2010–2019
Fare Yi’iy nge fare Tathapeg ko Yam’
October 2018


Fare Yi’iy nge fare Tathapeg ko Yam’

Gu ba micheg ni yi’iy ni key yib ko President Joseph F. Smith e ba riyul’. Gu ba mich u wun’ug ni gubin gidii’ rayog ni ba nang ke riyul’.

Pi walegeg, kug ngongoliy talk rog umon ni ke yim’ pin rog Barbra. Tabinaw rog nge gag, pinning e magar ngomed ko t’uf romed. Gu ba meybil ni fare Somoel nga tawa’ath nigeg nap’an gu ba non u kadbul.

Nap’an e October 1918, 100 e duw kafram, President Joseph F. Smith e thapeg ba yi’iy nib ga’. Tomren nike chuchugur nike gaman 65 e duw ni’i pigpig ngak fare Somoel ulan fare Galasia ku Yesus Kristus ni fan ko Gidii’en ko Tin Tomur e Rran, nge en e wik nga m’on ni yim’ ko November 19, 1918, ni par ulan fare singil nibe tafneynag fare bayul ma be be’eg mornga’agen fare Apostle Peter ni weliy mornga’agen fare machib rok fare Tathapeg ulan fare fayleng ko ya’el u tomren nin Kuruth Nag.

Ni yoloy: “Nap’an kug be’eg me gin owcheg ngay. … Nap’an ni gube tafneynag e pin’ey … , me mab owcheg mug nangfan, ma fare Thothup rok fare Somoel e yib nga dakanag, mug guy urngin e gidii’ nike yim’.”1 Bin polo’ ko biney e likay’ u lane Doctrine and Covenants section 138.

Mu soen ngug weliy e tin ni buch u m’on ko biney ni ngayag ni ngad nangfaned Joseph F.’s nge yafos rok ni’i fal’eg rogon ir ni nge thapeg e pi yi’iy ney.

siasing/Llecheklel
Joseph nge Hyrum kar ranoed udakaen e pi os.

Nap’an ni’ir e President ko Galasia, ke milekag nga Nauvoo ko 1906 mi’i tafney nag ban’en ni buch rok nap’an ni laal’ e duw rok. Ke ga’ar, “Iraray e rigin’en nug sak’iy riy nap’an [Jospeh, uncle rog, nge chitamngeg, Hyrum] niyow be yib u dakan e os rorow nga Carthage. Ndani chuw u dakan fare os rok me ga’ar nga but’ nge chubiyeg ngalang. Me fingichiyeg me tay nigeg nga but’ mug guy nike yan.”2

Yan migid ni gu’ row Joseph F. chitiningin, Mary Fielding Smith, ni chubiy ngalang ni guy row ulan e kahol ni yow ba thig u but’ ni kar m’ow ni kan lii’ row ko fare Kalbus u Carthage ko June 27, 1844.

La’agruw e duw nga tomren, Joseph F., urngin chongin e tabinaew rok nge chitiningin ni rib yul’yul’, Mary Fielding Smith, ra paged e tabinaew rorad u Nauvoo ko ngiyal’ nibay e gerbeb. Dawri gaman meruk e duw rok Joseph F. min l’og ninge fek reb fapi garbaw u Montrose, Iowa, nge ngiyal’ ko gerbeb iyan nga Salt Lake Valley, nap’an ni taw make chuchugur ninge gaman 10 e duw rok. Gube athapeg ni gamed e pi pagal nge pagal nbi fal’ yangren e gamed be matal ko muruwel nin pii’ ngak Joseph F. nap’an ni kab pagal.

Aningeg e duw nga tomren, ko 1852, nap’an nike 13, me yim’ e nina’ rok—me par Joseph nge pi walagen ndariy e galabithir rorad.3

Joseph F. en pining ninge pigpig ko fare mission rok ko fare nam nu Hawaiia ko 1854 nap’an ni 15 e duw rok. Re mission ney e gaman dalip e duw riy, ni’ir e tabab nag reb e yafos ko pigpig ulan fare Galasia.

