2017
Fakataumuʻa ki Loto Mālie
January 2017


Pōpoaki ʻa e Kau Palesitenisī ʻUluakí

Fakataumuʻa ki Loto Mālie

ʻĪmisi
Woman shooting bow and arrow

Faitā ʻa e © Serg Myshkovsky/Getty Images

Ne u toki mamata kimuí ni ki ha falukunga kakai ne fai ʻenau fana ngahau. ʻI heʻeku sió pē, naʻe mahino kiate au kapau ʻokú ke fie taukei ʻi he kaufaná mo e ngahaú, ʻe fie maʻu ha taimi lahi ki ai pea toutou fakahoko.

ʻOku ʻikai ke u tui te ke lava ʻo tupukoso hake pē haʻo ongoongoa he fana ngahaú kapau te ke fana pē ki he holisí pea tā e ngaahi foʻi tāketí ke takatakaiʻi ʻe ngaahi foʻi ngahaú. Kuo pau ke ke ako ke ʻiloʻi e tāketí pea fanaʻi ke tau lelei ai.

Ko Hono Valivaliʻi ʻo e Tāketí

Mahalo ʻe ngali fakaoli ʻa e ʻuluaki fana kae toki tā valivaliʻi ʻa e tāketí, ka ko e taimi ʻe niʻihi ko e meʻa ia ʻoku tau fai ʻi he ngaahi tūkunga ʻo e moʻuí.

ʻI heʻetau hoko ko ha kāingalotu ʻo e Siasí, ʻoku tau faʻa hehema ai he taimi ʻe niʻihi ke tau ofi ki he ngaahi polokalama ʻa e Siasí, ngaahi meʻa ʻoku hokó kae pehē ki he ngaahi tokāteline ʻoku ngali mālie, mahuʻinga pea mo fakafiefia kiate kitautolú. ʻOku ʻahiʻahiʻi kitautolu ke tau tā valivaliʻi ia ko ha ngaahi foʻi tāketi, pea tau tui ai ʻoku tau fakataumuʻa ki he uho ʻo e ongoongoleleí.

ʻOku faingofua hono fai ʻení.

ʻI he ngaahi taʻu lahi kuohilí, kuo tau maʻu ai ha naʻinaʻi fisifisimuʻa pea mo ha ueʻi fakalaumālie mei he kau palōfita ʻa e ʻOtuá. ʻOku tau maʻu foki mo ha fakahinohino pea mo ha fakamahino mei ha ngaahi tohi kehekehe, ngaahi tohi tuʻutuʻuní pea mo e ngaahi tohi lēsoni ʻa e Siasí. ʻE lava ke faingofua pē ʻetau fili ha tefito he ongoongoleleí ʻoku tau manako ai, pea taaʻi leva ha foʻi tāketi ai, pea tau ʻai leva ke pehē kuo tau ʻiloʻi e uho pe ko e ʻelito ʻo e ongoongoleleí.

Fakamahino ʻe he Fakamoʻuí

ʻOku ʻikai ko ha palopalema ʻeni ia ʻoku makehe ki hotau kuongá. ʻI he kuonga muʻá, naʻe fakamoleki ʻe he kau taki fakalotú ha taimi lahi ʻi hono fakafaʻahinga, fakatuʻutuʻunga pea mo tālangaʻi pe ko e fē ʻi he ngaahi fekau ʻe laungeaú naʻe mahuʻinga tahá.

ʻI ha ʻaho ʻe taha, naʻe feinga ai ha niʻihi ko ha kau taukei fakalotu, ke nau fakahalaiaʻi ʻa e Fakamoʻuí. Naʻa nau fehuʻi ke fai Haʻane tali ki ha meʻa ne tokosiʻi ha niʻihi te nau tui tatau ki ai.

Ne nau fehuʻi kiate Ia, “ʻEiki, ko e fekau fē ʻi he fonó ʻoku lahí?”

ʻOku tau ʻilo kotoa e tali ʻa Sīsuú: “Ke ke ʻofa [ki he ʻEiki] ko ho ʻOtuá ʻaki ho laumālié kotoa, mo hoʻo moʻuí kotoa, mo ho lotó kotoa.

“Ko e ʻuluaki pea ko e lahi ia ʻo e fekaú.

