoch nge esap fan itach meinisin. Ina ena ennetin nukunukumang non met ewe Chon Amanau a tongeni epwe atawei pokiten An we unusochun Achasefan.

  29. Nengeni Isaiah 28:10; 2 Nifai 28:30; David A. Bednar, “Line upon Line, Precept upon Precept,” New Era, Sept. 2010, 3–7.

  30. Nge ika pwe Kot ese ngonuk pwarata, achocho ne tingor. Usun Elder Richard G. Scott a aiti, “Fetan ren apinukunuk. … Nupwen ka manauen tupwon me fori fofforum ren apinukunuk, Kot esap muut ngonuk kopwe feinno ngeni feingaw ika epwe fen esinna ngonuk me mwen pwe ka fini mi mwan” (“Using the Supernal Gift of Prayer,” Liahona, May 2007, 10).

  31. Nengeni 2 Nifai 32:5.