Xk’eeb’al chi uxmank lix k’anjel li Dios sa’ komonil

Ex inraarookil komon ixq, k’a’jo’ xsahil wank eerik’in! Yalaq ta b’ar wankex, nink’e xsahil eech’ool chejunilex. Junajo sa’ lix k’anjel li Nimajwal Dios.

Naq naqak’oxla laj Adan ut xEva, xb’een wa naqak’oxla naq tz’aqal re ru chaq xyu’ameb’ sa’ li Awimq re Eden. Nink’oxla naq jwal chaab’ileb’ chaq li kutan—ink’a’ tiq chi moko ke— ut k’a’jo’ xsahileb’ li ru pim neke’k’i chi naab’al li ke’ru chiroksinkil. Xb’aan naq a’an ak’ na’ajej choq’ reheb’, naab’al li k’a’ru naru neke’xtaw; rajlal kutan neke’xnaweb’ ru li k’iila xul ut neke’b’eek sa’ li awimq. Ke’k’eeman ajwi’ taqlahom reheb’ li tento te’xpaab’, ut ke’wan xtaql xch’ool chixpaab’ankileb’ malaj ink’a’. Ke’sach ut ke’lukta b’ayaq xch’ool sa’ xtiklajik xb’aan a’an. ¹ A’b’anan, naq kijala xyu’ameb’ xb’aan li k’a’ru ke’xsik’ ru xb’aanunkil, ke’xtzol trab’ajik sa’ wiib’al ut ke’k’anjelak sa’ wiib’al re xb’aanunkil li k’a’ru kixk’ojob’ li Dios choq’ reheb’ a’an ut choq’ reheb’ chixjunil li ralal xk’ajol .

K’oxlahomaq li sumal a’an sa’ li ruchich’och’ a’in. Tento ke’trab’ajik re naq te’wa’aq, junjunqeb’ li xul ke’raj xk’uxb’aleb’ a’an, ut ke’wan xch’a’ajkilal li ke’ru chixq’axb’al ru rik’in na’leb’ank sa’ komonil ut tijok. Nink’oxla naq jo’q’ehatq jalan jalanq li ke’xk’oxla chirix chan ru xq’axb’aleb’ ru li ch’a’ajkilal a’an. A’b’anan, rik’in lix t’anikeb’, ke’xtzol naq aajel ru k’anjelak sa’ komonil ut rik’in rahok. Sa’ xyanq li choxahil na’leb’ ke’xk’ul, kik’utman chiruheb’ li k’uub’anb’il na’leb’ re li kolb’a-ib’, ut lix evangelio li Jesukristo li naxk’e chi k’anjelak li na’leb’ a’an. Naq ke’xtaw ru naq li rajomeb’ sa’ ruchich’och’ ut li junelik rajomeb’ juntaq’eet, ke’xtaw xsahileb’ xch’ool naq ke’xtzol trab’ajik sa’ komonil rik’in rahok ut tiikilal.

Naq ke’wan xkok’al, laj Adan ut xEva ke’xk’ut chiru lix junkab’al li na’leb’ ke’xtzol chaq a’an rik’ineb’ laj choxahil taql. Ke’xyal xq’e chixtenq’ankileb’ lix kok’al re naq te’xtaweb’ ru ut te’xk’uulaheb’ sa’ xch’ool li na’leb’ tixk’e xsahileb’ xch’ool sa’ li yu’am a’in, ut li tixkawresiheb’ ajwi’ re te’q’ajq rik’ineb’ lix choxahil na’ xyuwa’ chirix naq naniman xseeb’aleb’ ut xpaab’aaleb’ chiru li Dios. Sa’ xb’aanunkil a’an, ke’xtzol xk’eeb’al reetal lix kawilaleb’ ut ke’xtenq’a rib’ sa’ lix aajel ruhil k’anjeleb’. ²

Chirix k’iila cient ut mil chihab’, lix saqenkil ru li musiq’ejil na’leb’ ke’xk’ul chaq ki’ok chi sachk xb’aaneb’ li na’leb’ ink’a’ us ut jalinb’il ru. Sa’ li hoonal kinume’ chalen chaq xtiklajik sa’ li awimq re Eden ut li kutankil a’in, laj tza xk’ehom chi uxmank naab’al re xjachinkileb’ ru li winq ut li ixq ut re reechaninkil li qaam. Laj Lucifer naxnaw naq naru naxjacheb’ ru li winq ut li ixq, naq naru naxsach sa’ qach’ool li qachoxahilal ut li qateneb’ankil sa’ sumwank. Naru ajwi’ naxjach ru li qajunkab’al, li aajel ruheb’ chi ch’utch’u sa’ li junelik q’e kutan.

