Acht strategieën om kinderen te helpen pornografie af te wijzen

Begin met de verdediging aan de buitenkant. ‘We beschermen onze kinderen tot ze zichzelf kunnen beschermen’, zegt Jason S. Carroll, hoogleraar gezinswetenschappen aan de Brigham Young University. De hersenstam, waarin de genotscentra van de hersenen zich bevinden, ontwikkelt zich het eerst, legt hij uit. Het vermogen tot redeneren en beslissingen nemen komt pas later in de voorste hersenschors volledig tot ontwikkeling. ‘Kinderen beschikken dus over het gaspedaal zonder de complete remfunctie’, zegt hij. Externe filters en controle zijn dan ook cruciaal voor jonge mensen.

Met eenvoudige stappen en regels kun je kinderen (en volwassenen) tegen onbedoelde blootstelling wapenen. Ze denken dan vaak nog eens goed na over waar ze naar willen kijken:

• Gebruik filters op computer-, router- en internetaanbiederniveau.

• Schakel toezicht- en inhoudcontrole in via kabelaanbieders en online mediadiensten.

• Blokkeer bepaalde inhoud op mobiele apparaten.

• Gebruik computers en tablets in gemeenschappelijke ruimten.

• Laat kinderen en tieners hun telefoons en mobiele apparaten ’s avonds inleveren.

• Voer een ‘open-boekbeleid’: ouders hebben altijd inzage in teksten en accounts voor sociale media.

Leer kinderen wat ze moeten doen als ze op pornografie stuiten: (1) hun ogen sluiten en het apparaat uitschakelen, (2) een volwassene inseinen en (3) hun gedachten op iets anders richten. Verzeker ze dat ze niets verkeerd hebben gedaan en niet in de problemen zitten.

‘Filters zijn nuttig, maar de beste filter in de wereld, de enige filter die uiteindelijk werkt, is de persoonlijke innerlijke filter die voortkomt uit een diep, blijvend getuigenis van de liefde van onze hemelse Vader en van het zoenoffer van onze Heiland voor ons allen’, zegt Linda S. Reeves, tweede raadgeefster in het algemeen ZHV-presidium.²

Zuster Reeves wijst op de raad van Nephi om kinderen die innerlijke filter te helpen ontwikkelen: ‘Wij spreken over Christus, wij verheugen ons in Christus, wij prediken Christus [en] wij profeteren over Christus […], opdat onze kinderen zullen weten op welke Bron zij mogen vertrouwen voor vergeving van hun zonden’ (2 Nephi 25:26).

Deskundigen zijn het daarmee eens. Onderzoeken bevestigen dat een godsdienstige beleving thuis in combinatie met een ‘liefdevolle opvoedstijl’ tegen pornografie kan beschermen.³

‘De beste preventieve maatregel en de beste herstelmaatregel voor pornografie is thuis in de ware leer van het evangelie onderwijzen’, zegt Timothy Rarick, hoogleraar opvoeding aan de Brigham Young University–Idaho en lid van de adviesraad voor United Families International. ‘Het beste wat we kunnen doen, is zorgen dat onze kinderen zelf een band met de hemel krijgen.’

Afbeelding

parents with son

Ouders kunnen specifieke strategieën aandragen om media met behulp van evangelienormen te filteren. Het dertiende geloofsartikel is voor dr. Manning de ultieme filter voor alle mediakeuzes.

‘“Wij geloven eerlijk te moeten zijn, trouw, kuis, welwillend, deugdzaam, en goed te moeten doen aan alle mensen. […] Als er iets deugdzaam, liefelijk, of eerzaam of prijzenswaardig is, dan streven wij dat na” [Geloofsartikelen 1:13]. Er is in deze laatste dagen veel materiaal dat niet met die criteria strookt. En als we stuiten op zaken die er niet mee stroken, moeten we verder zoeken’, zegt dr. Manning.

