2015
Kau Toutai Tangata
Sune 2015


Kau Toutai Tangata

Ko kinautolu kotoa pē kuo nau tali ʻa e ui ke taki ʻi he Siasí kuo nau tali ʻa e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí ke hoko ko e kau toutai tangata.

ʻĪmisi

Lolotonga hono ohi hake homa fāmili kei īkí ʻi Hauaiʻí, naʻá ku houngaʻia mo hoku uaifí ʻi he Kāingalotu ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní naʻa nau tokoniʻi kimautolú. Naʻe tali lelei ʻe he kau mēmipa ʻofá ni kimautolu mo ʻai kimautolu hangē pē hanau fāmilí. Naʻe ʻave ʻe he kau tangata ʻi he uōtí ʻi ha ngaahi meʻa lahi hoku fohá ke nau ō ʻo toutai ʻi tahi. Naʻe ʻikai ke ʻi ai ha vaka ia ʻi he ngaahi ō ko ʻeni ʻo toutaí ka ko ha ngaahi founga toutai fakakuonga muʻa naʻe faʻu ʻe he fuofua kakai ʻo Hauaiʻí.

ʻI hono fakaʻaongaʻi e taha ʻo e faʻahinga founga ko iá, naʻe pau ke hikohiko ʻe ha taha toutai ha kupenga fuopotopoto naʻe noʻo takai ha pulu fakamamafa ki hono vaʻé. Naʻá ne toki toʻo fakalelei atu leva ʻa e kupengá ki ha feituʻu he pālaví ʻi ʻolunga ki ha foʻi tāputa ʻoku tasiló. Te ne lafoʻi ʻa e kupengá ʻi hono taimi totonu pea ʻi he poto moʻoni, ʻi haʻane vakai atu ki he hū mai ʻa e potanga iká ki he tāputá, ʻa ia ʻe mafola kakato ʻo tō fakafuopotopoto fuolahi ʻi he tahí ʻi lalo, ʻo ngoto vave ki he takelé ʻo maʻu fakataha ʻa e fanga iká.

Neongo ʻoku mālie ʻa e poto ʻo ha faʻahinga tangata toutai peheé, ka ʻe tamuʻomuʻa pē ia ke tala atu ka ʻikai ha kupenga lelei ʻoku maʻa mo fakaleleiʻi, pea mo pena kakato, he ʻikai ola ʻene feingá. ʻOku ʻiloʻi ʻe he kau toutai ʻoku taukeí ʻoku makatuʻunga e ola ʻenau toutaí ʻi he tuʻunga lelei honau kupenga toutaí pea ʻoku ʻikai kamata ʻa e toutai mo ola leleí kae ʻoua kuo sivi ʻa e kupengá mo maau.

ʻOku tau fakatokangaʻi naʻe mahino ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ki he ʻuluaki Kau ʻAposetoló, he ko hanau tokolahi ko ha kau tangata toutai. ʻOku fakataukeiʻi kitautolu ki he kau toutai ko ʻení ʻi he ngaahi ʻuluaki vahe ʻo e tohi Mātiú, Maʻaké, mo e Luké, ʻa ia ʻoku nau ʻaʻau, pena, mo lanu ai honau ngaahi kupengá ʻi he taimi naʻa nau fuofua fetaulaki ai mo honau ʻEiki ʻi he kahaʻú (vakai, Mātiu 4:18, 21; Maʻake 1:16, 19; Luke 5:2). Naʻe fafangaʻi ʻe he kau tangatá ni honau fāmilí pea mo e ngaahi fāmili ʻo ha niʻihi kehe ʻaki ʻenau ngāue fakaʻaho ke maʻu ha iká. Naʻe fakafalala ʻenau monūʻiá mo honau ngaahi fāmilí ʻi heʻenau teuteú mo honau potó pea mo e tuʻunga lelei ʻo honau kupengá.

Ko e taimi naʻe fakaafeʻi ai kinaua ʻe Sīsū ke na “muimui ʻiate au, pea te u ngaohi ʻa kimoua ko e toutai tangata,” “naʻá na liʻaki leva hona kupengá,” “liʻaki kotoa pē, ʻo muimui ʻiate ia” (Mātiu 4:19, 20; Luke 5:11; vakai foki, Maʻake 1:17–18).

Kuo tuʻo lahi ʻeku fakakaukau ki he sīpinga ko ʻení ʻi heʻeku fakakaukau ko kinautolu ʻoku taki ʻi he Siasí kuo nau tali ʻi he tui tatau ki he fakaafe ke “muimui ʻiate aú.” ʻOku taki ʻa e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ʻe he kau palōfita mo e kau ʻaposetolo, kuo nau siʻaki honau kupengá pea mo ʻenau ngāue maʻungataʻá pea kuo nau fakatupulaki ha pōtoʻi ngāue foʻou kae lava ke ngāue mo muimui ʻi he ʻEikí.