Laj Satanas nokoxk’e chixjuntaq’eeta qib’ re naq taqeek’a naq nim qawankil malaj naq maak’a’o aj-e, naxmuq chiqu li junelik yaal naq li Dios kixk’e xjalanil li winq rik’in li ixq, a’ut toj juntaq’eet narileb’. Naxyal xk’osb’al xwankil xk’anjel li ixq sa’ li junkab’al ut sa’ li ruchich’och’, ut rik’in a’an naxk’os ru lix chaab’il na’leb’ li ixq re xb’aanunkil li us. Li rajom, a’an xk’eeb’aleb’ li kristiaan chi pleetik xb’aan li wankilal sa’ ruchich’och’ sa’ xna’aj saho’k rik’in xchaab’il na’leb’ li winq ut li ixq li neke’xtenq’a rib’ sa’ junajil.

Jo’kan ut naq chiru xnumikeb’ li chihab’ ut sa’ chixjunil li ruchich’och’, kisach chi nim li saho’k chirix li choxahil na’leb’ neke’xk’e ut choxahil k’anjel neke’xb’aanu jalan jalanq chi ixq ut winq. Sa’ naab’al li na’ajej, eb’ li ixq ke’wan chi kub’enaq xwankileb’ xb’aaneb’ li winq sa’ xna’aj wank chi juntaq’eet, ut ke’rame’ lix k’anjeleb’. Xb’aan a’in, li chaab’ilo’k sa’ musiq’ej kirame’; li musiq’ejil saqen ink’a’ kiru chi ok sa’eb’ li k’a’uxlej, ut xb’aan a’an naq ke’nujak li aamej rik’in li na’leb’ re taqlank.

Toja’ naq lix saqen re li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik “kixq’ax xlemtz’unkil ru li saq’e” ³ naq kik’utun chaq li Yuwa’b’ej ut li Jesukristo li Ralal, ke’xk’utb’esi rib’ chiru laj Jose Smith sa’ xraqik li hab’alq’e re 1820 sa’ jun loq’laj k’iche’ aran Nueva York. A’an kixte chaq xb’e li ak’ k’utb’esinb’il na’leb’ re li choxa. Jun reheb’ lix cha’al lix Iglees li Kristo li kik’ojob’aman wi’chik, a’an li wankilal re lix tijonelil li Dios. Naq yoo chi uxmank li k’ojob’ank wi’chik, eb’ li winq ut eb’ li ixq ke’ok wi’chik chixk’eeb’al reetal lix aajelil ru ut lix chaab’ilal li trab’ajik sa’ komonil, chi k’eeb’ileb’ xliceens ut chi b’eresinb’ileb’ xb’aan li Dios sa’ li loq’laj k’anjel a’in.

Sa’ 1842, naq eb’ li ixq re li ak’ Iglees ke’raj xk’uub’ankil jun li ch’uut re tenq’ank sa’ li k’anjel, li Awa’b’ej Jose Smith kireek’a naq tento tixk’uub’ li ch’uut a’an “rub’el xb’eresihom li tijonelil ut jo’ chan ru k’utb’il sa’ ajwi’ li tijonelil.” ⁴ A’an kixye, “Anajwan ninb’alq’usi li laaw choq’ eere sa’ xk’ab’a’ li Dios …—a’an a’in xtikib’ankileb’ li chaab’il kutan.” ⁵ Ut chalen naq kib’alq’usiman li laaw a’an, lix hoonaleb’ li ixq re tzolok, re b’eresink tenamit, ut re tawok tumin ki’ok chi nimank sa’ chixjunil li ruchich’och’. ⁶

Li ak’ ch’uut a’in reheb’ li ixq sa’ li Iglees, li Komonil re Tenq’ank xk’ab’a’, moko juntaq’eet ta rik’ineb’ jalan chik xch’uuteb’ li ixq sa’ li kutankil a’an, xb’aan naq kik’ojob’aman xb’aan jun profeet rik’in xwankilal li tijonelil re xk’eeb’aleb’ xloq’laj wankil, teneb’ankil, ut k’anjel sa’ li Iglees, moko yal chixk’atq ta a’an. ⁷

