Nimamannei ao Nanorinano

Moomon e reirei bwa te aomata “e bon aki kona n reke te onimaki irouna ma te kantaninga, ma ti ngkana e nimamannei, man nanorinano inanona.”¹ E reitia bwa ngkana akea anua aikai “ana onimaki ma ana kantaninga e bon matebuaka, ana bon akea mai buakoia ae butimwaeaki iroun te Atua, ma ti ngkana e nimamannei ma n nanorinano nanona.”²

Te nimamannei bon tamaroaia mwaane ao aine ake a “Maaka te Atua, raoiroi, nanorinano, butimaea reireinakia, ao n taotaonakinnano iaan te rawawata.”³ Naake a karekea te anua aei a bon tamaroa, n iraorao ao n tauraoi n irira Iesu Kristo, ao kateia e na rau, nimamannei, butimwaea ao ni kai butiaki.

Te Abotoro ae Bauro bwa te nimamannei bon uaan te Tamnei.⁴ Ngaia are, e aki kaangaanga aron karekeana ngkana ti “maeka inanon te Tamnei.”⁵ Ao te maeka inanon te Tamnei, katein maiura e na kaota te tamaroa imatan te Uea.

Ngkai ti katoka aran Kristo iaora e kantaningaki bwa ti na nanomatoa ni katotong anuana ao ni bitii kateira n riki n Ai arona ni katoa bong. E kauringia ana reirei, te Tia Kamaiu, n taku, Ma ngaia ae kam na moaniban te raoiroi, n ai aron Tamami ae i karawa ngkai moaniban te raoiroi.”⁶ Ngkana ti “nakon Kristo, … ni kakeai mai [iroura] bwaai ni kabane aika tiaki aron Atua; … man tangira te Atua,” ao man ana akoi ao ti kona ni kororaoi iroun Kristo.⁷

“Anuan Kristo bon bwaintangira mairoun te Atua. [Anua aikai] a roko ngkana [ti] kabonganai [ara] inaomatara n te raoiroi. … Ma nanora ni kakukureia te Atua, [ti riai ni] kinai mamaarara ao n anganano ao n ingainga nakon te rikirake.”⁸

Te nimamannei e rangin ni kakawaki ibukira bwa ti aonga n riki n ai aron Kristo. N akea ngaia ti aki kona ni karikirakei tamaroa ake tabeua. N riki n nimamannei e aki nanonaki bwa te mamaara, ma e nanonaki ni kaoti katei aika raoiroi ao n akoi, ni kaota te korakora, te rau, kakawakin marurungim i bon iroum, ao reireiam i bon iroum.

Te nimamannei bon teuana mai buakon anuan maiun te Tia Kamaiu ae korakora. E reireinia ana reirei bon ti Ngaia, “Reirei i Rou; ba I nimamannei ao I nanorinano.”⁹

Ti kakabwaiaki ni bungiaki ma koraan te nimamannei inanora. Ti riai ni matata bwa e aki bebete n unika ao ni karikirakea te koraa anne n te rube ni mata ma bon rinanon waakin te tai. E bubutira Kristo bwa ti na “tabetabeki [ara] kaibangaki ni katoa bong,”¹⁰ nanona bwa e riai n riki bwa te tabeaianga ma te nano ae teimatoa.

Beretitenti Lorenzo Snow, te kaniman ni burabeti inanon ana bong maiu e reireiniira, “Bon tabera bwa ti na kataia ni kakororaoira, … n tamaroa ni katoa bong, ao n tuoi baika ti karaoi n te wiiki ae nako ao ni karaoi baika a na tamaroa n te wiiki aei, ni karaoi baika a na tamaroa n te bong aei nakon ake ti karaoi ngkoananoa.”¹¹ Ngaia ae te moan ni mwaneka ni kan riki n ni mamannei bon te nanomatoa n te bong teuana ma teuana, ni katamaroako naba n te wiiki teuana ma teuana. Ni katoa bong, ti na kataia bwa ti na tamaroa riki nakon are mai imwaaina ngkai ti waaki nako rinanon te mwaneka aei.

E reitia Beretitenti Snow:

“Iai burababan ara mwakuri ma mamaarara; ti na kataia n tokanikai iaoia n te tai ae waekoa, ao … n riai ni [karina] te namakin aei inanoia natira … bwa a aonga n reireiaki ni kaoti [aroia] aika riai i matana iaan bwaai nako.

