Inanon maiuna iaon te aba, te Tia Kamaiu e rinanon mwananga aika a mwaiti—Mwanangana nako Betereem ao inanon Aikubita ngke te merimeri, Mwanangana 40 te bong inanon te rereua, Mwanangana aika a mwaiti inanon kaawa aika bubura, kaawa aika uarereke, ao inanon mweenga n reirei, ni kamaiu, ao ni kakabwaia inanon Ana kabwarabwara, ao a mwaiti riki. Ma iai teuana mwanangan te Tia Kamaiu ae e na bon kaitaraa n tii ngaia, ao bon tii te mwananga ae bon tii ngaia ae E kona n rinanona.
“N Tabatin te Itita ao ti bukamarua te tai ae rangi ni kakimwareirei are a kaman kakantaningaia aomata n te tai ae maan bwa a na noria n rongorongon te aonaaba.
“Bon te bong are e bitaki iai bwaai ni kabane.
“N te bong anne, e bitaki maiu.
“Maiumi a bitaki.
“Tokin kawaia natin te Atua ni kabane a bane ni bitaki.”
Beretitenti Dieter F. Uchtdorf, te Kauoman ni Kauntira n te Moan Beretitentii, “Te Bwaintangira n te Akoi,” Riaona, Meei 2015, 107.
Te Korakai ae akea Kabotauana
Tamnei
Jesus in Gethsemane
O Tamau, iroun Simon Dewey
“Akea te kantaninga n te maiu n rabwata ae kona ni karekea baninin are e karaoia Iesu i Ketetemwane.
“Ti ataia ae E tiinako te rara man bwangabwangan kunna ni kabane ngke E a kabaabanea ni kiran nimana ae e tena are Tamana are i Karawa e a tia n anganna.
“Ti ataia E korakai, n rabwatana ao tamneina, e raka riki nakon are e kona te aomata ni korakai iai, ma tii nakon te mate.
“Ti a ata anne n aanga tabeua, n aki kona n ataaki iroura, Ana korakai e kakoroa are e tangiria te moti, e a kabooia tamnei ake a rairaki man te maraki ao n tuaan te bure, ao ni karaoa te nanoanga n tauraoi nakoia ake a kakoaua n Arana ae tabu.
“Ti ataia ae e wene ni baraaki i aontano ngke te maraki ao te maraki ni mate ae korakora n te rawawata ae akea tokina ike E ruru bwa E na aki nimma te mwangko are e tena.”
Unimwaane Bruce R. McConkie (1915–85) man te Kooram n Abotoro ake Tengaun ma Uoman, “The Purifying Power of Gethsemane,” Ensign, May 1985, 9.
Karaoana ae Onoti: E ngae ngke tao ti aki kona n ataia, te Tia Kamaiu e korakai n aekaia nako inanon te Mwakuri ni Kamaiu. E ota ni marakin rabwata ni kabane, man te mwaoto n rii nakon te kabanea ni kakaiaki n aoraki. E namakina te roo ao te bwarannano n te iango n aron te nanokawaki, raraoma, anua ae kareke, maroa, rawawata. Ao E namakin ikoaki n tamanei ibukina bwa E katoka iaona aia bure aomata ni kabane.
Unimwaane David A. Bednar man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman e reirei, “Inanon taai n rawawata ti kona n tang, ‘Akea ae e ataia bwa aekakira kabotauana. Akea ae e ataia.’ Ma Natin te Atua e ataia raoi, bwa E a tia n namakinna ao e uoti rawawatara n tatabemaniira.” (“Uoti Rawawataia ni Kabebetei,” Riaona, Meei 2014, 90).
