Ti na Kanga n Ibuobuoki Nakon te Bwainikirinaki
Aikai tabeua iango ibukiia naake a bwainikirinaki, aia taan kairiiri n te Ekaretia, ao aia utu.
E taetae te Tia Kamaiu ma nanona ibukin te bwainikirinaki: “Ma ane e kabwaka temanna i buakoia aika uarereke aika onimakinai aikai, ao e maiu riki ngkana e tauraki te atibu n ii baraua ae ababaki i roroana ni kainakoaki i marawa” (Mataio 18:6; taraa naba Mareko 9:42; Ruka 17:2).
Bwainikiran temanna bon karaoan ae aki riai ke kakeaan bonganaia tabeman (n aroia ataei ke buum, kaara, ke aika mwauku) n te kawai are e karika te kaikoaki nakon te rabwata, te iango, ke te mwakuri n tangako. Ana baire te Ekaretia iaon te mwakuri n iowawa e bon aki kariaiakaki n arona nako.
Iango aikai a kona n ibuobuoki, ngkana ngkoe are ko bwainikirinaki ke te tia kairiiri n te Ekaretia ke kaaro.
Nakon are e Bwanikirinaki
Ngkai ngkoe1 ae ko bwainikirinaki, ko na aki bukinaki ibukin te bwainikirinaki are ko a tia n rinanona, ke ni kainnanoa kabwaraakin am bure n ana mwakuri temanna are e karaoia nakoim. Ko na bae ni miimi bwa e kanga te Tia Kamaiu ni buokiko ao ni kamaiuko. Ko na bae n iangoia bwa ana angakarea ni kamaiu te Tia Kamaiu bon tii ibukiia naake a bure ao a kainnanoa te rairannano.
Ngaia e kanga ni buokiko te Tia Kamaiu? Ibukin Ana angakarea, E oota iai. Iai ana nanoanga te Tia Kamaiu. E ngae ngke ti ataia raoi bwa e kanga te Tia Kamaiu ni kona n namakini marakira ni kabane, ti kona ni karekea te onimaki ae E atai, n te kawai ae kororaoi, mwaane n tatabemaniia, aine, ao ataei (taraa 2 Nibwaai 9:21). E kona ni katauraoa te rau ao te korakora ni waakirake.2
Rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu, te Tia Kamaiu e buokiia naake a rootaki. E kona n ibuobuoki “ni kamaiu ao ni kabooimwiin karawawata nako ake ti keiaki n rinanona.”3
N aki tabe bwa nningai ke e kanga aron bukinan te tia bure, ko kona ni “kakoaua bwa te Tia Motikitaeka ae Kororaoi, Iesu Kristo, ma te rabakau ae kororaoi n te rongorogo, a na bukintaeka aomata ake a bwainikiriniia tabeman ibukin aia mwakuri nako aika aki raoiroi.”4 Burabeti n taai aikai a tia n taekinna bwa naake a “kuaia buuia ke natiia … a na bon bukintaeka ao a na tei n te tai teuana i matan te Atua.”5
Nakoia Taan Kairiiri n te Ekaretia
Taan kairiiri ao tia reirei ni kabane ake a beku ibukiia ataei a kainnanoaki bwa a na anaa te kooti n te aonraain “Protecting Children and Youth (Kamanoaia Ataei ao Kairake).”6
A na akea te tia kairiiri n te Ekaretia ae na kakea te ribooti ibukin te bwainikirinaki ke n tuanga te membwa bwa e na aki ribootin ana mwkuri n iowawa te tia bure.7 A riai taan kairiiri n te Ekaretia ao membwa ni kakoroi nanon mooti aika a rinanon te tua n ribootini mwakuri n iowawa nakoia mataniwi. E ngae n anne, a bon kakaokoro taabo ma aron korean aia rongorongo iaan te tua. Tabeua taabo a kainnanoa te mitinare bwa e na reitaki ma te tabo ibukin kamatoaakin te tua, ma taabo tabeua a tabua karaoana.