Chalen chaq xkutankil li profeet aj Jose Smith toj sa’eb’ li qakutankil, lix k’ojob’ankileb’ wi’chik chixjunil li k’a’aq re ru naxch’olob’ naq aajel ru lix wankilal li tijonelil re xtenq’ankileb’ li winq ut li ixq chixb’aanunkil lix choxahil teneb’ankileb’. Toje’ xk’utman chiqu naq eb’ li ixq k’ojob’anb’ileb’ sa’ xk’anjel xb’aan junaq li wan xlaawil li tijonelil rik’in, neke’k’anjelak rik’in xwankilal li tijonelil sa’eb’ lix b’oqb’il k’anjel. ⁸

Sa’ octubre re 2019, li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixk’ut naq eb’ li ixq tiqib’anb’ileb’ sa’ li santil ochoch wan lix wankilal li tijonelil sa’ xyu’ameb’ ut sa’ li rochocheb’ wi neke’roxloq’iheb’ li loq’laj sumwank ke’xb’aanu rik’in li Dios. ⁹ Kixch’olob’ naq “teeto ajwi’ li choxa choq’ reheb’ li ixq li tiqib’anb’ileb’ rik’in lix wankilal li Dios li nachal rik’ineb’ lix sumwank re li tijonelil jo’ chanru naq teeto chiruheb’ li winq li neke’k’amok re li tijonelil. Ut kixb’oqeb’ chixjunil li ixq “chiroksinkil chi anchal xch’ooleb’ lix wankil li Kolonel re xtenq’ankileb’ lix junkab’al ut li ani neke’xra.” ¹⁰

K’a’ru naraj naxye a’an choq’ aawe ut choq’ we? Chan ru naq naxjal li qayu’am xtawb’al ru lix wankilal li tijonelil? Aajel ru xtawb’al ru naq wi jo’ winq ut ixq nokok’anjelak sa’ komonil, naab’al chik chi us li naru naqab’aanu chiru naq nokok’anjelak qajunes. ¹¹ Eb’ li qak’anjel neke’xtenq’a rib’ ut ink’a’ re xyalb’al qu. Us ta moko neke’k’ojob’aak ta li ixq sa’ junaq opiis re li tijonelil, jo’ ak xyeeman, osob’tesinb’ileb’ rik’in lix wankilal li tijonelil naq neke’xpaab’eb’ lix sumwank, ut neke’k’anjelak rik’in xwankilal li tijonelil naq neke’k’ojob’aak sa’ junaq b’oqb’il k’anjel.

Sa’ jun xchaq’al ru kutan sa’ agosto, kinru chi chunlaak rochb’een li Awa’b’ej Russell M. Nelson sa’ li rochoch laj Jose ut xEmma Smith li ak’ob’resinb’il, aran Harmony, Pennsylvania, nach’ b’ar wi’ kik’ojob’aman wi’chik li Tijonelil re Aaron sa’ roso’jikeb’ li kutan a’in. Sa’ li seraq’ik a’an, li Awa’b’ej Nelson ki’aatinak chirix lix aajelil ru xk’anjeleb’ li ixq sa’ li k’ojob’ank wi’chik.

Awa’b’ej Nelson: “Jun li na’leb’ jwal aajel ru najultiko’ we naq ninchal sa’ li na’ajej a’in b’ar wi’ kik’ojob’aman wi’chik li tijonelil, a’an lix aajelil ru xk’anjeleb’ li ixq sa’ li k’ojob’ank wi’chik.

“Naq laj Jose kixtikib’ xjaltesinkil ru lix Hu laj Mormon, ani kitz’iib’ank re? A’an kitz’iib’ak b’ayaq, a’b’an b’ab’ay ajwi’. Li xEmma kitz’iibak.

“Ut chirix a’an nink’oxla naq laj Jose, xko’o sa’ li k’iche’ chi tijok aran Palmyra, Nueva York. B’ar xko’o? Xko’o sa’ li Loq’laj K’iche’. K’a’ut naq xko’o aran? Xb’aan naq aran nawulak chaq lix na’ chi tijok.

“A’aneb’ wiib’eb’ li ixq ke’xb’aanu aajel ruhil k’anjel sa’ lix k’ojob’ankil wi’chik li tijonelil ut li Iglees. Chi yaal, naru naqaye naq eb’ li qixaqil tz’aqal aajeleb’ ru anajwan jo’ sa’eb’ li kutan a’an. Tz’aqal aajeleb’ ru.”

