Ia Ko Cei na Wekaqu?

Ni bula vinaka. Ena bogi nikua na ivolanikalou eso “Ni kemuni a cakava vua e dua sa lailai vei ira na wekaqu oqo, ni sa cakava vei au” (Maciu 25:40), kei na “Mo dou nanumi ira tiko na dravudravua kei na luveniyali” (V&V 52:40) sa vakavoui na kena ibalebale ni da railesuva na veika lelevu sa vakayacori rawa ena noda sasaga ni veiqaravi raraba ena yabaki sa sivi.

E vakalekaleka sara e na itukutuku a qai soli walega oqo me baleta na veivuke ena veiqaravi raraba ki na Komiti Raraba ni Welefea ni Lotu. A vakaraitaka na vakavinavinaka levu o koya na iliuliu ni komiti ena gauna oya, o Peresitedi Gordon B. Hinckley, ena nodra lomasoli na lewenilotu kei ira ka ra sega ni da vakabauta vata me rawa kina na sasaga oqo. Ena vuku ni Komiti Raraba ni Welefea, keimami vakaraitaka kina na vakavinavinaka cecekia vei ira na tamata yadua, na matavuvale, na veikuoramu, kei na iSoqosoqo ni Veivukei, kei na veilawalawa eso ni Gone Yalewa ka ra sa yaco me kai Samaria dauloloma ni gauna oqo.

Ena 2007 a dodoliga kina na Lotu ki na uneune lelevu eso ena 5 na matanitu, na kama lelevu ena 6 na matanitu, na viakana kei na lauqa ena 18 na matanitu, kei na waluvu kei na cagilaba kaukauwa ena 34 na matanitu. Na kena isoqoni kece, sa dodoliga na Lotu kei ira na lewena ki na 170 na leqa e yaco —e voleka ni dua ena veiyarua na siga ena loma ni yabaki taucoko. Sa dua na yabaki osooso ka levu na veigauna vinaka me da veiqaravi kina.

Me ikuri ni noda dodoliga ki na veileqa sega ni namaki, eda a vakayacora e udolu tale na sasaga me baleta na bula raraba ena loma ni yabaki. E sivia na 1 na milioni na tamata era a vukei mai na veicakacaka me baleta na vakasavasavataki wai e cakava na Lotu ena 25 na matanitu. E sivia na 60,500 na tamata era a ciqoma na idabedabe vaqiqi ena 60 na matanitu. Ena itekivu ni yabaki oqo keirau a vakaitavi kei Sisita Burton, vata kei iratou na Mataveiliutaki ni iWasewase na South America North vata kei na Marama Radi ni Colombia, ena dua na soli idabedabe vaqiqi. E drodro vakarawarawa na wainimatai keitou ena nodra sa vakaraitaka o ira e soli vei ira kei na nodra dauveiqaravi na nodra vakavinavinaka kei na marau. Ena 11 na matanitu, e sivia na 54,000 na tamata era marautaka tu ena gauna oqo na kena sa vakavinakataki cake na rai ni matadra. E sivia ni 16,500 na kenadau ena veiqaravi ena tabana ni bula ena 23 na matanitu, era a tuberi ena soli icegu ni bula vei ira na gonelalai; era na qai lako o ira oqo me ra tuberi ira e vuqa tale. Ena dua na sasaga me valuti kina na misila, era sa cula e 2.8 na milioni na gone kei na itabagone ena 10 na matanitu. Na revurevu cokovata ni veisasaga oqo sa tarai ira e volekata ni 4 na milioni na tamata ena 85 na matanitu.

Ena Okosita a vakamatei ira e 520 na tamata ka vakarusa e 58,000 na itikotiko e dua na uneune levu ka rauta ni 8.0 na kena kaukauwa ena ceva kei Peru. Ena dua na ivakaraitaki vakasakiti ni loloma kei na kauwai, era a soli veivuke kina na veiiteki yadua ena 29 na iteki mai Lima, Peru ki na veiyasana eso ena tabanalevu ena vanua e vakacacani.

Ena nodra veivuke vakasakiti na daukaulotu, sa tuvalaki tiko e dua na ituvatuva me ra vukei kina na tamata yadua me ra tara tale na nodra vale kei na nodra bula ka vakaisosomitaki e vica na koronivuli. E rauta ni 400 na vale ena rawa ni tara tale ka ra na vakaitavi ga kina vakalevu na tamata yadua, ira na itokani, kei na matavuvale. Erau na vakatulewa ena veiliutaki, veivosaki, kei na veituberi o Elder kei Sister Alan Layton.

Ena loma ni yabaki na draki mamaca kei na cagi kaukauwa era a vakavuna na kama ni veikau ena ceva kei California. Na kama ni veikau oqo e vakatalai ira ki tautuba mai na nodra veivale e sivia ni dua na milioni na tamata. E via rauta ni 1,500 na itikotiko a vakacacani. Me sotava, a dodoliga na Lotu ena kato ni sasamaki; na itutuvi; na kato ni tiko bulabula; kei na kakana. E sivia na 5,000 na Liganiveivuke ni Momani vata kei ira na daukaulotu era sasamaki, vakasasaqa, veivakacegui, kei na veikauwaitaki vei ira era vakaleqai.