Maar daardoor onderscheiden heiligen der laatste dagen zich van anderen. President Thomas S. Monson heeft daar ook op gewezen: ‘Nu de wereld steeds verder van de beginselen en richtlijnen afdwaalt die ons door een liefdevolle hemelse Vader gegeven zijn, [zullen] wij ons van de massa […] onderscheiden. […] We zijn anders als we onze gedachten niet laten overspoelen met mediakeuzes die grof en denigrerend zijn en die de Geest bij ons thuis en uit ons leven verdrijven.’⁴

Het beginsel van ‘een tegenstelling in alle dingen’ (2 Nephi 2:11) gaat ook voor pornografie op. Pornografie als slecht bestempelen is niet genoeg. Ouders moeten hun kinderen ook bijbrengen wat goed is.

‘Wij geven onze jeugd een krachtige beschermende buffer mee, als we ze thuis al van jongs af aan over seksualiteit voorlichten’, zegt dr. Manning. ‘Onze jongeren komen in de knel, doordat ze in een vacuüm van toxische boodschappen opgroeien met te weinig positieve boodschappen binnen het evangeliekader.’

Mark H. Butler, hoogleraar gezinsleven aan de Brigham Young University, beveelt onverbloemde voorlichting aan: ‘Als mensen hebben we met natuurlijke seksuele prikkeling te maken. We zijn door God met dat verlangen en die drang gezegend. We voelen ons met een natuurlijke genegenheid tot het andere geslacht, het huwelijk en het gezinsleven aangetrokken.’

Gepaste gesprekken over gezonde seksualiteit kunnen al op jonge leeftijd beginnen. Professor Carroll wijst erop dat gesprekken over gepaste en ongepaste aanrakingen en persoonlijke privacy, plus de juiste benamingen voor lichaamsdelen, al op jonge leeftijd plaats kunnen vinden. Een kind van acht is in staat om een eenvoudig begrip van de lichamelijke, geestelijke, emotionele en relationele aspecten van seks te ontwikkelen.

Jongeren stellen gepast en direct woordgebruik ook op prijs. Een jongeman gaf te kennen: ‘Als je eromheen draait, snappen mensen je echt niet altijd. Ik kreeg tientallen keren over de wet van kuisheid te horen, voordat ik doorhad dat het over seks ging.’

Professor Carroll zegt dat ouders ook op de context van deze gesprekken moeten letten. ‘Doe er alles aan om die gesprekken geen rituele lading te geven’, zegt hij. ‘We nemen ons kind mee uit eten, we trekken onze zondagse kleren aan of we spreken er op de parkeerplaats van de tempel over’, zegt hij. Maar kinderen kunnen zo het idee krijgen dat ze alleen in die omstandigheden over seks mogen praten. Ze weten dan misschien niet goed hoe ze erop terug moeten komen als ze vragen hebben.

Ouders moeten de dialoog juist steeds open houden en kinderen de kans geven om vragen te stellen, wanneer ze die maar hebben. ‘Als je er zittend op de slaapkamervloer, in de auto of onder het aardbeien plukken over praat, weten ze hoe ze er op terug kunnen komen’, zegt Carroll.

‘Ik heb gemerkt dat de tieners die het meest seksueel actief zijn, vaak de minste voorlichting hebben gehad’, zegt Bradley R. Wilcox, universitair hoofddocent aan de BYU. ‘Jonge mensen die op jonge leeftijd antwoorden van hun ouders krijgen, experimenteren doorgaans minder vaak met seks.’

President Gordon B. Hinckley (1910–2008) heeft de waarheid over pornografie duidelijk verwoord. ‘Het is een venijnig kwaad’, zei hij. ‘Het is obsceen en smerig. Het is verleidelijk en verslavend. Het zal [je] net zo zeker naar je vernietiging leiden als wat ook ter wereld. Het is walgelijke smerigheid die zijn exploitanten rijker maakt en zijn slachtoffers armer.’⁵

‘Pornografiegebruik door adolescenten en jongvolwassenen leidt vaak tot een verwrongen kijk op seksualiteit en de rol ervan bij het aangaan van gezonde relaties’, verklaart het American College of Pediatricians. ‘Die verwrongen kijk blijkt dan onder meer uit de overschatting van seksuele activiteit in de gemeenschap, de opvatting dat seksuele losbandigheid normaal is en de opvatting dat seksuele onthouding ongezond is.’⁶

