Xkab’lankil jun kawil na’ajej re li musiq’ejil wank ut li kolb’a-ib’

Ex raarookil was wiitz’in, naq yoo chi raqe’k li ch’utub’aj-ib’ a’in, ninb’antioxi re li qaYuwa’ sa’ Choxa li na’leb’, li yaal, ut li k’utb’esinb’il na’leb’ li xe’wotzman sa’ li xaqleb’aal a’in chiru li wiib’ chi kutan a’in. Xootzole’ xb’aaneb’ lix moos li Dios li b’oqb’ileb’ chixyeeb’al lix loq’laj aatin. Li Qaawa’ kixjultika qe sa’ jun k’utb’esinb’il na’leb’ re li roso’jikeb’ li kutan, “ma rikʼin tzʼaqal xyaabʼ inkux malaj rikʼin xyaabʼ xkuxebʼ inmoos, juntaqʼeet naʼel.”¹

Naq nawil chixjunileb’ laj santil paab’anel li ch’utch’uukeb’ arin, ut naq nawil sa’ ink’a’uxl chixjunileb’ li komon chiru li ruchich’och’ li yookeb’ chirilb’al li jolomil ch’utub’aj-ib’, nink’oxlaheb’ li ch’utch’uukil tenamit sa’ lix Hu laj Mormon naq li Jesukristo kixk’ut rib’ chiruheb’ laj Nefita chirix naq kik’ehe’ chiru krus. A’an kixk’ut li evangelio chiruheb’ ut kixye reheb’, “Ayuqex sa’ lee rochoch, ut tz’ilomaq rix sa’ eech’ool li k’a’aq re ru kinye, ut tz’aamanqex chiru li Yuwa’b’ej, sa’ lin k’ab’a’, re texruuq chixtawb’al ru.”²

“Ayuqex sa’ lee rochoch, ut tz’ilomaq rix sa’ eech’ool” a’an li xkab’ yokb’ re xk’uulankil sa’ qach’ool li raatineb’ li profeet ut laj jolominel re li Iglees li xe’yehe’ sa’ li loq’laj hoonal a’in. Eb’ li ochoch li jayalinb’ileb’ rik’in li Kristo, a’aneb’ kawil na’ajej choq’ re li rawa’b’ejihom li Dios sa’ xb’een li ruchich’och’ sa’ jun kutan naq, jo’ yeeb’il rik’in profeetil aatin, laj tza “najosqʼobʼresin saʼ xchʼoolebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq, ut nareekʼasihebʼ chi josqʼok rikʼin li kʼaʼru chaabʼil.”³

Chalen chaq najter, neke’kab’laman li kawil na’ajej re wank jo’ kolb’a-ib’ na’ajej chiruheb’ laj xik’ ilonel. Kok’ aj xsa’, wan jun li najt xteramil kab’l sa’ li kawil na’ajej b’ar wi’ eb’ laj k’aak’alenel—jo’eb’ li profeet—naru te’xye resileb’ li maa’usil pleet ut li sachk li chalkeb’ re.

Jalam-uuch

Thomas Rasband

Sa’ xq’ehileb’ aj pahonel b’e arin Utah, lix yuwa’ lin mama’, laj Thomas Rasband xk’ab’a’, ut lix junkab’al ke’wan sa’ xyanqeb’ li xb’een li taqlanb’ileb’ chi xik sa’ li ru taq’a Heber wan sa’eb’ li chaq’al ru tzuul Wasatch aran Utah.

Sa’ 1859, laj Thomas kitenq’an chixkab’lankil li kawil na’ajej re Heber, re xkolb’aleb’ rix. A’an jun kawil na’ajej yiib’anbil rik’in tz’amb’a, tusub’anb’ileb’ ru chi xaqxo choq’ re jun xaqxookil ramleb’. Chi sa’ li kawil na’ajej ke’kab’laman li kab’l che’ okenaqeb’ wi’ chire li xaqxookil ramleb’. Li kawil na’ajej a’an kiwan choq’ jun kolb’a-ib’ na’ajej choq’ reheb’ li junkab’al a’an naq yookeb’ chixk’ojob’ankil xyu’ameb’ aran ut chixloq’oninkil li Qaawa’.

