2019
Ko Hoʻo Tohi Fakahinohino ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí
Mē 2019


Ko Hoʻo Tohi Fakahinohino ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

Faʻu haʻo tohi fakahinohino ki ha founga te ke fakamoʻoniʻi ai ko ha ākonga koe ʻa Kalaisí.

Ne tuku mai ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻi Tīsema ʻo e taʻu kuo ʻosí ha fanongonongo fekauʻaki mo e fānau tangata taʻu 11 te nau “kamata ʻalu ki he … ngaahi kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné … ʻi he kamataʻanga pē ʻo Sānualí ʻi he taʻu ʻe hoko ai honau taʻu 12.”1

Ko hono olá, ne tokolahi ha fānau tangata taʻu 11 ʻi he konga ʻuluaki ʻo e taʻu ní, ne nau ʻohovale he naʻa nau fakakaukau te nau kei nofo pē he Palaimelí kae ʻoua ke hoko honau taʻu 12 ka ko ʻeni kuo nau kau he tufa sākalamēnití he Sāpaté ʻi heʻenau hoko ko e kau tīkoni foʻou taha ʻo e Siasí kuo fakanofó.

ʻOku ou fifili pe ko hai naʻe ʻohovale lahi taha ʻi he liliu ko ʻení—ko e kau tīkoní pe ko ʻenau mātuʻá. Ko e tokolahi taha ʻo e kau tīkoni foʻou ko ʻeni ʻe meimei toko 80,000, ʻoku nau ʻi heni he pooni mo kitautolu ʻi he Senitā Konifelenisi lahi ko ʻení pe ʻoku nau kau mai ʻo fakafou ʻi he tekinolosiá. ʻOku mau talitali lelei kimoutolu ki he feohi fakatokoua maʻongoʻonga ʻo e lakanga fakataulaʻeikí!

ʻOku hanga ʻe he liliu ko ʻení ʻo ʻai ke fakahisitōlia e fakatahá ni—ngalingali ko e kulupu tokolahi taha ia ʻo e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ke kau mai ki ha fakataha lahi ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻo e konifelenisi lahí. Koeʻuhí ko e meʻa makehe ko ʻení, ʻe fakahangatonu mo fakatefito ʻeku leá ki he kau talavou ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné.

Ngaahi Lēsoni ʻOku Ako Mei he Sipotí

ʻI hoʻomou hoko ko e fānau akó, ko e tokolahi ʻo kimoutolu ʻoku toe fakatupulaki foki homou ngaahi talēnití, meʻa ʻoku mou saiʻia aí, mo e meʻa ʻoku fai he taimi ʻataá ʻi ha ngaahi ʻekitivitī kehe mei he akó pe ʻi ha ngaahi lēsoni fakataautaha, ngaahi timi, mo ha kulupu mavahe mei he akó ʻo kau ai e sipotí.

Ne u fiefia he sipotí he konga lahi ʻo ʻeku moʻuí, pea ne u laukau ʻaki maʻu pē ʻa kinautolu ʻoku fakatupulaki honau talēniti sipotí ʻo aʻu ki ha tuʻunga māʻolunga ʻaupito. Ke hoko ha taha ʻo fuʻu lelei ʻi ha faʻahinga meʻa pē, makehe mei he talēniti fakanatulá, ʻoku fie maʻu ke mapuleʻi lelei, feilaulau, mo ha ngaahi houa lahi ki he akó mo e fakamalohisinó. ʻOku faʻa fanongo e kau sipoti ko iá ki ha ngaahi lea fefeka ʻa e kau faiakó ʻi he taimi ʻe niʻihi pea nau loto-fiemālie ke tukunoaʻi ʻenau fie maʻu he taimi ní koeʻuhí ko ha meʻa lelei ange ʻi he kahaʻú.