Jo’ li xEmma, xLucy, ut laj Jose, nim k’anjel naqab’aanu naq wan qach’ool chixtzolb’al qib’ chiqib’il qib’ ut naq junajo sa’ li qajom re wulak jo’ xtzolom li Jesukristo ut xtenq’ankileb’ li qas qiitz’in sa’ li b’e a’an.

K’utb’il chiqu naq li “tijonelil narosob’tesi xyu’ameb’ li ralal xk’ajol li Dios chi k’iila paay ru. … Sa’ eb’ li b’oqb’il k’anjel, sa’ eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel re li santil ochoch, sa’ li wank sa’ junkab’al, ut sa’ li k’anjel sa’ junesal, eb’ li ixq ut eb’ li winq aj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan neke’k’anjelak rik’in lix wankilal li tijonelil. Lix tenq’ankileb’ rib’ li winq ut li ixq sa’ xb’aanunkil lix k’anjel li Dios rik’in lix wankilal a’an aajel ru sa’ lix evangelio li Jesukristo li k’ojob’anb’il wi’chik rik’in li profeet aj Jose Smith.” ¹²

Li junajil aajel ru sa’ li choxahil k’anjel osob’tesinb’ilo ut b’oqb’ilo chixb’aanunkil, a’b’an moko nak’ulman ta yal chi jo’kan. Na’ajman ru li yalok q’e ut li hoonal re k’uub’ank sa’ komonil—rab’inkil qib’ chiqib’il qib’, xtawb’al ru xna’leb’eb’ li qas qiitz’in, ut xwotzb’aleb’ qanumsihom—a’b’an li k’a’ru naqab’aanu nokoxtenq’a chixk’ulb’al qamusiq’ejil na’leb’. Maare sa’ li qochoch malaj sa’eb’ li qak’anjel sa’ li Iglees, rik’in li k’anjelak sa’ komonil nokochaab’ilo’, ut noko’osob’tesiik rik’in lix wankilal li tijonelil sa’eb’ li qak’anjel.

Chan ru na’uxman li junajil a’an sa’ xyu’ameb’ li ixq re li sumwank sa’eb’ li kutankil a’in? Tinwotz jun seraq’ chirix a’in.

Li xAlison ut laj John tz’aqal neke’xnaw k’anjelak sa’ junajil. Neke’aalinak chirix jun b’aqlaq ch’iich’ wiib’ xchunleb’aal. Re yalok-u sa’ li b’aqlaq ch’iich’ a’an, tento naq juntaq’eet te’xb’aanu. Tento naq juntaq’eet te’xsalab’ rib’. Moko naru ta neke’xq’ax ru xwankileb’ chirib’ileb’ rib’, a’b’an tento te’aatinaq chi saqen ru ut te’xb’aanu xk’anjel sa’ junjunqal. Li wan chi uub’ej a’an naru naxaqab’an re li b’aqlaq ch’iich’. Li wan chi ixb’ej tento tixk’e reetal k’a’ru yoo chi k’ulmank ut kawresinb’ilaq chixyalb’al xq’e wi neke’kana chi ixb’ej malaj chixk’osb’al xkawil xmetz’ew naq mas neke’nach’o rik’ineb xkomon. Tento te’xtenq’a rib’ re xik chi uub’ej ut xtawb’al li rajomeb’.

Li xAlison kixye: “Sa’ xtiklajik, li kristiaan naxik chi uub’ej naxye “Xaqliik” naq tento tooxaqliiq, ut “K’osok” naq tento taqakanab’ xk’eeb’al xmetz’ew li b’aqlaq ch’iich’. Rik’in xnumik li hoonal, li naxik chi ixb’ej naxtzol jo’q’e ok re chi xaqliik malaj chixk’osb’al xmetz’ew li wan chi uub’ej, moko tento ta chik naxye. Xqatzol k’anjelek sa’ junajil ut xnawb’al chan ru wan li jun, ut naq jun qe nawan xch’a’ajkilal, li jun chik naxyal tenq’ank, ut naxyal xq’e chi us. Aajel ru xyalb’al qaq’e ut k’anjelak sa’ junajil.” ¹³