E dua na vakavinavinaka e kaya vaqo: “Yalovinaka ka vakadewa yani e dua na vinaka vakalevu vakaitamera vei ira kece na Yalododonu Edaidai ka ra a cakacaka tiko vakaukauwa ena vanua au vakaitikotiko kina. Era sa dau tu ena veigauna na Momani vata kei na kakana, na imoko, na masu, ka ra veivuke me ra vakavinakataka ka samaka na itikotiko. Era laveta cake na neimami itikotiko, me ra vakabula na yalo, ka vakavinakataka na itikotiko ena veidelana e San Diego.”¹

Ni vakananumi na veika e sotavi, a tukuna kina e dua na peresitedi ni iteki: “E dua na noda cakacaka ni veivuke oya me samaki wavoki na valenilotu ni Baptist … Keitou lesia e 25 na itabagone … Eratou kaya na Baptists ni na levu tu na donati kei na kofe me keimami. Keitou tukuna vei ira ni na bulagi na kofe ia era na vakayagataka na noda itabagone na levu ga ni donati eratou vakarautaka mai!”²

A vakavuna na uca taubi na waluvu ena ra ni lomai Amerika, Oregon, kei Washington. Era yacoyaco mai na volodia vata kei na iyaya, mai na lololo ni bisopi me ra vukei kina o ira era gadreva.

Ni ra laki cau ki na Kauveilatai Damudamu na mata ni Lotu mai Findlay, Ohio, a kilai ira ena nodra siqeleti dromodromo ni Liganiveivuke ni Momani e dua e tasivi e kea. A lako yani ka taura na nona talevoni vakaitaba ka tabaki iratou na le va na Liganiveivuke ka kacivaka, “Eratou sa vakabula na noqu vale!”³ Qai mokoti ira kecega e raica rawa.

A vakau e dua na iusausa kakana ki na dua na baqe ni kakana. Ni yaco yani, a kidacala na kena irairai na manidia ka kaya, “O kila vakacava? Au se qai solia ga oqo na iotioti ni noqu ibuli madrai kau sa nakita meu lokata na katuba. O kila vakacava?”

Na cakacaka vata kei na World Health Organization me vakarusai na misila me vaka ni sa vakamatea tiko e volekata ni dua na milioni na gone e veiyabaki, e sivia ni 54,000 era bole na lewe ni Lotu era veivuke ena kena tuvalaki na sasaga. E vola vaqo e dua na lewe ni Lotu mai Nigeria: “Au vakatoka na noda cakacaka me ‘veivakabulai vei ira e sega na nodra cala.’ Keimami lako mai na dua na vale ki na dua tale, mai na dua na vale vakoro ki na dua tale na vale vakoro. A tukuna vei keimami e dua na marama ni ratou sa vakaleqai e tolu na luvena mai na misila. A talanoa ena yalo vakaciriloloma ka sega ni dua na mata ena loma ni vale me mamaca, e okati kina na mataqu.” E dikeva toka vaqo na neitou volodia, “Na veika o cakava me baleti iko sa na yali yani ena gauna o sa na yali yani kina, ia na ka o cakava ena vukudra na tani ena tu me kemu ivakananumi.”⁴

Na noda sasaga ni va na yabaki sa tomani tikoga me ra vukei o ira era a vakaleqai ena dua na sunami e Indonisia kei na ceva kei Esia sa toso tikoga. A vakarautaki na ilavo me veivuke ena kena tara e 902 na vale, kei na 3 na vale ni soqo, 24 na wai ni gunu, 15 na koronivuli, ka 3 na valenibula. E kaya vaqo e dua na iliuliu vakalotu kei na itikotiko: “Era vakila na lewe ni itikotiko ni ra vakalougatataki ka ra marau me tiko na nodra vale ni soqo … Oqo na vanua eda rawa ni masu … ka vakavulici ira kina na gone… . Vinaka vakalevu [ki na Lotu] ena kena tara na vale oqo me baleti ira na neimami. Ena vakatubura na neimami tiko vinaka ena bula vakailavo kei na veimaliwai. Keimami na masu vua na Kalou me vakalougatataka na [Lotu] ka me qaqa tiko ena veigauna ni mataka. Vinaka vakalevu.”⁵

E Iciopea, era veivuke na veitikotiko me yacovi ira yani na wai savasava ni gunu. A qiva na toyevu eso na Lotu ka tara na taqe me maroroi kina na wai. Era tauyavutaka na veitikotiko na komiti ni wai ka ra kelia na ikeli kece sara e gadrevi me vakadrodroi kina na wai ena paipo mai na taqe ki na veikoro yadua. Ena so na vanua oqo ena rauta ni 3 na maile (5 na kilomita) na kena yawa.

Eso na itikotiko a dredre sara na nodra sotava na nodra itavi ni kelikeli. E kaukauwa na qele, mamaca, ka sinai ena qele damu, ka vakadredretaka sara na kelikeli. Ena dua na itikotiko, e dua na koronivuli ka 1,500 na kena gone era a vakadaroya tu na qasenivuli kei na gonevuli mai na koronivuli ko ya na vuli, ka ra laki kelikeli kece ena vanua sa vo tiko me keli. Ni ra sa cakacaka tiko era a curu talega yani na vo ni lewe ni itikotiko. Ena dua na vanua e rauta ni sivia ni dua na maile na balavu ni laini tamata era kelikeli tu.

Vinaka vakalevu na nomuni yalololoma, na nomuni yalovinaka, kei na nomuni lomasoli. Meda toso tikoga ki liu meda vakamamadataka na nona icolacola na wekada, vakayaloqaqataka ka vukea o koya e vakaleqai, dolava na noda pausi meda vukei ira na dravudravua, ka dodoka na ligada ni veivuke. Au vakadinadinataka na nona vakalou na Turaga ko Jisu Karisito kei na Nona Kosipeli, ka masuta meda na marautaka tikoga na veivakalougatataki ni bula vakatisaipeli dina, ena noda dolele yani vei ira na tani. Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.