ʻOku mau ʻiloʻi ha kau mēmipa ʻo e Siasí mo ha kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki kuo nau lavameʻa ʻo aʻu ki he tuʻunga māʻolunga taha ʻo e sipoti fakapalofesinalé. ʻOku lahi ʻaupito ha ngaahi faʻifaʻitakiʻanga lelei, ka koeʻuhi ko e siʻisiʻi ʻa e taimí te u ʻoatu pē ha niʻihi. Mahalo te mou ʻiloʻi ha niʻihi ʻo e kau ʻatelita ko ʻení: ʻi he peisipoló ʻoku ʻi ai ʻa Selemia Katilī mo Pulusi Haapa; ʻi he pasiketipoló ʻoku ʻi ai ʻa Saipale Paaka mo Simi Feleti; ʻi he soká ʻoku ʻi ai ʻa Likato Lohasi; pea ʻi he ʻakapulu līkí ʻoku ʻi ai ʻa Viliami Hopoate; pea mo Taisoni Hila mo Taniela Sōlenisoni ʻi he ʻakapulu faka-ʻAmeliká. Kuo nau takitaha fakahoko ha lavameʻa mahuʻinga ki heʻenau sipotí.

Neongo ʻenau fuʻu lavameʻa heʻenau sipotí, ka ko e kau tangatá ni pē te nau fuofua talamai ʻoku ʻikai ko ha kau sipoti pe kakai haohaoa kinautolu. ʻOku nau ngāue mālohi ke aʻusia e tuʻunga lelei taha ʻi heʻenau sipotí—pea ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí. ʻOku nau tuʻu hake kapau te nau humu, pea fāifeinga ke kātaki ki he ngataʻangá.

Ako ʻa e Tohi Fakahinohinó

ʻOku nau fakatupulaki ʻi he ngaahi timi sipotí ha ngaahi founga vaʻinga ki ha tūkunga pau ʻi he vaʻingá pea faʻu ʻaki ia ha tohi fakahinohino. ʻOku ako ʻe he kau sipotí honau fatongia pau ki he foʻi vaʻinga takitaha. ʻOku ako fakamātoatoʻi ʻe he kau vaʻinga tuʻukimuʻá e tohi fakahinohinó, koeʻuhí ko e taimi ʻoku fili ai ha founga vaʻinga ke faí, ʻoku nau ʻiloʻi he taimi pē ko iá e feituʻu ke ʻalu ki aí mo e meʻa ke faí.

ʻĪmisi
Faiako ʻaki e tohi fakahinohinó

Faitaaʻi ʻe Dave Kaup/REUTERS/stock.adobe.com

ʻĪmisi
Tohi fakahinohinó

ʻI he founga tatau pē, ko kitautolu kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ʻoku ʻi ai ʻetau timi (kōlomu) pea mo ha tohi fakahinohino (ngaahi folofola māʻoniʻoní mo e lea ʻa e kau palōfita ʻo onopōní).

ʻOkú ke fakamālohia nai ho kaungā vaʻingá?

Ko e hā e tuʻunga ʻoku aʻu ki ai hoʻo ako e tohi fakahinohinó?

ʻOku mahino lelei nai kiate koe ho fatongiá?

ʻĪmisi
Kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí

Ko e Fehangahangai mo e Fakafepakí

Ke fakalahi e talanoa fakatātaá, ʻoku ʻiloʻi ʻe he kau faiako tuʻukimuʻá e mālohinga mo e vaivaiʻanga ʻo ʻenau timí pea pehē ki he timi ʻoku nau vaʻinga mo iá. ʻOku nau faʻu ha palani vaʻinga te nau maʻu ai e faingamālie lelei taha ke ikuna aí. Fēfē nai koe?

ʻOkú ke ʻiloʻi e faʻahinga ʻahiʻahi ʻokú ke tuʻu laveangofua taha aí, pea te ke lava ʻo tala e founga ʻe feinga ʻaki ʻe he filí ke ne taʻofi mo fakalotosiʻi kiate koé. Kuó ke faʻu nai ha palani vaʻinga fakatāutaha mo ha tohi fakahinohino ke ke ʻiloʻi ai e founga ke ke tali ʻaki ʻi hoʻo fehangahangai mo e fakafepakí?

ʻI he taimi ʻokú ke fehangahangai ai mo ha ngaahi ʻahiʻahi fakaʻulungaanga kehekehe—tatau ai pē pe ʻokú ke ʻi ha haʻofanga kakai pe ʻokú ke sio faiva toko taha pē—ʻokú ke ʻiloʻi hoʻo palani vaʻingá. Kapau ʻe fokotuʻu atu ʻe ha kaungāmeʻa ke ke inu kavamālohi pe maʻu faitoʻo konatapu, ʻokú ke ʻiloʻi e founga ke taliʻi ʻakí. Kuó ke toutou ako pea tomuʻa ʻiloʻi e founga ke tali ʻakí.

