Ang mga Pulong nga Mousab sa Atong Kalibutan

Ang limitado nga mga inprastraktura ug limitado nga pampubliko nga edukasyon sa mga nasud sa sub-Saharan nagpasabut sa limitado nga mga oportunidad, ilabi na alang sa mga babaye. Tungod sa kadako og gasto sa pag-eskwela ug sa gikontrolar nga kahimtang sa mga babaye sa katilingban, sa daghang mga tawo ang pagbasa ingon og usa ka dili makab-ot nga kahanas. Pananglit, sa Ghana, bisan og ang Iningles mao ang opisyal nga pinulongan, ang bana-bana nag-ingon nga minus sa katunga sa mga hamtong nga babaye ang makasulti og Iningles. Sa rural Ghana, two-third sa hamtong nga mga babaye dili kahibalo mobasa ug mosulat [illiterate].

“Kadaghanan sa hamtong nga mga babaye sa among mga lungsod ug mga balangay dili makasulti og Iningles,” miingon si Seth Oppong, presidente sa Abomosu District sa Ghana Accra West mission. “Ang among lokal nga pinulongan, nga Twi, maoy pinulongan sa pagsulti sulod na sa mga siglo. Bag-o lang nahimo ang alpabeto sa Twi, mao nga pipila ra ka mga tawo ang makabasa niini.”

“Ang mga sister magsalig sa uban—kasagaran sa ilang mga bana kon sila minyo, o sulti gikan sa mga higala kon sila dili minyo—sa pagsabut sa mga baruganan sa ebanghelyo ug mga polisiya sa Simbahan,” mipasabut si Georgina Amoaka, ang presidente sa district sa Relief Society. “Daghan ang adunay dakong tinguha sa pagserbisyo, apan sila dili makabasa sa manwal o mga magasin sa simbahan mao nga limitado ang ilang mga oportunidad sa pag-apil sa simbahan.”

Tungod kay ang mga babaye wala magsulti og Iningles sa ilang mga panimalay o sa merkado, ang pag-apil sa Simbahan naghatag nila og dakong rason sa pagkat-on sa pinulongan. Apan ang dugay na nga mga miyembro ug bag-ong mga kinabig mahimong makasugat og pagsupak sa pamilya mahitungod sa mga programa sa literacy. Ang district council mihisgot niini nga kabalaka, ug dayon si Presidente Oppong namulong ngadto sa priesthood ug auxiliary nga mga lider sa matag branch kabahin sa pagpahigayon sa pagbansay sa literacy sa tibuok district. Bisan bukas ngadto sa tanang mga babaye sa komunidad, ang programa magtutok sa mga babaye sa Simbahan. Imbis moimbitar sa mga indibidwal tagsa-tagsa, ang mga imbitasyon ipaabut nga motambong uban sa mga grupo—sama pananglit, ang mga kapangulohan sa Relief Society ug Primary dungan nga motambong aron makasuporta sila sa usag usa.

Base sa mga diskusyon uban sa mga branch, ang mga pangulo sa district nakahukom sa pagpahigayon sa mga klase sa literacy sa matag branch ma-Dominggo ingon man makaduha atol sa semana. Human sa unom ka bulan nga paningkamot, mga sertipiko sa pagkakompleto ihatag ngadto niadtong kinsa mitambong kanunay ug nakakompleto sa gikinahanglan nga homework.

“Usa sa mga hagit mao ang pagpangita og paagi sa pagtudlo sa pagbasa ug pagsulat ngadto sa mga tawo nga dunay pinulongan nga igo ra nga gisulti,” pasabut ni Elder Jim Dalton, usa ka senior nga misyonaryo nga nagserbisyo sa district. “Tungod sa dugay na nga tradisyon sa Twi isip usa ka pinulongan nga gisulti-apan-wala-gisulat, kadaghanan sa mga tawo kinsa makasulti niini wala masayud kon unsaon sa pagsulat niini, mao nga kinahanglang sugdan namo ang pagkat-on sa pagsulat.”

Si Ransford Darkwah sa Abomosu District high council mitrabaho uban sa duha ka mga returned missionary, sila si Francis Ansah ug Cecelia Amankwah, sa paggamit sa usa ka lokal nga hinimo nga manwal. Ang mga partisipante gipakita og mga litrato ug gihangyo sa pagsulat sa unsay ilang nakita. Kini nakatabang kanila sa pagpalambo og kahanas sa pagsulat samtang nagkat-on sa paghunahuna sa Iningles. Sa dihang ang pipila ka sukaranang mga abilidad naporma na, ang mas dako na nga mga kapanguhaan sa pagkat-on mahimong gamiton.