“Pea ko hono ua ʻoku tatau mo iá, Ke ke ʻofa ki ho kaungāʻapí ʻo hangē pē ko koé.

“Ko e fekaú ni ʻe ua ʻoku tautau ai ʻa e fonó kotoa mo e kau palōfitá.”1

Fakatokangaʻi lelei ange ʻa e sētesi fakaʻosí: “Ko e fekaú ni ʻe ua ʻoku tautau ai ʻa e fonó kotoa mo e kau palōfitá.”

Naʻe ʻikai ngata pē hono fakaʻaliʻali mai ʻe he Fakamoʻuí kiate kitautolu ʻa e meʻa ke tau tokanga ki aí, ka naʻá Ne toe talamai mo e meʻa ke tāketiʻí.

Ko Hono Fanaʻi ke Tau he Tāketí

ʻI heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻo e Siasí, ʻoku tau fuakava ai ke toʻo kiate kitautolu ʻa e huafa ʻo Sīsū Kalaisí. ʻOku kau foki he fuakava ko iá ʻa e mahino te tau faifeinga ke ʻilo kau ki he ʻOtuá, ʻofa ʻiate Ia, fakatupulaki ʻetau tui kiate Iá, fakaʻapaʻapa kiate Ia, ʻaʻeva ʻi Hono halá pea tuʻu taʻeueʻia ko ha kau fakamoʻoni kiate Ia.

Ko e lahi ange ʻetau ako kau ki he ʻOtuá mo ongoʻi ʻEne ʻofa kiate kitautolú, ko e lahi ange ia ʻetau ʻilo ko e feilaulau taʻefakangatangata ʻa Sīsū Kalaisí, ko ha meʻaʻofa fakalangi ia mei he ʻOtuá. Pea ʻoku fakalotoa kitautolu ʻe he ʻofa ʻa e ʻOtuá ke tau ʻaʻeva ʻi he hala ʻo e fakatomala moʻoní, ʻa ia te ne tataki kitautolu ki he mana ʻo e fakamolemolé. ʻOku hanga ʻe he foungá ni ʻo fakatupunga ʻetau maʻu ha ʻofa mo ha manavaʻofa lahi ange ki he niʻihi ʻoku tau feohí. Te tau ako ke tau sio ʻo fakalaka atu he hingoa ʻoku ui ʻaki e kakaí. Te tau matuʻuaki e ʻahiʻahi ke tukuakiʻi pe fakamaauʻi e niʻihi kehé ʻi heʻenau faiangahalá, ngaahi tōnounoú, vaivaí, tui fakapolitikalé, tui fakalotú, tangataʻifonuá pe ko e lanu honau kilí.

Te tau sio ki he tokotaha kotoa pē te tau fetaulaki mo iá ko e fānau ʻa ʻetau Tamai Hēvaní—ko hotau tokoua pe tuofefine.

Te tau tokoni ki he niʻihi kehé ʻi he loto mahino mo e ʻofa—ʻo aʻu kiate kinautolu ʻoku ʻikai faingofua ke tau ʻofa aí. Te tau tangi fakataha mo kinautolu ʻoku tangí pea fakafiemālieʻi ʻa kinautolu ʻoku ʻaonga ki ai ʻa e fakafiemālié.2

Pea te tau ʻilo ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke tau loto mamahi pe ko feʻia e uho ʻo e ongoongoleleí ʻoku tonu ʻetau tāketiʻí.

Ko e ongo fekau maʻongoʻongá ʻa e tāketí. Ko e fekaú ni ʻe ua ʻoku tautau ai ʻa e fonó kotoa mo e kau palōfitá.3 ʻI heʻetau tali ʻení, ʻe nofo leva e meʻa lelei kotoa pē ki hono tūkunga totonú.

Kapau ko ʻetau tefitoʻi tokangá, fakakaukaú mo e feingá ʻoku fakatefito ia ʻi hono fakatupulaki ʻetau ʻofa ki he ʻOtua Māfimafí mo ʻetau fietokoni ki he niʻihi kehé, ta te tau ʻilo kuo tau maʻu e tāketi totonú pea ʻoku tonu leva e meʻa ʻoku tau tāketiʻí—ke tau hoko ko ha kau ākonga moʻoni ʻa Sīsū Kalaisi.