Bon tii Ngaia Ae E Konabwai
Tamnei
carrying the cross
Te Mwananga ni karaurau nako Calvary, iroun Bernardo Cavallino, Chrysler Museum of Art
“Tera are E karaoia e ti kona ni karaoaki iroun te Atua. Ngkai Ana Riki Temanna te Tama n te iriko, Iesu e karekei anua n atua. Bon tii ngaia te aomata ae e bungiaki n te maiu ae mamate are e kona ni karaoi te waaki ae moan te kakaawaki aei ao mwakuri n atua. Bukina ngkai bon te Aomata ae akea ana bure are e maiu n te aonaaba aei, E aki katauaki nakon te mate n tamnei. Ibukin rikina n atua, E karekea naba te mwaaka n tokanikai iaon te mate. Ao te bwai are E karaoia ibukira ti aki kona ni karaoia ngaira i bon iroura. E motiki ana kabaebae te mate. E karekea naba nakoira bwa ti na karekea te kabane n rietata ao te rau n ana bwaintangira ni karaunano te Tamnei ae Raoiroi.”
Beretitenti James E. Faust (1920–2007), Kauoman ni Kauntira n te Moan Beretitentii, “The Atonement: Our Greatest Hope,” Riaona, Tianuare 2002, 20.
Karaoana ae Onoti: Rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu, te Tia Kamaiu e urua ana kabaebae te mate ao ni kamaiuira ngaira ni kabane man ara bure bwa a aonga aomata nako ni kona ni karekea te maiu are akea tokina. Bon tii ngaia ae iai ana konabwai ni karaoa te mwakuri ae e rang kakamaaku man aki kona ni karaoaki. Ngkana ti kaitara ma kakaewenako aika a rang kangaanga, ti kona ni karaui nanora n ataia bwa te Tia Kamaiu e kona ni koaua ni karaoa ae aki kona ni karaoaki.
E Aki Rarairaki
Tamnei
the burial
Te Taunimate, iroun Carl Heinrich Bloch
“Iaon te maunga ae arana Calvary, ngke taan ririmwiina aika akea aia konabwai a taraa, rabwatana ae ikoaki ae e booneeraaki ma te kaibangaki. Ma te ribuaka E bwainingareaki ao e kamaraiaki ao e ngareakinaki. …
“Te aoa ni kammarakaki e nako ngkai e kekerikaaki maiuna. Mai riana aika bwatakataka e otinako te taeka, ‘Tamau, I kaki tamneiu inanoni baim: ao ngke e tia n taekina aei, ao e mate.’ …
“N te kabanea n tai, te Mwatita e kona ni manga rairaki. Ma E aki. E rinanon bwaai ni kabane bwa E aonga ni kamaiu bwaaini kabane. Rabwatana are e mate e waekoa ma e karauaki ni katukaki n te ruanimate ae tangoaki.”
Beretitenti Thomas S. Monson (1927–2018), “E a uti!” Riaona, Meei 2010, 89.
Karaoana ae Onoti: E korakai ni marakina ae korakora, ma te maroa, te kua, ma e teimatoa te Tia kamaiu n rinanona ao ni kabane Mwanangana n te maiu n rabwata ma te akoi—riki e bubutia Tamana bwa e na kabwarai aia bure ake a tauria n te kaibangaki. Ibukin Ana banna ni katoto ae kororaoi, ti kona ni kaitarai oin kataakira ao ara kaangaanga ma te akoi, ao n raonaki ma Ana ibuobuoki ti kona n rinanona ni karokoa naba tokina.
A Mwaiti aika Kakoaua Manga Utina
Tamnei
Mary at the tomb
Te Aine, E Aera Ko Tang? iroun Mark R. Pugh
“I kakoaua bwa a mwaiti taan kakoaua ni Mangautin te Tia Kamaiu ake bwaai ake a rinanona ao aia koaua a kuneaki n te NuTetemanti—Betero ma toana ao te Tengaun ma uoman ao aika tangiria, Maria te i Mwaketara, ibuakoia ake tabeman. I kaoauai kakoaua ake a kuneaki n Ana Boki Moomon—Nibwaai te Abotoro ma aomata aika a uanao n te aba ni Mari, ibuakoia tabeman. Ao I kakoaua ana koaua Iotebwa Timiti ao Sidney Rigdon ake, imwiin aia koaua aika mwaiti tabeman, kakoaua n te kabanea ni bong ‘bwa e maiu! Bwa ti nooria.’ Iaan ana taratara are E noori bwaai ni kabane ni matana, I tei ngai bwa te tia kakoaua bwa Iesu tei Natareta bon te Tia Kabooira are e e a tia n uti, ao I kakoaua bwa ni kabane ake a ririmwiina man te koaua ibukin Mangautina. Ti na karekea te rairaki ao te raunnano n te kakoaua naba anne.”
