Mwichenapen Mwichefen
Irapengesino Won ewe Irapenges
October 2022 mwichenap


Irapengesino Won ewe Irapenges

Ach sipwe chon tapweno mwirin Jises Kraist, emon epwe mwarei osan mi chou me feino ia fangono a namot me ia riaffou epwe fis.

Non ekkewe ier a no, mwirin an ew university aporous won uruon namanamen Merika, emon chiechiei chon sukun a eisiniei, “Pwata ekkewe Aramas mi Pin non Fansoun Soponon rese pwan fori met ewe ekkoch namanam ra fori ren ewe irapenges pwe esisinen ar nuku?”

Ren ei sokkun kapaseis usun ewe irapenges rachok soun eis ei kapaseis usun ach nuku non Kraist, ua mwitir ne ereni pwe Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon ra ekieki pwe ewe fangono manau an Jises Kraist iei met akon auchea, ewe nongonong, ewe ionapen pwon mi pin, me ewe unusen tong mi ennet non an Kot we kokoten manau ese much an Noun semirit.1 Ua awewei pwe ewe chenin ngaseno a fis pokiten ena foffor akon auchea ngeni me echipwerin niffang ngeni unusen famini seni Atam me If ngeni nesoponon fonufan.2 Ua apasa met Joseph Smith, a apasa, “Meinisin … mettoch mi fis non ach namanam repwe chok kapach” ngeni ewe Achasefan an Jises Kraist.3

Iwe ua pwan anea ngeni met Nifai a makei 600 ier me mwen an Jises uputiw: “Iwe …ewe chon nang a kapas ngeniei … , a apasa: Nengeni! Iwe ua nengeni me kuna ewe Namen Kot, … [ewe] a irapengesino won ewe irapenges me a ninnino ren tipisin fonufan.”4

Ren ai “tong, chiechi, me etiwa” a mwasangasang, ua sopweno ne anea! Ngeni ekkewe chon Nifai non ewe Minefon Fonu ewe Kraist mi manau sefan a apasa, “Semei a tinieito pwe upwe irapengesino won ewe irapengen; … pwe upwe tongeni amerato aramas meinisin ngeniei, … ren ei popun ua fen irapengesino.”5

Ita upwe pwan kapas won an Aposel Paul kapas nupwen ua tepereni pwe mesen chienei we a poputa ne neweneweneno. A mwitir ne nengeni noun we kunok won poun ita a achema ngeni pwe epwe no ekis—eu neni—me a mwitiirino ngeni ia epwe tipin no ia. Iwe a sopono am we aporous.

Ei soran, ekkoch 50 ier mwirin, ua wesen mochen upwe awesano ena aporous—ina mwo ika emon me emon neimi meinisin oua poputa ne nengeni noumi kunok. Nupwen ua sotuni ne awewei pwata napengeni sise aea ewe niosun irapenges, ua anean upwe afataochu ach ennetin sufon me menin ngeni ekkewe chon pochokun non ar nuku me manauen achocho minne ra fori.

Eu popun pwata sise pwarata ewe irapenges epwe eu esisinen ach popun namanam. Pokiten irapenges eu an ewe Muun Rom akaewin esisinen ninnino, chommong me nein ekkewe chon tapweno mwirin Jises ra finata ar resap esinna ena mettochun eriaffou. Ewe wewen an Kraist we mano a anongonong won ar nuku, nge ren ekkoch 300 ier ra pwarano fatochun ar we kapas allim ren ekkoch wewe.6

Seni ewe oruanun me enimuen kinikinin fite puku ier, ew irapenges a wewen pwe eu esisinen an meinisin nuku, nge kich sise nuku “non ar Nuku.” Esap kich Katinik ika Pirostan, kich, fen, ew niwinsefaniton mwichefen, ewe niwinsefaniton Minefon Testamenin mwichefen. Ina mwo, mwirimwirich me ach mumuta a niwisefan me mwenekkewe fansoun mwich, nuku, me esisin.7 Non ei nikinik, an ese wor eu esisin e mang ne eto ar repwe nounou an epwe eu pisekin pwarata pwe Ewe Mwichefenin Jises Kraist ren Aramas mi Pin non Fansoun Soponon eu niwinsefaniton ennetin nepoputan Namanam.

Pwan eu popun ach sise nounou niosun irapenges ina ren ach apochokuna ewe unusen manamanen ewe angang an Kraist—An ning an Mananusefan pwan An riafoun fangono manauan me mano. Non ach sipwe nenengeni ena wewe, ua esisinata ruu sokkun chunga8ra nom won ewe etip ren an ekkewe Aewin Presetensi me Mwicheng Engon me Ruemon Aposel non ar mwichen tempel mi monomon non Oruanu iteiten wik non Salt Lake City. Ekkei sassing ra fokkun achema ngeni kich ewe niwin a moni me ewe win I me noun chon angang ra winneni.