“Ngkana e kona ni maeka te mwaane ma buuna n te bongina n akea te kakauntaeka ke n aki akoniia i bon imarenaia ke n aki karawawata Tamnein te Atua … ; e a bon kororaoi arona. Imwina kariaia bwa e na titebo arona n te bong are imwiina. Ma iangoia bwa e bwaka ni karaoan aei te bong are imwiina, bwa anne bukina ngkai e aki tokanikai n te kateniua ni bong.”¹²

Iaon kinaakin ara anganano ao ara nanomatoa, e na anganira te Uea te bwai are ti aki kona ni karekea ni kaineti ma kabwakara ao mamaarara.

Te mwaneka teuana ae kakawaki n te riki n ni mamannei bon reiakinara bwa ti na kanga n taobara te kakauntaeka. Ibukina bwa te aro n aomata e maeka inanora ni kabane ao ibukina ngkai ti maeka n te aonaaba ae onrake n te rawawata, taobarakin te kakauntaeka e kona n riki bwa teuana te kakaewenako inanon maiura. Iangoia tabeua te miniti bwa e na kanga aron teim ngkana iai temanna ae aki ira nanon te bae ko tangiria. Ao tera ngkana a aki kukurei aomata ma am iango, e ngae ngke ko kakoaua bwa am iango a bon tei ibukin kaekaan te kaangaanga ae riai? Tera am kaeka ngkana temanna ae kauniko, tiriburea am konabwai, ke n aki nanoanga ibukina bwa neienne ke teuanne a un? N taai aikai ao kaangaanga aika matoatoa, ti riai n taobarai unra ao ni kaoti ara namakin ma te nanorinano ma te taotaonakinnano n te tai ae maan. Aei ae rangin kakawaki inanon mwengara ao inanon ara reitaki ma toara ae akea tokina. Inanon 31 te ririki ni mareu ma raou ae tangiraki, n angin te tai e anganai te nimamannei taan kauring ibukin aei ngkai ti rinanon kakawaenako n te maiu aika aki reke katokaia.

Ibuakon kaetieti ake a kuneaki n ana Kauoua n Reta nakon Timoteo, e taku te Abotoro ae Bauro:

“Ao e aki riai ba e na kakauntaeka ana toro te Uea; ma e na nimamannei nakoia aomata ni kabane, e na rabakau n reirei, e na taotaona nanona,

“E na nimamannei n reireia akana kan ekia nako; ba tao ane E na angania te Atua rairan nanoia ba a aonga n ata te koaua;

“Ao ba a na manga kamaiuia man ana kakatai te riaboro akana tauaki i rouna ba konana n ai aron nanona.”¹³

N taobarakin ara mwakuri, n rau ao n taubang, ao n totokoa te kakauntaeka, ti na moana n tau ni karekean te bwaintangira ibukin te nimamannei. E taku Beretitenti Henry B. Eyring n te taina, “Ngkana ti taobara te aki kakaiun ma te onimaki ao katoka ara kainikatonga, e na anganira Ana kariaia te Tamnei ae Raoiroi, ae tabu ma ana berita aika kakawaki man tabu.”¹⁴

Te mwaneka teuana ni karekean te nimamannei bon te nanorinano. E kaetaki Thomas  B. Marsh iroun te Uea rinanon te burabeti ae Iotebwa Timiti, bwa e riai n nanorinano imwiina E na kairia ni baina ao e na anganna kaekaan ana tataro.”¹⁵

I kakoauaia, tariu ao mwaaneu, bwa ti naake a nanorinano ae a kona ni kinai ao n oota n aron kaekaan aia tataro mairoun te Uea. Naake a nanorinano a kai reireinaki, a ataia bwa a onimakina te Atua ao a kabaeaki nakon Ana kantaninga. Naake a nanorinano a nimamannei ao iai aia konabwai n anai nanoia temwangina bwa a na tii te arona. Ana berita te Atua nakoia ake a nanorinano bwa E na kairiia ni baina. I kakoaua raoi bwa ti na totokoi baika bubuaka ao rawawata inanon maiura ni karokoa ae ti kaai n nakonako n taubau ma te Uea.

