Kam Na Rairaki

Mwaaneu ao tariu, bon te taneiai ae nanorinano n tei n te biubete aei ike a mwaiti mai buakoia raoraou aika ninikoria inanon maiu ake a tia n tei. I kan tibwauai tabeua au namakin mai nanou ai moarara riki ake a kaineti nakoia te roronrikirake.

Temanna mai buakoia booto man te O Tetemanti bon te burabeti n tia buaka ae Iotua. E karababa te kakao aei nakoia tibun Iteraera, ake e kairiia: “Ao n te bong aei kam na rinea ae kam na toro irouna…; … ;ao ngai ma kaini batau…” ti na toro iroun Iehova.”¹ Ana kabwarabwara Iotua e kaota te rairaki ni koaua nakon te euangkerio. Ibukin Iotua ao ngaira ni kabane, te rairaki nakon reirein te euangkerio e roko rinanon maiuakinan reirein te euangkerio ae kororaoi ao ni koaua nakon ara berita aika tabu ma te Uea.

I kan tibwaua karakinan te rairaki man rongorongon au utu are ngaia naba temanna au boto. Aran neiei bon Agnes Hoggan, ao ngaia ma buuna a kaina te Ekaretia i Tikaoteran n 1861. N rinanon te bwainikirinaki ae korakora i abaia, a mwaing nako Amerika ma natiia. Tabeua te ririki imwiina, e a riki Agnes bwa te aine ae mate buuna ma natina aika waniman n boutokaiia ao ni mwakuri korakora ni kamwarakeia ao ni kunnikainiia raoi. Natina te aine ae te 12 ana ririki ni maiu, Itabera, e tekeraoi bwa e reke ana mwakuri n riki bwa te toro irouia te utu ae kaubwai ae tiaki kaain te aro.

E maeka Itabera ni mweengaia ae bubura ao e ibuobuoki n tararua aia ataei ae uarereke. Ni boon ana mwakuri, e kaboaki ni katoa wiiki n te boo ae uarereke are kakanakoaki nakon tinana. Itabera e waekoa ao e a butimwaeaki bwa kaain te utu ao e a moanna ni kakatonga ni kakabwaia ake a karekei te utu anne, n aron anaakin ana reirei iaon te taenti, kabonganaan kunnikai aika rangin tikiraoi, ao n nanakon te tabo ni kamataku. E teimatoa te babaire aei inanon aua te ririki, ni karokoa are a kamwaingaki nakon te tabo teuana te utu are e mwakuri Itabera irouia. A rangin tangira Itabera n te aro are a nako ni kawara tinana, Agnes, ao a bubutia ana kariaia ngkana a kona n tabekia bwa natia. A berita bwa a na katauraoi ibukin ana reirei ae nakoraoi, n taraia bwa e na mare raoi, ao e na bwaini mwakoron kaubwaia ma oin natiia. A na teimatoa ni kakabooa Agnes.

Te tina ae mate buuna ae korakai aei iai ana babaire ae matoatoa ae e na karaoia, ma e aki rawa n te tai anne. Ni kakauongo nakon ana taeka tibuna te aine, ae koreaki n ririki ake imwiina: “Ngkana ana tangira e aki kairoroa bwa e na kangai I aki, iai bukina ae tamaroa irouna—e roko man te tabo ae raroanako mai Tikaoteran ao e a tia n rinanon kaangaanga ma kakatai ibukin te Euangkerio, ao e aki iangoia, ngkana e kona n riki, ni kariaia temanna mairouia natina bwa e na kabua are e riai ni karekea.”² Te utu ae kaubwai aei a kakaei aia anga ni kakauntaeka n aei riai, ao e a tang Itabera ao ni bubuti ngkana e kona ni kanakoaki, ma e matoatoa Agnes. N aron ae ko kona n iangoia, Itabera ae 16 ana ririki e namakinna bwa kanga e a uruanaki maiuna.

Isabelle Hoggan bon tinan tinan tamau, ao I bon rangin kakaitau ibukin ana koaua ma ana onimaki are e nim ni matoatoa inanon tinana, are e aki kariaia kabonakoan kaainakin te aro iroun natina te aine ibukin ana kakabwaia te aonaaba. N te bong aei, tebubua mairouia ana bakatibu ake a katoonga uaan kainakin te aro boni kakabwaia ibukin ana onimaki Agnes ae matoatoa ao rairakina nakon te euangkerio.