Nap’an ni sul nga Utah, Joseph F. e mabgol ko 1859.4 Nap’an in e duw, mi’i muruwel nib gel, mam’ngan e tabinaew rok, nge la’agruw e mission. Nap’an e July 1, 1866, ni 27 e duw rok, me thil e yafos rok Joseph F. nap’an ni pii’ Brigham Young mat’won ninge mang e Apostle. Bin migid e October ko bin midig e duw, min tay ni’ir reb e Council ulan fare Ragag nga L’aagruw5 Me pigpig ni’ir fare counselor ku Brigham Young, Taylor, Wilford Woodruff, nge Lorenzo Snow u m’on ni mang President ko 1901.6

Joseph F. nge ppin rok Julina kar fakiyew e bitir, Mercy Josephine.7 La’agruw nge boch e duw rok me yim’. De n’uw nap’an, me yoloy Joseph F: “Ta’areb e pul ko fowap ni … yim’ e bitir rog Josephine. O! nrayag ni gura chugluy ni nge ilal. Kug tawrengnag ni gubin e rran ma be kirban’ug. … Got mu n’agfan rog ni fa’an rab togan nib t’uf fakag rog ni gub t’uf rorad.”8

Nap’an e ngiyal’ rok, yim’ chitamingin President Smith, chitiningin, reb i walagen nib pagal nge la’agruw nib ppin, la’agruw figirngin, nge 13 e bitir rok. Nib sug ko athamgil u fithik e gafgow nge amith ko urngin e gidii’ nike yim’ nib t’uf rok.

Nap’an ni yim’ fak nib pagal i Albert Jesse, Joseph F. e yol ngak walagen nib ppin Martha Ann nike wenig nag ngak Somoel ninge ayuweg, “Mangfan ab biney? O. Got rib t’uf ninge buch?”9

Demtrug gelngin e meybil rok ko ngiyal’ nem, Joseph F. e dan fulweg taban e meybil rok.10 Ke yog ngak Martha Ann ni “fare tharmiy [e woed] ni dani mab” ko mornga’agen e yam’ nge fayleng ko ya’el. Machane dariyfan, ya mich rok ngak Somoel nge tawa’ath rok ni maneus ab dugil mab gel.

Birok Somoel e ngiyal’, min fulweg, me thamiy nib fel’, me nangfan mornga’agen fare fayleng ko thothup ni yib ngak President Smith u dakan fare yi’iy ni thapeg ko October 1918.

Rib gel e amith ni thamiy ko re duw nem. I yor nag fapi gidii’ ni yim’ ko fare maal ko Great World War nibe ul’ul e yam’ nib pag urngin 20 miri’ay e gidii’ nikar m’ad. Ngaki chag, ko fare m’ar nibe ya u dakan e fayleng nike lii’ nib chuchugur ko 100 miri’ay e gidii’.

siasing/Llecheklel
Elder Hyrum Mack Smith

Nap’an e biney e duw, maki yim’ dalip chongin e tabinaew rok President Smith. Elder Hyrum Mack Smith ko fare Quorum ko fare Ragag nga L’agruwi Apostles, miki yim’ e bin somm’on ni fak nib pagal nge tutuw rog, nikar m’ow ko m’ar ko yol.

Ni yoloy President Smith: “Dan kugnang ko mang e ngog—[dakur] thamiy e amith! Ma ke kirban’ gum’ircha’eg; ma dan kug nang ko mang e ngu rin’ ko yafos rog! … O! ni rib t’uf rog! Ni gura t’ufeg ni num’ngin e yafos rog. Ni woed ni gubin fapi bitir rog ni pagal nge ppin, ma ir e bin somm’on i fakag ni pagal, ni’ir era fek e tawa’ath ngog ni manemus, ni’ir era ga’lungun ko gubin e mo’on. Ni gube pining e magar ngak Got nib bachan! Machane … O! Ba t’uf rog! Ba tu’uf romad! Nrayag nra pii’ e ayuw ko Galasia. … Ma chiney … O! Mang e rayag ni ngu rin’! O! Got mu ayuwegneg!”11

Bin migid e pul nga’, fak la’ngin 12 President Smith, Alonzo Kesler, e yim’ ko ma’ada’ad.12 Me yoloy President Smith ulan e babyor rok, “Biney e ma’ada’ad nike buch, e ke karang e kirban’ ulan e tabinew rog ni ga’angin yang.”13

Medlip e pul nga tomren, ko September 1918, fak la’ngin e ppin ku President Smith nge titaw rog, Ida Bowman Smith, e ramow’ tomren nike gergel nag e bin laal’ i fak, ni’ir e Uncle rog Hyrum.14

Ni iraram e n’en ni buch, ko October 3, 1918, nike thamiy e amith nib alamrin ko urngin e biyu’ e gidii’ nike yim’ u dakan e fayleng nibach e maal nge m’ar ngki un gathon e tabinaew rok ngay, ma aram me thapeg President Smith fare yi’iy ni kanog e “fare yi’iy ko thapeg ko yam’” ngay.

