“Te Kantaninga ao te Rau iroun Kristo,” Riaona, Tebetembwa. 2022.
Te Kantaninga ao te Rau iroun Kristo
Ti kona n taua te berita are e uringnga te Uea ao ni kaniwangania Ana Aomata aika Itiaki ao n onimaki.
Ti kona ni kabaei ara kabanea ni kantaninga iroun Iesu Kristo ao Ana mwakuri ni kamaiu.
Tamnein te bai man kaatibun Christus iroun Scott Law
Jens ao Ane Cathrine Andersen e korakora bautakin aia koaua n koauan raoi ana euangkerio Iesu Kristo ae kaokaki. E ngae uniia taan iowawa ao taan kakaitara man komiunite ao baeriti, a kaaina Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia Aika Itiaki ni Boong Aika Kaitira 1861.
N te tiburing n te ririki are imwiina, e kaea te wewete mai Tion, 5,000 te maire (8,000 km) raroana mai Salt Lake Valley. Te ikoikotaki nakon Tion nanona kitanan mwiin maiuia ae tamaroa i Denmark—ni ikotaki ma raraoia,aia utu ae bubura, ao aia tabo ni ununiki ao ni man ae rangi tikiraoi are e a tia n bwatinaki mairouia aia bakatibu mairoun te tama nakon te nati te mwaane te karimoa. E mena n te kawa i Veddum, ni kaan ma Aalborg, n te aba ae rangi ni maiu tanona Jutland Peninsula i meaning Denmark, aia tabo n ununiki ao ni manman e bon rangi ni bubura ao ni karikirake. A bon mwaiti naba aika a mwakuri iai ao n uota te karinerine ao te maiuraoi nakon te utu ae te Andersen.
Tibwaan te maiuraoi akanne ma ake a rairaki, Jen ao Ane Catherine a kabwakai kabanemwane ibukin te mwananga nako anne ibukiia e kaan 60 aika a Itiaki kawaia nako Tion. N Eberi 6, 1862, te utu ae Andersens, ma natia te mmwaane ae 18 ana ririki ni maiu, Andrew, ni ikotaki ma 400 aika a itiaki mai Danish iaon te kaibuke ae uarereke Albion a borau nako Humburg, Tiaman. N rokoia i Hamburg uoua te bong imwiina, a mena ibuakoia riki aika a mwaiti aomata aika a Itiaki ao n toka n te kaibuke ae bubura riki ao ni moana aia borau iaon te Ateranteki.
E ngae n anne, te ikotaki ni kimwareirei nako Tion, e waekoa ni manga riki bwa te karawawata. A mwaiti ataei ake a toka n te kaibuke ae Albion ake a uota te man aoraki ae te mitira. Ngke e tabe ni butinako ibuakoia taan mwananga nako te man aoraki aei, 40 ataei ao tabeman ikawai ake a mate ao ni taunaki i taari. Ibuakoia bon Jens Andersen, 49 ana ririki, tibutoruu.
Miin Jen ni kan roko ao ni katea Tion ma ana utu ao aona aika a Itiaki mai Danish e toki ti 10 te bong ngke a kitana Hamburg. E koroboki temanna te tia koro rongorongo, “Te tia kaotinako n aron Moote aki toko waena n te aba ni berita bon Jens Andersen mai [Veddum], Aalbong, are e a tia ni buokia e aki raka iaan onongaun raona ni mwananga, e mate n te North Sea n 1862 tabeua te tai mwiin kitanan [Tiaman].”1
Te Karawawata n te Maiu Aei
Aia mwakuri mwaaka—te utu ae Andersen n kitana aia tabo ni man ao ununiki ao buan te buu ao te karo ae tatangira—e materaoi? I kakoaua bwa ana kaeka te aonaaba a na kangai tiaki. Ma te aonaaba e karako ana onimaki, nooraba n nora te bwai ae e na riki, ao te taratara ae akea tokina”2 e karekeaki man ana euangkerio Iesu Kristo.
Te taratara anne e buokira ni kaotaira maiura n te maiu aei ao mwaitin karawaawatana. Ti kaitara te maaku, mwamwanaki, kariiri, bure, bua, ao te maroaa. Aoraki, kabuanibwai, korakai, ao te mate a urua miira. N taai tabetai, rawawatara a taraa ni riaon are ti kona ni kaitaraa.