Sa wala pa ang programa magsugod, ang mga espesyalista sa literacy mibansay og mga instructor dili lamang sa mga pamaagi sa pagkat-on apan usab unsaon sa pagtudlo sa praktikal nga hygiene ug mga kahanas sa kinabuhi sa pamilya. Apan bisan ang labing maayo nga pagbansay wala makakita daan sa ubang mga hagit sa dihang nagsugod ang mga klase: kanunay nga pagkapalong sa kuryente sa lugar nga nakapalisud sa paghimo og mga klase sa gabii, mga hungihong nga ang samukan nga mga gold miners magsuroy-suroy sa kadalanan magabii nakahatag og kabalaka, ug usahay kadtong naggunit sa mga yawe dili makaabut sa saktong oras aron ablihan ang mga building sa simbahan.

Sa makausa, ang district council naghisgot unsay kinahanglan nga buhaton. Agi og tubag sa ilang tambag, ang mga grupo sa mga partisipante misugod sa pag-abut sa klase nga magkauban. Gihatagan sila og mga flashlight aron sa pagtabang kanila nga luwas nga maglakaw subay sa mga agianan. Ang lokal nga mga lider mitugot sa paggamit og mga generator aron mopasiga sa mga suga sa mga building sa simbahan inig ka gabii. Kasaligan nga mga miyembro nga nagpuyo duol sa building gisaligan sa mga yawe aron ilang maablihan ang mga building sa saktong oras.

Kan-uman ug usa ka mga miyembro ug mga investigator ang nagsugod sa programa. Kap-atan ug tulo ang nakakompleto sa tanang mga sesyon ug homework. Sa gradwasyon, giimbitar sila sa paghatag og mubo nga mga presentasyon.

Imahe

Participants, family members, and friends celebrate at graduation ceremonies for the district-sponsored literacy program.

“Sa wala pa magsugod ang programa sa literacy, ako dili gyud makabasa,” miingon si Sandra Obeng Amoh sa Sankubenase branch. “Kon ang akong bana mobiyahe tungod sa trabaho, wala gyud ko makahimo og family home evening. Pipila ka semana ang milabay sa dihang wala siya, ang akong kamagulangang anak nga lalaki mitabang kanako sa pagbasa sa manwal ug ako mihatag og leksyon sa Iningles ngadto sa akong mga anak. Sukad niadto gibuhat nako kini kada semana nga wala ang akong bana.”

Si Prosper Gyekete, bisan limitado ang mga kahanas sa Iningles nagpabilin nga matinud-anon nga miyembro sa Abomosu Second Branch, mibasa sa tulo ka sentence nga pagpamatuod nga iyang gisulat. Miingon siya nga dili siya makabasa o makasulat sa wala pa ang klase apan karon siya makatabang sa iyang batan-ong mga anak sa ilang homework. “Salamat sa unsay akong nakat-unan,” miingon siya, “ako mahimong mas maayo nga amahan.”

“Karon makabasa nako sa mga kasulatan sa akong kaugalingon,” miingon si Kwaku Sasu sa Kwabeng branch. “Kaniadto, nasayud ko nga ang Basahon ni Mormon tinuod bisan tuod dili ko makabasa niini. Karon ako nasayud nga kini tinuod samtang ako mobasa niini. Ang akong pagpamatuod nagtubo ug nagtubo.”

Ang mga miyembro sa kapangulohan sa Relief Society sa Asunafo Branch miingon nga ilang gigahin ang matag Huwebes sa pagsulti lamang og Iningles ngadto sa usag usa. “Nakapadugay kini sa pag-istoryahanay tungod kay dili kami makahunahuna sa sakto nga mga pulong nga isulti ngadto sa usag usa,” miingon si Evelyn Agyeiwaa, presidente sa Relief Society. “Apan sa wala madugay nagsugod kami sa paghubad alang sa usag usa, pagpangita sa sakto nga mga pulong nga isulti. Tungod kay kami nagkat-on og dungan, walay usa namo nga maulaw o mahadlok sa pagsulti og sayop nga mga pulong. Nagtinabangay kami sa usag usa.”

Ang mga babaye kinsa nakakompleto sa programa sa literacy sa Abomosu District miingon nga mibati sila og nindot sa ilang mga kaugalingon ug mas moapil diha sa simbahan. Mas andam na sila nga modawat og mga calling, mobasa sa mga kasulatan ug motudlo sa simbahan ug sa panimalay. Pipila ka mga lalaki nakakompleto usab sa programa. Ang kasarangan nga mga mag-uuma, miingon nga sila karon mas makakalkulo sa mga gasto ug mga halin sa ilang abut, makatabang sa ilang mga anak sa ilang homework, ug makabasa sa mga kasulatan sa ilang kaugalingon ug sa ilang mga pamilya.

Nadasig sa kalampusan sa Abomosu, ang silingan nga Asamankese District milunsad sa ilang kaugalingong programa sa literacy.

“Ang pagkamaong mobasa ug mosulat nakapausab sa among mga kinabuhi ug sa kinabuhi sa among mga anak,” miingon si Gladis Aseidu sa Sankubenase branch. “Ang mga pulong nakapausab sa among kalibutan, ug kami mapasalamaton sa atong Amahan sa Langit.”