ʻI he maʻu ha palani vaʻinga, tohi fakahinohino, mo ha fakapapau moʻoni ke fakahoko ho fatongiá, te ke ʻilo ai ʻoku siʻi ange hono puleʻi koe ʻe he ʻahiʻahí. Kuó ke ʻosi fili e founga te ke tali ʻakí mo e meʻa te ke faí. He ʻikai fie maʻu ke ke fai ha fili ʻi he taimi kotoa pē ʻokú ke fehangahangai ai mo e ʻahiʻahí.

Ne toki vahevahe mai ʻe ha taha ʻo e Toko Hongofulu Mā Uá ha talanoa ʻokú ne fakamahinoʻi mai e tefitoʻi moʻoni ko ʻení. ʻI heʻene hoko ko ha taulaʻeiki ʻi he ako māʻolungá, naʻá ne takai holo mo hono ngaahi kaungāmeʻá. Hili haʻanau maʻu meʻatokoni pea nau fakaʻuli holo pea fokotuʻu ange ʻe ha tokotaha ke nau ʻalu ʻo sio ʻi ha foʻi faiva. Ko e palopalemá he naʻá ne ʻosi ʻiloʻi naʻe ʻikai totonu ke sio he faiva ko iá. Neongo ʻene ongoʻi he taimi pē ko iá e ongo mālohi mo e loto hohaʻa ki he tūkunga ʻo e meʻa ʻe hokó, ka naʻe ʻi ai ʻene palani ki he meʻá ni. Ko ha tūkunga ʻeni ia ne ʻosi tuhuʻi pau mai ʻi heʻene tohi fakahinohino ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Naʻá ne fakamānava loloa pea lototoʻa ke ne pehēange, “ʻOku ʻikai ke u fie sio au he faiva ko iá. Tukuʻi muʻa au ia ki homau ʻapí,” pea naʻa nau fai ia. Ko ha kiʻi founga vaʻinga faingofua ne iku ki ha ikuna! ʻI ha ngaahi taʻu lahi mei ai, ne fakamatalaʻi ʻe he taha hono ngaahi kaungāmeʻa ne ʻi ai he pō ko iá ʻa e founga ne ʻoange ai ʻe he sīpinga ko iá ha mālohi lahi ke ne fehangahangai lototoʻa ai mo ha ngaahi tūkunga tatau ʻi heʻene moʻuí.

Ngaahi Founga Ngāue mei he Tohi Fakahinohinó

Naʻá ku kole ki ha niʻihi ʻo e kau Takí ke nau fokotuʻu mai ha ngaahi founga vaʻinga te ke ala fakakau ʻi hoʻo tohi fakahinohinó. Ko ha niʻihi ʻeni ʻo ʻenau ngaahi fokotuʻu fakalaumālié:

  • Lotua he ʻaho kotoa pē ha maama lahi ange mo ha fakamoʻoni kia Sīsū Kalaisi.

  • Fakafanongo fakalelei ki he ngaahi akonaki hoʻo mātuʻá, pīsopé, mo hoʻo kau taki he Kau Talavoú mo e kōlomú.

  • Fakaʻehiʻehi mei he ponokalafí mo e ngaahi mītia fakasōsiale ʻoku ʻi ai ha ngaahi meʻa ʻoku koví.

  • Manatuʻi e ngaahi palōmesi naʻá ke fai mo e ʻOtuá pea ngāue ke tauhi kinautolu.

  • Ako e ngaahi talanoa mei he folofolá ʻo e kau palōfita maʻongoʻongá pea faʻifaʻitaki ki heʻenau ngaahi ʻulungaanga leleí.

  • Tāpuekina e fānau ʻa e Tamai Hēvaní ʻo fakafou ʻi he ngāue tokoní.

  • Kumi haʻo kaungāmeʻa lelei ke nau tokoniʻi koe ke ke aʻusia e tuʻunga ʻokú ke fie aʻusiá.

  • Hoko ko ha mataotao ʻi he FamilySearch app pea fekumi ki ho hisitōlia fakafāmilí.

