Jolomil ch’utub’aj-ib’
Xwakli li Kristo; Li paab’aal chirix a’an tixjal xna’ajeb’ li tzuul
Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2021


Xwakli li Kristo; Li paab’aal chirix a’an tixjal xna’ajeb’ li tzuul

Li paab’aal chirix li Jesukristo, a’an li wankilal q’axal nim naru naqak’ul sa’ li yu’am a’in. Chixjunil taaruuq choq’ reheb’ li wankeb’ xpaab’aal

Ex was wiitz’in, osob’tesinb’ilin chi aatinak eerik’in sa’ li domingo a’in re li Paswa.1 Lix tojb’al rix li maak xb’aan ut lix waklijik chi yo’yo li Jesukristo kixjal li qayu’am chi tz’aqal. Naqara a’an, ut naqoxloq’i a’an ut li qaChoxahil Yuwa’.

Chiru li waqib’ po a’in, toj yooko chixnumsinkil jun nimla yajel sa’ ruchich’och’. Sachso ninkana xb’aan lee kawilal ut lee musiq’ejil metz’ew chiru li yajel, li sachk, ut li junaatalil. Nintz’aama rajlal naq, us ta nak’ulman li nak’ulman, teereek’a lix rahom li Qaawa’ choq’ eere. Wi xesume lee ch’a’ajkilal rik’in xkawob’resinkil eerib’ jo’ tzolom, ink’a’ xeb’aanu chi maak’a’ teek’ul.

Sa’ li eq’la a’in, xqab’i li raatineb’ laj jolominel li neke’chal chaq sa’ xkaaxukuutil li ruchich’och’. Relik chi yaal, li rosob’tesihom li evangelio nak’eeman re chixjunil li teep, aatinob’aal, ut tenamit. Lix Iglees li Jesukristo a’an jun iglees re chixjunil li ruchich’och’. Li Jesukristo a’an aj jolomihom qe.

Naqab’antioxi naq jun nimla yajel ink’a’ xru chixramb’al lix b’eenik li yaal chi uub’ej. Lix evangelio li Jesukristo, a’an tz’aqal li naraj ru li ruchich’och’ a’in li choqinb’il, nujenaq rik’in li wech’ok, ut tawasinb’il.

Chixjunileb’ li ralal xk’ajol xk’ulub’eb’ chirab’inkil ut chixk’ulub’ankil li resil li Jesukristo li nak’irtesink ut natojok-ix. Maajun chik esil aajel wi’chik ru chiru a’an choq’ re xsahil qach’ool—anajwan ut chi junelik.2 Maajun chik esil naxq’ax ru sa’ xyo’onihom. Maajun chik esil naru taarisi li wech’ok-ib’ sa’ qayanq.

Li paab’aal chirix li Jesukristo, a’an xk’ojleb’aal chixjunil li paab’ank ut xnumleb’ li choxahil wankilal. Jo’ kixye li apostol aj Pablo, “Wi maak’a’ qapaab’aal, ink’a’ naru naq li Dios taasaho’q xch’ool qik’in, xb’aan naq ani najilok chixk’atq li Dios tento tixpaab’ naq wank li Dios ut a’an naxq’ajkamuheb’ li neke’sik’ok re.”3

Chixjunil li us sa’ li yu’am a’in—chixjunil li osob’tesiik li wan xwankil chi junelik—natikla rik’in li paab’aal. Xkanab’ankil naq taanumtaaq li Dios sa’ li qayu’am natikla rik’in xpaab’ankil naq wan rajom chiqab’eresinkil. Tz’aqal li jalb’a-k’a’uxlej natikla rik’in xpaab’ankil naq li Jesukristo wan xwankil re qach’ajb’al, qak’irtesinkil, ut qakawob’resinkil.4

“Meetz’eqtaana xyaalal lix wankil li Dios,” kixye li profeet aj Moroni, “xb’aan naq a’an nak’anjelank rik’in wankilal, a’ yaal jo’ chanru xpaab’aaleb’ li ralal xk’ajoleb’ li winq.”5 A’an li qapaab’aal li naxk’e chi k’anjelak lix wankil li Dios sa’ li qayu’am.

