Li tento too’aatinaq wi’

Ma xepatz’ jun sutaq k’a’ut naq “Tzoleb’aal reheb’ li Kok’al” nayeeman re? Li k’ab’a’ej a’an na’aatinak chirix li musiq’ejil tzolok neke’xk’ul li kok’al sa’ xb’eenileb’ lix chihab’, a’ut choq’ we laa’in naxjultika ajwi’ jun li yaal nim xwankil. Choq’ re li qaChoxahil Yuwa’, eb’ li kok’al maajun wa wankeb’ sa’ xkab’ na’ajej—rajlal wankeb’ “sa’ xb’eenil.”¹

A’an naroyb’eni naq taqak’e xna’ajeb’, taqoxloq’iheb’, ut taqileb’ jo’ ralal li Dios. A’an naraj naxye naq maajun wa te’qaten, rik’in aatin malaj sa’ xch’ooleb’, us ta ch’a’aj li hoonal naqanumsi. Naqak’eheb’ b’an xloq’al li kok’al, ut naqayal qaq’e chixkolb’aleb’ chiru li muxe’k rik’in li tawasink. Li rilb’aleb’ aajel ru choq’ qe—jo’ ajwi’ choq’ re li Qaawa’.²

Jun sumaleb’ li saaj na’b’ej yuwa’b’ej ke’xchunub’ rib’ sa’ li wa’leb’aal, re rilb’al k’a’ru xe’xb’aanu chiru li kutan. Ke’rab’i jun li tenok chire li ochoch. Li na’b’ej kixpatz’, “K’a’ru a’an?”

Chirix a’an k’erab’i jun li ch’ina yaab’ sa’ lix warib’aal lix yum aj kaahib’ chihab’. Xkoheb’ sa’ aanil chirilb’al. Tolto chiru li tz’ak naq ke’xtaw. Li na’b’ej kixwaklesi li ch’ina al ut kixpatz’ re k’a’ru kik’ulman.

A’an kixye, “Xint’ane’ chaq chiru li ch’aat.”

Li na’b’ej kixpatz’, “K’a’ut naq xatt’ane’ chaq chiru li ch’aat?”

A’an kixmoch xb’een xtel ut kixye, “Ink’a’ ninnaw. Nink’oxla naq ink’a’ xinwulak toj chi sa’ li ch’aat.”

Chirix “li wulak toj chi sa’ ” nawaj aatinak chiru li eq’la a’in. Xtenq’ankileb’ li kok’al “chi wulak toj chi sa’ ” lix evangelio li Jesukristo a’an jun qamaatan ut qateneb’ankil. Ut ink’a’ naru naqab’ay xtikib’ankil.

Wan jun hoonal xchaq’al ru sa’ xyu’ameb’ li kok’al b’ar wi’ maak’a’ xwankil laj tza sa’ xb’eeneb’. A’an naq toj wankeb’ chi maak’a’ xnawom ut maak’a’ xmaak.³ A’an jun loq’laj hoonal choq’ reheb’ li na’b’ej yuwa’b’ej ut eb’ li alalb’ej. Tento te’tzole’q li kok’al, rik’in aatin ut b’aanuhom, naq toj maji’ ut chirix “naq tz’aqal xchihab’eb’ re taaruuq te’wanq chi teneb’anb’il chiru li Dios.”⁴

Li Awab’ej Henry B. Eyring kixye: “Li saajilal a’an li chaab’il hoonal. Li hoonal jwal chaab’il re xtzolb’aleb’ li kok’al a’an naq toj mas kok’eb’, naq toj maji’ neke’aaleek chi maakob’k, ut naq toj maji’ ch’a’aj choq’ reheb’ rab’inkil li yaalil na’leb’ sa’ chixjunil li aaleek neke’xnumsi.”⁵ Li k’utum a’an tixtenq’aheb’ chixnawb’al aniheb’ a’an, li rajomeb’, ut li xninqal osob’tesink te’xk’ul naq te’ok sa’ sumwank ut te’xk’ul li k’ojob’anb’il k’anjel sa’ xb’ehil li sumwank.