Kau Taki ʻo e Tangatá

ʻOku ʻuhinga ki he hā ke hoko ko e “kau toutai tangata”? Naʻe fakafeʻiloaki ʻe he Fakamoʻuí ʻaki ʻEne ngaahi lea mahinongofua ʻo e fakaafe ki he fuofua Kau ʻAposetoló, ʻa e meʻa ʻe hoko ko e fōtunga angamaheni mo mālohi ʻo ʻEne faiakó—ʻa e faiako ʻaki e talafakatātaá. Naʻá Ne ʻafioʻi ʻe mahino kiate kinautolu kuo ui ke muimui ʻiate Iá, ʻo aʻu ki ha tuʻunga, ʻa ʻEne ʻuhinga ki he lea “kau toutai tangatá.”

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Hāloti B. Lī (1899–1973), “Ko e hoko ko ia ko e ‘kau toutai tangatá’ ko ha founga pē ia ʻe taha ʻo e fakalea ʻhoko ko e kau taki ʻo e kakaí.’ Ko ia te tau pehē ai ʻi he fakalea ʻo e kuonga ní …: ‘Kapau te mou tauhi ʻeku ngaahi fekaú, te u ngaohi ʻa kimoutolu ko e kau taki ʻi he lotolotonga ʻo e kakaí.’”1

Ko ha taha taki ʻo e kakaí ko ha taha kuo ui ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau hoko ko e “kau muimui moʻoni ʻo Sīsū Kalaisi” (Molonai 7:48). ʻOku pehē ʻe he Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2: Ko Hono Puleʻi ʻo e Siasí, “Ke fakahoko ʻení, ʻe muʻaki feinga ʻa e kau takí ke nau hoko ko e kau ākonga faivelenga ʻa e Fakamoʻuí, mo moʻui ʻi he ʻaho kotoa pē ke nau lava ʻo toe foki ʻo nofo ʻi he ʻao ʻo e ʻOtuá. Te nau toki lava leva ke tokoni ki ha kakai kehe ke nau fakatupulaki ha fakamoʻoni mālohi mo ʻunu ʻo ofi ange ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.”2

Ko kinautolu kotoa pē kuo nau tali ʻa e ui ke taki ʻi he Siasí kuo nau tali ʻa e fakaafe ʻa e Fakamoʻuí ke hoko ko e kau toutai tangata.

Kupengá mo e Ngaahi Fakataha Alēleá

ʻĪmisi
Jesus Christ. Appearance to Fishing Apostles

ʻOku fokotuʻutuʻu ʻa e kau takí ki ha ngaahi fakataha alēlea ʻo kamata mei he tuʻunga māʻolunga taha ʻo e tuʻunga fakatakimuʻa ʻi he Siasí ʻo aʻu hifo ki he kōlomu ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí pea mo e kau palesitenisī fakakalasi ʻi he Finemuí. ʻOku fakahinohinoʻi ʻa e kau takí ke nau teuteu fakalaumālie, kau kakato ʻi he ngaahi fakataha alēleá, tokoni ki he niʻihi kehé, akoʻi e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, pea puleʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeikí mo e ngaahi houalotu ʻo e Siasí. ʻIkai ngata ai, kuo pau ke nau langa hake ʻa e uouangatahá mo e melinó ʻi he Siasí, teuteu ha niʻihi kehe ke nau hoko ko e kau taki mo e kau faiako, vahe ʻa e fatongiá, pea mo fakapapauʻi ʻoku nau haʻisia ki ai.3

Te tau lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku maʻu ʻi heʻenau fakaʻaongaʻi ʻo e kupengá ki he ngaahi fakataha alēlea ʻo e Siasí ʻo hangē ko e fakaʻaongaʻi ʻe he fuofua Kau ʻAposetoló ʻenau ʻilo ki he toutaí ke nau hoko ko e kau toutai tangatá. Pea hangē ko e kupengá, ʻoku fokotuʻutuʻu ʻa e ngaahi fakataha alēleá ni pea mo teuteuʻi ke tānaki ʻa e fānau ʻa e Tamai Hēvaní—ʻo hangē ʻa e mēmipa takitaha ʻo e fakataha alēleá ko ha afo mahuʻinga mo ʻaonga ʻo e kupengá. Pea hangē ko e toki ʻaonga pē ʻa e kupengá kapau ʻoku monomono fakaleleí, ʻoku pehē pē ʻa e ʻikai ngāue ʻetau ngaahi fakataha alēleá ʻi he taimi ʻoku ʻikai maau, tokanga, pea mo ngāue lelei ai e kau mēmipa ʻo e fakataha alēleá, ʻo hangē ko e tuʻunga ʻoku tonu ke nau ʻi aí.