A’ut, wan naq jwal ch’a’aj xk’anjelankil li paab’aal. Wan naq naqapatz’ ma naru taqak’anjela li paab’aal li ajb’il ru re xk’ub’al li qosob’tesinkil jwal naqaj ru. A’ut, li Qaawa’ naxch’anab’ li xiw a’an rik’in li raatin li profeet aj Alma sa’ lix Hu laj Mormon.

Jalam-uuch
Li t’orol chi mostaas

Laj Alma naxpatz’ qe naq taqayal rix li aatin ut “taqak’anjela yal ta jun miin raqal li paab’aal, relik chi yaal, wi yal ta naru chiqu rajb’al paab’aank.”6 Li aatin “yal ta jun miin raqal” naxjultika we lix yeechi’ihom li Qaawa’ sa’ li Santil Hu naq “wi ta lix nimal lee paab’aal a’an jo’ jun t’orol chi mostaas tooruq raj “chixyeeb’al re li tzuul a’in: Elen arin ut q’axon le’, ut a’an taaq’axonq raj; ut maak’a’ raj k’a’ru ink’a’ truuq taqab’aanu.”7

Jalam-uuch
Li xikanel xul sa’ xyanqeb’ li t’orol chi mostaas

Li Qaawa’ naxtaw ru li qaruchich’och’il majelal. Wan naq nokopaalto’. A’b’an naxnaw ajwi’ naq wan qanimla wankilal. Sa’ xtiklajik ch’ina b’ab’ay li t’orol chi mostaas, a’ut naniman choq’ nimla xtoonal li che’, b’ar wi’ li xik’anel xul neke’xk’e lix sok. Li t’orol chi mostaas nareetali li paab’aal li toj yoo chi k’iik.8

Li Qaawa’ ink’a’ naxteneb’ naq tz’aqal li qapaab’aal re truuq taqoksi lix wankilal a’an li tz’aqal. A’ut, naxpatz’ naq toopaab’anq.

Ex was wiitz’in, sa’ li eq’la a’in re li Paswa nekexinb’oq chixtikib’ankil xnimankil lee paab’aal. Sa’ xk’ab’a’ lee paab’aal, li Jesukristo tixnimob’resi lee wankilal chixjalb’al xna’ajeb’ li tzuul sa’ lee yu’am,9 us ta lee ch’a’ajkilal chanchan li tzuul q’axal najt xteram.

Lee tzuul, maare a’an li junaatalil, li wiib’ank ch’oolej, li yajel, malaj xkomon chik. Jalan jalanqeb’ lee tzuul, a’ut re xtuqub’ankil yalaq ch’a’ajkilal wan eere, aajel ru xnimankil lee paab’aal. Aajel ru li yalok q’e. Jwal ch’a’aj chiru li tzolom aj q’em xk’anjelankil yal ta jun miin raqal li paab’aal.

Re xb’aanunkil yalaq k’a’ru chi us, aajel ru li yalok q’e. Yaal ajwi’ a’an re ok jo’ tz’aqal xtzolom li Jesukristo. Re xnimankil lee paab’aal chirix a’an, aajel ru li yalok q’e. Ma naru tinch’olob’ oob’ li na’leb’ re eetenq’ankil chixnimob’resnkil li paab’aal a’an?

Xb’een, tzolonqex. Yalomaq eeq’e chi tzolok. Tz’ilomaqeb’ rix li loq’laj hu re xtawb’al ru lix k’anjel li Kristo. Tzolomaq lix tzol’leb’ li Kristo re naq teetaw ru lix wankilal sa’ lee yu’am. K’ehomaq reetal naq lix tojb’al rix li maak xb’aan li Jesukristo nak’anjelak sa’ lee yu’am. A’an kixk’ul sa’ xb’een lee rahilal, lee paaltil, lee majelal, ut lee maak. A’an kixtoj xtz’aq ut kixk’e wankilal eere chixjalb’al xna’aj chixjunileb’ li tzuul te’chalq cheru. Nekek’ul li wankilal a’an rik’in lee paab’aal ut lee rajom chixtaaqenkil li Kristo.

