Akonaki ʻa e Kau Palesitení
Talateú


Talateú

Kuo fokotuʻu ʻe he Kau Palesitenisī ʻUluakí mo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻa e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí ke tokoni kiate kimoutolu ke toe loloto ange ʻa e mahino ʻoku mou maʻu ʻo kau ki he ongoongolelei kuo toe fakafoki maí pea ke mou toe ofi ange ai ki he ʻEikí ʻo fakafou ʻi he ngaahi akonaki ʻa e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní. ʻI he toe tānaki atu ʻe he Siasí ki he ngaahi tohi ko ʻeni kuo pākí, te mou maʻu ai ha maʻuʻanga tokoni lelei ʻo e ongoongoleleí ke tauhi ʻi homou ʻapí.

ʻOku ʻoatu ʻi he tohí ni e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Sipenisā W. Kimipoló, ʻa ē naʻá ne hoko ko e Palesiteni ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní mei he ʻaho 30 ʻo Tīsema 1973 ki he ʻaho 5 ʻo Nōvema 1985.

Ako Fakatāutahá

Feinga ke ke maʻu e ueʻi ʻa e Laumālié he lolotonga hoʻo ako e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Manatu ki he palōmesi naʻe fai ʻe Nīfaí: “He ko ia ʻoku kumi faivelengá, te ne ʻiloʻi pea ʻe fakamahino kiate kinautolu ʻa e ngaahi meʻa lilo ʻa e ʻOtuá ʻi he mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní” (1 Nīfai 10:19). Kamata ʻaki hoʻo akó ha lotu, peá ke hokohoko lotu pē ʻi ho lotó he lolotonga hoʻo lau iá.

ʻI he fakaʻosinga ʻo e vahé taki taha, te ke ʻilo ai ha ngaahi fehuʻi mo ha ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ʻa ia ʻe tokoni atu ke mahino kiate koe mo ke fakaʻaongaʻi e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Fakakaukau ke ke toe vakaiʻi kinautolu ki muʻa peá ke toki lau e vahé.

Toe fakakaukauʻi foki mo e ngaahi fakahinohino ko ʻení:

  • Kumi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi kupuʻi lea mahuʻingá. Kapau te ke maʻu ha foʻi lea ʻoku ʻikai mahino kiate koe, fakaʻaongaʻi ha tikisinale pe ha toe maʻuʻanga tokoni kehe pē ke toe mahino lelei ange ai hono ʻuhingá.

  • Fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi e ngaahi foʻi lea mo e ngaahi sētesi fakatāutaha ko ia ʻoku ongo ki ho ʻatamaí mo ho lotó.

  • Fakaukau ki ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻa ia ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló.

  • Fakalaulauloto angé pe ʻoku kaunga fēfē e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló kiate koe. Fakakaukau ki he fekauʻaki e ngaahi akonakí mo ha ngaahi meʻa pe ngaahi fehuʻi ʻokú ke maʻu. Fili pe ko e hā e meʻa te ke faí tuʻunga ʻi he meʻa ko ia kuó ke ako ʻo ʻiloʻí.

Ko e Faiako mei he Tohi Ko ʻEní

ʻE lava pē ke ngāueʻaki e tohí ni ki hoʻo faiako ʻi ʻapí pe ʻi he lotú. ʻE tokoni atu e ngaahi fakahinohino ko ʻení kiate koe:

Nofo Taha pē ʻi he Ngaahi Lea ʻa Palesiteni Kimipoló pea mo e Folofolá

Kuo fekauʻi kitautolu ʻe he ʻEikí ke tau faiako “ ʻo ʻikai lea ʻaki ha meʻa ka ko e meʻa kuo tohi ʻe he kau palōfitá mo e kau ʻaposetoló pea mo ia ʻe akonaki ʻaki kiate [kitautolu] ʻe he Fakafiemālié ʻi he lotu ʻo e tuí” (T&F 52:9).

Ko hoʻo ngāué ke tokoniʻi e niʻihi kehé ke mahino kiate kinautolu ʻa e ongoongoleleí mo nau fakaʻaongaʻi ia ʻo fakafou ʻi he ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló pea mo e folofolá. ʻOua naʻá ke tuku e tohí ni ki he tafaʻakí pe te ke teuteu e ngaahi lēsoní mei ha ngaahi tohi kehe. Tuku mavahe ha konga ʻo e lēsoní ke lau ai e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló ʻi he tohí ni pea aleaʻi honau ʻuhingá mo fakaʻaongaʻi kinautolu.

Poupouʻi kinautolu ʻi he kalasí ke nau ako e ngaahi vahé ki muʻa he ngaahi fakatahaʻanga ʻo e ʻaho Sāpaté pea nau omi mo e tohí ki he lotú. ʻI heʻenau fai ʻení, te nau toe mateuteu ange ai ke kau mai ki he lēsoní mo nau fefakamaama ʻaki ʻiate kinautolu.

