2021
Ti na Kanga n Ibuobuoki Nakon te Bwainikirinaki
Turai 2021


Ti na Kanga n Ibuobuoki Nakon te Bwainikirinaki

Aikai tabeua iango ibukiia naake a bwainikirinaki, aia taan kairiiri n te Ekaretia, ao aia utu.

Tamnei
sad boy looking out window

Tamnei iroun Getty Images

E taetae te Tia Kamaiu ma nanona ibukin te bwainikirinaki: “Ma ane e kabwaka temanna i buakoia aika uarereke aika onimakinai aikai, ao e maiu riki ngkana e tauraki te atibu n ii baraua ae ababaki i roroana ni kainakoaki i marawa” (Mataio 18:6; taraa naba Mareko 9:42; Ruka 17:2).

Bwainikiran temanna bon karaoan ae aki riai ke kakeaan bonganaia tabeman (n aroia ataei ke buum, kaara, ke aika mwauku) n te kawai are e karika te kaikoaki nakon te rabwata, te iango, ke te mwakuri n tangako. Ana baire te Ekaretia iaon te mwakuri n iowawa e bon aki kariaiakaki n arona nako.

Iango aikai a kona n ibuobuoki, ngkana ngkoe are ko bwainikirinaki ke te tia kairiiri n te Ekaretia ke kaaro.

Nakon are e Bwanikirinaki

Ngkai ngkoe1 ae ko bwainikirinaki, ko na aki bukinaki ibukin te bwainikirinaki are ko a tia n rinanona, ke ni kainnanoa kabwaraakin am bure n ana mwakuri temanna are e karaoia nakoim. Ko na bae ni miimi bwa e kanga te Tia Kamaiu ni buokiko ao ni kamaiuko. Ko na bae n iangoia bwa ana angakarea ni kamaiu te Tia Kamaiu bon tii ibukiia naake a bure ao a kainnanoa te rairannano.

Ngaia e kanga ni buokiko te Tia Kamaiu? Ibukin Ana angakarea, E oota iai. Iai ana nanoanga te Tia Kamaiu. E ngae ngke ti ataia raoi bwa e kanga te Tia Kamaiu ni kona n namakini marakira ni kabane, ti kona ni karekea te onimaki ae E atai, n te kawai ae kororaoi, mwaane n tatabemaniia, aine, ao ataei (taraa 2 Nibwaai 9:21). E kona ni katauraoa te rau ao te korakora ni waakirake.2

Rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu, te Tia Kamaiu e buokiia naake a rootaki. E kona n ibuobuoki “ni kamaiu ao ni kabooimwiin karawawata nako ake ti keiaki n rinanona.”3

N aki tabe bwa nningai ke e kanga aron bukinan te tia bure, ko kona ni “kakoaua bwa te Tia Motikitaeka ae Kororaoi, Iesu Kristo, ma te rabakau ae kororaoi n te rongorogo, a na bukintaeka aomata ake a bwainikiriniia tabeman ibukin aia mwakuri nako aika aki raoiroi.”4 Burabeti n taai aikai a tia n taekinna bwa naake a “kuaia buuia ke natiia … a na bon bukintaeka ao a na tei n te tai teuana i matan te Atua.”5

Nakoia Taan Kairiiri n te Ekaretia

Tamnei
priesthood leader talking to a young man

Taan kairiiri ao tia reirei ni kabane ake a beku ibukiia ataei a kainnanoaki bwa a na anaa te kooti n te aonraain “Protecting Children and Youth (Kamanoaia Ataei ao Kairake).”6

A na akea te tia kairiiri n te Ekaretia ae na kakea te ribooti ibukin te bwainikirinaki ke n tuanga te membwa bwa e na aki ribootin ana mwkuri n iowawa te tia bure.7 A riai taan kairiiri n te Ekaretia ao membwa ni kakoroi nanon mooti aika a rinanon te tua n ribootini mwakuri n iowawa nakoia mataniwi. E ngae n anne, a bon kakaokoro taabo ma aron korean aia rongorongo iaan te tua. Tabeua taabo a kainnanoa te mitinare bwa e na reitaki ma te tabo ibukin kamatoaakin te tua, ma taabo tabeua a tabua karaoana.

E bon kakawaki ibukiia taan kairiiri bwa a na ataia bwa aomata ake a bwainikirinaki e na kangaanga irouia ae a na onimakiniia tabeman—ai moarara riki nakoia naake iai nakoaia ni kairiiri. Te kangaanga aei e na kona ni kananokawaki; ana kangaanga te aomata are e bwainikirinaki e na aki kona n reitaki ma ngkoe n ae onoti. Te bootaki ma taan kairiiri n ti ngaia e na taraa ni kakamaaku ibukiia aomata ake a bwainikirinaki. A kona aomata ake a bwainikirinaki ni kaoa te ikawai ae iai onimakinana bwa e na mena irarikiia ngkana a bootaki ma taan kairiiri n te nakoanibonga.8

E aki kakawaki bwa n ningai te tai are e bwainikirinaki iai te aomata, e kona teuanne ke neienne ni buokaki man aia boutoka ao aia ibuobuoki aika a mwaatai. Angiina taan bwanikirinaki a na buokaki riki ngkana a kaota aia namakin, a namakina te mano ao te kawakinaki, a namakinna bwa iai temanna ae kakoauaiia, ao a ataia bwa e kanga te mwakuri n iowaawa n tia n rotiia. E kona buokakiia ni buokiia ni karekea te rau n aki maroaa ngkai a ukeuke ni kakaea kamaiuakiia.9

Kaitaraan te mwakuri n iowawa n te aro n ninikoria n aki tabe bwa antai ae e irekereke iai e riai n riki bwa te kainibaire. Ngkana taan bukinaki iai nakoaia n te tua ao n onimakinaki, e ngae n anne, e na kakaiaki riki aron te mwakuri n iowawa ao ni kona ni kakamaaku riki nakoia naake a bwainikirinaki. Naake iai nakoaia aika a onimakinaki ake a bwainikiriniia tabeman a riai ni uotakirake taekaia nakon te kainibaire are e rietaata riki bukina bwa a tia n urua onimakinan te aomata are e bwainikirinaki. Iai ana katuaa te Ekaretia ibukin te bwainikirinaki, ao e koaua anne ibukiia naake iai nakoaia ae a onimakinaki ao ni kariaiakaki.

