Chʼol 62
Eb’ laj Santil Paab’anel neke’xxaqab’ Winter Quarters
1846–1847
Eb’ laj Santil Paab’anel ke’xyo’oni wulak sa’ roq li Tzuul Rocky sa’ 1846. A’b’anan laj Brigham Young kixk’e reetal naq tento te’oyb’eninq toj sa’ li chihab’ jun. Ajb’il ru naq chaab’ilaq wi’chik te’xkawresi rib’. Ajb’il ajwi’ ru eb’ li winq kaweb’ xmetz’ew choq’ re li b’eek, ut naab’al reheb’ wankeb’ sa’ xyanq li teep aj pleet reheb’ laj Mormon.
Junjunqeb’ laj ral ch’och’ ke’xk’ulub’a xch’ooleb’ naq eb’ laj Santil Paab’anel te’ruuq chiroksinkil li ch’och’ chixjunpak’al li nima’ li wan sa’ Council Bluffs. Sa’ septiembre, eb’ laj Santil Paab’anel ke’ok chixyiib’ankil jun tenamit aran, li Winter Quarters ke’xk’e choq’ xk’ab’a’ (chi’ilmanq li reetalil ch’och’ sa’ perel 190). Ke’awk ut ke’xkab’la numenaq 700 li kab’l.
Laj Brigham Young kixjach ru Winter Quarters sa’ teep ut kixsik’eb’ ru winq re wank choq’ obiisp re xk’aak’alenkileb’ li komon sa’ li junjunq chi teep. Eb’ laj tehol b’e ke’xyiib’ jun li korral chixsutam li tenamit choq’ re xkolb’al rix.
Naq wankeb’ laj Santil Paab’anel sa’ Winter Quarters, li Qaawa’ kixk’e jun k’utb’esinb’il na’leb’ re laj Brigham Young chirix li b’eek toj sa’ xjayal li rokeb’aal saq’e. Li Qaawa’ kixye re laj Brigham li k’a’ru tento te’xb’aanu eb’ laj Santil Paab’anel re xkawresinkil rib’ ut li k’a’ru tento te’xb’aanu naq yookeb’ chi b’eek.
Li Qaawa’ kixye naq tento te’jache’q sa’ kok’ ch’uut, li junjunq rik’in li ani taajolominq re. Tento te’ab’inq chiruheb’ lix jolominel. Tento te’xtenq’a rib’ chirib’ileb’ rib’, ut q’axal wi’chik te’xtenq’aheb’ li neb’a’, eb’ li xmalka’an, ut eb’ li maak’a’eb’ xyuwa’.
Li Qaawa’ kixye naq li junjunq chi ch’uut taawanq xjunes rib’ lix b’eleb’aal ut xtzakemq. Li junjunq chi ch’uut taawanq ajwi’ xjunes rib’ li ani neke’xnaw xtuqub’ankil li b’eleb’aal, xyiib’ankil li pueent, ut rawb’al li iyaj.
Li Qaawa’ kixye reheb’ laj Santil Paab’anel naq che’ab’inq chiruheb’ lix taqlahom. Me’xpleeti rib’ chirib’ileb’ rib’. Me’xye li k’a’ru yib’ ru chirib’ileb’ rib’, che’xye b’an li k’a’ru chaab’il. Maak’a’aq xb’alaq’ileb’ ut che’xsutq’isi li k’a’ru to’ninb’il malaj tawb’il re laj eechal re.
Li Qaawa’ kiraj naq sahaqeb’ xch’ool eb’ laj tehol b’e. Kixye reheb’ naq te’b’ichanq, te’xajoq, ut te’tijoq sa’ komonil. Kixyeechi’i reheb’ naq tixtenq’aheb’ wi raheb’ xch’ool malaj yookeb’ chi xuwak. Kixye naq li yalox-ix te’xnumsi te’tenq’anq reheb’ chixkawresinkileb’ rib’ re xk’ulb’al li ninqi osob’tesink li tixk’e reheb’.
Laj Brigham Young kixb’aanu li k’a’ru kixye li Qaawa’ naq tixb’aanu. Kixjacheb’ laj Santil Paab’anel sa’ kok’ ch’uut. Re li junjunq chi ch’uut wan chixjuni li nak’anjelak reheb’ re xyiib’ankil jun li tenamit sa’eb’ li ninqi tzuul.
Q’axal ch’a’ajeb’ li po numsinb’ileb’ xb’aan laj tehol b’e sa’ Winter Quarters. Ke’xnumsi rahilal xmaak li yajel, li tz’okaak, li ke, ut numenaq 700 reheb’ ke’kam. Us ta ke’xnumsi li yalox-ix, toj kaweb’ sa’ lix paab’aal ut ke’k’anjelak chi anchaleb’ xmetz’ew re xkawresinkil rib’ choq’ re lix b’eenik.