Kawresinb’il re xk’ulb’al chixjunil li k’a’ru na’ajman

Ink’a’ najter, li Elder Craig C. Christensen kinrochb’eeni sa’ jun ch’utab’aj-ib’ reheb’ laj jolominel sa’ li tijonelil, ut a’an kiroksi wiib’ li patz’om re xka’sutinkil li na’leb’ chirix li tzolok sa’ li ochoch chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees. A’an kixye naq ruuchil sutq’iik sa’ li qochoch chirix xraqikeb’ li ch’utam re li Iglees ut xpatz’b’al, “K’a’ru xatzol anajwan chirix li Kolonel ut lix evangelio sa’ li Iglees?” taqapatz’ raj sa’eb’ li qach’utam re li Iglees, “K’a’ru xatzol chiru li xamaan a’in chirix li Kolonel ut lix evangelio sa’ laa wochoch?” Roxloq’inkil li hilob’aal kutan, eb’ li ak’ k’anjeleb’aal re tzolok, ut lix jalajik lix tusulaleb’ li ch’utam re domingo nokohe’xtenq’a chixtzolb’al li evangelio sa’ li qochoch jo’ ajwi’ sa’ li iglees.

Teneb’anb’il sa’ xb’een li junjunq komon sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan xtzolb’aleb’ ut xyu’aminkileb’ lix k’utum li Qaawa’, jo’ ajwi’ xk’ulb’aleb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li kolb’a-ib’ ut re li taqenaqil loq’al xb’aan li ani k’eeb’il re tz’aqal li wankilal. Ink’a’ raj taqoyb’eni naq li Iglees, jo’ jun ch’uut, tixk’ut chiqu chi moko tixye qe chixjunil li tento taqanaw ut taqab’aanu re ok choq’ tzolom tiikeb’ xch’ool ut re kuyuk chi anchal qa’chool toj sa’ roso’jik.² Teneb’anb’il b’an sa’ qab’een laa’o naq taqatzol li aajel ru xtzolb’al, naq toowanq chi tiik qach’ool jo’ naqanaw naq tento xb’aanunkil, ut too’ok jo’ li ani naraj li Qaawa’. Ut li qochoch a’an li tz’aqal na’ajej re tzolok, re wank chi tiik qach’ool, ut re ok jo’ li ani naraj li Qaawa’.

Naq toj ka’ch’in chaq, laj Jose Smith kitzolok chirix li Dios rik’in lix junkab’al. Lix yalb’al xq’e laj Jose re xtawb’al li rajom li Dios choq’ re a’an kixk’e chixsik’ li yaal sa’ naab’aleb’ li paab’aal aj Kristiano, chixk’oxlaheb’ li loq’laj hu chi anchal xch’ool, ut chi tijok chi maak’a’ xb’alaq’ chiru li Dios. Naq li saaj aj Jose Smith kisutq’i chaq sa’ li loq’laj k’iche’ toj’ sa’ rochoch chirix naq ke’xk’ut rib’ li Yuwa’b’ej ut li K’ajolb’ej chiru, a’an ki’aatinak xb’een rik’in lix na’. Ut naq “kiranabʼ ribʼ chiru lix naʼaj li xam, lix naʼ kixpatzʼ re kʼaʼru reekʼ. Laj Jose kichaqʼok, ut kixye, “Matkʼoxlak, us chixjunil—sa ajwiʼ wankin.” Tojaʼ naq kixye re lix naʼ, “Ak xinnaw injunes.” ”³ Li k’a’ru kixk’ul laj Jose naxk’ut jun xnimal ru eetalil chirix li tzolok li taqak’anjela raj chiqajunil. Laa’o ajwi’ tento tootzoloq qajunes qib’.