Teuana mai buakon karaki aika tamaroa aika ngkai ae I ongo bon rairakin te Tari Moses Mahlangu. E kaaina te Ekaretia te Tari Mahlangu i Johannesburg, Aberika Maiaki, ni moan 1980 tabun. E moanna n rairaki ngke e karekea katotoon ana Boki Moomon. E anaaki nanona ngke e wareka te boki aei, ma e aki riki ni karokoa moan te ’70 tabun are e a noora ana kanikinaa te Ekaretia ae te LDS iaon te kateitei i Johannesburg, Aberika Maiaki, ngke e nakonako inanon te kawai. E tabetabe nanon te Tari Mahlangu ao e a rinnako inanon te kateitei n reiakinaki riki ae bati ibukin te Ekaretia. E tuangaki bwa e aki kona n ira waakin taromauri ke ni bwabetitoaki ibukina bwa e tuai ni kariaiakaki n tuan te aba n te tai anne.

E butimwaea te babaire anne te Tari Mahlangu mate nimamannei, nanorinano, ao n aki un, ma e reitinako ni karekea te nano ae korakora n reiakina riki ae bati ibukin te Ekaretia. E bubutia taan kairiiri n te Ekaretia ngkana a kona ni kauka wintoon teuana te autinibootaki n tain te bootaki n taromauri n te Tabati bwa e aonga n tekateka itinaniku ao n ongora nakon te taromauri. Inanon ririki aika bati, a kakaea te taromauri ana utu te Tari Mahlangu ma raoraona “rinanon te wintoo.” N te bong teuana n 1980 a tuangaki bwa a kona n nako n taromauri ao ni bwabetitoaki naba. Bon te bong ae kakukurei ibukin te Tari Mahlangu.

Imwiina, e a kateaki te mwaanga man te Ekaretia n ana tabo ni maeka i Soweto. E  ti  riki aei ibukin te nanomatoa, ninikoria, ao aia kakaonimaki aomata n aron te Tari Mahlangu are e teimatoa ni kakaonimaki inanon ririki aika bati iaan kaangaanga aika matoatoa.

Temanna mai buakoia raoraon Mahlangu, are e a tia ni kaaina te Ekaretia n te tai ae titebo, e karakina rongorongona ngke I kawara te titeiki i Soweto. Ni kabanean ara maroro, ngke tia uaia ni kabo, e rabwatai. N te tai anne tariu ao mwaaneu, I namakinna n aron ae kanga I a katobibiaki n ana tangira Kristo. E a oti te nimamannei man anuan te tari aei. Ma te nano ae onrake n te raoiroi ao te kakaitau ae korakora, e bubuti ngkana I kona n ti tuanga Beretitenti Thomas S. Monson bwa kakaitau ra ao kakabwaiaki ra ngaira ao tabeman riki ibukin karekean te euangkerio ae koaua inanon maiuia. Ana katoto te Tari Mahlangu ma raoraona n nimamannei e anai nanoia aika bati ibukin te tamaroa—ai moara riki ngai.

Tariu ao mwaaneu, I kakoaua te Tia Kamaiu Iesu Kristo bon te katoto ae korakora ibukin te nimamannei. E ngae inanon kabanean maiuna n rabwata, ni bukinaki ao ni kabuakakaki n ae aki riai, ngaira taan tabeka ana kaibangaki nako Korokota, ni bwaingareaki, ao ni katekebuakaki irouia raoraona, ni kakeaaki irouia aika bati ake a ataia ao ni kakoauai ana kakai, E bobitiaki iaon te kaibangaki.

E ngae imwiin te kabanea ni korakora ni maraki, e rairaki te Uea nakon Tamana ao n taetae n nimamannei ao n nanorinano: “Tamau, ko na kabara aia bure; ba a aki ata ae a karaoia.”¹⁶ E kaitara te maraki ae korakora n tamnei ao n rabwata Kristo, n anganira ara tai ni bita anuan maiun tamneira ao n riki n nimamannei n ai Arona.

I kaota au koaua bwa Iesu Kristo bon ara Tia Kamaiu. I kakoaua nakoimi bwa, te kakaitau ibukin Ana tangira, ti kona ni bitaki. Ti kona ni katikui mamaarara. Ti kona n totokoa ana kairoro te buakaka inanon maiura, n taobara te kakaiun, ni mamannei, ao ni karikirakea anuan ara Tia Kamaiu. E kaota te kawai nakoira. E anganira te katoto ae kororaoi ao n tuangira ni kabane bwa ti na riki n ai Arona. Ana kakao nakoira bwa ti na Iriria, n iri Ana katoto, n riki n ai Arona. Mani koaua aikai ao I a kaoti koauaia n Arana ae tabu, Iesu Kristo, amen.