Vinaka Cake ena Dua na Pasede
Na sasaga yadudua eda cakava meda veisau—se vakacava sara na kena lailai vei keda—ena rawa ni vakayacora na duidui levu duadua ena nomu bula.
E sivia e dua na senitiuri, e dau ka ni veiwali tu na timi ni veitau basikeli ni vanua o Peritania ena vuravura ni veitau basikeli. Ni vesuki tu ena vakaitavi ga, era a bau rawata ga e dua bulu na metali koula ena 100 na yabaki ni veisisivi ena Olimipiki ka dau mai vakaitavi tu ga me timi drukadruka ena veitau basikeli rogo, ka mosimosi, tolu na macawa na Tour de France—ka sega ni qaqa kina e dua na dauveitau ni Peritania ena 110 na yabaki. E ka vakaloloma na nodra sasaga na dauveitau ni Peritania ka mani bese kina ni volitaki basikeli vei ira e dua na daubuli basikeli rogo levu ni ririko de qai vakacacana na irogorogo rawati dredre ni kabani. Ia e dina ga na kena biu na ivurevure lelevu ena tekinoloji vovou kei na ituvatuva ni vakaukauwa yago kunei vou, e a sega ga ni mana.
Oya, e sega, me yacova na 2003, ni a qai yaco e dua na veisau lailai, tawa kidavi ka na veisautaka vakadua na imuamua ni veitau basikeli ni Peritania. Na veisau ni vakanamata oya ena vakatakea e dua na ivakavuvuli tawamudu—kei na dua na yalayala—me baleta na noda sasaga toso tiko ka vakawasoma me veilecayaki meda vakavinakataki keda. Ia ka qai cava e yaco ena veitau basikeli e Peritania ka rawa ni yaga ki na noda gu yadudua meda luve yalewa kei na tagane vinaka cake ni Kalou?
Ena 2003, e a tauri kina o Sir Dave Brailsford. E duidui mai vei ira na dauveivakatavulici e liu ka ra segata na veisau matalia, bogidua, o Sir Brailsford e bale ki na dua na ivakarau ka vakatoka me “vakasokumuni ni tubu lalai.” Oqo e caka ena kena vakayagataki na veivakavinakataki lalai ena ka kece. Oqo e oka kina na vakarautaki tiko ga ni itukutuku bibi kei na vakaukauwa yago tiko ga ka vagolei ki na malumalumu yadudua.
E vaka e sema kei na ka e a vakatoka o Ilamani ena iVola i Momani me “lako vakadodonu [tiko].”1 Ni tauri na rai raraba, taura vata kece eda rawa ni levea na rai qiqo ka digova tiko ga na leqa raici rawarawa se ivalavala ca voleka. Kaya o Brailsford, “Na ivakavuvuli taucoko oqo e lako mai na vakasama ni kevaka ko seresereka kece ko rawa ni nanuma ni lako ki na vodo basikeli, ka qai vakavinakataka ena dua na pasede, ko na qai rawata na tubu levu sara ni ko biuti ira vata taucoko.”2
Na nona torova e vaka ni veiuturi vinaka kei na Nona na Turaga, ni vakatavulica talega na bibi ni dua na pasede—ni biu tu mada ga na 99 na pasede. E dina sara, a vakatavulica tiko o Koya na digidigi vakosipeli me vaqara ka vukea me vakabulai na tamata yadua e leqa. Ia ka cava kevaka eda taurivaka na ivakavuvuli vata ki na ikarua ni ivakavuvuli ni kosipeli, na veivutuni? Io, me isosomi ni vakataotaki ena buebue kei na veitokiyaki ena maliwa ni ivalavala ca kei na veivutuni, e vakacava kevaka me noda torova meda vakaqiqotaka noda vakanamata—ni da sa vakarabailevutaka tiko mada ga? Me isosomi ni nomu tovolea tiko me vinaka sara na ka kece baleti iko, e vakacava mo tovolei colata e dua ga na ka lailai ena dua na gauna?
Me ivakaraitaki, vakacava ke ena nomu rai raraba vou ni nomu ituvaki o kunea ni o sa vakasavuliga mo wilika na iVola i Momani e veisiga? Io, me isosomi ni nomu saga mo cukicuki ena loma taucoko ni 536 na tabana ena dua na bogi, e vakacava ke o tuva mo wilika kina e dua ga na pasede—, oya e lima ga na tabana ena dua ga na siga, se dua tale na iwiliwili ka o nanuma ni o rawata ena nomu ituvaki oqo? E rawa beka ni kena sosoqoni tiko vakalalai ka vakamaula ni tubu lalai ena noda bula e kena itinitini ni sala ki na qaqa mai na noda malumalumu milamila duadua? Se ena yaga beka ga na torovi ni noda duka ena ikati lelevu vagauna?
