“Kim, taaqehin”

Ex raarookil was wiitz’in, li wixaqil, xWendy, ut laa’in nasaho’ qach’ool chi wank eerik’in chiru li eq’la re li hilob’aal kutan a’in. Naab’al li x’uxman chalen chaq li jolomil-ch’utub’aj-ib’ xnume’. Xe’osob’tesiik li ak’ santil ochoch sa’ Concepción, Chile; Barranquilla, Colombia; ut Roma, Italia. Xqeek’a chi hoymank li Musiq’ej sa’eb’ li loq’laj k’anjel a’an.

Nink’e xsahileb’ xch’ool li k’iila ixq (ut winq) li toje’ xe’ril ru lix Hu laj Mormon ut xe’xtaw sahil ch’oolejil ut li muqmuukil b’ihomal. Musiq’anb’ilin xb’aan resileb’ li sachb’a-ch’oolej li xe’k’ulman.

Sachso ninkana rik’in naq eb’ li saaj winq junlaju chihab’ xyu’ameb’, li wankeb’ anajwan jo’ aj tenq’anel sa’ li tijonelil, neke’xjek’i li loq’laj wa’ak rajlal xamaan. Neke’xik sa’ li santil ochoch rochb’eeneb’ li qasaaj ixq junlaju chihab’ xyu’ameb’, li anajwan yookeb’ chi tzolok ut k’anjelak jo’ Abejita. Eb’ li saaj winq ut li saaj ixq yookeb’ chixjultikankil li yaalil na’leb’ re li evangelio chi saqen ru ut chi kaweb’ xch’ool.

Nasaho’ inch’ool rik’ineb’ li kok’al ut li saaj li neke’tenq’an chixk’utb’al li evangelio sa’ li rochocheb’ naq neke’k’anjelak sa’ komonil rik’ineb’ lix na’ xyuwa’ re xtaaqenkil lix tusulal li tzolok li b’aanunb’il sa’ li ochoch ut li tenq’anb’il xb’aan li Iglees.

Xqak’ul li foot a’in re laj Blake li kaahib’ chihab’ xyu’am, li xxok jun xhuhil li Iglees eq’la chaq sa’ jun li sabado ut xye, “Tento tinch’olani lin musiq’!”

At Blake, jwal sa qach’ool chawix ut chirixeb’ li neke’xsik’ ru xch’olaninkil lix musiq’eb’ rik’in xtzekankil xsahileb’ li yaalil na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik. Ut nasaho’ ajwi’ qach’ool rik’in xnawb’al naq wankeb’ naab’al li yookeb’ chixk’ulb’al lix wankil li Dios sa’ xyu’ameb’ naq neke’loq’onin ut neke’k’anjelak sa’ li santil ochoch.

Jo’ ak nekenaw naab’al eere, oxib’ po chaq, jo’ junkab’al xoojache’ rik’in li qarab’in, xWendy, naq kikam. Chiruheb’ li roso’jikil kutan re lix yalb’al xq’e rik’in li cancer, xin’osob’tesiik rik’in naq xinru chi aatinak rik’in jun sut chik jo’ yuwa’b’ej ut rab’inb’ej.

Xinchap li ruq’ ut xinye re naq q’axal ninra ut q’axal ninb’antioxin xb’aan naq laa’in lix yuwa’. Xinye: “Xatsumlaak sa’ li santil ochoch ut xapaab’eb’ laa sumwank chi tiik aapaab’aal. Laa’at ut laa b’eelom xek’iresi wuqub’ lee kok’al sa’ lee rochoch ut xetzoleb’ chi wank jo’ chaab’il tzolom chiru li Jesukristo, chaab’il komon sa’ li Iglees, ut chaab’il komon sa’ li tenamit. Ut eb’ a’an xe’xsik’eb’ ajwi’ lix chaab’il sum aatin. Laa yuwa’, k’a’jo’ naq nasaho’ xch’ool chawix. Naab’al li sahil ch’oolejil li xak’am chaq we!”

Chi q’un xyaab’ xkux xsume, “B’antiox, yuwa’.”