Li tz’aqal rajom lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’, a’an naq eb’ li ralal xk’ajol te’wulaq jo’ chanru a’an. Chi jo’kan naq naxk’e qe li hoonal na’ajman re took’iiq ut toochaab’ilo’q. Li rajom qach’ool chixtzolb’al ut chixyu’aminkil li yaal q’axal wi’chik aajel ru sa’ jun ruchich’och’ li “wank chi choqinb’il”⁴ ut nujenaq chik rik’in sachk ut maa’usilal. Ink’a’ naru taqoyb’eni naq rik’in yal wulak sa’eb’ li ch’utam re li Iglees ut tz’aqonk sa’eb’ li kok’ k’anjel taak’ehe’q qe chixjunil li waklesiik ut li kole’k sa’ musiq’ej li tooxtenq’a “chixramb’al chiruheb’ li maa’us aj kutan.”⁵

“Eb’ li na’b’ej yuwa’b’ej wan jun li teneb’anb’il loq’ sa’ xb’eeneb’, naq te’xk’iresiheb’ lix kok’al rik’in rahok ut tiikilal.”⁶ Eb’ li musiq’anb’il aj jolominel, aj k’utunel, ut k’anjel sa’ li Iglees neke’xtenq’aheb’ li komon ut li junkab’al chi k’iik sa’ musiq’ej. Ut us ta naq chiqajunil naqaj ru tenq’aak sa’ xtiikisinkil qib’ chi uub’ej sa’ xb’ehil li sumwank, li xnimal ru teneb’aak re xk’iresinkil li musiq’ejil metz’ew ut kuyum wan sa’ xb’een li junjunq qe.

Chijultiko’q eere naq laj Nefi, li ralal li profeet aj Lehi, kirataw rilb’al, rab’inkil, ut xnawb’al xjunes rib’ rik’in lix wankil li Santil Musiq’ej li k’a’ru kixtzol lix yuwa’ sa’ li k’utb’esinb’il matk’ chirix li che’ re li yu’am. Ch’olch’o naq sa’ xch’ajomil laj Nefi kiraj ru ut ki’osob’tesiik xb’aan lix b’aanuhomeb’ ut lix k’utumeb’ lix “chaab’il xna’ xyuwa’.”⁷ A’ut, jo’ laj Jose Smith, kirataw tzolok ut nawok xjunes rib’.

Wi laa’ex ut laa’in naqataw qanawom chirix li Jesukristo ut lix evangelio li k’ojob’anb’il wi’chik ka’ajwi’ rik’in li k’utb’il malaj yeeb’il qe xb’aaneb’ jalan, chi jo’kan naq lix k’ojleb’aal lix nawom qach’ool chirix a’an ut lix xnimal ru k’anjel sa’ roso’jikeb’ li kutan kab’lanb’il sa’ xb’een li samahib’.⁸ Ink’a’ naru taqakanab’ qib’ ka’ajwi’ chiru malaj taqato’ni lix saqenkil li evangelio ut li nawom wan reheb’ jalan chik li kristiaan—ink’a’ ajwi’ rik’ineb’ li raarookeb’ qab’aan.

Li profeet aj Jose Smith kixk’ut naq li junjunq laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan tento tixtaw ru xjunes “li rajom xch’ool ut lix na’leb’ li Dios chirix li qachalik sa’ ruchich’och’.”⁹

Wi ta tooruuq chirilb’al ru ut chixtawb’al ru chixjunil li tz’iib’anb’il chalen chaq xk’utankil laj Adan chirix lix wanjik li winq chiru li Dios ut chiruheb’ li anjel sa’ jun li kutan chalel, toj ka’ch’inaq raj qanawom chirix. Rik’in yal rilb’al ru li neke’xk’ul jalan, malaj li k’utb’esinb’il chiruheb’ a’an, maajo’q’e taak’ehe’q qe jun tz’aqal nawom chirix li wanko wi’ ut li qayaalil wanjik chiru li Dios. Li nawom chirixeb’ li na’leb’ a’in ka’ajwi’ k’eeb’il re li ani naxnumsiheb’ rik’ineb’ li k’ojob’anb’il k’anjel xxaqab’ li Dios choq’ re li ajom a’in.”¹⁰

Li xk’eeb’al chi uxmank li xnimal ru musiq’ejil ajom a’in choq’ reheb’ li komon ut li junkab’al, a’an jun reheb’ li aajel ruhil ajom naq eb’ li ch’utam ut kok’ k’anjel re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan yookeb’ chi ok chi b’aanumank sa’ li ochoch ut chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees sa’ tz’aqal li q’ehil a’in re lix k’ojlajik lix tz’aqalil ru li kutan.