Moko naru ta naq taqoyb’eni naq yal taawulaq li jalaak sa’ xyu’ameb’ li qakok’al. Li jalaak yal chi kama’an maawa’ jun na’leb’ re lix evangelio li Jesukristo. Li wulak jo’ li Kolonel moko taak’ulmanq ta yal chi jo’kan. Li rahok, li k’utuk ut li ch’olob’ank chi sik’b’il ru, naru tixtenq’aheb’ li kok’al chireek’ankil li Santil Musiq’ej. Li Santil Musiq’ej a’an jwal aajel ru re xjalb’al xyu’ameb’ li qakok’al ut re te’xtaw xnawom xch’ool chirix li Jesukristo; naqaj naq “junelik taajultiko’q a’an reheb’, re naq taaruuq taawanq lix Musiq’ rik’ineb’.”⁶

K’e reetal naq xwotzb’al li evangelio sa’ li qajunkab’al, malaj li tento too’aatinaq wi’, nim xwankil ut naru naxk’am chaq li Musiq’ej. Naq naqach’utub’ qib’ chi aatinak rik’ineb’ li qakok’al, naqatenq’aheb’ chixkawresinkileb’ rib’ “sa’ xb’een jun li kawil oqech, jun oqech li ink’a’ nat’ane’.”⁷ Naq naqakawob’resi jun ch’ina al, naqakawob’resi li junkab’al.

Eb’ li aatinak a’in naru naxk’ameb’ li kok’al:

• Chixtawb’al ru li tzol’leb’ chirix li jalb’a-k’a’uxlej.

• Chi wank xpaab’aal chirix li Jesukristo, li Ralal li yo’yookil Dios.

• Chixsikb’al ru li kub’iha’ ut li maatan re li Santil Musiq’ej naq te’xket waqxaqib’ chihab’.⁸

• Ut chi tijok ut “chi b’eek chi tiik chiru li Qaawa’.”⁹

Li Kolonel kooxtaqla, “Joʼkan naq ninkʼe eere jun taqlahom, naq teekʼut li kʼaʼaq re ru aʼin chi moko rambʼil ta chiruhebʼ lee ralal eekʼajol.”¹⁰ K’a’ru b’i’ li naraj naq taqak’ut chi moko ramb’il ta?

1. Lix t’anik laj Adan

2. Lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo

3. Aajel ru li yo’laak wi’chik¹¹

Li Elder D. Todd Christofferson kixye: “Chi yaal, nasaho’ laj Satanas naq li na’b’ej yuwa’b’ej ink’a’ neke’xtzol li ralal xk’ajol naq te’wanq xpaab’aal chirix li Kristo, naq te’jale’q xch’ool, ut naq te’yo’laaq wi’chik sa’ musiq’ejil.”¹²

Sa’ junpak’al chik, li Kolonel naraj naq taqatenq’aheb’ li kok’al “chixk’eeb’al lix paab’aal rik’in li musiq’ej li natzolok chixb’aanunkil li us.”¹³ Re xb’aanunkil a’in, naru naqatenq’aheb’ chixk’eeb’al reetal jo’q’e yookeb’ chireek’ankil li Musiq’ej ut chixk’eeb’al reetal k’a’ru li na’leb’ nanajtob’resink re li Musiq’ej. Chi jo’kan neke’xtzol xjalb’aleb’ xk’a’uxl ut sutq’iik sa’ li saqen rik’in lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo. A’in natenq’an chixk’utb’al li kuyuk sa’ musiq’ej.

Naru naqayal xsahil xtenq’ankileb’ li qakok’al re naq te’xtzol li kuyuk sa’ musiq’ej yalaq jo’q’e sa’ xyu’ameb’. Moko ch’a’aj ta ut moko naab’al ta li hoonal naraj. Yal rik’in li aatinak eb’ li kok’al naru te’xk’e reetal k’a’ru neke’xpaab’ ut k’a’ut naq neke’xpaab’. Li q’unil aatinak, li yal nachal chi rajlal, naru natenq’an chixtawb’aleb’ li ch’olob’ank ut li sumenk. Miqakanab’ naq eb’ li ulul ch’iich’ ink’a’ te’xk’e qahoonal re xtzolb’aleb’ ut rab’inkileb’ li qakok’al ut rilb’aleb’ sa’ li rilob’aal.