A’an chaq jun ch’ina-usil hoonal rik’in xya’al qu choq’ qe sa’ wiib’al. Chiru li 67 chihab’ re xyu’am, xook’anjelak sa’ komonil, xoob’ichan sa’ komonil, ut rajal xkoho chi b’atz’unk sa’ saqb’ach sa’ wiib’al. A’ut, sa’ li ewu a’an, xoo’aatinak chirix li k’a’ru q’axal nim xloq’al, jo’eb’ li sumwank, li k’ojob’anb’il k’anjel, li ab’ink chiru li Dios, li paab’aal, li junkab’al, li tiikilal, li rahok, ut li yu’am chi junelik.

K’a’jo’ naq naqak’oxla li qarab’in. A’b’anan, xb’aan lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik, ink’a’ yoo qak’a’uxl chirix. Naq naqoxloq’iheb’ li qasumwank rik’in li Dios, nokowan rik’in qoyb’enihom naq toowanq wi’chik rik’in. Toj reetal li kutan a’an, laa’o yooko chi k’anjelak chiru li Qaawa’ arin ut a’an yoo chi k’anjelak chiru aran—sa’ paraíso.¹

A’ut, li wixaqil ut laa’in xqula’ani li Paraiso sa’ xtiklajik li chihab’ a’in—li tenamit Paraiso aran California. Jo’ x’uxman, li ula’anink xqab’aanu aran a’an yal ka’k’aal hoor chirix lix kamik li qarab’in. Laa’o, qochb’een li Elder Kevin W. Pearson ut li rixaqil, li xJune, xookawob’resiik xb’aaneb’ laj santil paab’anel sa’ li oqech re Chico California. Xootzolok chirix xnimaleb’ lix paab’aal, lix k’anjeleb’ chi ilok komon, ut eb’ li sachb’a-ch’oolej li yookeb’ chi k’ulmank us ta sa’ xyi li sachk q’axal ra aran xb’aan li nimla xam, jun xam li q’axal wi’chik nim sa’ resilal li estado California.

Naq wanko aran, xoo’aatinak rik’in jun saaj aj k’aak’alenel tenamit, laj Jwan xk’ab’a’, li xwan sa’ xyanqeb’ li xb’een aj k’anjelel li xe’sumen sa’ li rahilal a’an. Xjultiko’ re li chamal aak’ab’ li xkub’e sa’ xb’een li tenamit Paraiso sa’ li waqxaqib’ xb’e li po noviembre, 2018, naq li xam ut li ru xam yookeb’ chi nume’k sa’ junpaat chiru li tenamit, yookeb’ chixk’atb’aleb’ li kab’l ut li k’a’aq re ru wan reheb’ jo’ chanchan jun xuwajel sachlenk ut maak’a’ yookeb’ chixkanab’ankil, ka’ajwi’ li tub’tuukil cha ut eb’ li releb’ sib’.

Chiru o’laju hoor, laj Jwan yoo chixch’e’b’al xb’eleb’aal ch’iich’ sa’ li chamal aak’ab’ nujenaq rik’in xlemtz’unkil li xuwajel ru xam naq yoo chixtenq’ankileb’ li kristiaan ut li junkab’al chi eelelik—us ta xiwxiw choq’ re ajwi’ a’an. A’ut, sa’ li ch’a’ajkil k’anjel a’an, li k’a’ru mas naxeb’esin re laj Jwan, a’an li junaj chi aajel ruhil patz’om wan re: “B’ar wan lin junkab’al?” Chirix xnumik k’iila najtil hoor re rahilal, a’an xtaw naq xe’eelelik ut maak’a’ xe’xk’ul.

Li seraq’ chirix lix k’a’uxl laj Jwan choq’ re lix junkab’al nikinixk’e chi aatinak anajwan rik’ineb’ li maare te’xpatz’ sa’ xraqikeb’ lix yu’am, “B’ar wan lin junkab’al?” Sa’ li kutan chalel naq taaraq’eq laa wanjik sa’ ruchich’och’ ut tatwulaq sa’ li ruchich’och’ reheb’ li musiq’ej, taachalq sa’ aak’a’uxl li rahil patz’om a’an: “B’ar wan lin junkab’al?”

Li Jesukristo naxk’ut li b’e re sutq’iik sa’ li qajunelikil ochoch. A’an q’axal naq naxtaw ru lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re li junelik q’iik wi’chik chiru yalaq ani chik. Relik chi yaal, a’an li taqenaqil pek sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ a’an. A’an aj Tojol qix, aj K’irtesinel qe, ut aj Kolol qe.