Tinye chi k’osb’il ru junjunq li k’a’ru taachalq naq li xtzolb’al li evangelio mas wi’chik na’ok chi b’aanumank sa’ li ochoch ut chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees.

Li qochoch a’an li xb’eenil na’ajej re xkawresinkil jun misioneer; eb’ li xkab’il na’ajej re xkawresinkil jun misioneer neke’tawman sa’ Provo, Manila, Ciudad de Mexico, it sa’ jalaneb’ chik li tenamit. Li qatzoleb’aal jwal wi’chik chaab’il re li Dominkil Tzoleb’aal, a’anaq raj li tzolok naqab’aanu sa’ junesal ut jo’ junkab’al sa’ li qochoch; wankeb’ chik li chaab’il tzoleb’aal re li Dominkil Tzoleb’aal sa’eb’ li qach’utleb’aal kab’l, a’ut kub’enaq xwankileb’ a’an.

Anajwan, wankeb’ li ch’utleb’aal re li k’anjel re li resilal li junkab’al sa’ li qochoch. Xkomon chik li tenq’ re xb’aanunkil li k’anjel re li resilal li junkab’al natawman ajwi’ sa’eb’ li qach’utleb’aal kab’l.

Eb’ li aajel ruhil tzoleb’aal chirix li kawresink-ib’ re xik sa’ li santil ochoch neke’b’aanuman sa’ li qochoch; naru ajwi’ te’baanumanq chi jo’q’ehaq li tzoleb’aal chirix li kawresink-ib’ re xik sa’ li santil ochoch sa’eb’ li qach’utleb’aal kab’l, a’ut kub’enaq xwankileb’ a’an.

Sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in, q’axal aajel ru xk’uub’ankil li qochoch jo’ jun santil na’ajej b’ar wi’ tooruuq chi “xaqliik saʼebʼ li naʼajej sant.”¹¹ Ut us ta q’axal aajel ru li tzolok sa’ li ochoch ut chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees choq’ re li qamusiq’ejil metz’ew ut xkolb’al qix sa’ li kutan a’in, jwal wi’chik x’aajelil ru sa’eb’ li kutan chalel.

K’oxlahomaq chan ru naq li na’leb’ “sa’ li ochoch ut chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees” wan rilom rik’in lix kawresinkil rib’ ut lix k’ulub’ejil li junjunq qe re xk’ulb’aleb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank sa’ li rochoch li Qaawa’.

Relik chi yaal, q’axal wi’chik chaab’il naq sa’ li qochoch taa’uxq li kawresink-ib’ re xik sa’ li santil ochoch. A’b’anan, wankeb’ naab’al li komon li neke’wiib’an xch’ool chirix k’a’ru naru xyeeb’al ut k’a’ru ink’a’ naru xyeeb’al chirix li nak’ulman sa’ li santil ochoch naq moko wanko ta sa’ li santil ochoch.

Li Awa’b’ej Ezra Taft Benson kixk’ut k’a’ut naq wan li wiib’ank ch’oolej a’in:

“Li santil ochoch a’an jun na’ajej sant, ut santeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch. Xb’aan naq sant a’an, wan naq maak’a’ naqaj xyeeb’al chirix li santil ochoch reheb’ li qakok’al ut li qimam.

“Xb’aan a’in, wankeb’ naab’al li ink’a’ neke’xk’ul li rajomeb’ xch’ool chi xik sa’ li santil ochoch, malaj naq neke’xik aran, neke’xik chi maak’a’ xnawomeb’ li tixkawresiheb’ raj choq’ reheb’ li teneb’ank ut li sumwank te’ok wi’.