siasing/Llecheklel
President Joseph F. Smith

Weliy mornga’agen ere n’ey ni thapeg ko bin migid e rran ngay ko fare mo’olung ko general conference ko October. President Smith arame be m’ag i yan, machane dariy fan ya athamgil nge non: “Dabgu, ma dabgu gay rogon, ngu weliy e pin’en nibay ko tafney rog ko re kadbul ney, baygu yon’ yiran nga m’on, fare Somoel e ba’adag, ni ngog ngom e tin ba’dag ko tafney rog, nge tin nibay u gum’ircha’eg. Gathi yigo’gag nug be par ko fagli laal’ e pul nike yan. Ke par fare thothup rog ko meybil, nug be fith e ayuw, ko mich nge athagmil; ma gamow ma non fare Thothup rok Somoel ni gubin ngiyal’.15

Fare yi’iy ni thapeg ko October 3 e pii’ e athamgil ngak me fulweg boech fapi duwer nibay rok. Ka’an nge gadad nrayag ni ngan pi’ e gapas magdad fil mornga’agen e tin nibay nga mo’on rodad ko nap’an ni gadad nge tabinaw rodad ra yim’ magdad yan ko fare fayleng ko ya’el nap’an ni gadad ra fil e biney e yi’iy nge rogon ni gadad ra par ulan e yafos rodad ni gubin e rran.

Bo’or ban’en ni guy President Smith ni reb e guy fare Tathapeg ni bani nangfan salpen fapi gidii’ nib yul’yul’ ko fare fayleng nibay e ya’el riy u tomren ni yim’ u dakan fare kuruth. Ko re yi’iy ney gube yog:

“Machane musap gad, ko urngin fapi gidii’ nib yul’yul’, ke yarmiy fapi gidii’ rok me dugliy ko mini’ rorad e nge fek e mulwol, tin ni ngan chuweg ngamad nibay gelnginrad mab ga’ lungunrad, ma yol’ograd ni ngar raned nga m’on miyad fek fare tomilang ko fare gospel ngak e pi cha’ nibay u fithik e lumor, ni gubin e pumo’on [ppin];16 ni aram ni yibe fil fare gospel ngak fapi gidii’ ni kar m’ad. …

“Kan fil ngorad e mich ngak Got, kalngan’uy ko denen, tawfe nifen fapi denen, fare tawa’ath ko fare Kan ni Thothup nra yib nap’an nran tay pa’ay nge dakan loelgey,

“Nge ku urngin fapi yalen e gospel nib t’uf ni ngar nanged u m’on ni ngaranod u pow’chan fapi judge ningan judge nagrad ni woed e gidii’ nib fos, ni ngayag ni ngar pired rok Got ko fare fayleng ko ya’el. …

“Ya fapi yam’ e kar guyed ni dogur rorad nge duwnginrad ab palog make gafgow.

“Tiney e fil Somoel, mug pii’ gelnginrad ni ngar bad nga m’on, u tomren fare fos ko yam’, ni nge sul ngak gil’ilungin fare Chitamangin, nibay ni pii’ ngak’ fare yafos ni manemus ni dakriy bi’id mra yim’,

“Maki ul’ul ko fare muruwel rok nike micheg Somoel ngak, nibay tawa’ath nag e pi cha’en ni yad ba t’uf rok. .”17

siasing/Llecheklel
Joseph and Hyrum Smith statue

Ko fare yi’iy, President Smith e guy e Chitamangin, Hyurm, nge fare Profet Joseph Smith. Nike gaman 74 e duw ni guy row nap’an ni kab achichig u Nauvoo. Gube lamnag gelngin e fal’falan’ nit ay nap’an ni guy e chitamangin e uncle rok. Ma ke rayag ni kan pii’ e athamgil ngak ni manang ni gubin fapi ya’el e bay e dogur rok ni yad be son nag fare Bayul rok Kristus. Fare yi’iy e dag boech fapi tonum rok e Chitamangdad nibay u Tharmiy nifan ngak pi Fak nge Kristus ni’ir nibay e tu’ufeg rok nib gel nge gelngin e Bayul rok.18

Chiney ni ke gaman 100th e duw, gube piningnmed ni ngam be’egned ere yi’iy ney. Nap’an ni garam rin’, tawa’ath nigem Somoel nrayag ni ngam nangfan mag ognag e magar ngak Got ko t’ufeg rok nge pi tonom Rok ko fare thapeg nga fal’falan’ rok Ngak pi fak.

Gube micheg ni re yi’iy rok President Joseph F. Smith ab riyul’. Gube micheg ni gubin e gidii’ nra bi’eg era nang nib riyul’. Pi cha’en ni dabra thapeg ney e biney nib riyul’ e ra nang nap’an nra yan ko fare fayleng ko ya’el. Urom, gubin e gidii’ nra ognag e magar ngak Got fare Somoel Yesus Kristus ko fare tonom rok nib mangil nge fapi tawa’ath nra yin nap’an gadad ra fos ko yam’ nra sul e dogur nge ya’el rodad nga ta’abang ma dakriy bi’id niyor ra palog.19

siasing/Llecheklel
Sister Barbara Ballard

Guba falfalan’ ni gu ma nang bu’uw ba paer Barbara rog nge ba kunuy gad e tabinaw romow nga ta’abang ko manemus. Ma rayog fare gapas ku Somoel ra ayuwegdad chiney nge gubin ngiyal’ e meybil rog u dakean fithingan Yesus Kristus Amen.