Unimwaane D. Todd Christofferson n te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, “Manga Utin Iesu Kristo,” Riaona, Meei 2014, 114.
Karaoana ae Onoti: E ngae ngke ti aki mena ibuakoia naake a noora rabwatan te Tia Kabooira ni mangauti, ti kona n teimatoa n tei bwa taan kakoaua irouna n te bong aei. E kona n tainako n riki bwa boton maiura, n aki taraa te tai ke te tabo are ti mena iai. Ni katoa tai are ti anga iai nanora ao baira ni buokiia tabeman; kaota te nanoanga, akoi, te karinerine nakoia ni kabane; katana te koaua; ao n tibwai ara koaua n te euangkerio, ti tei bwa taan kakoaua ni koaua iroun Iesu Kristo.
Ti Aki Riai N Nakonako N Tii Ngaira
Tamnei
Christ walking along the shores
Inanon Nakonako ma Ngai, iroun Greg Olsen, e na aki katotongaki
“Teuana te karaunano ae korakora n tain te Itita aei bwa ibukina ngkai Iesu e nakonako n te kawai ae abwabwaki, n tii ngaia n te kawai, ngaira aki riai naba ni karaoia. Mwanangana n tii ngaia e uota raonakira ae korakora ibukin kawaira ae uarereke n te kawai anne—te tararua n nanoanga iroun Tamara arei Karawa, te iraorao ae aki bwaka iroun Natina ae Tatangiria, te bwaintangira ae bwanin mairoun te Tamnei ae Raoiroi, anera i karawa, utu n itera aika uoua n iteran te rabuna, burabeti ao abotoro, taan reirei, taan kairiiri, rao. Man aikai ni kabane ao a mwaiti riki a tia n anganaki bwa raao ni mwanangara aei n te mwananga n rabwata ae mamate ibukin ana Mwakuri ni Kamaiu Iesu Kristo ao Ana euangkerio are e Kaokaki. Katanoataaki man te maungatabu are Calvary bon te koaua bwa ti aki kona n tiku ni maroa ke n aki buokaki, riki ngkana n tabetai ti kona n namakinna. …
“… Ti bia tei irarikin Iesu Kristo ‘n taai nako ao ni bwaai nako, bwa [ti] aonga n rin, riki ni karokoa te mate,’ bwa n te koaua anne arona E tei irarikira ngkana boni nakon te mate ao ngkana E na tei n tainako ao n tei ni kabwanin n tii ngaia.”
Unimwaane Jeffrey R. Holland man te Kooram n Abotoro n te Tengaun ma Uoman, “Akea Ae E Raonna,” Riaona, Meei 2009, 88.
Karaoana ae Onoti: Te Itita Aei, uringa ana kabanea ni Mwananga te Tia Kamaiu, te mwananga n ti ngaia. E anganako bwaai ni kabane ake irouna bwa kam aonga ao ni kabane aomata iaon te aba a na kona ni kaitiakaki ao ni karekea te maiu are akea tokina. Reirei man Ana banna ni katoto ae kororaoi. Kawakinna n am iango ao inanom. Ao uringnga n tainako bwa ko aki maroa. Ibukina bwa E teimatoa inanon Ana mwananga ni kabanea ao ni katiaa n tii ngaia, E na bon aki kitaniko. Ana tangira ibukim akea tiana ao e aki bibitaki, ao E tei n tauraoi n anganiko te rau, mweengaraoi, ao te onimaki ngkai ko reitinako iaon kawaim. Ana bwaintangira n te Kamaiu akea tokina, ao ko anganaki.