Semata na iVakaro Levu e Rua
Na noda rawa ni muri Jisu Karisito ena vakatau ena noda kaukauwa meda bulataka na imatai kei na ikarua ni ivakaro me veiraurau vinaka ka tautauvata ena noda yalodina ruarua kina.
Ai Vakamacala Taumada
Ni keirau lako voli kei Lesa na watiqu, ena ilesilesi e vuravura raraba, keirau marautaka na madigi ni soqoni vata kei kemuni ena ivavakoso lelevu kei na lalai. Na nomuni yalodina kina cakacaka ni Turaga e laveti keirau cake ka tucake tu me ivakadinadina kina kosipeli i Jisu Karisito. Keirau dau lesu i vale mai na vei ilakolako yadua ka vakataroga kevaka keirau a solia vakalevu sara me vaka keirau a ciqoma.
Ni keirau lako voli, e lailai ga na gauna e rawa ni keirau sarasara kina. Ia, ni gauna ga e rawa kina, au dau vakayagataka e vica na gauna ena dua na noqu ka taleitaki. Au dau taleitaka na itaratara ni vale kei na ituvaki vakabibi ni vei ikawakawa eso. E dau vakurabuitaki au na ikawakawa lili eso. Se na kena na Rainbow Bridge e Tokyo, na Tsing Ma Bridge e Hong Kong, na Tower Bridge e Lodoni, se so tale au sa raica, au dau qoroya na vuku vaka‑idinia ka tara rawa kina na ikawakawa verevereya eso oqo. Na ikawakawa era kauti keda kina veivanua eda sega ni rawa ni lako kina. (Bera niu tomana, Au raica na gauna e vakarautaki kina na itukutuku oqo, e yaco edua na vakacalaka levu ena wavu mai Baltimore. Eda lolositaki ira era vakayalia nodra bula ka vakaraitaka noda veitokoni ve ira na matavuvale era vakaleqai kina.)
Dua na iKawakawa Lili Vakasakiti
Ena dua na gauna lekaleka sa oti, a vakauti au i California e dua na ilesilesi ni koniferedi, au takosova tale kina na ikawakawa kilai levu na Golden Gate Bridge, okati tu vaka dua na cakacaka vakaidinia veivakurabuitaki ni vuravura. E semata vata na ikawakawa vakaitamera oqo na kena ituvaki totoka, inaki ni kena caka, kei na cakacaka vaka‑idinia maqosa. Oqo e dua na ikawakawa lili vakasakiti kei na kena tawa e tutuna, ka tutaki ena kena duru vakaitamera. Na vale levu vakaitamera rau tu e loma ni wasawasa e tara taumada e liu. E rau colata vata na icolacola ni keveli veivakaliligi levu kei na keveli veivakaliligi vakadodonu, ka roqota tu na gaunisala e ra. Na kena tudei e vakasakiti—na kaukauwa ni tawa—sa ikoya na cakamana ena daku ni cakacaka vaka‑idinia ni ikawakawa oqo.
Tikina o Golden Gate Bridge
Na iyaloyalo eso ni kena tara taumada na ikawakawa era ivakadinadina ni ivakavuvuli vaka‑idinia oqo. Na tiki yadua ni ikawakawa e tabei tu na kena bi mai vei rau na tawa tautauvata, ka rau veisemati ruarua vakai rau.
Akaivi ni Getty Images/Underwood
Ni sa caka oti na ikawakawa, rau sa tudei tu na tawa ruarua, ka ra vakaiyaqataki tu na duru ena dua na yavu ni vatu, sa ivakaraitaki ni kaukauwa kei na totoka.
Nikua au sureti kemuni mo ni raica mada na ikawakawa oqo—kei na kena tawa drua cecere ka tara tu ena dua na yavu kaukauwa—ena dua na iloilo ni kosipeli.
Ena itinitini ni cakacaka vakalotu i Jisu Karisito, ena gauna eda vakatoka oqo me Macawa Tabu, a taroga na iVakabula e dua na Farisi ka loya1 ena dua na taro ka kila o koya ni na dredre sara me saumi:2 “Vakavuvuli, a cava na ivakaro levu ena vunau?”3 Na loya, “ni sa vakatovolei koya” ka vakasaqara e dua na isaunitaro vakalawa, ena inaki ni veivakacalai, a ciqoma e dua na isaunitaro dina, tabu, savasava, vakalou.