“Nink’oxla naq li tawom ru malaj li nawom k’a’jo’ naq taatenq’anq chikawresinkileb’ li qasaaj choq’ re li santil ochoch … ut tixnima sa’ xch’ooleb’ jun ajom chixsik’b’aleb’ li rosob’tesinkil re li tijonelil jo’ chanchan naq laj Abraham kixsik’ li re.”¹²

Wankeb’ wiib’ li na’leb’ li naru toohe’xtenq’a chixk’ulb’al li tawom ru li ki’aatinak wi’ li Awa’b’ej Benson.

Li xb’een na’leb’. Rik’in naq naqara li Qaawa’, junelik tento too’aatinaq chirix lix santil ochoch rik’in oxloq’. Maajun wa taqaye k’a’ruheb’ chi moko taqach’olob’eb’ li xninqal ru reetalileb’ li sumwank naqak’ul sa’eb’ li loq’laj k’anjel re li santil ochoch. Jo’kan ajwi’, maajun wa too’aatinaq chirixeb’ li santil na’leb’ li noko’ok wi’ sa’ sumwank sa’ li santil ochoch naq ink’a’ te’qak’utb’esi.

Li xb’een na’leb’. Li santil ochoch a’an rochoch li Qaawa’. Chixjunil sa’ li santil ochoch nokoxjayali rik’in li qaKolonel, Jesukristo. Naru too’aatinaq chirix li rajomeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re li santil ochoch jo’ ajwi’ eb’ li tzol’leb’ ut na’leb’ wankeb’ rilom rik’ineb’.

Li Awa’b’ej Howard W. Hunter kixye: “Chiqawotz rik’ineb’ li qakok’al eb’ li musiq’ejil eek’ahom naqak’ul sa’ li santil ochoch. “Chiqawotz rik’ineb’ li qakok’al eb’ li musiq’ejil eek’ahom naqak’ul sa’ li santil ochoch¹³.

Chiruheb’ li tasal tenamit chalen chaq li profeet aj Jose Smith toj li Awa’b’ej Russell M. Nelson, ke’k’ute’ chi us li tzol’leb’ chirix li rajomeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel ut li sumwank re li santil ochoch xb’aaneb’ li jolominel re li Iglees.¹⁴ Wankeb’ k’iila k’anjeleb’aal jo’ tz’iib’anb’il hu, jo’ aatin chapb’il, jo’ video, ut xkomoneb’ chik re qatenq’ankil chi tzolok chirixeb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li k’anjel sa’ xtiklajik, li tiqib’aak, li sumlaak, ut xkomoneb’ chik li k’ojob’anb’il k’anjel re li tz’ape’k sa’ junajil.¹⁵ Wan ajwi’ li na’leb’ chirix xtaaqenkil li Kolonel rik’in xk’ulb’aleb’ ut roxloq’inkileb’ li sumwank re xpaab’ankil li chaq’rab’ re ab’ink chiru li Dios, li chaq’rab’ re li mayejak, li cha’qrab’ re li evangelio, li chaq’rab’ re saq ru ch’oolej, ut li chaq’rab’ re q’axtesink-ib’.¹⁶ Usaq raj naq chixjunileb’ li komon re li Iglees te’xnaweb’ ru li chaab’il k’anjeleb’aal neke’tawman sa’ santilochoch.lixigleeslijesukristo.org.

Jalam-uuch

santilochoch.lixigleeslijesukristo.org

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixch’olob’ chi us li aajel ruhil ka’pak’alil wankeb’ wi’ lix loq’aleb’ li k’anjel re li santil ochoch ut li aajel ruhil na’leb’ chirix li santil ochoch li puktesinb’il xb’aan li Iglees ut li tz’aqal yaal, chaab’il xyeeb’al, ut naru taa’ile’q xb’aan yalaq ani. A’an kixye: “Nink’oxla naq us naq eb’ li komon … te’rileb’ ru li na’leb’ sa’ li K’utul Raqal reheb’ li Loq’laj Hu chirix li santil ochoch, jo’ “Yuluk,” “Sumwank,” “Mayejak,” ut “Santil Ochoch, Rochoch li Qaawa’,” Naru ajwi’ rilb’al ru Exodo, eb’ li ch’ol 26–29, ut Levitico, ch’ol 8. Li Najter Chaq’rab’, jo’ ajwi’ lix hu laj Moises ut lix hu laj Abraham sa’ li Q’ol Nim Xloq’al, neke’xk’ut naq kib’aanuman najter li k’anjel re li santil ochoch ut lix junelikil wanjikeb’ lix k’ojob’anb’il k’anjel.”¹⁷