  • Palaniʻi ha ngaahi feituʻu malu te ke lava ʻo hao ai mei he ngaahi ivi tākiekina ʻa e tēvoló.

  • ʻOfa mo tokoni ke fakamālohia e kau mēmipa kehe ʻi hoʻo kōlomu ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Ne u fetuʻutaki foki mo e kau sipotí ʻa ē naʻa tau mamata ki honau tā kimuʻá. Ne u mālieʻia ʻi he ʻikai ke nau ui kinautolu ʻaki e meʻa ʻoku nau faí, ʻa ia ko ha kau sipoti fakapalofesinale, ka ko honau tuʻunga totonú, ʻa ia ko e ngaahi foha ʻo ha Tamai Hēvani ʻofa mo e kau maʻu lakanga fakataulaʻeiki ʻo e ʻOtuá.

Tau fanongo he taimí ni ki heʻenau ngaahi fakakaukaú:

  • Ko Simi Feleti ʻeni ko ha tīkoni ʻoku kei ako ke nonoʻo hono hēkesí ʻokú ne pehē, “Kuó u ako ke mātuʻaki falala ki he meʻa ʻoku ou ʻiló mo e tui ki he moʻoni ʻo e ongoongoleleí. Kuo tataki au ʻe he meʻá ni ke u hoko … ko ha maʻu lakanga fakataulaʻeiki moʻui taau kae mahulu aí—ko ha faʻifaʻitakiʻanga lelei.”

    ʻĪmisi
    Ko Simi Feleti ko ha tīkoni
  • Ko Pulusi Haapa ʻeni ko ha husepāniti pea ʻokú ne tohi ʻo pehē: “Ne u pehē ʻe fakafiefiaʻi au ʻi heʻeku ongoongoá, koloaʻiá, mo maʻu e pale ʻo e tokotaha vaʻinga lelei tahá. Hangē ne ʻi ai ha meʻa kuo molé. Ko ia naʻá ku … teuteu pea [hū] ʻi he temipalé. ʻOku ou lolotonga ʻi he hala ke [foki] ki heʻeku Tamai Hēvaní pea maʻu ha fāmili taʻengata—ʻa ia ko e fiefia maʻongoʻonga taha ia ʻi he māmaní!”

    ʻĪmisi
    Ko Pulusi Haapa mo hono uaifí
  • Ko Taniela Sōlenisoni ʻeni ko ha faifekau, okú ne pehē: “Ko e tohi fakahinohino leleí ko ha palani ʻokú ne fakaʻaongaʻi e talēniti mo e mālohinga ʻo e mēmipa takitaha ʻo e timí. … ʻI heʻeku ako mo toutou fakahoko e ngaahi akonaki ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, te u lava ai ʻo ʻiloʻi e founga ke fakaʻaongaʻi ai hoku ngaahi mālohingá ke ngāue ʻi he lakanga fakataulaʻeikí.”

    ʻĪmisi
    Ko Taniela Sōlenisoni ko ha faifekau
  • Ko Selemia Katilī ʻeni, ʻokú ne lolotonga hoko ko e palesiteni fakamisiona, naʻá ne vahevahe ʻo pehē: “ʻI heʻeku hoko ko ha tīkoni taʻu 12 … [Ne u ongoʻi] ʻoku fakamoʻoni ʻa e Laumālié kiate au [ko e] ʻmoʻuí ni ko e taimi ia … ke teuteu ai ke feʻiloaki mo e ʻOtuá.’2 Ko e palani vaʻingá ko e tui ki he ʻOtuá ʻi he ngāue [mo e] fakatomala ʻo fakafou ʻi he Fakamoʻuí . … Ko e tohi fakahinohinó ʻoku maʻu ia ʻi he ngaahi folofola māʻoniʻoní mo e kau palōfita moʻuí.”

    ʻĪmisi
    Ko Selemia Katilī ʻi heʻene hoko ko ha palesiteni fakamisioná
  • Ko Saipale Paaka ʻeni ʻi hono fakanofo ia ki he lakanga kaumātuʻá, ʻokú ne pehē: “ʻOku ʻikai ke u lava ʻo fakakaukau atu pe ko e hā e tuʻunga naʻá ku mei ʻi aí kapau naʻe ʻikai ke u fili ke papitaiso. … ʻOku ou houngaʻia moʻoni ʻi heʻeku maʻu e ʻOtuá ʻi heʻeku moʻuí ke Ne tataki au he ʻaho kotoa pē.”