Re xjalb’al xna’ajeb’ li tzuul, maare taa’ajmanq ru jun sachb’a-ch’oolej. Tzolonqex chirixeb’ li sachb’a-ch’oolej. Eb’ li sachb’a-ch’oolej neke’chal a’ yaal lee paab’aal chirix li Qaawa’. Lix ch’oolil li paab’aal a’an, a’an xkanab’ankil qib’ chiru li rajom ut lix hoonal li Qaawa’—chan ru ut jo’q’e naq texrosob’tesi rik’in li sachb’a-ch’oolejil tenq’ li nekesik’. Ka’ajwi’ naq maak’a’ lee paab’aal ink’a’ truuq li Dios cherosob’tesinkil rik’ineb’ li sachb’a-ch’oolej re xjalb’al xna’ajeb’ li tzuul sa’ lee yu’am.10

Naq taak’iiq lee nawom chirix li Kolonel, mas wi’chik naq teepaab’ li ruxtaan, lix rahom maak’a’ roso’jik, ut lix wankilal re kawob’resink, k’irtesink, ut tojok-ix. Nach’ tz’aqal wan li Kolonel eerik’in naq ok eere chixq’axb’al ru li tzuul rik’in paab’aal.

Xkab’, sik’omaq ru xpaab’ankil li Jesukristo. Wi nawiib’an eech’ool chirix li Dios Yuwa’b’ej ut li Ralal raaro xb’aan, malaj chirix lix k’ojob’ankil wi’chik li evangelio, malaj lix b’oqb’al laj Jose Smith jo’ profeet, sik’omaq ru paab’ank11 ut kanaaqex chi tiik chi paab’ank. Sik’omaq xsumenkileb’ lee patz’om rik’in li Qaawa’ malaj rik’ineb’ li loq’laj hu. Tzolonqex rik’in eerajom chi paab’ank sa’ xna’aj xtawb’al junaq majelal sa’ xyu’am li profeet malaj sa’eb’ li loq’laj hu. Kanab’omaq xnimob’resinkil li k’a’ru nawiib’an wi’ eech’ool rik’in aatinak chirix a’an rik’ineb’ li maak’a’eb’ xpaab’aal. Kanab’omaq naq li Qaawa’ tixk’am eeb’e sa’ xtawb’al li musiq’ejil na’leb’.

Rox, k’anjelanqex rik’in paab’aal. K’a’ raj ru taab’aanu, wi ta nimaq raj wi’chik laa paab’aal? K’oxlahomaq. Tz’iib’anqex chirix. Chirix a’an, k’ulumaq xkomon chik li paab’aal rik’in xb’aanunkil yalaq k’a’ru naxpatz’ xkomon chik li paab’aal.

Xkaa, tz’aqonex sa’ li loq’laj k’ojob’anb’il k’anjel chi wan eek’ulub’. Eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel neke’xk’e chi k’utmank lix wankilal li Dios sa’ lee yu’am.12

Ut ro’, patz’omaq chiru lee Choxahil Yuwa’, sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, naq texxtenq’a.

Li paab’aal naraj ru li yalok q’e. Xk’ulb’al li k’utb’esinb’il na’leb’ naraj ru li yalok q’e. A’ut, “yalaq ani natzʼaaman, nakʼuluk; ut li ani nasikʼok, natawok; ut chiru ani natochʼok, taateemanq.”13 Li Dios naxnaw k’a’ru tixnimob’resi laa paab’aal. Tz’aaman, ut tz’aaman wi’chik.

Li ani maak’a’ xpaab’aal maare tixye naq li paab’aal wan choq’ reheb’ li q’un xmetz’ew. A’b’an, li na’leb’ a’an ink’a’ naxk’e reetal lix wankilal li paab’aal. Ma toj ke’xyal raj xq’e lix apostol li Kolonel chixk’utb’al lix tzol’leb’ chirix naq kikam, us ta maare te’kamsiiq, wi ta ke’wiib’an xch’ool chirix?14 Ma ke’xk’e raj laj Jose ut laj Hyrum Smith lix yu’ameb’ re xkolb’al rix lix k’ojob’ankil wi’chik lix Iglees li Qaawa’ wi ta ink’a’ ke’xnaw naq tz’aqal yaal? Ma ke’kam raj wiib’ mil chi aj santil paab’anel sa’ xb’ehil aj pahol b’e15 wi ta ink’a’ ke’xpaab’ naq k’ojob’anb’il wi’chik lix evangelio li Jesukristo? Relik chi yaal, li paab’aal a’an li wankilal li naxk’e xwankil yalaq ani chixb’aanunkil li k’a’ru chanchan naq moko naruhan ta xb’aanunkil.

