Te Aomata ae Kamiimi Kamaiuakina n te Tsunami 2009

E mena te kawa ae Malaela tenibwi ma nimaua te maire raroana mai Apia, te kawa ae bubura. Temanna are kan nako ni mwananga nakon te taun e na mwananga tao n te aoa aua ke nimaua n te ingabong bwa e aonga ni moantaai n roko. Titita Upu Amy Purcell Latu bon te tia mwakuri n te Apia Samoa Temple. A na bong ni mwakuri te Katenibong ao te Kaabong inanon tain te ingabong. Neiei ma raoraona, Titita Molly MacKay ao Titita Iuni Masefau a uaia ni mwananga n te bwati (e ka mwebuaka te mwananga) ke n oin baoia nakon te tembora.

N te kauabong, 29 Tebetembwa 2009, ai tibwa te tai ae uarereke imwiin itiua a.m. Ataein te reirei a kaman nakon aia reirei, ao a mwaiti aomata aika a nakon aia mwakuri i aon taian bwati nako Apia ni mwakuri. Mwaeiein aonteaba (8.3 Richter scale) e ioioa te aba ae Samoa. E taku Amy bwa ngke e tabe ni uaati ana kunnikai ni baina ni katauraoi ibukin nakona nakon te tembora n te Katenibong, e a moanna n ruru aontano. Tiaki te ruru ae korakora, ngke e tei i tinaniku iaon te uteute. Te kakamwakuri ae karaurau e namakinaki. E uringa ana baeki ibukin bwain te tembora a mena kunnikaina inanona (ao ana recommend) bwa a mena iaon te kainiwene, bwa a tia ni bwaka nako aontano. E anai ao e katokai iaon te kainiwene ma e maan imwiina e a manga nori naba i aontano.

E ongo bwa iai temanna ae biri, ao ngke e taraia bwa natina te aine ae Mele, ae ai 8 ana namwakaina ni bikoukou, e biri nakon te tabo are rietaata riki. Te mwaane are tabe n akawa n te nama ni kaitarai aia auti e biri ni kaea te bike ao nakon te kawai, n tatakaruaea, “E A ROKO TE NAO! E A ROKO! TE NAO! BIRINAKO!”

E rairaki Amy ao e noora te oo te ran ae rietaata riki nakon te mai irarikin ana auti ae minomino man oma ni waetata nakoina. E nuu man roo te nao ao e taraa n ae iai matana n tara rikaaki bwa e na kana temanna! Te montita aio e bon rangi ni kakamaku tarakina! E anga akuuna nakon te montita ao ni kataia ni birinako. E noora te titeiki Beretitenti (ai mwanena) n ana turaki. E weteia bwa e na buokia, ma e aki kona n roko irouna. Ngkanne e a noora ana turaki ni kiba ao ni kebutuaki nako 100 te mita raroana ma ike e mena iai. E weteaki n te bwana, “TINAU, taninga!” E namakina tauakin baina te atai. Natina te mwane Anisi (Hans) e mena Ikekei. Ana taubai ma natina tii tabeua te teekan ngke e a rina naba ni bua.

E taku Amy, “I namakina ae kanga I tebo nako naano n te ran ae nano. Te miniti are imwiina I mena iaon taubukin te kai ae te fau. Baiu aika uaai a taui mwangangan kaai aika uakai. I aki kona ni uringa bwa I kaaki ikekei. I taraa naano n noori mwakorokoron te bwaa, taian tiin aika uruaki aika raun te auti.” E katobibiaki ni bwaai ni kabane. Te fau ngaia ae katoki maange, ao te taem e a buataki ni katobibia Neiei. E kona n noora ana turaki te titeiki Beretitenti n toka i taubukin kaai tabekai. E noria ngke e katika natina n toka i taubukin te turaki ma ngaia. E kona n ongo tangiia aomata ao tatakaruaia ni kan buokaki. A takaremwaremwa aomata n te ran. Ngke toki bwaron te nao, E a bwaka man te kai nakon te ran ae roro. E tia te ran i roroana.