Jalam-uuch

Li video chirix li santil t’ikr re li santil ochoch

Chi jo’kan, k’oxlahomaq naq lee ralal malaj lee rab’in tixpatz’ raj, “Jun kristiaan sa’ lin eskweel xye we naq na’oksiman jun paay chi t’ikr jwal jalan sa’ li santil ochoch. Ma yaal a’an?” Wan jun li video sa’ santilochoch.lixigleeslijesukristo.org li na’aatinak chirix li santil t’ikr re li santil ochoch. Li chaab’il video a’in naxch’olob’ naq chalen chaq najter q’e kutan, eb’ li winq ut ixq neke’rab’i li loq’laj b’ich, neke’tijok chi jalan paay ru, ut neke’roksi t’ikr wan wi’ eetalil re paab’ank, li eek’asink-ib’, ut eb’ li santil k’anjel re xk’utb’al naq k’eek’o xch’ooleb’ chixtaaqenkil li Dios. Chi jo’kan, rik’ineb’ li saqen ruhil na’leb’ ut li chaab’il k’anjeleb’aal jo’ li video a’in, li Iglees naxtenq’a li kawresink-ib’ li b’aanunb’il sa’ li ochoch re xk’ulb’aleb’ li xninqal ru osob’tesink re li santil ochoch. Wan naab’al chik li naru teeroksi.¹⁸

Naq naqayal qaq’e chi b’eek sa’ xtuulanil lix Musiq’ li Qaawa’,¹⁹ too’osob’tesiiq re xtawb’al ru ut xk’ulb’al sa’ li qochoch li aajel ruhil na’leb’ chirix k’a’ru us ut k’a’ru ink’a’ us xyeeb’al chirixeb’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel ut sumwank re li santil ochoch.

Nink’oxla naq maare junjunq eere yoo lee k’a’uxl chirix ma naru naq lee tzolb’al chirix li evangelio taab’aanumanq sa’ li ochoch ut chi tenq’anb’il xb’aan li Iglees. Maare sa’ laa junkab’al aajunes laa’at komonat sa’ li Iglees, malaj ink’a’ tenq’anb’ilat xb’aan laa sum aatin, malaj aajunes wankat jo’ na’b’ej malaj yuwa’b’ej, malaj laa’at jun aj santil paab’anel maji’ sumsuukat malaj ink’a’ chik sumsuukat, ut wankeb’ laa patz’om chirix chan ru naq eb’ li na’leb’ a’in wankeb’ rilom aawik’in. Maare laa’ex b’eelomex ut ixaqilb’ex li nekeril eerib’ ut nekepatz’, “Ma naru taqab’aanu a’in?”

Hehe’, naru taab’aanu a’in! Ninyeechi’i eere naq teek’e reetaleb’ li osob’tesink aj k’ehol wankilal li te’ok chi k’anjelak sa’ lee yu’am. Te’teemanq li okeb’aal. Taalemtz’unq li saqen. Taanimanq laa seeb’al chi kuyuk chi anchal aach’ool ut rik’in kuyum.

Ninch’olob’ xyaalal chi sa inch’ool naq too’osob’tesiiq naq naqayal qaq’e chixb’aanunkil li teneb’anb’il sa’ qab’een re xtzolb’al ut xraab’al lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik. Laa’o naru chi yaal “tookawresiiq re xkʼulbʼal chixjunil li kʼaʼru naʼajman.”²⁰ Jo’kan ninyeechi’i ut ninch’olob’ xyaalal sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Qaawa’ Jesukristo, amen.