Raoraou aika kairake, ti maeka inanon taai aika kamamate, ao babaire ake ko weteaki nako iai aika a katoa bong, ke ni katoa aoa, iai mwiia aika akea tokiia. Te babaire are ko karaoia inanon maium e na bairea te bwai are e na riki nakoim rimwii. Ngkana akea am koaua ae matoatoa ma am onimaki bwa Ana Ekaretia Iesu Kristo ni Boong Aika Kaitira bon abanuean te Atua iaon te aba, ngkai am tai ni karekea te onimaki anne. Ni kawaeremwean karaoan te konabwai anne ni karekean te onimaki anne e kona ni kamamate nakon tamneim.

Te rairaki ae koaua e korakora riki nakon karekean te rabakau ibukin te euangkerio ao ni matata riki nakon tii karekean am koaua ibukin reirei akanne. E bon kona n reke am koaua n te euangkerio n aki maiuakinna. N rairaki raoi ti na mwakuria are ti kakoaua ao ni kariaia ni karaoa te “bitaki te bitaki ae korakora iroura, ke inanora.”³ N te boki ae uarereke Koaua nakon te Onimaki, ti reiakinaki bwa te “rairaki bon te waaki, tiaki te bwai ae riki. Ko bon rairaki raoi imwiin … konabwai aika korakora n irira te Tia Kamaiu.”⁴ E na boni maan te tai, konabwai, ma te mwakuri. Tibutoru te unaine e rangin korakora ana onimaki bwa te euangkerio e boni kakawaki ibukia natina ni kabane bwa te aonaaba e na bon anga kawain te kaubwai ao te karaunano ibukina bwa e a tia n anganano n ae korakora, n teimatoa raoi, ao ni maiuakina te euangkerio. Rairakina e roko man maiuakinan reirein te euangkerio ao n anganano ibukiia.

Ti riai n rinanon te waaki ane ti te arona anne ngkana ti kani karekea te aekaki ni motinnano anne. E reirei te Tia Kamaiu, “Ngkana e kan toua mwin ana taeka Teuarei te aomata, ao e na ata te reirei, ba tao mairoun te Atua, ke tao I taetae mai Rou.”⁵ N tabetai ti kataia ni karaoia ni kaokia. N aron te katoto, ti na anaa te kawai aei: I kukurei ni maiuakina tuan te kabwianibwai, ma te moan I riai n ataia bwa e koaua. Tao ti bae n tataro ni karekea ara koaua ibukin tuan te kabwianibwai ao ni kantaningaia bwa e na kakabwaiaira te Uea ma te kakoaua anne imwaain aei ti kanoa te beeba n angabwai. E aki mwakuri n te kawai anne. E kantaningaia te Uea bwa ti na kamwakura ara onimaki. Ti riai ni kabwaka ara kabwianibwai ae bwanin ao e koaua bwa ti aonga ni karekea ara koaua iaon te kabwianibwai. Te banna ane ti te arona anne e kaineti naba nakon ni kabane reirein te euangkerio ngkana tuan te itiaki, reirei iaon kunnikai aika tararaoi, Tuan te Mauri, ke tuan te aki mamatam.

I kan tibwaua te katoto bwa e kanga maiuakinan te reirei ni buokiira n rairaki nakon te reirei anne. Bon te kairake n ataeinaine n te 1960 tabun ao bon tii ngai ataeinainen te LDS n au reirei. Bon tain te bitaki are e kabwarabwaraki bwa aki butimwaean katein te aba, ni kabonganan taian turaki, ao baike ko kan karaoi n am iango. Angiina mairouia rorou bon aomata aika raoiroi ma a kai reke ni kakukurein te aonaaba ae boou aei, are bon te tabo ae buakaka. Au karo ma au tia reirei n te ekaretia a kukurei n kamanoakin raoi rabwatau, kaitiaka au iango, ao ae kakawaki riki, n reireinaki n onimakinan ana tua te Uea. I karaoa te babaire aei bwa N na totokoi taabo are I ataia bwa e mena iai te arekooro ao ni kararoaai man te baakee ao taian turaki. N angin te tai e nanonaki bwa I aki iririi waakin taian bobootaki, ao I aki bati ni mamaroro ma ataeinaine. E rangi ni kabuta kabonganaan te turaki irouia aomata, ao kamamaatena e aki ataaki n ataakina n te tai aei. Angiina rorou a rootaki aia iango rimwii man kaibibitan te turaki ke a reke nako man waaki nreketaati aika korakora. I kakaitau n reireinau ni maiuakina Tuan te Mauri inanon mweengau, ao e reke au koaua ae korakora ibukin reirein te euangkerio anne ngkai I kamwakura au onimaki ao ni maiuakinna. Te namakin ae tamaroa are e kaoti n au iango man maiuakinan reirein te euangkerio ae koaua bon te Tamnei ae Raoiroi ae kakoaua bwa e koaua te reirei. E riki anne ngkana e kaoti te rairaki ni koaua.