    ʻĪmisi
    Ko Saipale Paaka ʻi he fakanofo ki he lakanga fakataulaʻeikí
  • Ko Likato Lohasi ʻeni, ʻokú ne lolotonga hoko ko ha palesiteni fakakolo, naʻá ne pehē: “ʻOku [tau] lava ʻo tokoni ʻi he ngāue [ʻa e ʻOtuá] ʻo fakafou ʻi Heʻene lakanga fakataulaʻeikí. ʻOku uiuiʻi kitautolu ke “[tau] mālohi pea loto toʻa”3 ʻi hono taukaveʻi ʻo e moʻoní.” Kuo tokoniʻi ia ʻe he meʻá ni ke ne lavameʻa fakatouʻosi ʻi he malaʻe vaʻingá mo ʻene hoko ko ha tokotaha maʻu lakanga fakataulaʻeikí.

    ʻĪmisi
    Ko Likato Lohasi ʻi heʻene hoko ko ha palesiteni fakakoló
  • Ko Taisoni Hila ʻeni, ʻi heʻene hoko ko ha faifekaú, ʻokú ne ongoʻi kuo hoko e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí ko ha tohi fakahinohino kiate ia ʻi heʻene moʻuí. Naʻá ne vahevahe ʻo pehē, “ʻOku ʻomi ʻe heʻeku tui ki he palani ʻa e [ʻOtuá] mo hono fai hoku lelei tahá ke fakahoko hoku fatongia aí, ha ongoʻi nonga mo ha fiefia ʻi he moʻuí ʻi hono ʻiloʻi ʻoku hōifua mai ʻa e ʻOtuá ki heʻeku ngāué.”

    ʻĪmisi
    Ko Taisoni Hila ʻi heʻene hoko ko ha faifekaú
  • Ko Viliami Hopoate ʻeni, ʻi hono tāpuaki pēpē hono fohá ʻa ia ko e toʻu tangata hono faá, ʻokú ne pehē ʻoku tokoniʻi ia ʻe he ongoongoleleí ke ne “ʻiloʻi ʻa e ngaahi founga fakafepaki ʻa e filí pea ʻomi ai ha mālohi fakalaumālie ke matuʻuaki e ngaahi ngahau vela ʻa e filí pea tokoniʻi lelei ange ʻa e niʻihi kehé.”

    ʻĪmisi
    Ko Viliami Hopoate ʻi he tāpuaki pēpeé

Fēfē nai koe? ʻOkú ke ʻiloʻi nai ho tuʻunga māʻolunga mo māʻoniʻoni ange ko ha foha ʻo e ʻOtuá, mo ha tokotaha ʻoku maʻu Hono lakanga fakataulaʻeiki māʻoniʻoní? ʻI he fakakaukau ki he tuʻunga taʻengata ko ʻení, faʻu haʻo palani vaʻinga mo e tohi fakahinohino ki he lakanga fakataulaʻeikí te ne tataki koe he ngaahi taimi ʻo e ʻahiʻahí mo e faingataʻá. Fakakaukau ki ha ngaahi founga ki hono ʻohofi mo e maluʻi fakatouʻosi mei he filí.

ʻOku tokoni e ngaahifounga ʻohofí ke fakamālohia e ngaahi fakamoʻoní mo fakatupulaki e loto moʻoni ke nofo maʻu he hala fāsiʻi mo laʻusiʻí. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá e faʻa lotú, ako folofolá, maʻu lotú mo e ʻalu ki he temipalé, totongi vahehongofulú, pea muimui ki he faleʻi ʻoku maʻu ʻi he tohitufa Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú.

ʻOku kau ʻi he ngaahi founga maluʻí e palani tokamuʻa ki he founga hoʻo fehangahangai mo e ʻahiʻahí. ʻI hano fakataueleʻi koe ke tukuhifo ho ngaahi tuʻunga ʻulungaanga fakatāutahá, te ke tomuʻa ʻilo pē ʻa e meʻa te ke faí.

