Ples blong Haed long Strong Win

“From we taem m mi hanggri, yufala i givim kakae long mi, mo taem we mi mi tosta, yufala i givim wota long mi. Taem we mi mi strenja, yufala i tekem mi mi go long haos blong yufala;

“Taem mi mi neked, yufala i givim klos long mi. …

“… Taem we yufala i mekem olsem long wan brata blong mi we i daon moa long ol narafala brata blong mi, we i daon moa long ol narafala brata blong mi, be i olsem we yufala i mekem long mi nomo.”¹

I gat samples 60 milian rifuji long wol tedei, we i minim se “1 aot long evri 122 man, oli fosem hem blong ronwe long haos blong olgeta”² mo haf long olgeta ia oli ol pikinini.³ Hem i bigwan tumas taem yu lukluk ol namba mo tingting se i minim wanem long laef blong wanwan man. Las wok blong mi long Yurop, we wan kwota milian blong ol rifuji ia oli kasem longwe ova long las yia, oli kamaot long ol ples blong wo long Medel Is mo Afrika.⁴ Yumi luk olgeta oli kam wetem ol klos nomo we oli stap werem, mo wanem oli save tekem long wan basket nomo. Wan bigfala namba blong olgeta oli skul gud, mo oli mas livim haos, skul mo wok.

Anda long daereksen blong Fas Presidensi, Jos i stap wok wetem 75 oganaesesen long 17 kantri long Yurop. Olgeta oganaesesen ia oli ol bigfala intanasonol wan i go kasem ol smol komuniti, stat long gavman i go kasem ol jos mo jareti oganaesesen. Yumi laki tumas blong patna wetem olgeta mo lanem samting wetem olgeta we oli bin stap wok wetem ol rifuji raon long wol blong plante yia.

Olsem ol memba blong Jos, olsem wan pipol, yumi no mas luk i gobak longwe long histri blong yumi blong tingting long ol taem we yumi bin ol rifuji, we oli ronemaot yumi strong aot long ol hom, fam plante plante taem. Las wiken, taem hem i tokbaot ol rifuji, Sista Linda K. Beton i askem ol woman blong Jos blong tingting se “?Olsem wanem sapos stori blong olgeta i stori blong mi.?”⁵ Stori blong olgeta i bin stori blong yumi i no plante yia i pas.

I gat strong toktok i stap gohed naoia long ol gavman mo ol nara sosaeti blong tokbaot mining blong wan rifuji, mo wanem blong mekem blong helpem ol rifuji. Ol toktok blong mi, mi no givim wetem tingting ia blong tekpat long eni wei long strong toktok we i stap gohed naoia, o blong givim tingting long imigresen polisi, be i blong lukluk nomo long ol pipol we oli bin ronemaot olgeta aot long hom mo kantri blong olgeta from wo, mekem se oli no gat ples blong stat.

Sevya i save se i olsem wanem blong stap wan rifuji—Hem i bin wan. Taem Hem i yangfala, Jisas mo famli blong Hem i ronwe i go long Ijip blong ronwe long rabis naef blong Herod. Long sam poen long seves blong Hem, oli toktok blong kilimded Jisas, mo laef blong Hem i stap long denja, mo long en i go folem ol plan blong ol rabis man we oli mekem plan blong kilimded Hem. Maet, i bigwan tumas long yumi se iven long tetaem ia, Hem i gohed blong tijim yumi blong lavlavem yumi, blong lavem man olsem Hem i lavem man, blong lavem neiba blong yumi olsem yumiwan bakegen. I tru, hemia nao relijin we i klin, mo i stret long fes blong God, we i blong visitim “olgeta we oli no gat papa mo olgeta wido long hadtaem blong olgeta,”⁶ blong “lukluk long olgeta we oli pua mo olgeta long nid, mo blong lukluk blong helpem olgeta blong oli no safa.”⁷

I wan insperesen blong witnesem wanem we ol memba blong Jos raon long wol oli givim wetem hat blong helpem wanwan man, woman mo famli ia we oli lusum fulap samting. Raon long Yurop speseli, mi bin luk plante memba blong Jos oli kasem wan glad we i wekemap mo i fidim sol taem oli mekem folem bigfala tingting ia blong wantem go aot mo givim seves long bigfala nid raon long olgeta. Jos i givim ples blong slip mo medikol kea. Ol stek mo misin oli putum tugeta ol taosen blong helt kit. Ol nara stek oli givim kaekae mo wota, klos, renkot, baeskel, buk, basket, aeglas blong rid mo plante moa.