Na dauvolavola voli levu o James Clear e kaya ni torova oqo e biuta na fika me yaga vei keda. E vakadeitaka ni na “itovo e ‘tubu vakalevutaki’ ni vakavinakataki keda. Kevaka ko rawa ni vinaka cake ena dua na pasede ena dua na ka e veisiga, ena mua ni yabaki ko sa vinaka cake vaka 37.”3
A tekivuna o Brailsford na veivakavinakataki lalai ena veika raicivotu, me vaka na iyaya ni basikeli, mataqali isulu, kei na ivakarau ni tereni. Ia na nona timi e sega ni yaco ga e kea. Era tomana me kunea na vakavinakataki ni dua na pasede ena veivanua tawaraici ka tawa namaki me vaka na kana kei na veilutuki ni qaravi ni basikeli. Ni toso tiko, ko ira oqo kei na vuqa tale na vakavinakataki lalai era kumuni vata ki na macala kurabuitaki eso ka ra yaco totolo cake mai na vakanananu ni tamata. E dina sara, era sa kalawa yani ki na ivakavuvuli tawamudu ni “na vosa ena vosa, na ivunau ena ivunau, vakalailai eke ka vakalailai e kea.”8
Ena mana li ke rawata na veiveisau lalai “ka rawa ni veisautaka”5 na nomu gagadre? Ni vakayagataki vakamatau au vakadinata 99 na pasede ni na yaco! Ia e dua na cegutaro ena itosotoso oqo oya na tubu lalai me kumuni me na yaga vei keda, sa dodonu na igu me vakayacori veitaravi, ena veisiga yadudua. Ia e dina ni da na sega beka ni vinaka sara, e dodonu meda nakita me da totomuria na noda vosota ena tawa soro. Kevaka eda cakava veitaravi oya, na isau kamica ni yalododonu vakatuburi ena kauta mai na marau kei na vakacegu ko vaqara. Me vaka e vakatavulica o Peresetedi Nelson: “E sega na ka e veisereki cake, vakaturaga cake, se bibi cake ki na noda torocake yadudua me vakataka na raicimatua tiko e veisiga ni veivutuni. Na veivutuni e sega ni caka ga vakadua; e tomani tikoga. Sai koya na idola ki na marau kei na vakacegu ni vakasama. Ni ovici vata kei na vakabauta, sa dolava na veivutuni na katuba meda taura na kaukauwa ni Veisorovaki i Jisu Karisito.”6
Ena ka gadrevi bibi oqo na vakabauta, e sa matata na ivolanikalou. Na ka ga e gadrevi taumada sai koya ga “na tiki lailai ni vakabauta.”7 Ia kevaka eda rawata na vakasama oqo ni “sore ni mosita”8 eda na rawa ni namaka talega na vakavinakataki tawanamaki ka daumaka ena noda bula kei na marau yadudua me muria mai. Ia nanuma, me vaka ga ni da na sega ni saga meda vuki mai vei Attila na kai Jamani ki vei Mother Teresa ena dua na bogi, sa dodonu talega kina meda vakadodonutaka na ivakarau ni noda vakavinakataki me vakalalai. Kevaka mada ga na veiisau ena nomu bula e gadreva na veisau levu, tekivu mada ena ivakarau lailai. Oya ena dina vakabibi sara kevaka o vakila tiko na luvuci kei na rarawa.
Nanuma tiko ni ikalawa oqo ena sega sara ni rawati ni tuvani tu mai. Vei ira mada ga na nakinaki yalogu ena tu ga na ka e leqa. Niu sa sotava na tuburi rarawa ni ka oqo ena noqu bula, au kila na vakila ena so na gauna ni vaka e 1 na pasede ki liu ka 2 na pasede ki muri. Ia kevaka e dei ka tabusoro na noda nakinaki me kelia tikoga na tubu 1 na pasede oqori, oKoya ka a “colata na rarawa ni lomada”9 ena colati keda vakaidina.