“Sa kaya vua ko Jisu, Mo lomani Jiova na nomu Kalou ena lomamu taucoko, kei na yalomu taucoko, kei na nomu nanuma kecega.
“Oqo na imatai ka ivunau levu.” Ni rogoci ka muri na noda ikawakawa vakatautauvata, oqori na imatai ni tawa!
“A sa tautauvata na kena ikarua, Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.” Oqori na ikarua ni tawa!
“Sa vu ni vunau taucoko kei ira na parofita na vunau e rua oqo.”3 Na vo ni veitiki ni ikawakawa!
Meda dikeva yadua mada na rua na ivakaro cecere oqori, e vakatakilai ka cavuqaqataki ena isaunitaro i Jisu Karisito. Nio cakava vakakina, vakatara na iyaloyalo ni ikawakawa lili totoka oya, kei na kena tawa vakasakiti ni nawa cake tu ilomalagi, me voqa voli ena mata ni nomu vakasama.
Lomana na Turaga
Na imatai, mo lomana na Turaga ena lomamu, yalomu, kei na nomu nanuma taucoko.
Ena isaunitaro oqo, e vakalekalekataka o Jisu Karisito na uto ni lawa e kovuti ena ivakavuvuli tabu eso ni Veiyalayalati Makawa. Mo lomana na Turaga e vakanamata taumada ena yalomu—na nomu ituvaki sara ga. Sa qai kerea na Turaga mo lomana ena yalomu taucoko—na nomu tamata vakatabui taucoko4—ka kena iotioti, mo lomana ena nomu nanuma taucoko—na nomu vuku kei na lomakasa. Na lomana na Kalou e sega ni yalani se vakaicavacava. E sa tawayalani ka tawamudu.
Vei au, na kena bulataki na imatai ni vunau cecere ena so na gauna e rawa ni vakilai vaka vakasama, ka veivakayalolailaitaki sara mada ga. Ena vakavinavinaka, niu vakasamataka eso tale na vosa i Jisu, sa qai kilai vakavinaka cake kina na ivakaro oqo: “Kevaka dou sa lomani au, dou talairawarawa ki na noqu vunau.”5 Oqo au rawa ni cakava. Au rawa ni lomana na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito, ka na qai veimuataki kina masu, vuli ivolanikalou, kei na sokalou ena valetabu. Eda lomana na Tamada kei na Luvena ena saumi ni ikatini, vakatabui ni Siga ni Vakacecegu, bulataki ni dua na bula dodonu ka savasava, kei na talairawarawa.
Na lomana na Turaga e dau vakarautaki wasoma ena cakacaka lalai ni veisiga, na vei‑ikalawa ena salatu ni veiyalayalati: vei ira na itabagone, ena nodra vakayagataka na itukutuku raraba me ra tara cake ka sega ni basuraka sobu; biubiu mai na soqo, iyaloyalo, se itaviqaravi ka rawa ni bolei kina na ivakatagedegede eso; vakaraitaka na vakarokoroko me baleta na veika tabu.
Vakasamataka mada na ivakaraitaki vinaka oqo. Ena Sigatabu ni lolo keirau tukutuku kei6 Vance ena katuba ni dua na, vale lailai. Keirau kei ira na vo ni kuaromu ni dikoni keimami namaka na vosa, “Yalovinaka curu mai,” kailavaki mai ena katakata ena vosa vaka Jamani ka domoilevu me rogoci ena katuba. Sisita Muellar edua vei ira na vuqa na lewenivanua tani ena loma ni tabanalevu. E sega ni dolava vakarawarawa na katuba, baleta ni mataboko. Curu yani ena loma ni vale lailai buto, e kidavaki keirau mai ena vakarokoroko ka taroga: Ocei na yacamudrau? O vakacava tiko? O lomana na Turaga? Keirau sauma ka tukuna ni keirau mai kauta na nodratou isolisoli ni lolo, Ena yabaki ni bula keirau tu kina, na nona gagadre ka tu vakarau, na nona vakabauta e sinai ka sauma mai ena vakarokoroko: “Au biuta tiko e dua na sede ena vatavata na mataka nikua. Au marautaka niu rawa ni solia na noqu isolisoli ni lolo. Ena rawa beka nio biuta ne waqanivola ka vola na noqu isolisoli ni lolo ena rasiti?” Nona lomana na Turaga e dau laveta cake neirau vakabauta na veigauna yadua keirau dau biubiu mai nona vale.
