2015
Founga ʻOku Tau ‘Malanga ʻAki ’a Kalaisi’ ʻi Hotau ʻApí
Sune 2015


Founga ʻoku Tau “Malanga ʻAki ʻa Kalaisi” ʻi Hotau ʻApí

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻú ʻi ʻIutā, USA.

“Pea ʻoku mau lea ʻia Kalaisi, ʻoku mau fiefia ʻia Kalaisi, ʻoku mau malanga ʻaki ʻa Kalaisi, ʻoku mau kikite ʻia Kalaisi, pea ʻoku mau tohi ʻo fakatatau mo ʻemau ngaahi kikité, ke ʻilo ʻe heʻemau fānaú ki he tupuʻanga ʻa ia te nau lava ke sio ki ai ke maʻu ai ha fakamolemole ʻo ʻenau ngaahi angahalá” (2 Nīfai 25:26).

ʻĪmisi
A family in Brazil having family home evening

Naʻe fokotuʻu mai ʻe hoku uaifí he lolotonga ʻo e Toetuʻú ʻi ha taʻu ʻe taha, ke mau lau fakafāmili ʻa e fakamatala fakafolofola ʻo e uike fakaʻosi ʻo e Fakamoʻuí ʻi he moʻui fakamatelié. Naʻa mau lau ʻi he taimi mohé he pō kotoa pē ʻa e Fuakava Foʻoú mo huluʻi ki heʻema fānaú ha kiʻi konga vitiō nounou ʻo e meʻa takitaha ne hokó mo aleaʻi ha ngaahi fehuʻi naʻe fai. Naʻá ku fakatumutumu ʻi he ngaahi fehuʻi naʻe fai heʻema fānaú pea pehē ki he Laumālie naʻá ne nofoʻia homau ʻapí ʻi he lolotonga ʻemau laukongá mo e fealēleaʻakí.

Naʻá ku ongoʻi houngaʻia mo ʻofa lahi fau ki he Fakamoʻuí ʻi he fakaʻosinga ʻo e uiké, ʻi heʻemau fakakaukau lahi ki Heʻene feilaulaú pea mo e ngaahi ola taʻengata naʻe tupu mei he ngaahi meʻa kotoa naʻá Ne foua maʻatautolú. Naʻá ku ʻiloʻi naʻe ueʻi fakalaumālie hoku uaifí, fakataha mo ʻeku ngaahi ongó, pea naʻá ku ongoʻi ha mahino mo ha ʻofa lahi ange ki he Fakamoʻuí ʻi heʻema fānaú pea pehē mo ha holi lahi ange ke fefakahaaʻiʻaki ʻa e ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻiate kimautolu.

Kuo mau kumi ha ngaahi founga kehe talu mei ai ke mau lava ʻo “lea ʻia Kalaisi” mo “malanga ʻaki ʻa Kalaisi” ʻo lahi ange ʻi heʻemau ngaahi talanoá mo e ngaahi lēsoní, ʻi heʻemau ʻiloʻi ko ʻemau langa ko ia ʻi he maka ʻo Kalaisí, ʻoku talaʻofa mai kiate kitautolu ha ivi lahi ange ke matuʻuaki ʻa e ngaahi matangi ʻo e moʻuí (vakai, Hilamani 5:12).

ʻAi ʻa e Fakamoʻuí ko e ʻElito ia Hoʻo Faiakó

ʻĪmisi
Family praying.