E reirei te burabeti Moronai, n ana Boki Moomon, “I tangiria ni kaotia nakon te aonaaba bwa te onimaki bon bwaai aika a kantaningaki ma aki nooraki; ngaia are, tai kauntaeka ibukina bwa kam aki noori, bwa kam bon aki kona ni karekea te bwai ni kakoaua ni karokoa ae e kataki moa ami onimaki.”⁶ N ara aonaaba ike e kantaningaaki baika a kakukurei, n angin te tai ti kairua ni kantaningakin te kaniwanga n akea te mwakuri ibukina. I kakoaua Moronaai e tuangiira bwa ti riai moa ni karaoa te mwakuri ao ni kamwakura ara onimaki man maiuakinan te euangkerio, ao ngkanne ti na karekea kakoauana bwa e boni koaua. Te rairaki ni koaua e kaoti ngkana ko teimatoa ni mwakuri iaon reirei ake ko atai bwa a koaua ao ni kawakin tuua, te bong teuana ma teuana, te namwakaina teuana ma teuana.

Bon te tai ae mimitong aei n riki bwa te kairake n te Ekaretia. Ngkoe te moan n ira te waaki n aia karikiram kairake Nakomai, Irirai, are iai teuana oin te kantaninga iai ibukin rairakim nakon ana euangkerio Iesu Kristo. E kakawaki uringakina bwa e aki kakangai bwa korakorara aron kaungakiia am karo ao taan kairiiri ibukia kairake, “iai moan tabem ibukin rairakim. Akea ae kona n rairaki ibukim, ao akea ae kona ni kairoroko bwa ko na rairaki ”⁷ E na kaoti te rairaki ngkai ti nanomatoa ni karaoa ara tataro, ni kamwatebwai booki aika tabu, n nanako n taromauri, ao n tau n iri waakin karaoan otenanti n te tembora. Te rairaki e roko ngkai ti maiuakin maiu aika itiaki man tamaroa. E kaoti te rairaki ngkai ti oota n ana Mwakuri ni Kamaiu bwa e na korakora ni biti maiura.

Rairakim ae onoti e na buokiko ngkai ko katauraoi ni karaoi berita aika tabu inanon te tembora, n nako ni mitinare, ao ni katea am utu ibukin taai aika a na roko. Ngkai ko a rairaki, e na iai nanom n tibwaua are ko a tia n reiakinna ma tabeman, ao onimakinam ma am konabwai ni kaota koauana nakoia tabeman ma te onimaki ma te mwaaka e na kakorakoraki. Te nano aei ni kan tibwaua te euangkerio ma tabeman ao te onimaki ni kaota koauana ma te ninikoria bon uaa aika a na riki imwiin te rairaki ni koaua. E reireia Betero te Tia Kamaiu, “Ngkana ko a manga rairaki, ao ko na kateimatoaia tarim.”⁸

Uringnga Iotua, te burabeti n tia buaka? E aki tii rairaki i bon irouna, ma e mwakuri n akea te kua ni karokoa tokin maiuna ni uotiia tibun Iteraera nakon te Atua. Ti warekia n te O Tetemanti: “Ao Iteraera a toro iroun Iehova ni kabane ana bong Iotua.”⁹ Te aomata are rinanon te rairaki ni koaua e karekea te kamaiuaki ibukin oin tamnein teuanne ke neienne, imwiina e ibuobuoki ni kamwakura ana anai nano ae korakora iaoia naake a kinaa teuanne ke neienne.

Maiuakinan te euangkerio ao n tei n taabo aika tabu e aki bebete ke ni kamwengaraoi n tainako, ma I kakoaua nakoimi bwa e uaana karaoana! E reireia Emma Smith te Uea ni “kararoai bwain te aonaaba, ao n ukoukori bwaai aika tamaroa.”¹⁰ I taku bwa ti aki kona n iangoia moa bwa kamimiira “bwaai aikanne” n aron te aonaaba!

I kakoaua bwa iai Tamara ae tangira are i Karawa are e korakora nanona ni buokira ao ni kakabwaiaira inanon ara konabwai ni maiuakina te euangkerio ao n rairaki. E kamatata raoi n aei tiaki bwa oin Ana kantaninga ma ana mwakuri bon “maiura ae akea tokina ae aki mamate.”¹¹ E tangiria bwa e na kairiira n oki nakon mweengana. I kakoaua bwa ngkai ti mwakuri iaon reirein te euangkerio ao ni kamwakuri ni katoa bong, ti na rairaki ao n riki bwa kakoroan nanon te raoiroi inanon ara utu ao n te aonaaba. Ti bia kakabwaiaki inanon ara konabwai ni katoa bong ni kakoroa nanon te kouru anne bon au tataro n aran Iesu Kristo, amen.