Jalam-uuch

Jun kawil na’ajej reheb’ laj pahonel b’e

Jo’kan ajwi’ wan qik’in laa’o. Eb’ li qochoch a’aneb’ kawil na’ajej chiru lix maa’usilal li ruchich’och’. Sa’eb’ li qochoch nokochal rik’in li Kristo naq naqatzoleb’ lix taqlahom, naq naqatzoleb’ li loq’laj hu ut nokotijok sa’ komonil, ut naq naqatenq’a qib’ chiqib’il qib’ chi kanaak sa’ xb’ehil li sumwank. Li ak’ jayalihom re li hu Kim, Taaqehinchirix li tzolok sa’ junesal ut jo’ junkab’al sa’ li ochoch kituqub’aman re “xnimob’resinkil lix jalajik qach’ool, ut qatenq’ankil chi wank chi mas wi’chik jo’ li Jesukristo.”⁴ Naq naqab’aanu a’an, too’wulaq chi “ak’ yo’ob’tesinb’ilo chik”⁵jo’ kixye laj Pablo, chi k’amb’ilaqeb’ rib’ li qach’ool ut li qaam rik’in li Dios. Naqaj ru li metz’ew a’an re xnumsinkileb’ ut xtz’eqtaanankileb’ lix toch’om laj tza.

Naq wanko chi k’eek’o qach’ool xb’aan li qapaab’aal chirix li Jesukristo, taqeek’a lix tuqtuukil wanjik li Santil Musiq’ej, li naxk’am qab’e rik’in li yaal, nokoxmusiq’a chixyalb’al qaqe’ re naq taawanq qak’ulub’ chixk’ulb’aleb’ li rosob’tesihom li Qaawa’, ut naxch’olob’ xyaalal naq yo’yo li Dios ut naq nokoxora. Chixjunil a’in na’uxman sa’ lix kawilal li qochoch. A’b’anan chijultiko’q eere, juntaq’eet lix kawilal li qochoch rik’in li musiq’ejil kawilal wan reheb’ li junjunq wan chi sa’.

Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixk’ut, “Sa’ li kutankil chalel, tookamq raj sa’ musiq’ej chi maak’a’ li b’eresink, li k’amok b’e, li k’ojob’ank ch’oolej, ut li ochb’eeniik chi rajlal xb’aan li Santil Musiq’ej.”⁶ Jo’ li yo’yookil profeet, aj ilol na’leb’, ut aj k’utb’esinel re li Qaawa’ sa’ li kutan a’in, laj k’aak’alenel sa’ xb’een lix najt xteramil kab’l li qakawil na’ajej, Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, a’an naril lix chalik laj xik’ ilonel.

Ex was wiitz’in, wanko sa’ pleet rik’in laj Satanas sa’ xk’ab’a’ li raameb’ li winq. Kitikla li pleet a’an sa’ li qayu’am naq maji’ nokoyo’la sa’ ruchich’och’. Laj Satanas ut jun rox jachal reheb’ li ralal xk’ajol li qaYuwa’ sa’ Choxa ke’xpo’resi xch’ool rik’in lix yeechi’ihom re taqenaqil loq’al. Chalen chaq li hoonal a’an, eb’ laj taaqenel re laj tza yookeb’ chixpleetinkileb’ li tiikeb’ xch’ool li ke’xsik’ ru lix k’uub’anb’il na’leb’ li Yuwa’b’ej.

Laj Satanas naxnaw naq wan xraqikeb’ lix kutan ut naq yoo chi oso’k li hoonal. Us ta wan xna’leb’ ut seeb’ xch’ool, a’an ink’a’ taaq’axoq-u. A’b’anan, toj yoo ajwi’ chixpleetinkil rix li qaam.

Re xkolb’al qix, tento taqakab’la jun kawil na’ajej re musiq’ejil wank ut kolba’-ix choq’ re li qaam, jun kawil na’ajej li ink’a’ taaruuq taa’ok wi’ laj tza.

