E Yavala vaka na Bukawaqa

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au vulica e dua na lesoni mosimosi mai na iotioti ni gauna au tu kina ena itutunivunau oqo ena Okotova ni 2022. Na lesoni oya: Kevaka o sega ni solia e dua na itavivosa vinaka, e rawa mo vakatabui mai na vica na koniferedi ka tarava. Oni na raica niu sa lesi ena imatai ni soqoni ena mataka nikua. Na ka oni sega ni raica rawa oya niu tucake tu ena dua na vatavata ka malumalumu sara na kena ivakasaribariba. Kevaka e sega ni toso vinaka na itavivosa oqo, au na sega ni raici kemuni ena vica tale na koniferedi mai oqo.

Ena yalo vata ni sere totoka oya kei na matasere totoka, au sa vulica wale tiko ga oqo eso na lesoni, ena veivuke ni Turaga, au gadreva meu wasea vei kemuni nikua. Oya meu na wasea na veika au sotava.

Na ka mosimosi duadua vei au mai vei ira na veika kece oqo oya na nona mai takali na watiqu lomani, o Pat. O koya a marama cecere duadua au se qai bau kila—e dua na marama vakawati ka tina uasivi sara, meu kakua ni tukuna kina e dua na ka me baleta na nona savasava, isolisoli ni vosa, kei na bula vakayalo. Ena dua na gauna a vosa o koya ena ulutaga “Vakayacori na iVakarau ni Nomu a Buli.” E vaka vei au ni vakayacora vakavinaka cake na ivakarau ni nona a buli mai na kena e rawa ni tadra beka e dua. O koya a dua na luvena yalewa taucoko na Kalou, dua na marama ivakaraitaki i Karisito. Au kalougata vakalevu duadua vei ira na tagane meu tiko vata kei koya ena 60 na yabaki ni noqu bula. Kevaka au na bula kilikili, na ibalebale ni neirau veivauci sa rawa kina meu tiko vata kei koya me tawamudu.

E dua tale na vuli e tekivu ena loma ni 48 na auwa ni bulu oti ga na watiqu. Ena gauna oya, au a cicivaki yani i valenibula ena dua na tauvimate bibi. Ena noqu curu macawa-ono oya na imatai ni va na macawa au taleva veitaravi kina na tabana ni veiqaravi bibi ka veilutuyaki na noqu vakilai au tu.

E voleka ni veika kece au sotava ena valenibula ena gauna oya e yali mai na noqu vakanananu. Na ka e sega ni yali oya na noqu nanuma me baleta e dua na ilakolako e taudaku ni valenibula, kina ka e vaka na iyalayala ni gauna tawamudu. Au sega ni rawa ni tukuna taucoko na veika oqori, ia au rawa ni tukuna ni dua na tiki ni veika au ciqoma oya e dua na ivakasala meu lesu tale kina noqu cakacaka vakalotu vagumatua cake, vakatabui vakalevu cake, vakanamata vakalevu cake kina iVakabula, ka vakabauta vakalevu cake na Nona vosa.

Au sega ni taqea rawa ka vakila niu sa ciqoma tiko na noqu ivakadewa ni dua na ivakatakila a soli vei iratou na Le Tinikarua voleka ni 200 na yabaki sa oti:

“Mo tukuna yani na yacaqu … [ka] vunautaka yani na noqu vosa kina iyalayala kei vuravura. …

“… Ena veimataka; kei na veisiga, me lako yani na domo ni veivunauci; ia ni sa bogi mai mo ia tiko ga na vunau me vakayadrati ira na tamata. …

“Tucake[,] … colata na nomu kauveilatai, [ka] muri au.”¹

Kemuni na ganequ kei na taciqu lomani, me tekivu mai na gauna oqori, au tovolea vagumatua sara meu colata na noqu kauveilatai, meu raica na vanua meu laveta cake kina e dua na domo vaka apositolo ruarua ni veivakacegui kei na ivakasala ena mataka lailai, siga taucoko, kei na bogi.