ʻOku muimui ʻa e kau taki ʻo e ngaahi fakataha alēleá ki he sīpinga ʻa e ʻAposetolo toutai tangata ʻo e kuonga muʻá ʻaki ʻene sivi mo pena maʻu pē ʻa e ngaahi kupenga ko ʻení.” ʻOku fakahoko ia ʻe he kau taki ʻo e fakataha alēleá ʻaki ʻenau fakahoko maʻu pē ha ako, taki ʻi he ngaahi fakataha aleleá, ʻoange ha fakamatala taimi totonu mo taau ki he kau mēmipa ʻo e fakataha alēleá, pea fai ha ʻofa, poupou, mo ha fakahīkihiki. ʻOku ʻikai ke ʻi ai ha fetongi ia ʻo e mālohi mo e tokolahi ʻo ha ngaahi fakataha alēlea ʻoku ngāue lelei.

Ko e Fakataha Alēlea Fakauōtí

Mahalo ko e fakataha alēlea ʻoku faingamālie lahi taha ke takiekina e kau mēmipa fakatāutaha ʻo e Siasí ko e fakataha alēlea fakauōtí. ʻOku uiuiʻi moʻoni ʻa e houʻeiki tangata mo fafine ʻi he fakataha alēlea ko ʻení ke nau hoko ko e kau toutai tangata pea mo ha tukupā ke taki ʻa e ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi he uōtí, fakatatau mo e fakahinohino ʻa e pīsopé. ʻOku nau nofo mo ngāue ʻi hotau takitaha uooti, ʻa ia ʻoku nau lava ai ke ʻilo mo feohi mo kinautolu kuo ui ke nau takí.

“ʻE feinga ʻa e kau mēmipa ʻo e fakataha alēlea fakauōtí ke tokoniʻi ʻa e fakafoʻituituí ke langaki ʻenau fakamoʻoní, maʻu ʻa e ngaahi ouau fakamoʻuí, tauhi ʻa e ngaahi fuakavá, pea hoko ko ha kau muimui kuo fakatapui ʻo Sīsū Kalaisi (vakai, Molonai 6:4–5). ʻOku maʻu ʻe he kau mēmipa kotoa pē ʻo e fakataha alēlea ʻo e uōtí ha fatongia fakalūkufua ki he lelei ʻa e kāingalotu ʻo e uōtí.”4

ʻOku fakahoko ʻe he kau mēmipa ʻo e ngaahi fakataha alēlea fakauōtí ha fatongia mahuʻinga ʻi he fakavavevaveʻi e ngāue ʻo e fakamoʻuí. Ko e taimi ʻoku ʻikai ngāue ai ʻa e fakataha alēlea fakauōtí ʻi hono tuʻunga totonú, ʻoku tuai leva ʻa e ngāué. ʻOku mōlia ʻa e ivi tānaki ʻo e “kupengá”, pea ʻoku fakangatangata leva e meʻa ʻoku maʻu ʻi he ngāue ʻa e fakataha alēleá. Ka ko e taimi ʻoku maau ai e fakataha alēlea fakauōtí mo tokanga taha ki he fakamālohia ʻo e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí, ʻe lava ke fakaofo e ngaahi olá.

ʻOku ou ʻiloʻi ha uooti ʻoku fefaʻuhi mo ha fakataha alēlea fakauooti ʻoku ʻikai ngāue lelei. Naʻe faingataʻa ki he pīsopé ke ne tali ʻa e fakahinohino ʻoku ʻi he Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2 koeʻuhí he naʻe nonga pē ia ʻi heʻene ngaahi foungá mo saiʻia ʻi heʻene ngaahi tōʻonga motuʻá. Neongo ia, hili hano faleʻi mo akoʻi lahi ia ʻe ha palesiteni fakasiteiki ʻofa, naʻe fakamolū ʻe he pīsopé hono lotó, fakatomala, pea kamata fakamātoato ke fokotuʻutuʻu ʻa e fakataha alēlea fakauōtí hangē ko hono fakahinohinoʻí. Naʻe mamata ʻi he ngaahi vitiō ako ʻi he LDS.org, naʻá ne lau ʻa e konga 4 mo e 5 ʻo e Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2, peá ne ngāueʻi ʻa e meʻa kuó ne akó.