Fekumi ki he Fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní

ʻE fakahinohino koe ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ʻi hoʻo feinga ke akoʻi ʻení ʻo kapau te ke lotu ke fai tokonia koe mo ke teuteu fakamātoato. Te ne tokoni atu ke ke fakamamafaʻi e ngaahi konga ʻo e vahé taki taha ʻa ia ʻe fakalotolahiʻi ai e niʻihi kehé ke mahino kiate kinautolu ʻa e ongoongoleleí pea nau fakaʻaongaʻi ia.

ʻI hoʻo faiakó, lotu loto ke fetākinima ʻa e ivi ʻo e Laumālié mo hoʻo ngaahi leá pea pehē mo e ngaahi fealēleaʻaki fakakalasi ʻoku fakahokó. Naʻe pehē ʻe Nīfai, “He ʻo ka lea ha tangata ʻi he ivi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, ʻoku fakahū ia ʻe he ivi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ki he loto ʻo e fānau ʻa e tangatá” (2 Nīfai 33:1; vakai foki, T&F 50:13–22).

Teuteu ke Faiako

Kuo ʻosi fokotuʻutuʻu e ngaahi vahe ʻo e tohí ni ke tokoni kiate koe ʻi hoʻo teuteu ke akoʻí. Fakaukauʻi ange foki mo e ngaahi fakahinohino ko ʻení:

  1. Ako e vahé. Ako ʻi he faʻa lotu e vahé ke mahino pau kiate koe e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Ko e taimi ko ia ʻe tākiekina fakafoʻituitui ai koe (vakai, T&F 11:21) ʻe heʻene ngaahi leá, te ke akoʻi fakamātoato ange kinautolu pea ʻi he mālohi foki. Manatuʻi e ngaahi fiemaʻu ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ʻi he taimi ʻokú ke lau aí. Mahalo te ke fie fakaʻilongaʻi e ngaahi konga ko ia ʻokú ke ongoʻi ʻe ʻaonga kiate kinautolú. Fakatokangaʻi e ngaahi ʻuluʻi fakamatala ʻo e vahé ʻoku tohi mataʻāʻā atu. ʻOku nau fakamatalaʻi pē ʻa e ngaahi konga mahuʻinga ʻi he vahé.

  2. Fili e ngaahi konga te ke fakaʻaongaʻí. ʻOku ʻi he vahe taki taha ha meʻa ʻoku lahi ange ia ʻi he ngaahi meʻa ko ia te ke lava ke akoʻi ʻi he lēsoni ʻe tahá. ʻOua naʻá ke feinga ke akoʻi kātoa e vahé ka ke filifili ʻi he faʻa lotu e ngaahi konga ko ia ʻokú ke ongoʻi ʻe ʻaonga taha kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí.

  3. Fili ʻa e founga ke fakafeʻiloaki ʻaki e lēsoní. ʻE lava ke ke vahevahe ha faʻahinga meʻa naʻá ke aʻusia tonu, pe ko haʻo kole ki he kalasí ke nau lau ha foʻi talanoa mei he kamataʻanga ʻo e vahé pe ke nau sio ki ha fakatātā ʻi he vahé ke ne ʻomi ʻenau tokangá ʻi he kamataʻanga ʻo e lēsoní. Hili ko iá peá ke fehuʻi ange, “Ko e hā e meʻa ʻoku akoʻi mai ʻe he talanoa (pe fakatātā) ko ʻení fekauʻaki mo e tefito ʻo e vahé?” ʻOku kau ʻi ha ngaahi founga kehekehe ke kamata ʻaki ha lēsoní hano lau ʻo ha potufolofola pe ko ha lea ʻa ha taha mei he vahé pe ko hano hivaʻi ʻo ha foʻi himi. Ko ha fakakaukau ʻaonga ʻe taha ko hano fakahā ki he kau akó ke nau ʻiloʻi ʻa e ngaahi konga mahuʻinga ʻo e lēsoní.

