Lix b’eenik jun ralal malaj xrab’in li Dios
Jo’ ralal xk’ajol li Dios sa’ li sumwank, naqaraheb’, naqoxloq’iheb’, naqach’olaniheb’, naqakoleb’ rix, ut naqak’uleb’ li musiq’ej li yookeb’ chi chalk chaq sa’ xna’ajeb’ li ani maji’ neke’yo’la.
Chiqajunqal xjale’ b’ayaq qayu’am xb’aan li yajel li wan sa’ chixjunil li ruchich’och’, ut wankeb’ li qech alal ut li qamiiw li xe’el sa’ li yu’am a’in chi maak’a’ sa’ qach’ool. Inyehaq resil oxib’, xkomoneb’ li raarookeb’ qab’aan.
A’in li Hermano Philippe ut li Hermana Germaine Nsondi. A’in li Hermano Nsondi, li yoo chaq chi k’anjelak jo’ yuwa’b’ejil aj k’anjel sa’ li oqech re Brazzaville, Republica del Congo, naq xkam. A’an jun aj b’anonel li junelik naroksi lix seeb’al re xtenq’ankileb’ li ras riitz’in.1
A’in li Hermana Clara Elisa Ruano Villareal, aj Tulcan, Ecuador. A’an x’ok sa’ li evangelio k’ojob’anb’il wi’chik naq 34 chihab’ wan re, ut a’an jun aj k’amol b’e mas raaro. Naq kamk re, lix junkab’al xe’xb’icha jun b’ich li mas nawulak chiru: “Ninnaw naq yo’yo inkolonel.”2
A’in li Hermano Ray Tuineau, aj Utah, rochb’een lix junkab’al. Li rixaqil, xJuliet xk’ab’a’ xye, “Nawaj naq taajultiko’q reheb’ lin yum naq lix yuwa’eb’ junelik xk’e li Dios xb’een wa sa’ xyu’am.”3
Li Qaawa’ kixye, “Tatwanq sa’ komonil rik’in rahok, jo’kan naq tatyaab’aq xb’aan xsachikeb’ li neke’kam.”4
Us ta nokoyaab’ak, nasaho’ ajwi’ sa’ qach’ool xb’aan lix waklijik li qaKolonel chi yo’yo. Sa’ xk’ab’a’ a’an, eb’ li qamiiw ut li ani raarookeb’ qab’aan toj neke’xik chi uub’ej sa’ lix junelikil b’eenikeb’. Jo’ kixye li Awa’b’ej Jose F. Smith, “Ink’a’ naru neke’sach sa’ qach’ool, ink’a’ naqakanab’ xraab’aleb’. … Eb’ a’an xkoheb’ chi uub’ej; laa’o toj yooko chi xik chi uub’ej, yooko chi nimank jo’ xe’niman eb’ a’an.”5 Li Awa’b’ej Russell M. Nelson xye, “Lix ya’al qu re rahil ch’oolejil … te’ok choq’ xya’al qu re yo’onihom.”6
Naqanaw naq koowan rub’elaj li yo’laak
Rik’in naq wan k’a’ru naqanaw chirix li junelik q’e kutan, naniman li qana’leb’ chirixeb’ li xe’nume’ sa’ xb’eenikeb’ toj chirix li yu’am a’in, a’ut wan ajwi’ qana’leb’ chirixeb’ li ani maji’ neke’wulak sa’ li yu’am a’in, ut toja’ yookeb’ chi ok.
Li junjunq kristiaan li na’ok sa’ li ruchich’och’, a’an jun ralal malaj xrab’in li Dios.7 Ink’a’ kitikla qab’eenik rik’in qayo’lajik. Naq maji’ nokoyo’la, koowan chi ch’utch’u sa’ jun na’ajej re kawresink-ib’, b’ar wi’ “kiqak’ul xb’een wa li qatzolb’al sa’ li ruchich’och’ reheb’ li musiq’ej.”8 Li Jehova kixye re laj Jeremias, “Naq toj maji’ nakatsiyaak chaq rik’in laa na’, laa’in ak xinsik’ chaq aawu; naq toj maji’ nakatyo’laak, ak santob’resinb’ilat chaq inb’aan.”9
Wankeb’ li neke’xpatz’ ma natikla li yu’am naq nasiyaak jun k’uula’al, malaj naq na’ok chi tentotk li ch’ina raam, malaj naq naru chi yo’laak li ka’ch’in, a’ut choq’ qe laa’o, naqanaw naq eb’ li ralal xk’ajol li Dios ak wankeb’ sa’ xmusiq’ejil b’eenikeb’ naq neke’ok sa’ ruchich’och’ re xk’ulb’al li junxaqalil ut re xtikib’ankil li yu’am a’in.