A yalataka na Tui o Penijamini na kaukauwa vakasakiti ena yaco vei ira era muria na imatai ni ivakaro cecere. “Au gadreva moni vakasamataka na ituvaki ni bula kalougata ka mamarau e nodra ko ira era sa muria na ivakaro. … Era sa vakalougatataki ena veika kece sara, na veika vakayago kei na veika vakayalo; ka kevaka era sa yalodina tiko me yacova na ivakataotioti era na curu ki lomalagi … [ka] tiko marau kina … me tawamudu.”7
Na lomana na Turaga e veimuataki kina marau tawamudu!
Lomana na Kainomu
A qai kaya o Jisu, “A sa tautauvata na kena ikarua, Mo lomana na kai nomu me vaka ko lomani iko.”8 Oqo sa ikoya na ikarua ni tawa ni ikawakawa.
Eke e semata kina o Jisu na noda tacake ki lomalagi, meda lomana na Turaga, kei na noda rai i wavoliti vuravura, meda lomani ira na wekada. Erau veivakabauti vata vakai rau. E sega ni taucoko na noda lomana na Turaga kevaka eda vakawaleni ira na wekada. Na loloma e taudaku oqo e oka kina na luve ni Kalou kecega ka sega ni baleta na tagane se yalewa, kalasi ni veimaliwai, matatamata, gagano vaka tagane se yalewa, isau vakacakacaka, yabaki, se kawatamata. Eda vakasaqarai ira era sa mavoa ka kavoro, o ira era sa vakatikitikitaki, ni “sa tautauvata na tamata kecega vua na Kalou.”9 Eda “vukei ira sa malumalumu, laveta cake na liga sa wadamele, ka vakaukauwataka na duru sa malumalumu.”10
Vakasamataka mada na ivakaraitaki oqo: A kurabui o Brother Evans11 ni vakauqeti me vakelea na nona motoka ka tukituki ena dua na katuba tawakilai ni dua na matavuvale tawakilai. Ni dolava mai na katuba na yada ni sivia e 10 na luvena, sa qai raica vinaka o koya na nodratou ituvaki dredre kei na veika a gadrevi vakalevu. Na imatai e rawarawa sara, na boro ni nodratou vale, ka tarava mai na vuqa na yabaki ni veiqaravi vakayago ka vakayalo.
A qai vola e muri ena vakavinavinaka na tina oqo me baleta nona itokani talai‑mai‑lomalagi: “O sa vakayagataka na nomu bula ena nomu dodoliga mai vei keitou. Au na taleitaka meu rogoca na veika ena tukuna vei iko na Turaga ni vakaraitaka o Koya na Nona vakavinavinakataka na vinaka o sa cakava vakailavo ka vakayalo, me baleti ira na tamata o kila duadua ga o iko vata kei Koya. Vinaka vakalevu na nomu vakalougatataki keitou ena vuqa na sala eso, … me baleti ira na daukaulotu o vukei ira. … Au dau vakataroga wasoma kevaka a digitaki iko vakatabakidua na Turaga se o iko ga o a vakarorogo vua.”
Na lomani ira na wekamu e oka kina na ivalavala Vakarisito ni yalovinaka kei na veiqaravi. O na rawa beka ni biuta na yaloca, vosoti ira na meca, kidavaki ka qaravi ira na wekamu, ka vukei ira na malumalumu? Oni na vakauqeti yadua ni o tara na nomu tawa ni loloma vei ira na kai nomu.
A vakavulica o Peresitedi Russell M. Nelson: “Na nodra vukei eso—ena sasaga ni lomada dina me ra karoni vakalevu na tamata se sivia cake mai na noda karoni keda—sa noda na reki. Vakabibi … ena gauna veicalati ka dau kauti keda tani mai na noda tiko vakacegu. Na bulataki ni ikarua ni ivakaro cecere oqo sa idola kina noda yaco me da tisaipeli dina i Jisu Karisito.”12
Dua na Veivakabauti
A tomana o Jisu na nona veivakavulici, “Sa vu ni vunau taucoko kei ira na parofita na vunau e rua oqo.”13 Oqo e veivakasalataki dina sara. E tiko e dua na veivakabauti bibi ena kedrau maliwa na lomana na Turaga kei na veilomani vakai keda. Me rawa ni qarava na Golden Gate Bridge na kena inaki a tara kina, e rau tautauvata na tawa ruarua ena nodrau kaukauwa ka colata vata tu na bibi ni keveli lili, na gaunisala, kei na lori eso era takosova tiko na ikawakawa. Kevaka e sega na cakacaka vaka‑idinia vakatautauvata oqo, ena rawa ni vakaleqai na ikawakawa, ka na rawa sara mada ga ni kasura. Me rawa ni qarava e dua na ikawakawa lili cava ga na inaki a tara kina, sa dodonu me rau cakacaka vata vakaduavata taucoko sara na kena tawa. Sa vakakina, na noda rawa ni muri Jisu Karisito ena vakatau ena noda kaukauwa meda bulataka na imatai kei na ikarua ni ivakaro me veiraurau vinaka ka tautauvata ena noda yalodina ruarua kina.