Chalen chaq naq ke’isiik laj Adan ut li xEva sa’ li Awimq Eden, li Jesukristo naxyeechi’i lix tel li nim xmetz’ew re xtenq’ankil chixjunileb’ li neke’xsik’ ru xtaaqenkil a’an. Chi k’iilasutinb’il, naxye sa’eb’ li loq’laj hu naq us ta li k’iila paay chi maak neke’xb’aanu li k’iila paay chi kristiaan, toj ye’b’il li ruq’ a’an.²

Ak re lix musiq’ li junjunq qe naq narataw naq li rahok sa’ junkab’al taakanaaq chi junelik q’e kutan. Eb’ li son chirix li rahok neke’xjultika jun b’alaq’il oyb’enihom naq ka’ajwi’ na’ajman ru li rahok re toowanq sa’ junajil chi junelik. Ut wankeb’ li neke’xpaab’ li b’alaq’il na’leb’ naq lix waklijik chi yo’yo li Jesukristo naxk’e jun yeechi’ihom naq chixjunileb’ te’wanq rochb’eeneb’ lix raarookil komon chirix li kamk.

Relik chi yaal, li Kolonel ajwi’ kixye chi ch’olch’o ru naq us ta naq xb’aan lix waklijik chi yo’yo chixjunileb’ li neke’yo’la sa’ li ruchich’och’ a’in te’wakliiq chi yo’yo ut te’wanq xyu’ameb’ chi junelik,³ wan naab’al chik li na’ajman ru wi taqaj xk’ulb’al li taqenaqil loq’al. Li kolb’a-ib’ nak’ule’ sa’ junjunqalil, a’b’an li taqenaqil loq’al, nak’ule’ jo’ junkab’al.

Ab’i li aatin a’in li kixye li Qaawa’ Jesukristo re lix profeet: “Chixjunil li sumwank, li kontraat, li bʼakʼlebʼ, li tenebʼank, li xaqabʼanbʼil aatin, li yeechiʼink, li bʼaanunk, li junajink, li kʼeheʼk saʼ komonil, malaj li oybʼenink, li inkʼaʼ nabʼaanuman ut naʼoken, ut natzʼapman rikʼin li Loqʼlaj Musiqʼej re yeechiʼink, … maajunaq xkʼanjel, xchaabʼilal, chi moko xwankilal saʼ ut chirix li wakliik chi yoʼyo saʼ xyanqebʼ chaq li kamenaq; xbʼaan naq chixjunilebʼ li kontraat li moko bʼaanunbʼilebʼ ta choqʼ re li ajom aʼin, wankebʼ xraqik naq kamenaqebʼ li winq.”⁴

Jo’kan ut, k’a’ru na’ajman re naq jun junkab’al taataqsiiq xloq’al chi junelik q’e kutan? Naru naqak’ul a’an naq noko’ok sa’ sumwank rik’in li Dios, naq neke’qapaab’ li sumwank a’an, ut naq neke’qak’ul li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’.

Yaal a’in chalen chaq xtiklajik. Laj Adan ut li xEva, laj Noe ut li rixaqil, laj Abraham ut li xSara, laj Lehi ut li xSariah, ut chixjunileb’ lix chaab’il tzolom li Jesukristo—chalen chaq xyo’ob’tesinkil li ruchich’och’—juntaq’eet li sumwank ke’ok wi’ rik’in li Dios. Juntaq’eeteb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ke’xk’ul rik’ineb li naqak’ul laa’o, jo’ komon sa’ lix Iglees li Qaawa’ li k’ojob’anb’il wi’chik sa’ li kutan a’in: eb’ li sumwank naqak’ul naq nakub’e qaha’ ut naq noko’ok sa’ li santil ochoch.

Li Kolonel nokoxb’oq chiqajunilo chixtaaqenkil sa’ xha’il li kub’iha’ ut, rik’in xnumik li hoonal, chi ok sa’ xkomoneb’ chik li sumwank rik’in li Dios sa’ li santil ochoch, ut chixk’ulb’aleb’ ut chixpaab’ankileb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’. Neke’ajman ru chixjunileb’ a’in wi naqaj naq taataqsiiq qaloq’al qochb’een li qajunkab’al ut li Dios chi junelik q’e kutan.