Sa matata, ni kevaka eda oka ena ivalavala ca bibi, e sa matata ka dei na Turaga, e dodonu meda tarova, kere veivuke mai vei bisopi, ka vuki tani saraga mai na ivakarau oya Ia me vaka e vakatavulica o Elder David A. Bednar: “Na vakavinakataki vakayalo vakalailai, dei, toso tikoga era ikalawa e vinakata na Turaga meda taura. Na Vakavakarau meda lako yalogalala e mata ni Kalou sa dua na inaki taumada ni bula vakayago ka sasaga ni bula taucoko; e sega ni yaco mai na kena tubu yadudua ni itaviqaravi katakata vakayalo.”10
Ia, e yaga sara beka na itosotoso lalai ni veivutuni kei na veisau dina? Ena vakadinati beka mai na qaqi, me vaka e dau tukuni? Vakananuma na ka e yaco ki na Veitau Basikeli ni Peritania ena ruasagavulu na yabaki sa oti ena vakayagataki ni vuku oqo. O ira na dau veitau basikeli ni Peritania era sa qaqa vakaono ena qito vakairogorogo ni Tour de France. Ena va na Qito ni Olimipiki sa sivi, ko Peritania e matanitu gumatua duadua ena ivakarau kece ni veitau basikeli. Ia ena Olimipiki mai Tokyo ka se qai vakacavari ga, ko Peritania e a rawata e levu cake na metali koula ena veitau basikeli mai na dua tale na matanitu.
Na itaba ni dauveisisivi ena Baisikeli ni Peretania mai na (wirini ni liganikaloka yasana imawi mai cake) Friedemann Vogel, John Giles, kei Greg Baker/Getty Images
Ia me taliva cake mai na siliva kei na koula, na noda yalayala talei ena noda gaunisala ki na tawamudu sai koya ni da na “reki vei Karisito.”11 Ni da yalayala meda vakayacora me vakavinakataki cake, e yalataki vei keda “nai sala vakaukuuku e sega ni malai rawa.”12 Me rawa ni o ni dabe ena iserau sega ni siyawa, au sureti kemuni mo ni dikeva na nomuni bula ka raica na cava e vakaberai iko tiko se mo tu vakadua mada ga ena salatu ni veiyalayalati. Ka qai raica vakararaba. Vakasaqara na iwali lalai ka rawa ni yaco mai ena marau kamica ni veisau mo vinaka cake.
Nanuma, ni o Tevita a taurivaka ga e dua na vatu lailai me vakadavora e dua na tuwawa rairai rerevaki. Ia a vo tu e va tale na vatu e vakarau tu. E tautauvata, na malele ki na ca nei Alama Lailai kei na nona icavacava tawamudu e a tavuki mai na dua na vakasama rawarawa ka veidonui—na ivakananumi ni vakavuvuli nei tamana baleta na loloma soliwale veivakabulai nei Jisu Karisito. Ia a yaco vakakina vua e dua na iVakabula ka tautauvata ni a “sega ni rawata ga na kena taucoko ena imatai ni gauna, ia sa tubucake tikoga mai na iloloma soli wale ki na iloloma soli wale, me yacova ni sa rawata ena kena taucoko.”13
Ia sai Koya ka kila na lutu ni dua na separo e sa raimatua tu ki na miniti kei na gauna vakayacoka ena noda bula ka sa vakarau tu oqo me vukei iko ena nomu sasaga ni dua na pasede cava ga e tubu mai na koniferedi oqo. Baleta ni igu yadudua ni veivutuni eda cakava—se lailai vakacava vei keda—ena rawa ni vakayacora na duidui levu duadua ena nomu bula.
Ena ka oqo, e a vakatavuvuli kina o Elder Neal A. Maxwell, “Na itukuni yadudua ni dua na gagadre dodonu, na cakacaka yadudua ni veiqaravi, kei na cakacaka yadua ni sokalou, se lailai vakacava ka vakuri tiko, e tomana na noda toso vakayalo.”14 E dina sara, mai na veika lalai, rawarawa, ka, io, me dua mada ga na pasede e dau vakayacori kina na veika lelevu.15 Na qaqa emuri e vakadeitaki 100 na pasede, “ni sa oti sara na veika kece eda rawa ni cakava,”16 mai na kaukauwa, dinati, kei na loloma veivueti ni noda Turaga ka iVakabula, ko Jisu Karisito. Au sa vakadinadinataka oqo ena yaca i Jisu Karisito, emeni.