“E ngae ngke e kakaokoro rongorongona, te kabuanibwai, ao kangaanga, n rabwata ao n tamnei, a nakoira ibukina aio te tabo ae mamate iai te rabwata,” e taku Unimwaane Neil L. Andersen man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman. E taku riki: Ti ukora te kakukurei. Ti rang tangiria ni karekea te rau. Ti kantaningaa te tangira. Ao te Uea e kabwaroa iaora te kakabwaia ae bati. Ma n raonaki ma kukurei ao kimwareirei, teuana te bwai ae koaua; e na iai taai, aoa, boong, n tabetai ririki are tamneim e na namakina te ikoaki.”3
Ti karekea te mao bwa ti aonga n ataa te karewerewe (taraa Reirei ao Berita aika Tabu 29:39). N ana taeka te burabeti Itaia, ti bane ni kaitiakaki—ao n rineaki—“mai inanon te nenikanaiai ae te karawawataki” (Itaia 48:10).
Te Berita n te Mwakuri ni Kamaiu
Tamnein atibun Christus iroun Alan Brent Harder
Te rawawata bon mwakoron ana “babaire ni kakukurei are e korakora” te Tama (Aramwa 42:8; taraa naba 2 Nibwaai 2:11). Ma ae boboto nakon te babaire anne bon te rau ao te kantaninga ake a roko man “te Kamaiu ae korakora ao ni mimitong.”4 E roko Iesu Kristo ni kamaiura, rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu. (Taraa Aramwa 36:3.)
Te Tia Kamaiu “e ruorikaaki iaan bwaai nako” (Reirei ao Berita aika Tabu 88:6) bwa e aonga ni katokaa Iaona ara kangaanga ao kairuara. E ataa arona ni mwakuri ni ibuobuoki nakoira ma te ota ae tabwanin bwa iaa ao e aera e kamaraki.
“Ngkai e a tia te Tia Kamaiu ni karawawataaki ni bwai ni kabane aika ti tuai man namakinna ke n taneiai iai, E kona ni buokiia aika mamaara bwa a na riki ni korakora,” e taku Beretitenti James E. Faust (1920–2007), Kauoman ni Kauntira n te Moan Beretitentii. “E a tia boni ngaia n rinanona ni kabane. E ataa marakira ao e na nakonako ma ngaira inanon naba ara aua aika a rotongitong.”5
Anne bukina ti kabaei ara kabanea ni kantaninga Irouna ao Ana Mwakuri ni Kamaiu.
Ara aonaaba ae kabwaranano ao aki onimakinaki—are, taraana ae bubura riki, akea te onimaki iroun Iesu Kristo ao n ana babaire ni kamaiu te Atua ibukia botanaomata,” e taku Beretitenti Russell M. Nelson. “Bukin tera te itabaraaraa ao te nanokawaki n te aonaaba? E rangi ni bebete bukina. Ngkana iai te kantaninga iroun Kristo, e na akea kinakin te babaire ae mairoun te Atua ibukin kaboan maiuia aomata ni kabane. N akean te ataibwai anne , a kona n aki kakoaua aomata bwa te roko n te aonaaba aio e rimwiaki ma te maunanako n te bong are imwiina—te kukurei ao te reitaki n te utu e kona n toki n te tai ae uarereke.”6
I kunea te kantaninga ma te kamaiuaki iroun Iesu Kristo ngkana I rin te tembora ao ni kakauongo nakon aia taeka burabeti aika a maiu. I kunea te rau ngkana I kamatebwai booki aika a tabu ao ni kakoaua Irouna ao ana Mwakuri ni kamaiu. Ngkana te maiu ae mamate aei e na urua “raum bwa e na bua,”7 nakon te bwai ae I aranna “te kamanoaki n koroboki aika a tabu.” Aikai tabeua kiibu aika mamaten nanou:
Te O Tetemanti
-
“E na ongaki te mate i Rouna n aki toki; ao E na kaoi rannimata te Uea ae Iehova man maata ni bane” (Itaia 25:8).
-
“Ni koaua e a tia ni uoti nanokawakira, ao tabeka rawawatara. … “Ma e ewaraki ibukin ara bure, e kamanatuaki ibukin ara buakaka: e mena iaona te boaki are e reke iai ara raoi; ao ti kamaiuaki n oreana” (Itaia 53:4–5).
Te Nu Tetemanti
-
“Bane mai nako Iu, ngkami akana kam kua ao kam rawawata, ao N na motiki rawami.” (Mataio 11:28).
-
Ami b’ai i aon te aba te rawawata: ma kam na kabebetei nanomi; I a ti ni katea ana kai te aba” (Ioane 16:33).
Ana Boki Moomon
-
“Ao e na uota iaona te mate, bwa e aonga ni kabwara ana kabaebae te mate are e kabaeiia ana aomata; ao e na uota iaona mamaaraia, bwa e na on nanoia n te nanoanga ni kaineti ma te maiu n iriko, bwa e na ataia ni kaineti ma te maiu n iriko bwa e na kanga ni buokiia ana aomata ni kaineti ma mamaaraia.” (Aramwa 7:12).