Laj Satanas a’an jun k’anti’ aj b’alaq’ li naroksi rib’ chi muqmu sa’ li qak’a’uxl ut li qach’ool naq ink’a’ yooko chi yo’lek, naq naraho’ qach’ool, malaj naq sachb’il qayo’onihom. A’an naxq’unb’esi qach’ool rik’in sahil aatin, jun yeechi’ihom re chaab’ilal, xk’ojob’ankil qach’ool, malaj li k’a’ru tooxtaqsi chiru yal junpaataq naq kub’enaq qach’ool. A’an naxye qe naq moko maakeb’ ta li q’etq’etil, li rahob’tesink, li tik’ti’ik, li wech’ok-ix, ut li tz’i’ aj na’leb’ ut rik’in xnumik li hoonal naru nokowulak jo’ “numenaqil eek’ahom.”⁷ Li Musiq’ej naru tooxkanab’. “Ut chi joʼkan laj tza naxbʼalaqʼihebʼ li raam, ut chi seebʼ xchʼool naxkʼamebʼ xbʼe taqʼa saʼ xbʼalbʼa.”⁸

Chi junpak’al chik, kok’ aj xsa’ naqeek’a li Musiq’ej chi numtajenaq wankilal naq nokob’ichan re xnimankil ru li Dios rik’ineb’ aatin jo’eb’ a’in:

Naq naqakab’la jun kawil na’ajej re musiq’ejil metz’ew, naru taqatz’eeqtana li raalehom laj tza, taqab’alq’usi li qilob’aal chiru, ut taqeek’a lix tuqtuukilal li Musiq’ej. Naru taqataaqe li raatin li qaQaawa’ ut qaKolonel li, naq ki’aaleek sa’ li chaqi ch’och’, kixye, “Elen chiwu at Satanas.”¹⁰ Li junjunq qe tento taqatzol sa’ qayu’am chan ru xb’aanunkil a’an.

Jun tiikil ajom chanchan a’an ch’olob’anb’il chi us sa’ lix Hu laj Mormon naq laj Moroni aj taqlanel kixkawresiheb’ laj Nefita chixk’ulb’aleb’ lix toch’om laj Amalikiah, jun winq aj b’alaq’, aj rahom kik’, ut aj sik’ol wankilal. Laj Moroni kixkab’laheb’ kawil na’ajej re xkolb’aleb’ rix laj Nefita “re naq te’wanq xyu’am choq’ re li Qaawa’ lix Dios, ut re teʼxkʼuula xwankil lix naʼlebebʼ laj Kristiano joʼ li yeebʼil re xbʼaanebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ.”¹¹ Laj Moroni a’an “xaqxo chi kaw sa’ xpaab’ankil li Kristo,”¹² ut tiik xch’ool “rikʼin xpaabʼankil lix taqlahom li Dios … ut rikʼin xxaqabʼankil ribʼ chiru li maaʼusilal.”¹³

Naq ke’chal laj Lamanita chixpleetinkileb’, ke’sach xch’ooleb’ chirix lix kawresinkileb’ rib’ laj Nefita, ut ke’q’axe’ ru. Eb’ laj Nefita “keʼbʼantioxink chiru li Qaawaʼ lix Dios, xbʼaan lix wankil maakʼaʼ xjuntaqʼeetankil saʼ xkolbʼalebʼ chaq saʼ ruqʼebʼ li xikʼ nekeʼilok rehebʼ.”¹⁴ Ke’xkab’laheb’ li kawil na’ajej re xkolb’aleb’ rix sa’ tib’elej, ut ke’xnimob’resi xpaab’aaleb’ chirix li Qaawa’ Jesukristo sa’ musiq’ej—sa’ xchamal li raameb’.

Chan ru naru taqakawob’resi qib’ sa’ ch’a’ajkil kutan re naq toowanq choq’ “kʼanjelebʼaal saʼ ruqʼ li Dios re xkʼeebʼal chi uxmank li nimla kʼanjel aʼin?¹⁵ Choosik’oq sa’eb’ li loq’laj hu.