Te ke fie maʻu ha tohi fakahinohino ki ai.

ʻOkú ke ongoʻi ʻoku ʻikai te ke fie lotu he ʻahó ni? Ko e taimi ʻeni ke fakahoko ai e vaʻinga kuó ke ʻosi palaniʻí.

ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku hōloa hoʻo fakamoʻoní? ʻOku ʻi ai haʻo palani ki ai. ʻOkú ke ʻiloʻi e meʻa ke faí.

Kau Tuʻukimuʻa ʻi he ʻAo ʻo e ʻOtuá

ʻOkú ke maʻu e lakanga fakataulaʻeiki māʻoniʻoni ʻo e ʻOtuá. ʻE liliu koe ʻe hoʻo tukupā ke pikitai ki he vaʻa ukameá, ke ke hoko ko e tokotaha taʻengata naʻe fakatupu koe ke ke aʻusiá.

ʻOku ʻafioʻi mo ʻofaʻi koe ʻe he ʻOtuá. Te Ne tāpuakiʻi mo tataki ho ngaahi halá.

Mahalo te ke fakakaukau ʻoku ʻikai ke ke makehe, ʻoku ʻikai te ke lava ʻo tuʻukimuʻa. Ka ʻoku ʻikai ke moʻoni ia. Kuo ʻosi fakahā mai ʻe he ʻOtuá, “ʻE ō mai ʻa e ngaahi meʻa vaivai ʻo e māmaní ʻo holoki hifo ʻa e kau māfimafí mo e kau mālohí”?4

Ko ia, ʻokú ke ongoʻi vaivai nai? taʻemahuʻinga? Ko e meʻa fakafiefiá, kuó ke kau he timí!

ʻOkú ke ongoʻi nai ʻoku ʻikai ke ʻi ai haʻo mahuʻinga? ongoʻi maʻulalo? Mahalo ko koe ʻe fie maʻu ʻe he ʻOtuá.

ʻĪmisi
Tēvita mo Kolaiate

Ko e hā mo ha toe sīpinga lelei ange ka ko e ʻalu atu ʻa Tēvita ki he malaʻe taú ke tau mo e fili fakamanavahē ko Kolaiaté? ʻI he falala ʻa Tēvita ki he ʻEikí, pea ʻi ai haʻane palaní, naʻe ʻikai ngata pē ʻi heʻene fakahaofi iá, kae fakahaofi ai mo e kau tau ʻa ʻIsilelí!5 ʻAi ke ke ʻiloʻi ʻokú ke kau mo e ʻEikí ʻi he taimi ʻokú ke loto toʻa ai ke kau mo Iá. “Ka kuo kau ʻa e ʻOtuá [mo kitautolu], pea ko hai ʻe angatuʻu kiate kitautolu?”6

Te Ne lava ke ʻomi ha ngaahi faingamālie mo tokoni ke tau maʻu ha mālohi mo e ivi malava ne teʻeki ke tau ʻilo ʻoku tau maʻu. 7

Fakafanongo ki hoʻo kau faiako falalaʻangá, hangē ko hoʻo ongomātuʻá, pīsopé, mo e kau taki ʻi he Kau Talavoú. Ako e tohi fakahinohinó. Lau ʻa e folofolá. Ako e ngaahi lea ʻa e kau palōfita ʻo onopōní. Faʻu haʻo palani vaʻinga ki ha founga te ke fakamoʻoniʻi ai ko ha ākonga koe ʻa Kalaisí.

ʻAi ke ʻiloʻi kimuʻa e ngaahi meʻa te ke fakahoko ke fakamālohia ai ho laumālié pea fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tauhele ʻa e filí.

Fai ʻeni pea ko e moʻoni ʻe meʻa ngāue ʻaki koe ʻe he ʻOtuá.

ʻOku ʻi ai leva ha niʻihi ʻoku nau mavahe mei he ongoongoleleí pea nau hē atu. ʻOku ʻi ai ha niʻihi ia ʻoku nau mata vaʻinga pē mei he mamaʻó. ʻOku ʻi ai e niʻhi ʻoku ʻikai loto ke kau, neongo ne ʻosi feinga e faiakó ke nau kau mai. ʻOku ou fakaafeʻi kimoutolu ke mou fakahaofi, poupouʻi, mo ʻofaʻi kinautolu ʻi hoʻo hoko ko ha mēmipa ʻo e timí!