E kubanako neiei, ma e a oki nanona, ngke e a noora natina te mwane bwa e maiu. E ikoaki atuna ao korakora rarana, ma e maiu. Te atibu ae bubura ke mwakoron te timanti ae ikoaki iai atuna ao e a bua ana ururing. Anne are e kaaki iai baina man bain tinana. Malelenga, natina te aine are ikawai, are biri nakon te kainiwene are mena iai Joseph Ronaldo tibuna te mwane, are tabe ni matu. E bwabwakoia ao ni kataia ni kamaiua, ngaia ma Joseph ae uarereke a katikaki nako. Korakoran te nao e katika nako ae uarereke man bain tibuna. E aki kuneaki rabwatana ni karokoa nimaua te bong imwiina, i aan maange aika kakauatao are te nao ae urubwai aio e uotia nako Malaela.

Mele, natin Titita Latu ae waniua ana namwakaina ni bikoukou, e taku bwa man tinetinena n te nii ao e a kamaiuaki. Ngke e a manga oki rikaaki taari nako marawa e noori buroburo ae otirake ao te iranatu ae ananau iaon tari. Ngke e taua boton te nii ni baina ni kamatoa, e kanakoa baina te atai ao e katika te iranatu nakoina. Bon tarina te ikawai, Malelenga, tibun Joseph Ronaldo.

Te Titeiki Tienta ae tibwa kateaki i Malaela e tuai ni katabuaki. A tia ni baireia bwa a na katabua n te Taabati imwin te Maungatabu ni Kabuta. Te kateitei ae karaoaki raoi e tei ni matoa ni kaitaraa korakoran te tsunami. Ma te maange man te nao e kaona nanon te auti. Bwaai ni kabane inanona a bon uruaki. Rekooti aika bongana, booki n reirei, taian baba ni koroboki, booki n anene, kombiuta, taian tamnei. Te moan waaki ni mwakuri e na moanaki man karikan taabo ni katantan ibukiia ake akea aia tabo. Uoote ake tabeua ana buokiia n rokoia ni buobuoki ni katei auti (fales). Karaoan uruaki manga kamanenan te titeiki tienta tiaki te bwai ae ienikuriaki.

Titita Amy Latu e a bon tia n rangi ni maaku bwa man buan kariaiakana e nang aki kona ni manga mwakuri n te tembora. Beretitenti Hanks (te Beretitenti n te tembora) bwa taan mwakuri n te tembora ake a tia n oreaki n te nao bwa iai te kokoaua ibukiia n aia kakaonimaki are a na kona n nanoangaaki iai. E mwaiti aika bua kaain aia utu. E a bua mwengaia, aia kaa, kaubwaiia, kunikaia, kunikain te tembora, booki aika tabu, bwaai ni mwakuri bwaai ni kuuka, kariaiakaia ni mwananga, raitienti. E na bon maan ibukin taari ngkana e a bon raoi. Te koraki ake a bon mwioko I marawa ibukin maiuia a na bon manga kakaea te anga teuana ibukin maiuia.

N te Kanimabong, ngke e nang kaan toki ana tei, Titita Latu e ataia bwa ai ti 30 araia Titita aika taninga karaoakin aia otenanti. Ma aia akea riki taan buobuoki ni karaoa te mwakuri. E iranikuri n onea kunikaina n te aro bwa e kona n tei ibukiia. E taekinna Amy bwa e mena ieta, e taranako n ana iango nakoia teningaun titita are e a tia n tei bukiia n tei ibukiia man taian mwaanga man te lau. E namakinna bwa a mena ikekei n tabekiarake ao ni katanna man te kabuanibwai aei. E kakaitau Titita Latu ngkai e maiu ao ni kakaitau ibukin ana mwakuri n te Auti ae tabu Ana auti te Uea.