Jun chik li na’leb’ naru nokoxtenq’a chi aatinak rik’ineb’, a’an li k’utb’esink. Eb’ li komon re li qajunkab’al naru neke’xk’utb’esi naq yookeb’ chi aaleek chixsik’b’al ru junaq li na’leb’ ink’a’ us. Li na’leb’ a’in naru naxkawresiheb’ li kok’al choq’ re li yale’k. Naru nokok’utb’esin ut chirix a’an taqatz’il rix, taqapatz’ reheb’ li kok’al k’a’ raj ru te’xb’aanu:

• Wi yookeb’ chi aaleek chixq’etb’al li Aatin re Chaab’il Na’leb’.

• Wi wankeb’ chiru li pornografía.

• Wi neke’aaleek chi tik’ti’ik, chi elq’ak, malaj chi b’alaq’ik.

• Wi neke’rab’i junaq li ramiiw malaj junaq laj k’utunel sa’ li tzoleb’aal chixyeeb’al junaq li na’leb’ yib’ ru chirix li neke’xpaab’ ut neke’xyu’ami.

Naq te’k’utb’esinq ut te’aatinaq chirix, sa’ xna’aj naq te’tawe’q chi maak’a’ xnawomeb’ sa’ xyanqeb’ jun ch’uut aj tzolonel, eb’ li kok’al naru kawresinb’ilaqeb’ rik’in “li paab’aal li taaruuq xchupb’al chixjunil lix xameb’ laj maak.”¹⁴

Jun wamiiw kixtzol li na’leb’ a’in chi seeb’ naq 18 chihab’ wan re. Kixtz’iib’a rib’ jo’ jun aj puub’ sa’ li ch’uut aj pleet re Estados Unidos naq yoo chaq li ch’a’jkilal rik’in Estados Unidos ut Vietnam. Kitaqlaak chixtzolb’al puub’ak re taawulaq jo’ jun tzaqal aj puub’. Kixwotz naq li tzolok a’an jwal kaw. Kixye naq laj k’utunel jwal josq’.

Sa’ jun kutan, lix ch’uut ke’xk’e li raq’ re pleetik, ut ke’b’eek chiru li tiqwal saq’e. Laj k’utunel kixjap re ut kixye anajwan teekut eerib’ chi ch’och’ ut mex’eek’an. Laj k’utunel yoo tz’aqal chirilb’al naq maa’ani taa’eek’anq. Wi junaq raj na’eek’an taawanq xk’eeb’al sa’ tojb’a-maak. Li ch’uut kixk’ul li rahilal chiru wiib’ hoor chiru li saq’e, yookeb’ xjosq’il ut xik’ te’ril laj k’utunel.

Naab’al po chik chirix a’an li qamiiw kitawman chixk’amb’al xb’e lix ch’uut sa’ li k’iche’ aran Vietnam. A’an tz’aqal yaal, moko yal tzolok ta chik. Ke’ok chi eek’ank xyaab’ li puub’ chiru li tzuul sutsuukeb’ wi’. Chixjunil li ch’uut ke’xkut rib’ chiru li ch’och’.

K’a’ru yookeb’ chixsikb’al laj xik’ ilonel? Li eek’ank. Xb’aan junaq li ch’ina eek’ank naru te’puub’aaq chaq. Li wamiiw kixye naq sa’ li hoonal naq huphu chi ch’och’ chi numtajenaq xtiqob’ ut chi ink’a’ na’eek’an, royb’eninkil chiru naab’al hoor naq taamoyq li kutan, ki’ok chixk’oxlankil li tzolok kixk’ul. Kinaq sa’ xch’ool naq jwal xik’ kiril laj k’utunel. Anajwan jwal naxb’antioxi—chixjunil li k’a’ru kik’ute’ chiru ut chan ru naq kikawresiik choq’ re li hoonal a’an. Laj k’utunel chi wan xnawom kixkawresi li qamiiw ut lix ch’uut re te’xnaw k’a’ru te’xb’aanu sa’ li na’ajej re pleetik. Chi yaal, kixkol xyu’am li qamiiw.