ʻOku ʻi ai ha niʻhi kehe ʻoku nau fie kau mai—pea ʻoku naukau mai. ʻOku ʻikai ke mahuʻinga ia pe ʻoku nau talēnitiʻia ka ko e meʻa ʻoku mahuʻingá ko ʻenau loto ke kaú. ʻOku ʻikai ke nau tali ke toki ui ke nau kau mai koeʻuhí ʻoku nau ʻilo ʻa e folofola ʻoku pehē, “Ko ia kapau ʻoku mou maʻu ʻa e ngaahi holi ke ngāue maʻá e ʻOtuá ʻoku ui ʻa kimoutolu ki he ngāué.”8

Te ke lava ʻo kau ʻi he vaʻingá.

ʻOkú ke fai ʻeni ʻi hoʻo ako mo fakahoko fakatatau ki hoʻo tohi fakahinohino ʻo e lakanga fakataulaʻeikí.

Ngalingali te ke humu mo tō ʻi hoʻo fonongá—mahalo ʻe tuʻo lahi. ʻOku ʻikai te ke haohaoa; ko e toó ko e konga ia ʻo e founga ki he fakafeʻungaʻí ʻa ia ʻokú ne fakaʻatā ke fakaleleiʻi ho ʻulungāngá pea ngāue ʻi ha founga ʻoku manavaʻofa angé. ʻOku ʻomi ʻe he Fakamoʻuí mo ʻEne Fakalelei taʻe-fakangatangatá ʻa e founga ke ikunaʻi ai ʻetau ngaahi fehalaakí ʻo fakafou he fakatomala fakamātoató

ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he kau sipoti tuʻukimuʻá ha ngaahi houa lahi ke fakatonutonu ai ha kiʻi konga siʻi ʻo ʻenau vaʻingá. ʻI hoʻo maʻu e lakanga fakataulaʻeikí, ʻe fie maʻu ke ke fai e meʻa tatau. Kapau te ke tō, fakatomala pea ako mei ai. Toutou fakahoko ia koeʻuhí ke ke toe lelei ange ʻi he taimi hono hokó. Ko hono aofangatukú, ʻe makatuʻunga pē ia meiate koe. Te ke ako nai ʻa e tohi fakahinohinó?

ʻOku ou tapou kiate kimoutolu: Falala ki he ʻEikí. ʻAi kiate kimoutolu ʻa e teunga tau kakato ʻo e ʻOtuá,9 pea mou kau mai.

ʻOku ʻikai ke fuʻu tokolahi e niʻihi ʻoku vaʻinga sipoti fakapalōfesinale he tuʻunga māʻolunga tahá, ka ʻi he tuʻunga fakaākongá, ʻoku fili ha tokolahi ke muimui kia Kalaisi.

Ko hono moʻoní, ko ho misiona ia ʻi he moʻui ko ʻení—ke ako ki he ngaahi founga ʻa e ʻEikí, hū ki he hala ʻo e tuʻunga fakaākongá, pea feinga ke moʻui ʻo fakatatau ki he palani ʻa e ʻOtuá. ʻE poupouʻi mo tāpuekina koe ʻe he ʻOtuá ʻi hoʻo tafoki kiate Iá. Te ke lava ʻo fai ʻeni koeʻuhí he ʻokú ke tuʻukimuʻa ʻi Hono ʻaó.

ʻOku ou lotua ke ke fai e tukupā ke moʻui taau mo e lakanga fakataulaʻeiki ʻokú ke maʻú pea feinga ke fakahoko ho fatongia toputapú he ʻaho kotoa pē. ʻOku ou tāpuekina koe ke ke malava ia mo holi ke fai pehē. ʻOku ou tānaki atu ʻeku fakamoʻoní ki hono mālohi ʻo e lakanga fakataulaʻeiki ʻokú ke maʻú, ʻa e kau palōfita moʻui, mo Sīsū Kalaisi pea mo Hono fatongia ko hotau Fakamoʻui mo e Huhuʻí. ʻI he huafa ʻo Sīsū Kalaisí, ʻēmeni.