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa kuo mau ʻiloʻí, ko e taimi ʻoku ʻomai ai ʻa e sīpinga mo e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ki heʻemau ngaahi talanoa mo e feohi fakafāmilí, kuo nau hoko ʻo mālohi mo ʻuhinga mālie ange. Ke fakaʻaongaʻi ha tala-fakatātā mei he Fakamoʻuí tonu pē, naʻá Ne akoʻi, “Ko au ko e vainé, ko e ngaahi vaʻá ʻa kimoutolu: ko ia ʻoku nofo ʻiate au, mo au ʻiate iá, ko ia ia ʻe fua lahí” (Sione 15:5). Kapau te tau fakaʻaongaʻi ʻa e tala fakatātaá ni ʻi heʻetau faiakó, ʻoku tau akoʻi ai ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻo ʻikai ko ha ngaahi fakakaukau ʻoku ʻikai fekauʻaki ka ko e ngaahi konga ʻo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí, hangē ko hono fakahā ʻe he palōfita ko Siosefa Sāmitá.1 Ko e founga ʻeni ʻoku tau ʻai ai ʻa e Fakamoʻuí ko e ʻelito ʻo ʻetau fakahinohinó kae ʻikai ko ha ngaahi tefitoʻi moʻoni kehekehe pē ʻo e ongoongoleleí ʻoku tau fili ke moʻui ʻaki.

Kapau te tau ʻai Ia ko e ʻelito ʻo ʻetau faiakó, ʻoku talaʻofa mai ha fakamālohia, ivi, mo ha tupulaki, kau ai ha ngaahi vaʻa fua lahi—ko hono ʻai ʻe tahá, ʻe ʻi ai ha mālohi fakaului lahi ange ʻo ʻetau fakamatalá mo e lēsoní pea mo ha ngaahi ola ʻoku tuʻuloa. Ko e founga ʻe taha ne ma ʻilo ke fakahoko ai ʻení ke akoʻi ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí pea fai ki heʻetau fānaú ha fehuʻi hangē ko ʻení “Naʻe fakatātaaʻi fēfē ʻe Sīsū ʻa e tefitoʻi moʻoni pe akonaki ko ʻení?” pe “Ko e hā naʻe folofola ʻaki ʻe he ʻEikí pe akoʻi fekauʻaki mo e meʻa tofu pē ko ʻení?”

Ko ha Sīpinga Hono Akoʻi ʻo e Lotú

Hangē ko ʻení, tau pehē ʻokú ke akoʻi hono mahuʻinga ʻo e lotú. Te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 10:5, ʻa ia ʻoku fakahinohinoʻi ai kitautolu ke “lotu maʻu ai peé,” pe ko e faleʻi ʻa Nīfaí “ʻoku ʻikai akoʻi ʻe he laumālie ʻulí ha tangata ke lotu, ka ʻokú ne akoʻi ia kuo pau ke ʻoua te ne lotú” (2 Nīfai 32:8). ʻOku akoʻi ʻe he ngaahi potufolofola ko ʻení ʻa e tokāteline ʻo e lotu tāumaʻú. Tau pehē ʻokú ke ʻeke ange ʻi hoʻomou aleaʻi kinautolú, ha meʻa hangē ko ʻení, “Naʻe lotu fēfē ʻa e Fakamoʻuí?” pe “Naʻe founga fēfē e ngaahi lotu ʻa e Fakamoʻuí?” Kapau ʻoku ʻi ai haʻo fānau ʻoku iiki ange, te ke lava ʻo fehuʻi ange, “ʻOkú ke pehē naʻe founga fēfē ʻa e ngaahi lotu ʻa e Fakamoʻuí?”

Tuku ha kiʻi taimi ke ke fakakaukauʻi ai pe te ke tali fakafoʻituitui fēfē ʻa e fehuʻi ko ʻení ʻaki haʻo fakakaukauʻi e ngaahi fakamatala fakafolofola ʻe haʻu ki hoʻo fakakaukaú. ʻOku ou ʻuluaki fakakaukau pē ki he ʻaʻahi ʻa e Fakamoʻuí ki he ongo ʻAmeliká, ʻi he taimi “naʻá ne lotu ki he Tamaí, pea ko e ngaahi meʻa naʻá ne lotu ʻakí ʻoku ʻikai faʻa tohi. … ʻOku teʻeki ai mamata ʻe ha mata, pea teʻeki ai fanongo ʻe ha telinga, ʻi muʻa, ki he ngaahi fuʻu meʻa maʻongoʻonga mo fakaofo ʻo hangē ko ia naʻa mau mamata mo fanongo ki hono folofola ʻaki ʻe Sīsū ki he Tamaí” (3 Nīfai 17:15–16).