Jo’ ralal xk’ajol li Dios sa’ li sumwank, naqaraheb’, naqoxloq’iheb’, naqach’olaniheb’, naqakoleb’ rix, ut naqak’uleb’ li musiq’ej li yookeb’ chi chalk chaq sa’ xna’ajeb’ li ani maji’ neke’yo’la.
Lix chaab’il k’anejeleb’ li ixq
Jun li ixq maak’a’jo’ li ch’a’ajkilal naxnumsi sa’ ralankil jun ka’ch’in, re tz’ejwalej, re ch’oolej, ut re tumin. Naqaraheb’ ut naqanima xloq’aleb’ li chaab’il ixq sa’ li Iglees a’in. Laa’ex li nekex’iiqank re li riiqul lee junkab’al rik’in xnimal lee na’leb’ ut lee k’a’uxl. Nekeraheb’. Nekexk’anjelak chiruheb’. Nekekub’si eerib’ choq’ reheb’. Nekekawob’resi li paab’aal, nekerileb’ li te’raj xtenq’ankil, ut maak’a’jo’ naq nekechaab’ilob’resi li tenamit wankex wi’.
Li loq’laj teneb’ank re xkolb’al rix li yu’amej
Naab’al chihab’ chaq, rik’in naq ra xch’ool chirix xk’ihal li aborto (tz’eqok k’uula’al) li yoo chi k’ulmank sa’ li ruchicho’ch’, li Awa’b’ej Gordon B. Hinckley kixye a’in reheb’ li ixq sa’ li Iglees, li toj aajel ru choq’ qe anajwan. A’an kixye: “Laa’ex li wankex choq’ ixaqilb’ej ut na’b’ej, laa’ex xk’ojleb’aalex li junkab’al. Nekeralaheb’ li kok’al. Q’axal nim ut loq’ li k’anjel a’an. … K’a’ru yoo chi k’ulmank rik’in li oxloq’ naqeek’a chirix lix yu’ameb’ li kristiaan? Li aborto a’an jun maa’usilal nim ut q’axal yiib’ ru, li yoo chi k’ulmank sa’ chixjunil li ruchich’och’. Nintz’aama chiruheb’ li ixq sa’ li Iglees a’in naq te’eeleliq chiru, naq te’wanq sa’eb’ li taqenaqil na’ajej, naq maajo’q’e te’xb’aanu k’a’ruhaq re naq te’xk’oxla naq aajelaq ru a’an. Wan tana junjunq hoonal li naru wi’ chi uxmank, a’ut yal junjunq, ut ka’ch’in chik ma ink’a’ nak’ulman.10 … Laa’ex lix na’eb’ li ralal ut lix rab’in li Dios, ut loq’eb’ lix yu’ameb’ a’an. Xkolb’aleb’ rix, a’an jun choxahil teneb’ank k’eeb’il eere, ut ink’a’ naru xkanab’ankil li teneb’ank a’an yal chi jo’maajo’.”11
Li Elder Marcus B. Nash xye we resil jun ixq, 84 chihab’ xyu’am, li xye sa’ li tz’ilok-ix re li kub’iha naq a’an mas junxil xtz’eq jun lix k’uula’al naq maji’ nayo’la. Rik’in xyot’ik xch’ool, a’an xye: “Xink’am li iiq a’in, naq xintz’eq chaq jun k’uula’al, wulaj wulaj sa’ lin yu’am chiru 46 chihab’. … Maak’a’ xinru chixb’aanunkil re risinkil li rahilal ut li maak xweek’a. Xweek’a naq maak’a’ inyo’onihom toj naq xk’ute’ chiwu lix evangelio li Jesukristo. Xintzol chan ru xjalb’al ink’a’uxl … ut sa’ junpaat xinnujak rik’in li yo’onink. Xin’ok chixnawb’al naq naru nakuye’ inmaak wi ninjal ink’a’uxl chi yaal chirix lin maak.”12
K’a’jo’ naq naqab’antioxi li jalb’a-k’a’uxlej ut li kuyuk maak li k’eeb’il jo’ maatan xb’aan li Dios.
K’a’ru naru taqab’aanu?
K’a’ru li teneb’anb’il sa’ qab’een jo’ xtzolom li Jesukristo? Chiqapaab’eb’ lix taqlahom li Dios, chiqak’uteb’ chiruheb’ li qakok’al, ut chiqawotzeb’ rik’in ani chik taaraj rab’inkil.13 Chiqawotz li reek’ahom qach’ool chirix lix loq’alil li yu’am rik’ineb’ li ani neke’k’uub’ank reheb’ li chaq’rab’ sa’ li tenamit wanko wi’. Maare ink’a’ neke’xpaab’ li k’a’ru naqapaab’, a’ut naqatz’aama naq te’xtaw ru k’a’ut naq choq’ qe laa’o, li na’leb’ a’in mas nim wi’chik xwankil chiru li k’a’ru us choq’ re xyu’am junaq kristiaan.