E bon kakawaki ibukiia taan kairiiri bwa a na ataia bwa aomata ake a bwainikirinaki e na kangaanga irouia ae a na onimakiniia tabeman—ai moarara riki nakoia naake iai nakoaia ni kairiiri. Te kangaanga aei e na kona ni kananokawaki; ana kangaanga te aomata are e bwainikirinaki e na aki kona n reitaki ma ngkoe n ae onoti. Te bootaki ma taan kairiiri n ti ngaia e na taraa ni kakamaaku ibukiia aomata ake a bwainikirinaki. A kona aomata ake a bwainikirinaki ni kaoa te ikawai ae iai onimakinana bwa e na mena irarikiia ngkana a bootaki ma taan kairiiri n te nakoanibonga.8
E aki kakawaki bwa n ningai te tai are e bwainikirinaki iai te aomata, e kona teuanne ke neienne ni buokaki man aia boutoka ao aia ibuobuoki aika a mwaatai. Angiina taan bwanikirinaki a na buokaki riki ngkana a kaota aia namakin, a namakina te mano ao te kawakinaki, a namakinna bwa iai temanna ae kakoauaiia, ao a ataia bwa e kanga te mwakuri n iowaawa n tia n rotiia. E kona buokakiia ni buokiia ni karekea te rau n aki maroaa ngkai a ukeuke ni kakaea kamaiuakiia.9
Kaitaraan te mwakuri n iowawa n te aro n ninikoria n aki tabe bwa antai ae e irekereke iai e riai n riki bwa te kainibaire. Ngkana taan bukinaki iai nakoaia n te tua ao n onimakinaki, e ngae n anne, e na kakaiaki riki aron te mwakuri n iowawa ao ni kona ni kakamaaku riki nakoia naake a bwainikirinaki. Naake iai nakoaia aika a onimakinaki ake a bwainikiriniia tabeman a riai ni uotakirake taekaia nakon te kainibaire are e rietaata riki bukina bwa a tia n urua onimakinan te aomata are e bwainikirinaki. Iai ana katuaa te Ekaretia ibukin te bwainikirinaki, ao e koaua anne ibukiia naake iai nakoaia ae a onimakinaki ao ni kariaiakaki.
Nakoia Kaaro
E ngae ngke iai rongorongon te mwakuri n iowawa mairoun temanna ae iai nakoana e na kakaongora riki n te rongorongo, n angiin te tai ao te bwainikirinaki e nako mairoun te aomata ae a kinaa. E kona te tia karaoa te bure n ae kaain te utu, am koraki, ke kaain rarikim. E kona n ae tao iraua ana ririki te aomata ane te tia karaoa te bure. E aki bati n riiriki ae na riki te tia bure bwa te ianena.10
Ma iai mwaitin kanikina ibukin te bwainikirinaki are ti kona n reireiniia iai natira bwa aonga ni buokaki bwa a na ataia ao n totokoia. Reireiniia natim bwa ngkana iai temanna ae tuangiia bwa a na karaoa te bwai ae ataia bwa e bure, a kona ni kangai I aki. Aikai tabeua katooto bwa a kanga taan bure ni kairoroia, ni kakamaakuia, ke ni kamwaneia aomata akanne:
-
A kabongana nakoaia, mwaakaia, aia ririki, buburaia, ke rabakauia ni kairoroa te aomata bwa a na karaoa are a tangiria.
-
A taekinna bwa aki kan riki bwa raoraon te aomata ane a bwainikirinna ni karokoa are e karaoa te bwai are a tuangnga.
-
Iai te bwai ae anaia ao n aki kan kaokia ni karokoa are te aomata anne e karaoa te bwai are a tuangnga.
-
A kakamaakaki bwa ana tataekina te kewe ibukin te mwakuri n iowawa ni karokoa are e kariaia te aomata anne.
-
Anga bwaintangira, te akoi ni kangaraoi, ke tabeua kaniwanga bwa e aonga n reke te bwai are a tangiria.
-
A tuangiia ake a bwainikirinaki bwa akea temanna ae kakoauaia ao a na reke n te kangaanga ngkana a kaota te mwakuri n iowawa anne.
-
A kakamaaku ni kamaraka te aomata are e bwainikirinaki ke temanna are a tangiria ngkana e aki karaoa te bwai are a tuangnga.11
Maroroakinan te bwainikirinaki bon te kangaanga ae kangaanga arona. Akea kaeka aika bebete, ma ti kona ni kunea te karaunano ae korakora n ana taeka Unimwaane David A. Bednar man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman: “Akea te maraki n rabwata, te ikoaki n tamnei, te rawawata n tamnei ke te uruaki n nano, akea te mamaara n rabwata ke te aki konamaki are I rinanona Ngai ma ngkoe n te maiu ae mamate are e aki rinanona moa te Tia Kamaiu. Inanon te tai ni mamaara ti bae n tang nako, ‘Akea ae e ataia bwa aekakira. Akea ae e ataia.’ Ma natin te Atua e ataia ni koaua ao e mataata, bwa e a tia n namakina ao n rinanon te karawawataaki are ti taonaki iai. Ao ibukin Ana kabanea n anga karea are kakannato are akea tiana man akea tokina (taraa Aramwa 34:14), E kororaoi ana akoi ao ni kona ni karaababa Baina n nanoanga nakoira. E kona ni karoko, n roota, buoka, kamarurunga, ao ni kakorakoraira nakon ae ti na riki nako iai ao ni buokiira ni karaoa te bwai ae ti bon aki kona ni karaoia tii nakon oin korakorara.”12
O Tamau, iroun Simon Dewey
Ti bia rairaki nakon te Uea n Raoi ao Mairouna ti kunea te kaantaninga ao te kamaiuaki.