Oqori e muataki kina ikatolu ni dina ka yaco mai ena veivula oya ni galili, tauvimate, kei na leqa. Sa ikoya e dua na ivakadinadina vakavoui ni vakavinavinaka tawayalani ena vuku ni masu ni Lotu oqo—na nomuni masu—ka sa mai yaga vei au. Au na vakavinavinakataka tawamudu na nodra vakatakerekere e udolu vaka udolu na tamata, me vakataka na yada cikecike,² era a vakasaqara veitaravi na veivuke mai lomalagi ena vukuqu. Au a ciqoma na veivakalougatataki ni matabete, au raica nira lolo na lewe ni noqu kalasi ni koronivuli torocake, ka vakakina e vica na tabanalevu ena loma ni Lotu. Ka rairai a biu na yacaqu ena ivola ni masu ni veivaletabu kece sara ena Lotu.

Ena noqu vakavinavinaka cecekia ena veika kece oqo, au duavata kei G. K. Chesterton, e tukuna ena dua na gauna “ni vakavinavinaka sa ivakarau cecere duadua ni vakasama; kei na … na vakavinavinaka e marau e vakaruataki ena qoroqoro.”³ Mai na noqu “marau e vakaruataki ena qoroqoro,” au vakavinavinaka vei kemuni kece ka vakavinavinaka vei Tamaqu mai Lomalagi, o Koya a rogoca na nomuni masu ka vakalougatataka na noqu bula.

Kemuni na taciqu kei na ganequ, au vakadinadinataka ni Kalou e rogoca na masu kece eda cabora ka sauma vei ira yadua me vaka na sala sa tuvanaka o Koya me baleta na noda vinaka sara. Au kila ni rauta ni gauna vata oqori era masulaka tiko kina e lewevuqa meu bula vinaka tale, e dua na iwiliwili tautauvata—oka kina o au—a masulaka tiko me baleta na bula vinaka tale nei watiqu. Au vakadinadinataka ni a rogoci ruarua na masu oqori ka saumi mai vua e dua na Tamada Vakalomalagi yalololoma vakalou, kevaka sara mada ga a sega ni saumi na masu baleti Pat ena sala au a kerea. E baleta ni kila duadua ga na Kalou na vuna e duidui kina na kena saumi na masu mai na noda vakanuinui—ia au yalataka ni ra sa rogoci, ka ra sa saumi mai me vaka na Nona loloma tawacala kei na ituvatuva vakalomalagi.

Kevaka eda “sega ni kerea na ka tawadodonu,”⁴ e sega ni yalani na gauna, vanua, se na veika e dodonu meda masulaka. Me vaka na ivakatakila, meda “daumasu tikoga.”⁵ Meda masu, a kaya o Amuleki, me baleti “ira ka tiko wavoliti kemuni,”⁵ kei na vakabauta ni “na yaga vakalevu na [nodra] masu gumatua na tamata yalododonu.”⁶ Na noda masu e dodonu me dau cavuti vakavosa ni tu vei keda na galala meda cabora vakakina.⁸ Kevaka e sega ni rawa , e dodonu me cabori vaka masu lo e yaloda.⁹ Eda lagata ni noda masu era sa “Yava[vala] ni bukawaqa,”¹⁰ me dau cabo tikoga, me vaka na iVakabula Vakaikoya, vua na Kalou na Tamada Tawamudu ena yaca ni Luvena e Duabauga.¹¹

Kemuni na noqu itokani lomani, na noda masu sa noda gauna talei duadua,¹² noda “gagadre ni yalo dina”,¹³ noda ivakarau rawarawa, savasava duadua ni sokalou.¹⁴ E dodonu meda masu yadua, ena noda matavuvale, kei na ivavakoso duidui kecega.¹⁵ Meda vakayagataka na masu me isasabai me vorata na veitemaki,¹⁶ ka kevaka e dua na gauna eda vakila ni da sega ni via masu, eda na rawa ni vakadeitaka ni lomalomarua oya e sega ni lako mai vua na Kalou, o koya e gadreva tu me veitaratara kei ira na Luvena ena veigauna kecega. E dina, eso na sasaga me tarovi keda mai na masu e lako vakadodonu mai vua na meca.¹⁷ Ia, nida sega ni kila na sala se na ka meda masulaka, e dodonu meda tekivu ga, ka tomana tiko, me yacova ni sa dusimaki keda mai na Yalo Tabu kina masu e dodonu me da cabora.¹⁸ Na iwalewale oqo e rawa beka ni kena e dodonu meda kerea nida masulaki ira na noda meca kei ira era dau vakacacani keda.¹⁹