Ouders dienen er in gesprekken over pornografie op te wijzen dat pornografie in alle opzichten onrealistisch is. Het gedrag dat in pornografie vertoond wordt, is niet normaal en geeft ook geen goed beeld van wat je in een gezonde relatie kunt of moet verwachten. ‘Pornografie is alleen aantrekkelijk zolang je de mythe van pornografie omarmt’, zegt professor Carroll.

Afbeelding

father with son

Deskundigen en kerkleiders waarschuwen tegen een te snelle conclusie dat betrokkenheid bij pornografie altijd op een verslaving duidt.

‘Niet iedereen die bewust pornografie gebruikt, [is] eraan verslaafd’, legt ouderling Dallin H. Oaks van het Quorum der Twaalf Apostelen uit. ‘Eigenlijk zijn de meeste jongemannen en jongevrouwen die met pornografie worstelen, niet verslaafd. Het is heel belangrijk om dat onderscheid te maken — niet alleen voor ouders, huwelijkspartners en leiders die willen helpen, maar ook voor wie met dit probleem kampen.’⁷

‘Jongemannen en jongevrouwen laten zich uit nieuwsgierigheid met pornografie in. Ze hebben er gemakkelijk toegang toe en doen het in wezen uit onvolwassenheid’, zegt professor Carroll. ‘Ieder van ons ervaart de sterke seksuele prikkels in de puberteit, lang voordat we de emotionele of geestelijke volwassenheid hebben om daarmee uit de voeten te kunnen.’

Richard Neitzel Holzapfel, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de BYU en faculteitsadviseur voor de studentenclub Unraveling Pornography, merkt op dat ‘het probleem een feit is en verschrikkelijke gevolgen kent, maar dat generaliserende uitspraken het probleem vaak dieper in de ziel verankeren van wie ermee worstelen’.

Ouderling Oaks wijst erop dat pornografieproblemen uiteen kunnen lopen van ‘incidenteel of herhaaldelijk bewust gebruik tot intensief gebruik en tot dwangmatig gebruik (verslaving). […] Als het gedrag ten onrechte als verslaving bestempeld wordt, kan de gebruiker denken dat hij zijn keuzevrijheid kwijt is en het probleem niet kan overwinnen. […] Een beter zicht op de ernst van het probleem — dat het misschien niet zo ingeworteld of extreem is — kan de persoon daarentegen hoop en meer kracht geven om […] zich te bekeren.’⁸

Professor Butler stelt bij de aanpak van problemen voor dat ouders op drie factoren letten: Hoe lang kijken ze er al naar? Hoe vaak kijken ze ernaar? Hoe krijgen ze er toegang toe? Ouders kunnen vervolgens met de jongere samenwerken om tot een gepaste aanpak te komen.

‘Begrijp de persoon en wie hij of zij is’, zegt professor Holzapfel. ‘Hoe diep zit het probleem? Wat is er echt aan de hand? Waarom kijken ze naar pornografie en hoe kunnen we de onderliggende problemen aanpakken?’

Onderliggende problemen aanpakken kan ook de sleutel zijn om pornografieproblemen te voorkomen, zegt Nathan Acree, therapeut in Utah. Pornografie wordt vaak niet alleen uit nieuwsgierigheid bekeken, maar ook als een manier om met emoties om te gaan, in het bijzonder overweldigende emoties.’

Professor Butler voegt daaraan toe: ‘Op enig moment maakt een jongeman of jongevrouw iets moeilijks of onbehaaglijks mee op psychologisch, relationeel of geestelijk vlak.’ Hij zegt dat negatieve ervaringen de hersenen van een adolescent ertoe kunnen aanzetten om ‘genotservaringen’ op te zoeken. Daar vallen onder meer kijken naar pornografie en daaraan verwante gedragingen zoals masturbatie onder. De emoties die dergelijk gedrag veroorzaken, vervangen of maskeren de onbehaaglijke emoties. En daar schuilt het gevaar in: ‘De persoon vervalt van een genotservaring tot een neiging tot psychologische afhankelijkheid. Nu gebruikt hij of zij het gedrag om het leven aan te kunnen.’