Wi wan jun k’uula’al li ink’a’ yo’oninb’il, chootenq’anq rik’in rahok, rik’in waklesink ch’oolej, ut rik’in tumin wi na’ajman ru, re xk’eeb’al xkawilal li na’b’ej re taaruuq chi yo’laak lix ka’ch’in, ut taa’ok sa’ xb’eenik sa’ li yu’am a’in.14
Ch’ina-us li adopcion
Sa’ li qajunkab’al, maak’a’jo’ li osob’tesink xqak’ul rik’in naq jun may chihab’ chaq, jun li saaj ixq, waqlaju chihab’ xyu’am, xk’e reetal naq taayo’laaq jun xk’uula’al. A’an ut lix yuwa’ li k’uula’al moko sumsuukeb’ ta, ut ink’a’ xe’ril chan ru naq te’ruuq chi sumlaak. Li saaj ixq kireek’a naq q’axal loq’ li ch’ina yu’amej li yoo chixk’amb’al. Kirala jun xch’ina ko’, ut kixkanab’ naq jun chaab’il winq ut ixq te’xk’ul choq’ ralaleb’. A’in xsumenkil lix tijeb’ laj Bryce ut li xJolinne, li winq ut ixq a’an. Eb’ a’an ke’xk’e choq’ xk’ab’a’, xEmily, ut ke’xk’ut chiru naq tixkanab’ rib’ chiru lix Choxahil Yuwa’, ut li Jesukristo, li Ralal.
Xniman li xEmily. K’a’jo’ xsahil li qach’ool naq li xEmily xnaw ru li qimam, aj Christian xk’ab’a’, ut xe’sumla sa’ li rochoch li Qaawa’. Li xEmily ut laj Christian ak xwan jun xk’uula’aleb’, jun ch’ina ixq.
Li xEmily xtz’iib’a a’in: Chiru li b’eleeb’ po xinwan wi’ sa’ yu’am, xinru chixk’oxlankil li xk’ulman sa’ inyo’lajik. Xink’oxla li saaj ixq li x’alank we, yal waqlaju chihab’ xyu’am. Naq yookin laa’in chixk’ulb’al li kok’ rahilal ut jalok li nachal rik’in li wank sa’ yu’am, xink’oxla chan ru naq maare xch’a’ajko’ chiru li saaj ixq a’an naq waqlaju chihab’ xyu’am. … Nin’ok chi yaab’ak naq nink’oxla li saaj ixq li x’alank we, li xnaw naq ink’a’ taaruuq chixk’eeb’al we jun chaab’il yu’am, ut xinixkanab’ rik’in inna’ inyuwa’ re tine’xk’iresi. Ink’a’ naru ninnaw k’a’ru kixnumsi chiruheb’ li b’eleeb’ po a’an—rik’in xnawb’al naq k’utk’u naq wan sa’ yajel ut maare wan ani naxraq aatin chirix, rik’in xnawb’al naq ink’a’ yoo chixb’aanunkil li k’a’ru neke’xb’aanu li rech saajil, ut rik’in xnawb’al naq sa’ xraqik chixjunil, tixk’e lix k’uula’al sa’ ruq’ jalan chik ixq. K’a’jo’ naq ninb’antioxi naq a’an xkub’si rib’ ut ink’a’ xroksi lix taql xch’ool re risinkil xtaql inch’ool laa’in.” A’an xraqe’ rik’in xyeeb’al, “K’a’jo’ inb’antioxihom chirix lix k’uub’anb’il na’leb’ lin Choxahil Yuwa’, chirix inna’ inyuwa’ li xine’xra ut xine’ril, ut xb’aaneb’ li santil ochoch b’ar wi’ nokoru chi tz’ape’k sa’ junajil rik’in li qajunkab’al chi junelik.”15
Li Kolonel “kixchap jun li ch’ina al, kixk’e sa’ xyiheb’, kixq’alu ut kixye reheb’—Ani taak’uluq re junaq ch’ina al jo’ a’in sa’ ink’ab’a’, laa’in tinixk’ul.”16
Naq maji’ k’eeb’il lix tiikil ajom li qach’ool