Babyoren Ayuw

  1. Doctrine and Covenants 138:6, 11.

  2. Joseph F. Smith, in Preston Nibley, The Presidents of the Church (1959), 228.

  3. Muguy ko Joseph Fielding Smith, Life of Joseph F. Smith (1938), 13.

  4. Ke lang’iy Levira Clark ko 1859, Julina Lambson ko 1866, Sarah Richards ko 1868, Edna Lambson ko 1871, Alice Kimball ko 1883, nge Mary Schwartz ko 1884.

  5. Joseph F. Smith e pigpig ulan reb fare counselor ulan fare Bin Somm’on e Presidency (Brigham Young, Heber C. Kimball nge Daniel H. Wells). Ma kie pigpig ni’ir e bin la’agruw e counselor ulan fare Bin Somm’on e Presidency u tan paa’ dalip e President, nib mu’unnPresident John Taylor, Wilford Woodruff, nge Lorenzo Snow.

  6. Joseph F. Smith i pigpig ni’ir reb e counselor ulan fare Bin Somm’on e Presidency u nap’an Brigham Young ni’ir e i pigpig ko fare bin la’agruw e counselor ulan fare Bin Somm’on e Presidency ko ngiyal’ rok John Taylor, Wildford Woodruff, nge Lorenzo Snow. I’ir e bin th’abi somm’on e President ko Galasia ni pigpig ulan fare Bin Somm’on e Presidency u m’on nin pining ni nge mang President.

  7. Mercy Josephine, bin somm’on e bitir ku Joseph F., an gergel nag ko August 14, 1867, me yim’ ko June 6, 1870.

  8. Joseph F. Smith, journal, July 7, 1870, ulan e History Library ko Galasia, Fare Galasia ku Yesus Kristus ni fan go Gidii’ rok ko tin Tomur e Rran, Salt Lake City, Utah.

  9. Joseph F. Smith ngak Martha Ann Smith Harris, Aug. 26, 1883, Church History Library, muguy ko Richard Neitzel Holzapfel nge David M. Whitchurch, My Dear Sister: The Letters between Joseph F. Smith and His Sister Martha Ann (2018), 290–91.

  10. Bay bo’or e ningyal’, fare Somoel ke non ngak Joseph F. Smith ulan e yafos rok nge muruwel ko Apostle nge President ko fare Galasia ufithik e li’kay ngeyi’iy. Bo’or ya’ay to’owath ney nima pii’ Somoel ke yoloy ulan e babyor rok, machib, kemanag, nge babyor rok fare Galasia.

  11. Joseph F. Smith, journal, Jan. 23, 1918, Church History Library; spelling and capitalization modernized; see Joseph Fielding Smith, Life of Joseph F. Smith, 473–74.

  12. Musap ko “A. [P.] Kesler Is Killed in Fall from a Building,” Ogden Standard, Feb. 5, 1918, 5.

  13. Joseph F. Smith, journal, Feb. 4, 1918, Church History Library.

  14. Muguy ko “Ida Bowman Smith,” Salt Lake Herald-Republican, Sept. 26, 1918, 4.

  15. Joseph F. Smith, in Conference Report, Oct. 1918, 2.

  16. Muguy ko babyoren e “our glorious Mother Eve” nge fare “faithful daughters who … worshiped the true and living God” (Doctrine and Covenants 138:39).

  17. Doctrine and Covenants 138:30, 33–34, 50–52.

  18. Bin somm’on ko biney e yol ni m’ug ko November  30, 1918, edition ko fare Deseret News,, 11 e rran nga tomren ni yim’ President Smith, ko November 19. Nin print nag ulan fare December Improvement Era ngein January 1919 editions ko fare Relief Society Magazine, fare Utah Genealogical nge Historical Magazine, fare Young Women’s Journal, nge fare Millennial Star.

  19. Dariyfan ni gubin e gidii’ ni ra fos ko yam’, woed nrayag ni dabra daged e ts’ufeg miyad ognag e magar ngak e Chitamangiy nibay u Tharmiy nge Yesus Kristus ni ku woed e pi’in gidii’ ni kar thapeged gil’ilungun Got. Muguy ko Alma 11:41; Doctrine and Covenants 88:32–35.