Meeka’ch’inob’resi li paab’aal ak wan eere. Aajel ru li paab’aal re ok sa’ li Iglees ut re kanaak chi tiik chi paab’ank. Aajel ru li paab’aal re xtaaqenkil li profeet sa’ xna’aj li ruchich’och’il na’leb’. Aajel ru li paab’aal re xik sa’ mision sa’ xq’ehil jun nimla yajel. Aajel ru li paab’aal re wank chi saq qu naq li ruchich’och’ naxjap re chixyeeb’al naq lix chaq’rab’ li Dios chirix li saq ru ch’oolej maak’a’ chik aj-e. Aajel ru li paab’aal re xk’utb’al li evangelio chiruheb’ li qakok’al sa’ jun ruchich’och’ maak’a’ xpaab’aal. Aajel ru li paab’aal re tz’aamank chirix xyu’am li ani raaro qab’aan, ut aajel ru xkomon chik li paab’aal re xk’ulub’ankil li ink’a’ naqaj rab’inkil.

Wiib’ chihab’ chaq, li Hermana Nelson ut laa’in koowulak sa’ Samoa, Tonga, Fiji ut Tahiti. K’a’jo’ xk’ihal li hab’ li yookeb’ chixk’ulb’al li tenamit a’in chiru naab’al kutan. Eb’ li komon ke’xkuy xsa’ ut ke’xtz’aama naq kolb’ilaqeb’ rix li ch’utam chiru li hab’.

Sa’ Samoa, Fiji, ut Tahiti, kiraqe’ li hab’ tz’aqal naq tiklaak re li ch’utam. A’b’an sa’ Tonga, ink’a’ kiraqe’ li hab’. A’ut, 13,000 chi aj santil paab’anel ke’wulak eq’la re xtawb’aleb’ xna’aj, ke’oyb’enin sa’ li kawil hab’, toja’ naq ke’tz’aqon sa’ li ch’utam chiru wiib’ hoor chi taq’taq’eb’.

Jalam-uuch
Eb’ laj santil paab’anel aj Tonga sa’ li hab’

Kiqil chi k’anjelak lix nimla paab’aaleb’ li komon a’an—li paab’aal li tz’aqal choq’ re xkotzb’al li hab’, ut li paab’aal re kuyuk naq ink’a’ nakotz li hab’.

Eb’ li tzuul sa’ li qayu’am ink’a’ junelik neke’eek’an chan ru malaj jo’q’e naqaj. A’b’anan, li qapaab’aal junelik tooxtiikisi chi uub’ej. Li paab’aal junelik nokoxtenq’a chixk’ulb’al lix wankil li Dios.

Chenawaq a’in: us ta taalajq raj cheru chixjunil li k’a’aq re ru ut chixjunil li kristiaan sa’ li ruchich’och’ a’in, li Jesukristo ut lix Iglees maajo’q’e te’lajq cheru. Ink’a’ nawark chi moko namoytaak li ru li Qaawa’.16 “A’an juntaq’eet ewer, anajwan, ut [wulaj].”17 Ink’a’ tixkanab’ lix sumwank,18 lix yeechi’ihom, chi moko lix rahom choq’ re lix tenamit. Naxk’anjelaheb’ li sachb’a-ch’oolej anajwan, ut toj tixk’anjelaheb’ wulaj.19

Li paab’aal chirix li Jesukristo, a’an li wankilal q’axal nim naru naqak’ul sa’ li yu’am a’in. Chixjunil taaruuq choq’ reheb’ li wankeb’ xpaab’aal.20

Lee paab’aal li yoo chi k’iik chirix li Qaawa’ tixjal xna’ajeb’ li tzuul—ink’a’ eb’ li ch’ina-usil tzuul re li ruchich’och’ a’in, a’b’an eb’ li tzuul re rahilal sa’ lee yu’am. Lee paab’aal li yoo chi tamk texxtenq’a chi k’iik ut chi chaab’ilo’k chiruheb’ lee ch’a’ajkilal.