  4. Fili e founga ke fakaʻaiʻai ʻaki haʻanau kau mai ki he fealēleaʻakí. Ko e konga ʻeni ʻoku totonu ke ke fakamoleki lahi taha ki ai e taimi lēsoní. Toe vakai ki he ngaahi fokotuʻu ʻi he peesi ix–x ʻo e tohi ko ʻení ki hono tataki ʻo ha ngaahi fealēleaʻaki ʻe fakamāmaʻi ai e kau akó. ʻE lava ke ke fakaʻaongaʻi e ngaahi fehuʻi mei he “Ngaahi Fokotuʻu ki hono Akó mo hono Akoʻí” ʻi he konga ki mui ʻo e vahé. Te ke lava pē foki ʻo teuteuʻi haʻo ngaahi fehuʻi pē ʻaʻau. Fai e ngaahi fehuʻi ʻe tokoni kiate kinautolu ʻokú ke akoʻí:

    • Fekumi ki he meʻa ʻoku akoʻí. ʻOku tokoni e faʻahinga fehuʻi pehení ki he kau akó ke nau kumi mo nau maheni ai mo e ngaahi fakamatala pau ʻi he ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Hangē ko ʻení, hili haʻo fakahā ha fakamatala pau mei he lēsoní peá ke fehuʻi, “Ko e hā ha niʻihi ʻo e ngaahi foʻi lea pe ngaahi kupuʻi lea mahuʻinga taha ʻi he konga ko ʻení?” pe “Ko e hā e tefito ʻo e fakamatala ko ʻení?”

    • Fakakaukau ki hono ʻuhingá. ʻOku tokoni e faʻahinga fehuʻi pehení ke mahino ange ai ki he kau akó e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Hangē ko ʻení, “ ʻOku mou pehē ko e hā hono ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai ʻa e fakamatala ko ʻení?” pe “Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ʻa e akonaki ko ʻení?”

    • Vahevahe e ngaahi meʻa kuo mou aʻusiá. ʻOku hanga ʻe he ngaahi fehuʻi pehení ʻo fakaʻaiʻai hano fakafehoanaki ʻe he kau akó e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe Palesiteni Kimipoló ki ha meʻa naʻe hoko tonu ʻi heʻenau moʻuí. Hangē ko ʻení, “Ko e hā ha ngaahi meʻa kuo mou aʻusia ʻa ia ʻoku ʻi ai ʻenau fekauʻaki mo e meʻa naʻe lea ʻaki ʻe Palesiteni Kimipoló?”

    • Fakaʻaongaʻi e meʻa ʻoku akoʻí. ʻOku tokoni e ngaahi fehuʻi ko ʻení ki he kau akó ke nau fakakaukau ki ha ngaahi founga ʻe lava ke nau moʻui ai ʻo fakatatau mo e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. Hangē ko ʻení, “Ko e hā e meʻa ʻoku poupouʻi kitautolu ʻe Palesiteni Kimipolo ke tau faí? Ko e hā ha ngaahi founga ʻe lava ke tau fakaʻaongaʻi ai e meʻa kuó ne lea ʻakí?”

  5. Fili e founga ke fakaʻosi ʻaki e lēsoní. ʻE lava pē ke ke fili ke fai hano kiʻi fakamatalaʻi fakanounou fakavave pē ʻo e lēsoní pe ko haʻo kole ki ha toko taha pe toko ua ʻo e kau akó ke nau fai ʻeni. Fakamoʻoni ki he ngaahi akonaki kuo mou aleaʻí ʻi hano ueʻi koe ʻe he Laumālié. Mahalo te ke fie fakaafeʻi foki mo ha niʻihi kehe ke vahevahe ʻenau fakamoʻoní. Fakalotolahiʻi ʻa kinautolu ʻokú ke akoʻí ke nau muimui ki he ngaahi ueʻi kuo nau maʻu mei he Laumālie Māʻoniʻoní.

ʻI he taimi ʻokú ke teuteu ai ke faiakó, mahalo pē te ke fie kumi mo ha ngaahi fakakaukau ʻi he ʻOku ʻIkai ha Ui ʻe Mahuʻinga Ange ʻi he Faiakó (36123) konga E, vahe 14, 16, 28, mo e 29; pe ʻi he Tohi Fakahinohino Maʻá e Faiakó (34595).

Tataki ha Ngaahi Fealēleaʻaki ʻe Fakamāmaʻi ai e Kau Akó

ʻE tokoni atu e ngaahi fakahinohino ko ʻení ki haʻo fakaʻaiʻai mo hano tataki ʻo ha ngaahi fealēleaʻaki ʻe fakamāmaʻi ai e kau akó:

  • Fekumi ki he fakahinohino ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní. Te Ne ueʻi koe ke ke fai ha ngaahi fehuʻi pau pe ke fakakau mai ha kakai pau ki he fealēleaʻakí.

  • Tokoni ki he kau akó ke tuku taha ʻenau tokangá ʻi he ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló. ʻAi ke nau lau ʻene ngaahi leá ke fakatupu mei ai ha fealēleaʻaki mo tali ha ngaahi fehuʻi. Fakafoki mai e ngaahi fealēleaʻaki ko ia ʻoku kamata ke hē atu mei he tefitó pe ngaahi fealēleaʻaki ʻoku fakatupu huʻuhuʻu pe fakatupu ai ha fakakikihi.