Ia na tubu tiko ga ni veileti e vuravura e vakatura, ni so na gauna eda dau sega ni raica se nanuma rawa na ka oqo. Eso era rui vakanamata vakalevu ena kena maroroi na ivakaro ka ra vakaraitaka kina na nodra vosoti ira vakalailai ga o ira era raica ni ra sega ni yalododonu sara. Eso e dredre me ra lomani ira era digitaka mera bulataka na nodra bula ena taudaku ni veiyalayalati se me ra kakua sara mada ga ni vakaitavi ena lotu.
Se dua tale, eso era dau vakadreta na bibi ni nodra lomani na tani ka ra sega ni kidava ni da na saumitaro kece vua na Kalou. Eso era sega ni via kila ni tiko e dua na ka me vaka na dina taucoko, se na dodonu kei na cala, kei na ka duadua ga e gadrevi vei keda o ya na vosota vakataucoko kei na ciqomi ni nodra digidigi na tani. Na vei duidui eso oqo e rawa ni vakatara na isema vakayalo mo tacaqe se lutu.
A vakamacalataka o Peresitedi Dallin H. Oaks na ka oqo ni a kaya: “Sa vakaroti me da lomana na tamata kecega, me vaka sa vakavuvulitaka na vosa vakatautauvata i Jisu ni sa wekada na tamata kecega. Ia na noda maqusa me muria na ikarua ni vunau oqo e sega ni dodonu me vakavuna noda guilecava na imatai, meda lomana na Kalou ena lomada, yaloda, kei na noda nanuma kecega.”14
iTinitini
Na taro vei keda yadua o ya, meda na tara vakacava na noda ikawakawa ni vakabauta kei na yalodina—ka tara na tawa cecere ni ikawakawa ruarua ni lomana na Kalou kei na lomani ira na wekada? Sa vinaka, me da tekivu ga yani. Na noda sasaga taumada ena rairai vaka e dua na ituvatuva ena daku ni dua na itavoi se dua na ituvatuva taumada ni ikawakawa eda nuitaka meda tara. E okati beka kina e vica na takete dina meda vakasaqara me kila vakavinaka cake na kosipeli ni Turaga se yalataka meda vakalewai ira vakalailai sobu na tani. E sega ni dua e sa rui gone se qase sara me tekivu rawa.
Ni toso na gauna, ena vakasavasavataki na vakasama voravora eso, ni tuvanaki ena masumasu kei na vakasama titobu. Na ivalavala vou eso sa yaco me ra itovodei. Na ilavelave taumada sa yaco me ra ituvatuva lumisa vinaka. Eda tara cake na noda ikawakawa vakayalo yadua ena yalo kei na vakasama e yalodina tu vua na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena e Duabauga ka vakakina vei ira na tacida kei na ganeda eda cakacaka, qito, ka bula vata voli.
Ena veisiga ni mataka, nio takosova e dua na ikawakawa lili vakaturaga se raica mada ga e dua na kena iyaloyalo, kei na kena tawa cecere, au sureti kemuni moni nanuma tiko na rua na ivakaro cecere, ka vakamacalataka o Jisu Karisito ena Veiyalayalati Vou. Me na qai vakauqeti keda tiko na ivakasala ni Turaga. Me laveti cake na yaloda kei na noda vakasama, meda lomana na Turaga, ka vuki yani itaudaku, meda lomani ira na wekada.
Me vaqaqacotaki na noda vakabauti Jisu Karisito kei na Nona Veisorovaki, oya au vakadinadinataka, ena yaca i Jisu Karisito, emeni.