Noko’ab’in chiru li Dios. Li Qaawa’ kixtaqla laj Lehi naq tixtaqlaheb’ li ralal chi sutq’iik Jerusalen re “xsikʼb’al chaq li tzʼiibʼanbʼil esil, ut xkʼamb’al chaq arin saʼ li yamyookil chʼochʼ.”¹⁶ Ink’a’ kiwech’ok laj Lehi; ink’a’ kixpatz’ k’a’ut malaj chan ru. Chi moko kiwech’ok laj Nefi, li kixye, “Tinxik ut tinbʼaanu li kʼaʼaq re ru xtaqla li Qaawaʼ.”¹⁷

Ma wan qach’ool chi ab’ink chiru li Dios sa’ chixjunil li naqab’aanu jo’ laj Nefi? Malaj ut ma k’aynaqo chixwech’b’al rixeb’ lix taqlahom li Dios, jo’ ke’xb’aanu li ras laj Nefi, li ke’xpo’resi xch’ool chiru li Qaawa’ xb’aan xmaak’a’il xpaab’aaleb’? Li ab’ink chiru li Dios rik’in “xsantilal qach’ool,”¹⁸a’an li naxpatz’ li Qaawa’ re li junjunq qe.

Naqakanab’ qib’ chiru li Qaawa’, li kixye re laj Josue, naq yoo chixkawresinkil rib’ chixjolominkileb’ laj Israelita toj sa’ li yeechi’inb’il ch’och’, “Yal aaq’e ut kawaq aach’ool. Matxiwak ut kaw xaqxooqat sa’ laa k’anjel, xb’aan naq li Qaawa’ laa Dios wanq aawik’in yalaq b’ar tatxik.”¹⁹ Laj Josue kixpaab’eb’ li aatin a’an ut kixye reheb’ li tenamit: “Ch’ajob’resihomaq eerib’ xb’aan naq wulaj li Qaawa’ tixb’aanu sachb’a-ch’oolej sa’ eeyanq.”²⁰ Li Qaawa’ kixjach ru xha’il li nima’ Jordan, ut chi jo’kan kiraqe’ lix b’eenikeb’ laj Israelita chiru 40 chihab’.

Xaqxooko choq’ re li yaal, jo’ li profeet aj Abinadi sa’ lix Hu laj Mormon. Chi chapb’il ut k’amb’il chiru li rey aj Noe ut lix maa’us aj tij, laj Abinadi kixk’uteb’ li Laajeb’ chi Taqlahom ut kixjultika rik’in wankilal naq li Jesukristo “taakubʼeeq saʼ xyanqebʼ li ralal xkʼajolebʼ li winq, ut tixtojebʼ rix lix tenamit.”²¹ Toja’ naq, rik’in li paab’aal wan sa’ xchamal li raam, a’an kixyaab’asi, “At Dios, chakʼul li waam,”²² ut laj Abinadi “kixkʼul li kamk rikʼin xam.”²³

Jalam-uuch

Li Santil Ochoch re Roma, Italia

Noko’ok sa’ ut naqa’ak’ob’resi li qasumwank naq naqak’ul li loq’laj wa’ak ut naq nokoloq’onin sa’ li santil ochoch. Li loq’laj wa’ak a’an xch’oolil li loq’onink naqab’aanu sa’ domingo, b’ar wi’ naqak’ul li yeechi’ihom naq “taawanq junelik lix Musiqʼ qikʼin.”²⁴ Rik’in li santil k’ojob’anb’il k’anjel a’an, naqak’e qach’ool chixkulb’al sa’ qab’een lix k’ab’a’ li Jesukristo, chixtaaqenkil a’an, ut chixpaqonkil li teneb’anb’il sa’ qab’een sa’ lix santil k’anjel, jo’ kixb’aanu a’an. Sa’ li santil ochoch naru “taqatzʼeq chiqix li kʼaʼaq re ru re li ruchichʼochʼ aʼin”²⁵ ut taqeek’a lix wanjik li Qaawa’ ut lix tuqtuukilal maak’a’jo’ xjuntaq’eetankil. Naru took’oxlaq chirixeb’ li qaxe’ qatoon, li qajunkab’al, ut li junelikil yu’am chiru rilob’aal li Dios. Jo’kan naq li Awa’b’ej Nelson, naq toje’ wan aran Roma, kixye: “Li xnimal li chaab’ilal li taa’elq chaq sa’ li santil ochoch a’in maajoq’e’ taaruuq raj taab’ismanq.”²⁶

Tento naq anchalaq qach’ool sa’ chixjunil li naqab’aanu. Tento taqatzol li k’ehok eetal ut li ramok-ib’ re naq ink’a’ junelik yooqo chitz’ilb’al rix b’ar wan li us ut b’ar wan li ink’a’ us. Tento naq taqab’i chi us lix tijom laj Pedro, li apostol re li najter Iglees, li kixye, “Aj’ajaq ru lee k’a’uxl ut chexyo’leq! Li xik’ na’ilok eere, a’ laj tza, yoo chi sutink re xsik’b’al ani tixnuq’ jo’ jun kaqkojl japjo re.”²⁷

Naq naqakawob’resi li qakawil na’ajej chi yalb’il qaq’e, nokowulak jo’ li Jesukristo, jo’ tz’aqal lix tzolom, ut k’olb’il rix li qaam sa’ ruq’ a’an.