Naʻe tali vave ʻe he kau mēmipa ʻo e fakataha alēlea fakauōtí ʻa e ngaahi liliú, pea naʻe nofoʻia kinautolu ʻe ha laumālie ʻo e ʻofa mo e uouangataha ʻi heʻenau tokanga ki he fakamālohia ʻo e fakafoʻituituí mo e ngaahi fāmilí. Ko e fakataha kotoa pē, naʻa nau talanoa lahi fekauʻaki mo e kau fiefanongó, kau ului foʻoú, kāingalotu māmālohí, mo e ngaahi fie maʻu ʻa e kāingalotú. Naʻe kamata ke ofi ange honau lotó ki he kau tangata mo e kau fafine ko ʻení, pea kamata ke hoko ʻa e ngaahi maná.

Naʻe lipooti ʻe he pīsopé naʻe kamata ke maʻulotu ʻa e kau mēmipa māmālohi naʻe taʻe-ʻiloa kimuʻá, ʻi he ʻosi pē hono fai ʻo e ngaahi liliu ko ʻení. Naʻe pehē ʻe he kau mēmipa ko ʻení naʻe fakafokifā pē ʻenau ongoʻi hono ueʻi ke nau foki ki he Lotú. Naʻa nau pehē naʻa nau maʻu ha ongo mahino mo vivili ʻoku fie maʻu ke nau toe feohi mo e Kāingalotú. Naʻa nau ʻiloʻi ʻe ʻofaʻi kinautolu pea naʻa nau fie maʻu e poupou ʻe fai ʻe he kāingalotú.

Naʻe fakamatala mai ʻe he pīsopé kiate au ʻokú ne fakapapauʻi naʻe talitali pē Tamai Hēvaní ki ai ke muimui ʻi he faleʻi naʻá ne maʻú pea mo fokotuʻutuʻu lelei e fakataha alēlea fakauōtí hangē ko hono fakahinohinoʻi kimuʻa peá ne toki lava ʻo fakahū ha loto holi ki he loto mo e fakakaukau ʻa e kāingalotu māmālohi ko ʻení ke nau foki ʻo mālohi ʻi he Siasí. Naʻe fakatokangaʻi ʻe he pīsopé naʻe fie maʻu ke ne fokotuʻu ʻa e ʻātakai ʻo e ʻofa, mo e lehilehiʻi naʻe fie maʻu ʻe he kau mēmipa ko ʻení kimuʻa pea toki lava ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ʻo taki kinautolu. ʻOku fakamanatu ʻe Heʻene folofolá kiate au ʻa e meʻa naʻe hoko kia Pita ko e tangata toutaí:

“Pea heka [ʻa Sīsū] ki he vaka ʻe taha, ʻa ia naʻe ʻo Saimone, peá ne kole kiate ia ke tukutuku siʻi mei ʻuta. Pea naʻe nofo hifo ia ʻo akonaki ki he kakaí mei he vaká.

“Pea kuo hili ʻene leá, pea pehē ʻe ia kia Saimone, Maʻu atu ki he lolotó pea ʻaʻau homou ngaahi kupengá koeʻuhí kae fusi hake.

“Pea lea ʻa Saimone, ʻo pehē ange kiate ia, ʻEiki, kuo mau ngāue ʻanepō ʻo ʻaho, ka naʻe ʻikai maʻu ha meʻa: ka ʻi hoʻo fekaú, te u ʻaʻau ʻa e kupengá.

“Pea kuo nau fai ia, pea nau maʻu ʻa e ngaahi ika ʻo lahi ʻaupito” (Luke 5:3–6).

ʻI heʻetau fakafanongo mo muimui ki he faleʻi kuo fai kiate kitautolu ʻe he kau palōfita, kau tangata kikite, mo e kau tangata maʻu fakahā ʻo onopōní—ko e “kau toutai tangata” moʻoní—pea ʻi heʻetau sivi mo pena hotau kupengá he lolotonga ʻetau ngāué, ʻe fakatupulaki lahi fau ʻetau malava ke fakavavevaveʻi ʻa e ngāue ʻo e fakamoʻuí pea te tau hoko ko e ngaahi meʻangāue ʻi he toʻukupu ʻo e Tamai Hēvaní ke tānaki fakataha ʻEne fānaú.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Harold B. Lee, ʻi he Conference Report, Oct. 1960, 15.

  2. Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2: Ko Hono Puleʻi ʻo e Siasí (2010), 3.1.

  3. Vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2, 3.2.1–5; 3.3.2–4.

  4. Tohi Tuʻutuʻuni Fika 2, 4.4