Kena itinitini, e rawa nida raica na ivakaraitaki ni iVakabula, ka dau masu vakalevu, vakawasoma. Ia e dau veivakadrukai tu ga vei au na gagadre i Jisu me dau masu sara mada ga. A sega beka ni uasivi sara o Koya? Na cava e gadreva o Koya me masulaka? Au sa mai kila ni o Koya talega, vata kei keda, a vinakata me “raica na [Yalona], vakabauti [Koya], ka vakararavi ki na nona loloma.”²⁰ Ena veigauna eso, a dau vakasuka mai na itikotiko me tiko duadua ni bera ni curubasikati lomalagi ena Nona masu.²¹ Ena so tale na gauna, a masu o Koya vata kei ira e vica na itokani. E kerekere i lomalagi o Koya ena vukudra na lewevuqa era robota na yasa ni ulunivanua. Ena so na gauna e vakalagilagia na masu na Nona isulu.²² Ena so na gauna e vakalagilagia na masu na Matana.²³ Ena so na gauna a tucake tu o Koya me masu, ena so na gauna a tekiduru, ka vakadua sara mada ga a cuva sobu vakatoboicu ena masu.²⁴

E vakamacalataka o Luke na lako sobu mai i Jisu kina Nona isoro ni gadrevi kina Vua me masu “vagumatua cake.”²⁵ E rawa vakacava vei koya e taucoko sara me masu vakalevu? Eda nanuma ni gumatua na Nona masu kece sara, ia ena nona vakayacora na Nona isoro ni veisorovaki kei na mosi e salavata ni dolele raraba yani, sa vakila kina o Koya me masu vakalevu cake sara, kei na titiri ni dra mai na qara kecega ni yagona ena bibi ni Nona isoro.

Ena ituvaki oqori ni qaqa i Karisito me baleta na mate kei na Nona isolisoli wale tiko ga oqo vei au ni vica tale na siga se macawa se vula ena bula oqo, au vakadinadinataka vakabibi na dina ni bula tawamudu kei na kena gadrevi me da taura vakabibi na noda tuvanaki keda yani kina.

Au vakadinadinataka ni gauna ena lako mai kina na Karisito, ena gadreva o Koya me kilai keda—sega me vaka na lewenilotu era volai tu ena dua na ivolatukutuku ni papitaiso siawa ia vaka nona tisaipeli tudei sara, vakabauta ena yalodina, daumaroroi-veiyalayalati. Oqo e dua na ka bibi vei keda kece, de da na rogoca ena veivutuni veivakarusai: “Au sa sega sara ni kilai kemudou,”²⁶ se, me vaka a vakadewataka o Josefa Simici na malanivosa oya, “[Kemudou] sa sega sara ni kilai au.”²⁷

E kalougata, ni sa tu vei keda na veivuke me baleta na itavi oqo—e levu sara na veivuke. Eda gadreva meda vakabauta na agilosi kei na cakamana kei na yalayala ni matabete tabu eso. Eda gadreva meda vakabauta na isolisoli ni Yalo Tabu, na veivakayarayarataki ni matavuvale kei na itokani vinaka, kei na kaukauwa ni loloma savasava i Karisito. Eda gadreva meda vakabauta na vakatakila kei na parofita, daurairai, ka dauvakatakila kei Peresitedi Russell M. Nelson. E gadrevi meda vakabauta ni ena noda masu kei na vakatakekere kei na ivalavala dodonu yadua sa rawa dina kina meda cabe kina “Ulunivanua ko Saioni, … na nona koro na Kalou bula, na vanua vakalomalagi, sa savasava sara mai na veivanua kecega.”²⁸

Kemuni na taciqu kei na ganequ, nida veivutunitaka na noda ivalavala ca ka lako vakadoudou mai kina “itikotiko‑vakaturaga ni loloma,”²⁹ ka biuta Vua e kea na noda isolisoli loloma ni masu vagumatua, eda na kunea na loloma cecere kei na veivosoti ena liga loloma ni Tamada Tawamudu kei na Luvena talairawarawa, ka savasava sara. Oti, eda na qai raica, vata kei Jope kei ira na yalodina vakavinakataki, e dua na vuravura e rui “veivakurabuitaki”³⁰ meda kila vinaka. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.