Ol pipol long Skotlan kasem Sisili oli joen mo plei plante defren pat. Ol dokta mo ol nes oli volontia long taem we ol rifuji ia oli kasem ples we oli wetwet evriwan, oli kolkol, mo tingting i harem nogud from oli krosem solwota. Olsem ol rifuji, oli stat blong stat ova bakegen, ol lokol memba oli helpem olgeta blong lanem lanwis blong kantri we oli stap long hem, mo sam moa i mekem spirit blong ol pikinini mo papa mo mama oli glad wetem ol pleiplei, ol saplae blong dro, miusik mo nara pleiplei. Sam oli givim wul, ol nidel blong wul, ol huk blong wiv, mo ol tijim ol skil ia long ol lokol rifuji, olgeta we oli olfala mo yangfala.

Sam memba blong Jos we oli gat eksperiens mo oli givim sam yia blong seves mo lidasip oli talem se blong helpem kwiktaem ol pipol ia long nid i givim wan eksperiens we i rij mo i mekem man i glad tumas.

Wan i mas luk ril situesen blong i biliv. Long winta, mi mitim, long medel blong plante narawan, wan woman blong Siria we i gat bel we i stap long transit rifuji kamp, i lukaot blong i no karem bebi long ol kolkol floa blong bigfala haos hem i stap long hem. Taem hem i stap long Siria, hem i tij long yunivesiti. Mo long Gris, mi toktok wetem wan famli we i wetwet, i kolkol mo i fraet afta we oli krosem solwota long raba bot, aot long Teki. Afta we mi lukluk olgeta, lisin long storian blong olgeta abaot bigfala nogud ples we oli ronwe long hem, mo denja wokbaot blong olgeta blong faenem wan sef ples, bae mi neva sem man bakegen.

Blong givim kea mo help, i gat wan plante kaen wokman, plante long olgeta oli ol volontia. Mi luk long aksen, wan memba blong Jos we, blong plante manis, i wok let naet, i lukluk long ol kwik nid blong olgeta we oli stap aot long Teki i go long Gris. Samfala long ol samting we hem i mekem, i givim fas help long olgeta we oli gat bigfala kil; hem i luk se ol woman mo pikinini we oli travel olgetawan oli gat kea, hem i holem olgeta we oli lusum famli long rod, mo yusum smol risos long bigfala nid we i stap. Hem, wetem plante olsem hem, oli ol enjel we wok blong olgeta, bae oli no fogetem, mo Lod i no fogetem, from hem i mekem wok blong Hem.

Olgeta evriwan we oli givim olgeta blong help long safaring raon long olgeta, oli olsem ol pipol blong Alma: “oli no sendembak olgeta we oli neked, o olgeta we oli hanggri, o olgeta we oli tosta, o olgeta we oli sik, o olgeta we oli no fidim olgeta; … from hemia, oli glad blong givim samting long evriwan, ol olfala mo ol yangfala, olgeta long kalabus mo olgeta we oli fri, ol man mo ol woman, i nomata sapos oli blong jos o oli no blong jos. Oli mekem semmak long eni kaen man, nomata huia i stap long nid.”⁸

Yumi mas lukaot gud se nius blong trabol blong ol rifuji i kam samting nating taem we evri samting i stap kam gud smol, be yet, ol wo oli gohed mo ol famli oli gohed blong stap kam. Ol milian rifuji raon long wol, we oli nomo talem stori blong olgeta long nius, oli stap nidim yet bigfala help.

Sapos yu stap askem: “?Bae mi mekem wanem?” Bae yumi tingbaot faswan se yumi no mas givim seves mo yusum mane blong famli o livim nara responsabiliti,⁹ mo yumi sapos blong ting se ol lida blong yumi bae oli oganaesem sam projek blong yumi. Be, olsem wanwan yut, man, woman mo famli, yumi save joen long bigfala yumaniterian wok ia.