ʻOku tau ʻilo ʻi he konga kimui ʻo e fakamatalá naʻe feinga ʻa e kakaí ke fakatatau ʻenau lotú ki Heʻene lotú pea ko hono olá, “naʻe ʻikai te nau lea ʻaki ʻa e ngaahi lea tatau, he naʻe fakahā kiate kinautolu ʻa e meʻa ke nau lotu ʻakí, pea naʻa nau fonu ʻi he fakaʻamu” (3 Nīfai 19:24; ko e toki tānaki atu hono fakamamafaʻí). Te ke lava ʻi he taimi ko ʻení ʻo fakaafeʻi hoʻo fānaú ke nau fakamatalaʻi ha taimi naʻe fakafonu ʻaki ai kinautolu ha holi ke lotu, pe te ke fakamatalaʻi ange ha taimi naʻe ʻoatu ai kiate koe ʻa e ngaahi lea ke ke lea ʻaki he lolotonga hoʻo lotú. Hili ia, te ke lava ʻo fakamoʻoni ki he faikehekehe ʻo ha lotu ʻi he taimi ʻoku fai ia ʻi he founga ko ʻení, hangē ko hono akoʻi ʻe he Fakamoʻuí.

Fakakaukau ki he lelei ʻe maʻu ʻe hoʻo fānaú kapau te nau ngāueʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e lotú ʻoku maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení pea mo e ngaahi fakamoʻoni kuó ke ʻosi fakahoko mo nau fakahokó. Fakakaukau ki he founga ʻe lava ke tokoniʻi ai ʻe he meʻá ni ʻenau malava ke ongoʻi mo fakatokangaʻi ʻa e Laumālié, fakahoko totonu honau uiuiʻí, fakahoko e ngaahi tāpuaki ʻo e lakanga fakataulaʻeikí, ʻo tataki ʻe he Laumālie tatau ʻoku “akoʻi ha tangata ke lotú” (2 Nīfai 32:8).

Kapau naʻe ʻikai fakakau e sīpinga pe ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí ʻi he fakahinohino ko ʻení, te tau kei lava pē ʻo aleaʻi lelei ʻa e lotú, ka ʻoku tānaki mai ha ʻilo mo ha mālohi lahi ange ʻi hono fakakau ʻEne Sīpingá mo e ngaahi akonakí.

Ngaahi Fakatātā ʻoku Fakatefito ʻi he Ongoongoleleí

ʻĪmisi
A family sits around a table studying the scriptures. Some have books and some have IPads - in Florida.

Ko ha meʻa ʻe taha naʻá ma feinga ke fai ke fokotuʻu ai ha ʻapi ʻoku uho lahi ange ʻaki ʻa Kalaisí ke ʻi ai ha ngaahi ʻata ʻo Kalaisi, temipalé, mo ha ngaahi meʻa kehe fekauʻaki mo e ongoongoleleí ʻe lava ke vave hono fakatokangaʻí pea lava ai heʻema fānaú ke ʻiloʻi ʻa e meʻa ʻoku mahuʻinga moʻoni kiate kimautolú.

Lolotonga ʻema tangutu mo ʻema fānaú ʻi he fakaʻekeʻeke vahehongofulú ʻi he ngaahi taʻu siʻi kuo hilí, naʻe fakaafeʻi ʻe he pīsopé ʻema kiʻi tamasiʻi taʻu 10 ke ne ʻave ha kiʻi fakatātā ʻo e Fakamoʻuí pea fili ha feituʻu ʻi homau ʻapí ke fokotuʻu ai, ke hoko ko ha fakamanatu maʻu pē ki he tukupā ʻa homau fāmilí ke muimui ʻiate Iá. Naʻá ne fokotuʻu ʻa e fakatātaá ʻi he hili ʻemau foki ki ʻapí, ʻi he matapā muʻá, pea pehē heʻema tamasiʻí, “te mau lava kotoa ʻo sio ʻi he lahi tahá ki aí.” Kuo hoko ʻeni ko ha tāpuaki lahi mo ha fakamanatu maʻu pē kiate kimautolu kātoa ʻi he ʻaho takitaha ʻi ha kiʻi founga siʻisiʻi kae mālohi ʻo ʻemau ngaahi palōmesi ke muimui ʻia Sīsū Kalaisí.