Chan ru naq taqab’aanu ajwi’ a’an sa’ li qajunkab’al rik’ineb’ li qakok’al sa’ musiq’ej? Naq toj maji’ neke’ok sa’ li na’ajej re pleetik, chan ru taqakawresi qib’ re xtzolb’aleb’, xkawob’resinkileb’, ut xkawresinkileb’?¹⁵ Chan ru te’qab’oq “chi wulak toj chi sa’ ”? Ma ink’a’ raj us wi’chik naq “te’tiqob’aq” chi tzolok sa’ li ochoch chiru naq te’tiqob’aq kik’ sa’ li pleetik re li yu’am a’in?

Naq nikin’ilok chiwix, wan hoonal naq lin b’eelom ut laa’in xqeek’a qib’ jo’ jun tz’aqal aj k’utunel re xtenq’ankileb’ li qakok’al chixyu’aminkil lix evangelio li Jesukristo. Li profeet aj Jakob kixwotz ajwi’ li na’leb’ a’in naq kixye: “Nawaj naq chaab’ilaq lee raam. Relik chi yaal, kʼaʼjoʼ naq ninkʼoxlak cherix; ut laaʼex ajwiʼ nekenaw naq junelik wanjenaq chi joʼkan.”¹⁶

Naq eb’ li kok’al yooqeb’ chi tzolok ut chi k’iik, li neke’xpaab’ taayale’q rix. A’b’an wi kawresinb’ilaqeb’ chi chaab’il, naru te’k’iiq xpaab’aal, te’kawuuq xch’ool, us ta wanqeb’ sa’ xyanq chixjunil li ka’pak’aliik.

Laj Alma kixk’ut chiqu chan ru “xkawresinkil xk’a’uxleb’ li kok’al.”¹⁷ Yooko chixkawresinkileb’ li kok’al re naq a’aneb’ chik te’koloq rix li paab’aal, re naq te’xtaw ru naq “kanab’anb’ileb’ chixb’aanunkil xjuneseb’ li neke’raj—chixsik’b’al ru li b’e re li kamk li junelik taakanaaq, malaj li b’e re li junelik yu’am.”¹⁸ Eb’ li kok’al tento te’xnaw li nimla yaal a’in: sachk rik’in li yu’am chi junelik, a’an tzaqal nimla sachk.

Nintz’aama naq li aatinak rik’ineb’ li qakok’al taaruuq chixtenq’ankileb’, re naq “te’xyal xsahil li aatin re junelik yu’am” anajwan, re naq te’xyal xsahil “li junelik yu’am sa’ li ruchich’och’ chalel, a’ li loq’alil ajwi’ li ink’a’ nakam.”¹⁹

Naq naqach’olaniheb’ ut naqakawresiheb’ li qakok’al, naqatenq’aheb’ chiroksinkil li xtaql xch’ooleb’, neke’qara chi anchal li qach’ool, naqak’uteb’ lix taqlahom li Dios ut li maatan re li jalb’a-k’a’uxlej chiruheb’, ut maajo’q’e tz’aqal taqakanab’ xtenq’ankileb’. Ma ink’a’ ta b’i’ a’an li naxb’aanu li Dios qik’in?

Qatiikisiiq qib’ “chi uub’ej chi xaqxooqo rik’in li Kristo,” rik’in xnawb’al naq naru naqataw “tz’aqal xlemtz’unkil li yo’onink”²⁰ rik’in xtenq’ li qaraarookil Kolonel.

Ninch’olob’ xyaalal naq a’an lix sumenkil junelik. Sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.