Nakoia Kaaro

E ngae ngke iai rongorongon te mwakuri n iowawa mairoun temanna ae iai nakoana e na kakaongora riki n te rongorongo, n angiin te tai ao te bwainikirinaki e nako mairoun te aomata ae a kinaa. E kona te tia karaoa te bure n ae kaain te utu, am koraki, ke kaain rarikim. E kona n ae tao iraua ana ririki te aomata ane te tia karaoa te bure. E aki bati n riiriki ae na riki te tia bure bwa te ianena.10

Ma iai mwaitin kanikina ibukin te bwainikirinaki are ti kona n reireiniia iai natira bwa aonga ni buokaki bwa a na ataia ao n totokoia. Reireiniia natim bwa ngkana iai temanna ae tuangiia bwa a na karaoa te bwai ae ataia bwa e bure, a kona ni kangai I aki. Aikai tabeua katooto bwa a kanga taan bure ni kairoroia, ni kakamaakuia, ke ni kamwaneia aomata akanne:

  • A kabongana nakoaia, mwaakaia, aia ririki, buburaia, ke rabakauia ni kairoroa te aomata bwa a na karaoa are a tangiria.

  • A taekinna bwa aki kan riki bwa raoraon te aomata ane a bwainikirinna ni karokoa are e karaoa te bwai are a tuangnga.

  • Iai te bwai ae anaia ao n aki kan kaokia ni karokoa are te aomata anne e karaoa te bwai are a tuangnga.

  • A kakamaakaki bwa ana tataekina te kewe ibukin te mwakuri n iowawa ni karokoa are e kariaia te aomata anne.

  • Anga bwaintangira, te akoi ni kangaraoi, ke tabeua kaniwanga bwa e aonga n reke te bwai are a tangiria.

  • A tuangiia ake a bwainikirinaki bwa akea temanna ae kakoauaia ao a na reke n te kangaanga ngkana a kaota te mwakuri n iowawa anne.

  • A kakamaaku ni kamaraka te aomata are e bwainikirinaki ke temanna are a tangiria ngkana e aki karaoa te bwai are a tuangnga.11

Maroroakinan te bwainikirinaki bon te kangaanga ae kangaanga arona. Akea kaeka aika bebete, ma ti kona ni kunea te karaunano ae korakora n ana taeka Unimwaane David A. Bednar man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman: “Akea te maraki n rabwata, te ikoaki n tamnei, te rawawata n tamnei ke te uruaki n nano, akea te mamaara n rabwata ke te aki konamaki are I rinanona Ngai ma ngkoe n te maiu ae mamate are e aki rinanona moa te Tia Kamaiu. Inanon te tai ni mamaara ti bae n tang nako, ‘Akea ae e ataia bwa aekakira. Akea ae e ataia.’ Ma natin te Atua e ataia ni koaua ao e mataata, bwa e a tia n namakina ao n rinanon te karawawataaki are ti taonaki iai. Ao ibukin Ana kabanea n anga karea are kakannato are akea tiana man akea tokina (taraa Aramwa 34:14), E kororaoi ana akoi ao ni kona ni karaababa Baina n nanoanga nakoira. E kona ni karoko, n roota, buoka, kamarurunga, ao ni kakorakoraira nakon ae ti na riki nako iai ao ni buokiira ni karaoa te bwai ae ti bon aki kona ni karaoia tii nakon oin korakorara.”12

Tamnei
Savior in Gethsemane

O Tamau, iroun Simon Dewey

Ti bia rairaki nakon te Uea n Raoi ao Mairouna ti kunea te kaantaninga ao te kamaiuaki.

Bwaai aika a na taraaki

  1. Tabeman aomata a tangira te taeka ae survivor rather than victim.

  2. Taraa “How Can the Savior Help Me as a Victim of Abuse?” abuse.ChurchofJesusChrist.org.

  3. D. Todd Christofferson, “Kaboan maiura,” Riaona, Meei 2013, 110.

  4. Richard G. Scott, “To Heal the Shattering Consequences of Abuse,” Liahona, Meei 2008, 42–43.

  5. “Te Utu: Te Katanoata nakon te Aonaaba,” ChurchofJesusChrist.org.

  6. Taraa “Protecting Children and Youth,” ChurchofJesusChrist.org/callings/church-safety-and-health/training-and-video-resources/youth-protection.

  7. Taraa “Protecting Members and Reporting Abuse,” abuse.ChurchofJesusChrist.org.

  8. Taraa General Handbook: Serving in The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints, 31.1.1, ChurchofJesusChrist.org.

  9. Taraa “Should I Get Professional Help?” abuse.ChurchofJesusChrist.org.

  10. Taraa “Recognizing Patterns of Abuse,” abuse.ChurchofJesusChrist.org.

  11. Taraa “Talking to Children about Abuse,” abuse.ChurchofJesusChrist.org.

  12. David A. Bednar, “Bear Up Their Burdens with Ease,” Liahona, Meei 2014, 90.

  13. Taraa “Talking to Children about Abuse,” abuse.ChurchofJesusChrist.org.