  • Vahevahe ha ngaahi meʻa naʻá ke aʻusia ʻa ia ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi akonaki ʻi he vahé, ʻi hono taimi totonu.

  • Fakaʻaiʻai e kau akó ke nau vahevahe mai ʻenau ngaahi fakakaukaú, fai ha ngaahi fehuʻi, pea ke nau feakoʻaki ʻiate kinautolu (vakai, T&F 88:122). Hangē ko ʻení, ʻe lava ke ke kole ange kiate kinautolu ke nau fakamatala ki ha ngaahi meʻa naʻe lea ʻaki ʻe ha niʻihi kehe, pe ko haʻo fai ha fehuʻi ʻe taha ki ha niʻihi pē ʻo e kau akó.

  • ʻOua te ke manavasiʻi kapau ʻe fakalongolongo ʻa e kalasí hili haʻo fai ha fehuʻi. ʻOku faʻa fie maʻu ʻe kinautolu ʻokú ke akoʻí ha kiʻi taimi ke nau fakakaukau pe ke nau vakai ai ki heʻenau ngaahi tohí ki muʻa pea nau toki vahevahe atu ʻenau ngaahi fakakaukaú, ngaahi fakamoʻoní, mo e ngaahi meʻa ne nau aʻusiá.

  • Fakafanongo fakamātoato mo feinga ke mahino kiate koe ʻa e fakamatala ʻa e tokotaha kotoa pē. Fakahā hoʻo houngaʻia ʻi heʻenau kau atu ki he lēsoní.

  • Ko e taimi ko ē ʻoku vahevahe atu ai ʻe he kau akó ha ngaahi fakakaukau ʻoku lahí, hiki e ngaahi fakakaukaú ʻi he palakipoé pe kole ki ha taha kehe ke ne fai ʻeni.

  • Kumi ha ngaahi founga kehekehe ke fakakau mai ʻaki e kau akó ki he fealēleaʻakí. Hangē ko ʻení, ʻai ke nau fakakulupu iiki ʻo aleaʻi e ngaahi fehuʻí pe ko haʻanau aleaʻi mo e tokotaha ʻoku tangutu honau tafaʻakí.

  • Fakakaukauʻi ke ke tomuʻa fetuʻutaki ki ha toko taha pe toko ua ʻo e kau akó. Kole ange ke na omi ki he kalasí kuó na mateuteu ke tali ha taha ʻo e ngaahi fehuʻi kuó ke ʻosi teuteuʻí.

  • ʻOua naʻá ke taʻofi ha fealēleaʻaki ʻoku lele lelei koeʻuhí pē ko haʻo fie maʻu ke akoʻi kātoa e ngaahi meʻa kuó ke teuteuʻí. Ko e meʻa ʻoku mahuʻinga tahá ke onogʻi ʻe he kau akó ʻa e ivi ʻo e Laumālié pea nau tupulaki ʻi heʻenau tukupā ke moʻui ʻaki e ongoongoleleí.

Fakamatala Fekauʻaki mo e Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻOku Hā ʻi he Tohí Ni

Ko e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipolo ʻi he tohi ko ʻení ko e toʻo hangatonu kinautolu mei ha ngaahi maʻuʻanga tokoni kehekehe. ʻOku kei hā pē ʻi he ngaahi fakamatala ko ʻení ʻa e ngaahi fakaʻilonga kalama, sipela, fakamataʻitohi lalahi, mo e fakapalakalafi ko ia ʻi honau tuʻunga totonú tuku kehe pē ha ngaahi meʻa faka-ʻētita pe ngaahi liliu ʻi hono taipeʻí naʻe fie maʻu ke fakahoko kae lava lelei ange hano lau. Ko hono ʻuhinga ʻeni te ke kei fakatokangaʻi ai pē ha fanga kiʻi meʻa iiki ʻoku ʻikai fuʻu tonu fēfē ʻi he tohí.

ʻIkai ko ia pē, ka naʻe faʻa fakaʻaongaʻi foki ʻe Palesiteni Kimipolo ʻa e ngaahi lea hangē ko e kau tangata, tangata, pe faʻahinga ʻo e tangatá ko ʻene ʻuhinga ki he kakai kotoa pē, ʻo tatau pē ki he kakai tangatá mo e kakai fefiné. Naʻá ne faʻa ngāueʻaki ʻa e fetongi nauna ko e ne ʻo ʻuhinga ki he tangatá pe fefiné. Pea neongo e faikehekehe hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi lea ko ʻení mo ia ʻoku fakaʻaongaʻi ʻi he ʻaho ní, ka ʻoku fakatou fakataumuʻa pē e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Kimipoló ki he kakai fefiné mo tangatá.

ʻĪmisi
President Spencer W. Kimball
ʻĪmisi
Kimball signature