Lix nawom eech’ool chirix li Jesukristo a’an lee kawil na’ajej, lix kolb’al rix lee raam. Naq lin mama’ ut li rech aj pahol b’e ke’xkab’la li kawil na’ajej re Heber, ke’xk’ojob’ li junjunq tz’amb’a toj reetal naq “xchapom rib’ chi kaw”²⁸ ut ke’kana chi kolb’ileb’ rix. Joʼkaʼin ajwiʼ rikʼin li xnawom chooʼlej. Chi junjunqil naqak’ul jun xk’utb’al xyaalal li Santil Musiq’ej sa’ li hoonal naq a’an naraatina li qamusiq’, ut naxk’ut “li choxahil na’leb’ sa’ xchamal li aamej.”²⁹ Naq naqayu’ami lix evangelio li Jesukristo, naq naqoksi lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kolonel, ut naq naqatiikisi qib’ chi uub’ej rik’in paab’aal, ink’a’ rik’in xiw, kawob’resinb’ilo chiru li raalehom laj tza. Lix nawom qach’ool nokoxlaq’ab’ rik’in li choxa, ut noko’osob’tesiik rik’in “li yaal chirix chixjunil li k’a’aq re ru.”³⁰ Ut jo’eb’ laj pahonel b’e li kolb’ileb’ rix sa’ jun li kawil na’ajej, q’alq’ooko chi kolb’il qix sa’ ruq’ lix rahom li Kolonel.

Li profeet aj Eter kixk’ut, “Joʼkan ut, ani napaabʼank re li Dios, taaruuq tixyoʼoni chi chʼolchʼo xchʼool jun ruchichʼochʼ li chaabʼil wiʼchik; relik chi yaal, jun naʼajej saʼ xnim uqʼ li Dios, ut nachal aʼ yoʼonink aʼan xbʼaan paabʼaal, naxkʼe jun xaqlebʼ choqʼ re li raamebʼ li winq, rikʼin wiʼ teʼwanq chi chapcho, xaqxooqebʼ junelik, numtajenaq junelik li chaabʼil kʼanjel rikʼinebʼ, kʼambʼilebʼ chixnimankil xloqʼal li Dios.”³¹

Ex raarookil was wiitz’in, ninkanab’ eerik’in jun eerosob’tesinkil re naq taawanq xkawilal eech’ool chirix li Qaawa’ ut lix evangelio. K’ehomaq xq’alunkileb’ li yookeb’ chi tichk’ok ut, rik’in lix wankil li Musiq’ej li wan eerik’in, k’amomaqeb’ xb’e sa’ li kawil na’ajej re musiq’ejil wank ut kolb’a-ix. Sik’omaq “wank raj jo’ li Jesus”³² sa’ chixjunil li nekeb’aanu; tz’eqtaanahomaq li maa’usilal ut li aaleek; jalomaq eek’a’uxl jo’ xootaqlaak chixb’aanunkil xb’aan li qaraarookil profeet; maak’a’aq xb’alaq’il lee ch’ool; tiikaqex ut saqaq eeru; k’utumaq li chaab’ilal ut li tz’aqal rahok; ut rahomaq li Qaawa’ lee Dios chi k’eek’ooq eech’ool jo’ jun tz’aqal tzolom.

Lix nawom qach’ool chirix lix evangelio li Jesukristo, li qochoch, li qajunkab’al, ut li qakomonil sa’ Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan naru te’wanq choq’ qakawil na’ajej re kolb’a-ix li nokoxsuti ut naxkol qix chiru lix wankilal laj tza. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ xk’ab’a’ li Qaawa’ ut qaKolonel, a’an ajwi’ li Jesukristo, amen.