Blong mitim invitesen blong Fas Presidensi blong tekpat long seves olsem hemia blong Kraes long ol rifuji long wol,¹⁰ ol jeneral presidensi blong Rilif Sosaeti, Yang Woman mo Praemeri, oli oganaesem wan program blong help we oli singaotem I Was a Stranger. Sista Beton i tokbaot hemia long ol woman blong Jos long las wiken long jeneral sesen blong ol woman. I gat fulap aedia blong save help, ol risos, mo ol tingting blong givim seves long intanet IWasAStranger.lds.org.

Blong stat, nildaon long prea. Afta tingting blong mekem wan samting kolosap long hom blong yu, long komuniti blong yu, long ples we bae yu faenem pipol long nid blong help blong filim gud long niu situesen. Gol long en, i blong oli statembak wan laef we oli save wok mo dipen long olgetawan.

Ol janis blong yumi givhan mo stap wan fren oli plante tumas. Yu save helpem ol rifuji faenem wan ples blong stap, lanem lanwis blong olgeta, givhan long skil blong wok, o praktis blong mekem intaviu Yu save stap tijim wan famli o singgel mama taem oli jenis blong folem wan nara kalja, iven wetem ol simpol samting olsem folem olgeta i go long stoa o long skul. Sam wod mo stek oli gat ol oganaesesen we oli wok wetem. Mo, folem situesen blong yu, yu save givim samting i kam long bigfala wok blong yumaniterian blong Jos.

Antap long hemia, wanwan long yumi i save kam blong save moa abaot ol samting we oli stap hapen long wol we i mekem se ol famli ia oli ronwe long hom. Yumi mas stanap agensem fasin blong no akseptem man mo difendem respek mo andastaning blong ol defren kalja mo tradisen. Taem yu mit ol rifuji famli mo stap harem ol stori long sora blong yu, mo i no wan skrin o niuspepa, bae i jenisim yu. Ril frensip bae i developem mo statem lav mo sore, mo mekem se oli save joen gud wetem evriwan.

Lod i talem long yumi se ol stek blong Saeon oli mas “wan ples blong protektem” yumi mo “wan ples blong haed long strong win.”¹¹ Yumi faenem ples blong haed. Bae yumi kamaot long ol sef ples blong yumi, mo wetem ol fulap samting we yumi gat, bae yumi serem hop blong gat wan fiuja we i moa gud, fet long God mo long narawan, mo lav we i lukluk i go bitim ol kalja, ol defren tingting blong trutok blong glori ia, se yumi evriwan i ol pikinini blong Papa blong yumi long Heven.

“Spirit ia we God i givim long yumi, hem i no blong mekem yumi fraet, nogat. Spirit i blong mekem yumi gat paoa, i blong mekem yumi lavem ol man.”¹²

Blong stap wan rifuji i wan bigfala taem blong jenis long laef blong olgeta we oli rifuji, be blong stap wan rifuji, i no fasin blong olgeta. Semmak olsem plante taosen man fastaem long olgeta, hemia i wan taem—mifala i hop se i wan sot taem—long laef blong olgeta. Sam long olgeta bae oli kam ol man we i winim praes long wol, ol wokman blong gavman, ol dokta, ol man blong saens, blong miusik, blong dro, ol lida blong relijin, mo sam narawan moa. Yes, bae plante long olgeta oli bin ol kaen pipol ia bifo oli lusum evri samting. Taem ia i no talem huia olgeta, be hao bae yumi helpem olgeta i talemaot huia yumi.

“Tru mi talem long yufala, taem we yufala i mekem olsem long wan brata blong mi, we i daon moa long ol narafala brata blong mi, be hemia i olsem we yufala i mekem long mi nomo.”¹³ Long nem blong Jisas Kraes, amen.

Blong save moa, luk long IWasAStranger.lds.org mo mormonchannel.org/blog/post/40-ways-to-help-refugees-in-your-community.