Laj John ut xAlison junajeb’ ru naq neke’xik sa’ li b’aqlaq ch’iich’, ut junajeb’ ajwi’ ru sa’ lix junkab’aleb’. Neke’xsik’ xsahileb’ xch’ool chirib’ileb’ rib’; neke’xsik’ xchaab’ilaleb’ chirib’ileb’ rib’ ut neke’xyal xq’e chixq’axb’al ru li k’a’ru ink’a’ mas us. Neke’xk’e xhoonaleb’ chirib’ileb’ rib’ re wank chi uub’ej jo’ ajwi’ re xyalb’aleb’ xq’e naq wan xch’a’ajkilal li jun chik. Neke’roxloq’i lix tenq’ankileb’ rib’ ut neke’xtaw chaab’il na’leb’ choq’ reheb’ lix ch’a’ajkilal naq sa’ wiib’al neke’k’oxlak. Junajeb’ tz’aqal ruheb’ rik’in li rahok re li Kristo.

Li wank sa’ junajil rik’in li choxahil na’leb’ re trab’ajik sa’ komonil aajel ru sa’eb’ li kutan a’in naq wankeb’ li ka’ajwi’ neke’ril rib’ xjunes. Eb’ li ixq wankeb’ xchoxahil maatan ¹⁴ ut jalan jalanq xteneb’ankileb’, a’b’an eb’ a’an aajeleb’ ajwi’ ru jo’ lix maataneb’ ut lix teneb’ankileb’ li winq. Chixjunileb’ aajeleb’ ru re xk’eeb’al chi uxmank lix k’uub’anb’il na’leb’ li qaChoxahil Yuwa’ re xk’eeb’al reheb’ li ralal xk’ajol li hoonal re chaab’ilo’k jo’ kixk’ojob’ a’an.

Anajwan “ajb’ileb’ ru li ixq li juntaq’eet xkawilaleb’ xch’ool ut xna’leb’eb’ rik’in li Qana’ Eva” ¹⁵ re k’anjelak rochb’eeneb’ li winq chixk’amb’aleb’ chaq li aamej rik’in li Kristo ¹⁶ Eb’ li winq neke’raj ru k’anjelak sa’ komonil sa’ xna’aj xk’oxlankil naq ka’ajwi’eb’ a’an tento te’b’aanunq re li k’anjel malaj “xk’oxlankil” naq yookeb’ chi k’anjelak naq ka’ajwi’eb’ li ixq yookeb’ chi k’anjelak. Eb’ li ixq tento wanqeb’ xch’ool chi “xik chi uub’ej ut xchapb’al lix tz’aqal na’ajeb’ q’axal wi’chik chiru ak xb’aanuhomeb’ junxil” ¹⁷ sa’ xna’aj xk’oxlankil naq tento te’xb’aanu chixjunil xjuneseb’ malaj royb’eninkil naq taayeemanq reheb’ k’a’ru te’xb’aanu. ¹⁸

Rilb’aleb’ li ixq chi tz’aqonk moko a’an ta xyoob’ankil li “juntaq’eetil”, a’an b’an xtawb’al ru jun li yaalil tzol’leb’. Sa’ xna’aj xk’ojob’ankil junaq k’anjel re taa’uxq a’an, naru nokok’anjelak re roxloq’inkileb’ li ixq jo’ naxb’aanu li Dios: jo’ aj k’anjel aajeleb’ ru sa’ li k’anjel re kolb’a-ib’ ut taqenaqil loq’al.

Ma kawresinb’ilo? Ma taqayal qaq’e chixq’axb’aleb’ ru xk’a’uxleb’ li kristiaan, ut sa’ xna’aj, chiroksinkil li choxahil na’leb’ wankeb’ sa’ li tzol’leb’? Li Awa’b’ej Russell M. Nelson kixpatz’ naq “chi laqlo li quq’ toob’eeq sa’ li loq’laj k’anjel a’in … re tootenq’anq sa’ xkawresinkil li ruchich’och’ choq’ re li xkab’ xk’ulunik li Qaawa’.” ¹⁹ Naq taqab’aanu, taqatzol roxloq’inkil xk’anjel li junjunq chi kristiaan ut taqanimob’resi xchaab’ilal li k’anjel naqab’aanu sa’ li qachoxahil teneb’ankil. Taqeek’a xnimal sahil ch’oolejil maajun wa qeek’ahom.

Nintz’aama naq chi junjunqal taqasik’ ru xjunajinkil qib’ jo’ chanru xk’utum li Qaawa’ re tenq’ank chixk’eeb’al chi uxmank lix k’anjel. Sa’ xk’ab’a’ li qaraarookil Kolonel Jesukristo, amen.