Tatau ai pē pe ʻoku fokotuʻu ʻi feʻia ʻa e ngaahi fakatātaá ʻi ho ʻapí, ʻe mahuʻinga ke fakatokangaʻi ʻa e ngaahi fakatātaá ʻi he holisí pea mo e ngaahi pōpoaki ʻokú ke ʻoatu ki hoʻo fānaú. ʻOku fakafōtunga nai ʻe he fakatātā ʻi homou ʻapí ʻa e pōpoaki ʻokú ke tukupā ke muimui ʻia Kalaisí?

Ngaahi Founga Kehe ke Akoʻi ʻAki Kau kia Kalaisí

Te u talaatu kuo tuʻo lahi haʻaku kata ʻi he ʻeke mai ʻe ha taha ʻo ʻeku fānaú pe ʻoku toʻa ange ʻa Sīsū ʻi ha taha toʻa he katuní, ka kuó u fakatokangaʻi ko e fie ʻilo ʻa ʻeku kiʻi tamasiʻí kuó ne fakatupu maʻu pē ha pōtalanoa lelei fekauʻaki mo e meʻa ʻokú ne ʻai ʻa e Fakamoʻuí ko e moʻungaʻi tangatá. Ko ha ngaahi fakakaukau makehe ʻeni, mahalo te ke ala fakakaukauʻi kae lava ke ʻai homou ʻapí ke uho lahi ange ʻaki ʻa Kalaisi, fakataha mo e ngaahi talanoa fakaʻaho hangē ko ʻení:

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e Tohi ʻa Molomoná ke akoʻi hoʻo fānaú fekauʻaki mo e Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí. Ko e foʻi lea ko e Fakaleleí (Atonement) pe fakalelei (atone) ʻoku hā tuʻo 39 ʻi he Tohi ʻa Molomoná.

  • Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi vitiō ʻo e Ngaahi Pōpoaki Faka-Māmongá, ngaahi vitiō ʻo e Tohi Tapú, pea mo e ngaahi mītia kehe ʻa e Siasí ʻoku nau akoʻi kau kia Sīsū Kalaisí ke tokoniʻi hoʻomou ngaahi lēsoni efiafi fakafāmili ʻi ʻapí mo e ako folofolá.

  • Ako mo hivaʻi fakataha ʻa e ngaahi himi kau ki he Fakamoʻuí pea aleaʻi ʻenau ngaahi akonakí mo e ʻuhingá.

  • Kumi ha ngaahi founga ke fakamamafaʻi ai ko e kau palōfitá ko e kau fakamoʻoni mālohi ʻo Sīsū Kalaisi.

  • Feinga maʻu pē ke toe lelei ange ho vā fetuʻutaki mo e Fakamoʻuí.

Tuʻunga ʻi he ako fakaleleí mo e lotu fakamātoató kuó u ʻilo ai ʻoku moʻui ʻa Sīsū Kalaisi pea ʻoku moʻoni ʻa ʻEne meʻaʻofa maʻongoʻonga ʻo e Fakaleleí pea ʻokú Ne foaki ki heʻetau moʻuí mo e moʻui ʻa kinautolu ʻoku tau ʻofa aí, ha ʻuhinga mo ha taumuʻa, fakataha mo ha ʻamanaki lelei lahi mo nāunauʻia ʻe lava ke ʻatautolu hotau fāmilí ʻo taʻengata. ʻOfa ke tau takitaha ʻiloʻi ʻa e mahuʻinga lahi hono fokotuʻu ha ʻapi ʻoku uho ʻaki ʻa Kalaisí, mo fakatokangaʻi “ʻoku ʻikai mo ha toe hala kehe pe founga ʻe lava ai ʻo fakamoʻui ʻa e tangatá, kae ngata pea [fou] pē ʻia Kalaisi” (ʻAlamā 38:9).

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita (2007), 82.

ʻAta mei muí mei he Hemera/Thinkstock