Sa’ li domingo a’in re li Paswa, rik’in inrahom ut inb’antioxihom, ninye naq xwakli li Jesukristo chi yaal. Xwakli re xb’eresinkil lix Iglees. Xwakli re rosob’tesinkil xyu’ameb’ chixjunil li ralal xk’ajol li Dios, yalaq b’ar wankeb’. Rik’in li paab’aal chirix a’an, naru taqajal xna’ajeb’ li tzuul sa’ li qayu’am. Ninch’olob’ xyaalal a’in sa’ lix santil k’ab’a’ li Jesukristo, amen.

Eb’ li raqalil

  1. Wankeb’ li na’ajej b’ar wi’ jalan li neke’xye sa’ li Paswa naq neke’xk’ul rib’. Sa’ raatinob’aaleb’, junaq tixye, “Xwakli li Kristo!” Li jun chik nachaq’ok ut naxye, “Yaal!” Ak xwakli!” Jo’ jun eetalil, sa’ li Paswa eb’ laj Ruso neke’xye “Христос воскрес” (Xwakli li Kristo [waklijenaq chi yo’yo]!), ut neke’sumeek rik’in “Воистину! воскрес!” (Yaal! Xwakli!).

  2. Chi’ilmanq Mosiah 2:41.

  3. Hebreos 11:6. Li hu Conferencias sobre la fe naxye naq li paab’aal “a’an li xb’eenil jolomil na’leb’ li wan xwankil ut rawa’b’ejil sa’ xb’een chixjunil li k’a’aq re ru” ([1985], 5).

  4. Chi’ilmanq Mateo 11:28–30; Alma 7:12–13; Eter 12:27.

  5. Moroni 10:7; tiqb’il xkawil li aatin.

  6. Alma 32:27; tiqb’il xkawil li aatin.

  7. Mateo 17:20; tiqb’il xkawil li aatin; chi’ilmanq ajwi’ Helaman 12:9, 13.

  8. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 78:17–18. Rik’in risinkil li ruchich’och’il winq chiqix noko’ok choq’ “aj santil paab’anel sa’ xk’ab’a’ lix tojb’al rix li maak xb’aan li Kristo li Qaawa’ ” (Mosiah 3:19).

  9. Chi’ilmanq 1 Nefi 7:12.

  10. Chi’ilmanq Mormon 9:19–21; Eter 12:30.

  11. Chi’ilmanq 2 Nefi 33:10–11.

  12. Chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 84:20.

  13. Mateo 7:8.

  14. Chi maak’a’ xwankilal li paab’aal, ma kixk’e raj laj Abinadi lix yu’am sa’ li xam xb’aan ink’a’ xtz’eqtaanankil li yaal? (chi’ilmanq Mosiah 17:7–20). Chi maak’a’ li wankilal a’an, ma kixmuq raj rib’ laj Eter sa’ xtehelal jun pek (Eter 13:13–14) ut ma kixkuy raj Moroni k’iila chihab’ sa’ junaatalil (chi’ilmanq Moroni 1:1–3) sa’ xna’aj jun yu’am moko ch’a’aj ta wi ta yal ke’xtz’eqtaana raj li ke’xpaab’?

  15. Chi’ilmanq Melvin L. Bashore, H. Dennis Tolley, and the BYU Pioneer Mortality Team, “Mortality on the Mormon Trail, 1847–1868,” BYU Studies, vol. 53, no. 4 (2014), 115.

  16. Chi’ilmanq Salmos 121:4.

  17. Mormon 9:9.

  18. Chi’ilmanq Isaias 54:10; 3 Nefi 22:10.

  19. Chi’ilmanq Mormon 9:10–11, 15.

  20. Chi’ilmanq Markos 9:23.