Afbeelding

parents with young daughter

Broeder Acree zegt dat ouders kinderen moeten inprenten dat plezierige en onplezierige emoties normaal zijn. Het is oké om negatieve gevoelens zoals verdriet, boosheid, frustratie of pijn te ervaren. Ouders hebben vaak de behoefte om de emoties van hun kinderen te beheersen. Maar laat ze negatieve gevoelens ondervinden, zodat ze onmisbare vaardigheden opdoen.

Ouders moeten er bij een pornografieprobleem op letten dat ze de emotionele last van het kind niet met schaamtegevoelens verzwaren. James M. Harper, hoogleraar gezinsleven aan de BYU, zegt dat schuldgevoelens een natuurlijke reactie op fouten zijn die tot verandering kunnen aanzetten. Schaamte daarentegen, is een destructief gevoel dat hopeloosheid in de hand kan werken.

Met andere woorden, als we schaamte bij een kind opwekken of verergeren, kan dat het kind beletten om positieve emotionele reacties te ontwikkelen. Het kind kan dan ook moeite krijgen om de invloed van de Geest te herkennen, wat uiteindelijk de krachtigste bondgenoot is om pornogfrafiegebruik te voorkomen en te overwinnen.

Een jongeman die met pornografie worstelde, weet nog goed hoe zijn ouders reageerden toen zijn probleem aan het licht kwam: ‘Mijn moeder reageerde nogal heftig. Ze schreeuwde en gilde, waardoor ik me er nog slechter over voelde en weinig hoop koesterde om er overheen te komen’, zegt hij. ‘Mijn vader hielp me echt. Hij liet me steeds weten hoeveel hij van me hield.’

‘Veroordeel hen alstublieft niet’, bepleit ouderling Oaks. ‘Ze zijn niet slecht of hopeloos. Ze zijn zoons en dochters van onze hemelse Vader.’⁹

De jongeren krijgen in toespraken, lessen en leermaterialen duidelijk te verstaan dat pornografie een gevaarlijk kwaad is. Maar we moeten de leer van de verzoening van Jezus Christus ook extra beklemtonen.

Professor Butler is van mening dat de hersenen van een adolescent weleens een van de belangrijkste redenen kunnen zijn om jongeren de verzoening uiteen te zetten. ‘De hersenen van een adolescent zijn niet geheel volgroeid. Impulsbeheersing en vooruit kunnen denken zijn daardoor bijvoorbeeld nog problematisch’, legt hij uit. ‘Geestelijk oprechte, gemotiveerde tieners kunnen door overweldigende schuldgevoelens knakken, wanneer zij ten prooi vallen aan zwakheden waarvoor ze vanwege hun stadium van hersenontwikkeling extra kwetsbaar zijn. Het is echt cruciaal dat u adolescenten naast de geboden in de verzoening onderricht. Dat die er is met het oog op het aankweken van geduld en doorzettingsvermogen.’

‘Wij hebben allemaal de verzoening van Jezus Christus nodig. […] Door middel van gepaste en volledige bekering [kan iedereen] rein worden en elk verbond en elke tempelzegening waardig zijn die God beloofd heeft’, zegt ouderling Oaks.¹⁰ Dat geldt ook voor wie naar pornografie gekeken hebben.

En dat is een hoopvolle boodschap: ouders kunnen veel doen om hun kinderen te leren pornografie af te wijzen. Als het eens misgaat, maakt de oneindige verzoening van de Heiland verandering en bekering mogelijk.

‘Dat wil zeggen: wat er ook gebeurt, onze hemelse Vader blijft altijd van je houden. En wij, je ouders, blijven ook altijd van je houden’, zegt professor Rarick. Dat geeft een kind de meeste hoop.