-
“Ao teraa are kam na kantaningaia? Nooria, I taku nakoimi bwa kam na karekea te kantaninga rinanon ana mwakuri ni kamaiu Kristo ao mwaakan mangautina, bwa kam na kateirakeaki nakon te maiu are akea tokina, ao aio ibukin ami onimaki irouna n aron te berita” (Moronaai 7:41).
Reirei ao Berita aika Tabu
-
“Mangaia are, kukurei, ao tai maaku, bwa Ngai te Uea I mena iroumi, ao n tei ibukimi; ao kam na kaota koauau, are Iesu Kristo, bwa Ngai Natin te Atua ae maiu, bwa Ngai ngkoa, bwa Ngai ngkai, ao bwa Ngai ae e na roko” (Reirei ao Berita aika Tabu 68:6).
-
“Ngaia are, tai maaku e ngae ngkana kam na mate; bwa n te aonaba aei kukureimi e aki bwanin, ma irou kukureimi e bwanin” (Reirei ao Berita aika Tabu 101: 36).
Aikai ao ake n kiibu tabeua a kakoaua, n ana taeka Beretitenti Boyd K. Packer (1924–2015), Beretitenti n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, n “te berita ibukin ana mwakuri ni kamaiu Iesu.”8
Ana Bubuti te Burabeti
Ngkana ti ota ni kakawakin te mwioko iroun te Tia Kamaiu ibukin kukureira ngkai ao n te maiu ae na roko, ti ataia bwa bukin tera Beretitenti Nelson e bubuti ma ngaira ni Karikia bwa aan maiura n tamnei:
“I bubutiko bwa ko na kamwawaa am tai ibukin te Uea! Karaoa aami n tamnei bwa e na matoatoa ao ni kona n tei n taai ni kataaki man karaoan bwaai ake a na karekea raonakimi iai iroun te Tamnei ae Raoiroi bwa e na memena iroum n tainako Karekean te tai ma te Uea, e reitia n taku Beretitenti Nelson, e na karaoaki naba iai “te tai ibukin te Uea n Ana auti ae tabu” rinanon mwakuri n te tembora ao n nebonebo.9
Ao ngkami n tatabemani ngkami ake a tia ni karaoi berita aika tabu n te tembora, I butingkami bwa kam na ukeuke—n tataromwaaka ao n teimatoa—n atai berita aika tabu ao otenanti n te tembora. …
“…, N te tai ngkana iai kangaanga aika a kuba ni kaoti inanon maiumi, te kabane n tabo ae mano n te maiu n tamnei bon te maeka inanon am berita aika tabu n te tembora!
“Taiaoka kakoauai ngkana I taekinna bwa ngkana kam aan tamneimi e na kamatoaki iaon Iesu Kristo, kam na riai n aki maaku.”10
Koroboki iaon Baina
Andrew ma kaain ana utu
Tera ae riki nakon Ane Catherine ma natina, Andrew? A bwaranano ao n oki rikaaki nako Denmark imwin aia mwananga ae onoua te wiiki maanna nakon te kawa ae New York? A aki. Onimakinan aia kakoaua iroun te Tia Kamaiu ao ana babaire ni kamaiu, ao onimakinan te Atua, a ninikoria ni waaki rake iaon turain, booti, ao aenikaa ake a kookaki. A roko i Salt Lake Valley n Tebetembwa 3, 1862, ao ni buoka katean Tion.
A maeka i Ephraim, Utah, te tabo are e mare iai Andrew ao ni katea ana utu. Imwiina, ao Andrew e mwaing ma ana utu, ni ikotaki ma tinana, nako Lehi, Utah, ike e a riki iai bwa te tia ununiki ao maniman ae kinaaki, te tia mwakuri n te bangke, ao te meeia. E karaoa ana mwakuri ni mitinare teniua ana ririki nakon abana, riaon uabwi te ririki n te bitiobiriki, ao riaon tenibwi te ririki n te kauntira ae rietaata ke n te kooram ni ibonga ae rietaata. Teniman mai ibuakoia natina mwaane a mwakuri bwa mitinare i Denmark ao i Norway.
Ni matara aikai, ti aki kona n nora tokin te mimitong man rannimata aika a moantaai. Ma te onimaki iroun Kristo, ti kona n tarai boong aika a na roko ma te kantaninga. Ao ti kona n taua te berita are e uringnga te Uea ao ni kaniwangania Ana Aomata aika Itiaki ao n onimaki, ni ikotaki ma Jens, Ane Catherine, ao Andrew. E uringia te Uea, ao E uringira. E a tia ni berita:
“Eng ma N na bon aki mwananga.
“Noria, I a tia ni korea aram i nanoni baiu” (Isaiah 49:15–16).