Sasing
Ewe Irapenges, seni Harry Anderson
Sasing
Ewe Manausefan seni Harry Andersen

A wor ew mettoch a fis non ewe nenien chommongun aramas ren an Kraist we ru kinikinin win ina met sia aea ren ei kukkun nios an Thorvaldsen niosun ewe Kraist mi manausefan mi tonong non ning seni ewe peias fiti ekkewe kinas seni An Irapenges eu pisekin pwarata.9

Sasing
Esisinen Mwichefen

Saingonon, sipwe achema ngeni kich pwe President Gordon B. Hinckley afen aiti ngeni kich, “Manauen nouch aramas [epwe] … eu esisinen ach [nuku].”10 Ekkei ekiek—akaewin ewe soponon—epwe uwei ngeni kich met akon akauchea sokun aninisin ngun fan iten ewe irapenges. Ese wor wewen ngeni ekkewe foun mwaramwar ika mwaramwar, ren ekkewe tower ika esisinen pacheta. Nge epwe wewe ngeni foun-pisekin wenechar me nukucharen ekkewe Souneng ar repwe uweiato ngeni ewe koko Jises a ngeni emon me emon Noun kewe chon kuno. Non eu me eu fonu me kinikinin fansoun, A apasa ngeni kich meinisin, “Ika emon mwan [are fefin] a mochen fiti ei, epwe fakkun ponuku ekiekin pwisin inisin, epwe mwarei an irapenges, me tapweto mwiri.”11

Ei a porous usun ekkewe irapenges sia mwarei nge esap ewe sia pipisek. Ach sipwe chon tapweno mwirin Jises Kraist, emon epwe chourek fan choun—ren pusin om ika an ekkoch—me feino ia fangono a namot me ia me riaffou epwe fis. Emon ennetin Souneng esap tongeni chok tapweno mwirin ewe Masta non ekkei napanap ren met i atewe ika neminewe a tipe eu ngeni. Apw. Sia tapweno mwirin ekis meinisin, pachenong, ika mi tufich, non fansoun kechiw me osukosuk, ikewe fan ekkoch sipwe uta akanaemon.

Ua sinei aramas, non me nukun ewe Mwichefel, ekkewe ra tapweno mwirin Kraist non nukuchar. Ua sinei semirit ir mi ter, me ua sinei pwe iner me semer ra fokkun tumunochur. Ua kuna meinisin ra angang fan ekkoch ngeni ewe fansoun ra fokkun pekus, kuta pochokun, tumun, me fansoun pwapwa ese wor ian epwe feito me ia. Ua sinei chommong nipich ra mochen me a namot epwe wor emon chiener epwe tonger, eu pupunu murino, me eu imw epwe ureno ren nour semirit. Ese wor mochen a kon wenechar, nge ier mwirin ier ekkena sokkun feioch rese fis. Ua sinei ekkewe ra riaffou ren semwenin ar ekiek ren chommong sokun, ekkewe ra tingor aninis nupwen ra iotek me aneanei ewe fonuwen pwon non pochokunen manauer. Ua sinei ekkewe ra apwangapwang non woungaw nge, rese fangeta, ra chok tingor ren ekkoch anen ar repwe nonomoch ren ekkewe ra tonger me ekkoch ra mochen repwe nonom unukur. Ua sinei chommong ra eunap ngeni osukosuken sokkun nikinikir, ir met, me napanaper. Ua kechiw fan iter, me fitir ne kechiw, ren ai sinei usun auchean met pungunon met repwe finata.

Ekkei ekoch chok nein chommong nonnomuch mi aweires non manauach, ra ennetin achechem pwe mi worew niwinin ach sipwe chon kuno mi ennet. Ngeni Araunah, ewe a sotuni epwe ngeni i kou ese kamo me ira pwe an asor, King David a apasa “Apw; upwe mon senuk ren ukukun niwinin: … [pun ngang] ewe [usap] aani asor … ngeni ewe Samon ai Kot … ekkewe mettoch use moni.13 Iwe pwan kich meinisin sipwe apasa.

Nupwen sipwe mwarei ach irapenges me tapweno Mwirin, epwe wor netipengaw ika ewe chourekin ach sosot esap fori ach sipwe kon weweiti me tumunochu ekkewe chourek ekkoch ir mi mwarei. Iei eu me nein ekkewe osukosuken ewe Irapenges pwe poun ewe Chon Amanau a suk fichieno me a chufonu ikewe, ese tumunoch nge apungano pwe iteiten mwan, fefin, me semirit non unusen faminien aramas ese chok etiwetiw nge apwan ketiw non An fangono, umoumochun fefeita.14