Q’axal naraho’ inch’ool rik’in naq wankeb’ naab’al li raab’ileb’ ut oxloq’inb’ileb’ inb’aan li neke’xtz’eqtaana lix b’oqom a’an. Ink’a’ neke’xk’e xxik re rab’inkil lix tz’aam li Jesukristo naq naxye, “Kim, taaqehin.”⁵

Ninntaw ru k’a’ut naq nayaab’ak li Dios.⁶ Laa’in ajwi’ ninyaab’ak chirixeb’ li wamiiw ut li wech alal. Chaab’ileb’ winq ut ixq a’an, k’eek’o xch’ooleb’ rikineb’ lix junkab’al ut rik’in li teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’ sa’ xtenamiteb’. Neke’xk’e chi anchaleb’ xch’ool lix hoonaleb’, lix metz’eweb’, ut li k’a’ru wan reheb’. Ut chaab’il chik li ruchich’och’ xb’aan lix yalb’aleb’ xq’e. A’b’anan, nexe’xsik’ ru naq ink’a’ te’ok sa’ sumwank rik’in li Dios. Ink’a’ xe’xk’uleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel li te’xtaqsiheb’ xloq’al rochb’eeneb’ lix junkab’al ut li tixlaq’ab’eb’ sa’ junajil chi junelik.⁷

K’a’jo’ naq nawaj rula’aninkileb’ ut xk’eeb’al xb’oqb’aleb’ chi k’oxlak chi us chirixeb’ lix chaq’rab’ li Qaawa’. Ink’oxlahom chirix li tinye raj reheb’ re naq te’reek’a xnimal lix rahom li Kolonel choq’ reheb’, xnimal inrahom laa’in choq’ reheb’, ut re te’xk’e reetal chan ru naq eb’ li winq ut ixq li neke’xpaab’eb’ lix sumwank naru te’xk’ul “xtz’aqalil li sahil ch’oolejil.”⁸

Tento te’xtaw ru naq us ta wan jun na’ajej choq’ reheb’ chirix li yu’am a’in—rik’ineb’ chaab’il winq ut ixq li neke’xsik’ ajwi’ ru naq ink’a’ te’ok sa’ sumwank rik’in li Dios—maawa’ a’an li na’ajej b’ar wi’ eb’ li junkab’al te’xjunaji wi’chik rib’ ut te’osob’tesiiq chi wank ut k’iik chi junelik q’e kutan. Maawa’ a’an li awa’b’ejihom b’ar wi’ te’xk’ul xtz’aqalil li sahil ch’oolejil—li k’iik maak’a’ roso’jik ut li sahil ch’oolejil maak’a’ roso’jik.⁹ Eb’ li taqenaqil osob’tesink a’an ka’ajwi’ naru te’chalq rik’in li wank sa’ jun taqenaqil ut choxahil na’ajej rik’in li Dios, li qaJunelikil Yuwa’; li Jesukristo, li Ralal; ut li chaab’il komon sa’ li qajunkab’al li wankeb’ xk’ulub’.

Nawaj xyeeb’al reheb’ li wamiiw li neke’wiib’an xch’ool:

“Sa’ li yu’am a’in, ka’ajwi’ nekesik’ li k’a’ru q’axal wi’chik chaab’il sa’ chixjunil. A’b’anan, naq neketz’eqtaana xk’ulb’al chi tz’aqal lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik, ink’a’ yookex chixsik’b’al li k’a’ru q’axal wi’chik chaab’il.

“Li Qaawa’ kixye, “Sa’ rochoch lin Yuwa’ k’iila ochoch wan.”¹⁰ A’b’anan, naq nekesik’ ru naq ink’a’ tex’ok sa’ sumwank rik’in li Dios, yookex chixsik’b’al ru jun ch’ina kab’l maak’a’ xchaab’ilal li texwanq wi’ chi junelik q’e kutan.