Nupwen ewe amwararen Manausefan epwe fis mwirin ewe eriaffoun Irapengesino, sokkun feioch meinisin epwe kawor ngeni ekkewe ra wesen mochen, usun met ewe soufos non ewe Puken Mormon Jacob a apasa, ne “nuku non Kraist, me nengeni an mano, me riaffouni an we irapenges.”15 Fan ekkoch a mwitir ne fis ekkei feioch me fan ekkoch ra mang, nge ewe amwararen soponon ach pwisin via dolorosa16iei ewe pwon me ren Pusin ewe Masta repwe fis. Ach sipwe ani ekkei feioch, ua iotek sipwe tapweno Mwirin—sisap tur, sisap nipwakingaw ika suno, sisapw chipwang ngeni ewe angang, esap nupwen ach irapenges epwe chou me esap, ren och fansoun, ewe an epwe kiroch. Ren om pochokun, om wenechar, me om tong, ua ngonuk ai ennetin kinisou. Ei ran ua pwarata usun ai pwarata usun I ewe a “irapengesino”15 me ewe feioch ese much A ngeni ekkewe ra “irapengesino” ren I, ewe Samon Jises Kraist, amen.

Esinesin

  1. Nengeni Jeffrey R. Holland, Encyclopedia of Mormonism (1992), “Atonement of Jesus Christ,” 1:83.

  2. Amulek a afanafan usun ewe Achasefan an Kraist usun ewe “watten me asoren fangono” mi fis “fefeino chok me ese much,” non pusin an (Alma 34:10). Ren “meinisin ra turutiw me ra monucheno, me repwe repwe fokkun mano tiwenon chok ika epwe seni ewe achasefan” (Alma 34:9; nengeni pwan uwokisin 8–12). President John Taylor a apachata: “Non eu napanap ngeni kich sise tongeni weweiti me awewei, [Jises] a uwei tipisin ese unusen fonufan; esap chok fan iten Atam, nge pwan mwirimwirinin; me ren an fori ena, a suki ewe muun nang, esap chok ngeni ekkewe mi nuku me ekkewe ra aneasochisi ewe annukun Kot, nge ngeni nap seni nesopun ewe faminien fonufan ekkewe ra mano me mwen ar repwe tori ierin watte, pwan ngeni [ekkana] ra mano me nukun ewe annuk, iwe ra fiti … ekkewe feiochun An achasefan” (Ew tichikin angangen cheki non me ew aweweochun ewe Wachimuken Nongonongun ewe ekiek me Achasefan an Ach ewe Samon me Chon Amanau Jises Kraist [1892], 148–49; Teachings of Presidents of the Church: John Taylor [2001], 52–53).

  3. Teachings of Presidents of the Church: Joseph Smith (2007), 49.

  4. 1 Nifai 11:32–33.

  5. 3 Nifai 27:14–15.

  6. Ewer mi pung, mi wor, ekkoch uwekisin ngeni ewe irapenges non an Paul asukun (nengeni, ren awewe, 1 Corinthians 1:17–18; Galatians 6:14; Philippians 3:18), nge ekkei ra kapas ngeni ekkoch mettoch mi watte nap seni ruofoch ira mi chufengen fengen ika och sokkun napanapen esisin. Nge nupwen Paul a kapasen ewe irapenges, a nounou ekkewe annuk ne kapas usun auchean ewe Achasefan, ew neni ikewe ie Aramas mi Pin non Fansoun Soponon ra moneta ne fiti me apasa an kapas.

  7. Akkomwan me orenien noun Chon nuku Kraist kewe aramas usun Chiechien Martin Luther Andreas Karlstadt (1486–1541) ra anini fengen non ekkewe fansoun late Middle Ages pwe “ewe irapenges [pwisin won an] a esisinata chon an Kraist riaffoun ren pekin aramas me nikitano an epwe pwari an manausefan me ewe [manamanen] ngaseno.” (in John Hilton III, Considering the Cross: How Calvary Connects Us with Christ [2021], 17).

  8. Harry Anderson, The Curcifixion; Harry Anderson, Mary me ewe Samon mi Manausefan

  9. Nengeni Russell M. Nelson, “Opening the Heavens for Help,” Liahona, May 2020, 72–74.

  10. Gordon B. Hinckley, “The Symbol of Christ,” Ensign, May 1975, 92.

  11. Matthew 16:24.

  12. 2 Samuel 24:24

  13. “Poun mi keitiu ngeni meinisin aramas mi aier me nuku non itan” (Alma 19:36see also 2 Nephi 26:33Alma 5:33

  14. Via dolorosa eu kapasen Latin wewen “ew riaffoun weiresin aan, passage, ika tettenin mettoch mi fis” (Merriam-Webster.com Dictionary, “via dolorosa”). Mi chok fis ren mokutun Jises seni An we kapung me ren poun ewe Pilate ngeni An we Irapenges won ewe chuk Calvary.

  15. Nengeni 3 Nifai 27:14–15