Jo’kan ajwi’ tintz’aama reheb’ li wamiiw li neke’wiib’an xch’ool:

“Hoyomaq chixjunil lee reek’ahom chiru li Dios. Patz’omaq ma yaaleb’ li na’leb’ a’in. K’ehomaq eehoonal re xtzolb’al li raatin a’an. Tz’ilomaq rix chi us! Wi chi yaal nekera lee junkab’al ut nekeraj naq taataqsiiq eeloq’al rochb’eeneb’ chi junelik q’e kutan, tojomaq lix tz’aq anajwan—rik’in li tz’ilok-ix ut li tijok chi anchal li ch’oolej—re teenaweb’ li junelikil yaalil na’leb’ a’in, ut chirix a’an teeyu’amiheb’.

“Wi maji’ nekenaw ma nekepaab’ naq wan jun li Dios, aran teetikib’. K’ehomaq reetal naq wi maak’a’ naxnumsi anihaq rik’in li Dios, naru nawiib’an xch’ool naq wan jun li Dios. Chi jo’kan, b’aanuhomaq li na’ajman ru re tex’ok chixnumsinkil k’a’ruhaq rik’in a’an. Tuulanob’resihomaq eerib’. Tijonqex re te’wanq xsa’ eeru re rilb’al li ruq’ li Dios sa’ lee yu’am ut sa’ li ruchich’och’ wan chesutam. Patz’omaq re naq tixye eere ma wan aran—ma naxnaw eeru. Patz’omaq re k’a’ru nareek’a cherix. Chirix a’an, ab’inqex.”

Wan jun li wamiiw li ink’a’ mas li xnumsihom rik’in li Dios. A’an kiraj wank rik’in li rixaqil kamenaq. Jo’kan naq a’an kixpatz’ we naq tintenq’a. Kinye re naq taa’aatinaq rik’ineb’ li qamisioneer re tixtaw ru lix tzol’leb’ li Kristo ut re taatzoloq chirixeb’ li sumwank, li k’ojob’anb’il k’anjel, ut li osob’tesink re li evangelio.

Chi jo’kan kixb’aanu. A’ut, a’an kireek’a naq li k’a’ru ke’xye re naq tixb’aanu taaraj ru k’iila jalok sa’ xyu’am. A’an kixye, “Jwal ch’a’ajeb’ choq’ qe li taqlahom ut li sumwank a’an. Jo’kan ajwi’, maamin tinruuq chixtojb’al li lajetqil, ut maak’a’ inhoonal re k’anjelak sa’ li Iglees.” Toja’ naq kixpatz’ we, “Naq kamenaqin chik, ma nakatru laa’at chixb’aanunkil li aajel ruhil k’anjel sa’ li santil ochoch choq’ re li wixaqil ut choq’ we re naq naru taqil qib’ wi’chik?”

Q’axal us naq maawa’in laj raqol aatin chirix li winq a’in. A’ut, ninpatz’ ma wan rajb’al xb’aanunkil li k’anjel re li santil ochoch jo’ ruuchil jun winq li kiwan xhoonal chi kub’eek xha’ sa’ li yu’am a’in—chi k’ojob’aak sa’ li tijonelil ut chixk’ulb’aleb’ li osob’tesink re li santil ochoch naq toj wan arin sa’ ruchich’och’—a’b’an kixsik’ ru xtz’eqtaanankil.

Ex inraarookil was wiitz’in, li Jesukristo nokoxb’oq chi b’eek sa’ xb’ehil li sumwank li nak’amok sa’ li qochoch rik’in li qaChoxahil Na’ qaYuwa’ ut rik’ineb’ li raab’ileb’ qab’aan. A’an nokoxb’oq, “Kim, taaqehin.”

Anajwan ut, jo’ Awa’b’ej re lix Iglees a’an, nintz’aama reheb’ li xe’xnajtob’resi rib’ rik’in li Iglees, ut rik’ineb’ ajwi’ li maji’ xe’xk’e xch’ool chixnawb’al ma k’ojob’anb’il chi ak’il lix Iglees li Kolonel. B’aanuhomaq li musiq’ejil k’anjel re xtawb’al eejunes eerib’ ma yaal a’in, ut b’aanuhomaq anajwan. Yoo chi oso’k li hoonal.

Ninch’olob’ xyaalal naq yo’yo li Dios! Li Jesus a’an li Kristo. K’ojob’anb’il wi’chik lix Iglees ut lix tz’aqalil lix evangelio re rosob’tesinkil li qayu’am rik’in sahil ch’oolejil, arin ut sa’ li yu’am chalel. Ninch’olob’ xyaalal a’an sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.