Laa’in naweek’a inrahom ut inb’antioxihom choq’ reheb’ li winq ut ixq tiikeb’ xch’ool li neke’sumla ut te’raj raj wank ralal xk’ajol a’ut ink’a’ neke’ru, ut choq’ reheb’ li ixq ut winq li ink’a’ xe’ru chi sumlaak jo’ chanru lix chaq’rab’ li Dios. Ch’a’aj rilb’al li yo’onihom li ink’a’ natz’aqlok ru wi ka’ajwi’ naqil li k’a’ru nak’ulman sa’ li yu’am a’in. Jo’ xmoos li Qaawa’, ninye eere naq wi tiik eech’ool chixpaab’ankil li Jesukristo ut eb’ li sumwank xex’ok wi’, teek’ul li osob’tesink sa’ li yu’am a’in choq’ reeqaj, ut moqon teek’ul li teeraj, sa’ jun kutan k’oxlanb’il xb’aan li Qaawa’.17 Naru nawan xsahil qach’ool sa’ li qab’eenik sa’ li yu’am a’in, us ta ink’a’ naqak’ul chixjunil li k’a’ru tiik yooko chixyo’oninkil.18
Chirix xyo’lajikeb’, eb’ li kok’al neke’raj ru naq te’qatenq’a. Wankeb’ li neke’raj ru chi numtajenaq. Rajlal chihab’, sa’ xk’ab’a’eb’ li chaab’il obiisp ut li tumin nekek’e laa’ex jo’ mayej re kuyuk sa’ ut mayej re xtenq’ankil as iitz’inb’ej, neke’osob’tesiik xyu’ameb’ k’iila mileb’ li kok’al. Li Xb’eenil Awa’b’ejil toja’ xe’xye resil naq li Iglees tixk’e 20 millon chik chi dolar re xtenq’ankil UNICEF re xk’eeb’aleb’ li vacuna sa’ chixjunil li ruchich’och’.19 Eb’ li kok’al raab’ileb’ xb’aan li Dios.
Xsik’b’al k’iresink kok’al
Naraho’ qach’ool chirilb’al naq sa’eb’ li ch’och’ b’ar wi’ wan naab’al li b’ihomal, yoo chi ch’inank xk’ihaleb’ li kok’al li yookeb’ chi yo’laak.20 “Lix taqlahom li Dios naq eb’ li ralal xk’ajol te’k’ihanq ut te’xnujob’resi li ruchich’och’, toj xaqxo xwankil.”21 Jo’q’e te’wanq li alal k’ajolb’ej, ut jarub’eb’ taawanq, a’an jun loq’laj na’leb’ tento te’xk’uub’ li ixaqilb’ej ut li b’eelomej sa’ komonil rik’in li Qaawa’. Rik’in li paab’aal ut li tijok, naru nak’uub’aman li na’leb’ a’in rik’in li chaq’al ru k’utb’esinb’il na’leb’.22
Tinye eere resileb’ laj Laing, li wankeb’ sa’ California. Li Hermana Rebecca Laing xtz’iib’a:
“Sa’ li chihab’ 2011, chanchan naq mas ch’ina-us li qayu’am jo’ junkab’al. Sa li qach’ool rik’in li qasumlajik, ut wankeb’ kaahib’ li qalal qak’ajol, aj b’eleeb’, aj wuqub’, aj oob’, ut aj oxib’ chihab’ xyu’ameb’.
“Mas ch’a’aj choq’ we li wank sa’ yu’am ut li alank, ut rik’in a’an xqeek’a naq mas osob’tesinb’ilo naq kaahib’eb’ li qakok’al, ut sa’ qach’ool naq ak xtz’aqlok ru li qajunkab’al. Sa’ octubre, naq yookin chirab’inkil li jolomil ch’utub’aj-ib’, xweek’a sa’ inch’ool naq taayo’laaq jun chik qak’uula’al. Naq laa’in ut lin b’eelom xqak’oxla a’in ut xootijok, … xqanaw naq li Dios wan jun xna’leb’ choq’ qe li jalan rik’in li qana’leb’ laa’o.
“Chirix wank sa’ yu’am ut alank wi’chik rik’in nimla ch’a’ajkilal, xyo’la jun ch’ina ixq qik’in. Xqak’e xBrielle choq’ xk’ab’a’. A’an jun sachb’a-ch’oolej choq’ qe. Naq toja’ xyo’la, naq toj wankin sa’ li b’anleb’aal, xweek’a chi ch’olch’o ru li raatin li Musiq’ej: “Toj wan jun chik.”
“Oxib’ chihab’ chik chirix a’an, xk’ulman jun chik li sachb’a-ch’oolej naq xyo’la li xMia. Lix Brielle ut li xMia xe’xk’am chaq naab’al li sahil ch’oolejil sa’ li qajunkab’al. A’an xye sa’ xraqik, “Junelik taqak’ul chi mas wi’chik xsahil li qach’ool rik’in xtaaqenkil lix k’uub’anb’il na’leb’ li Qaawa’ chiru xtaaqenkil li qana’leb’ laa’o.”23
Li Kolonel naxra chixjunileb’ li kok’al.
“Ut kixk’uleb’ lix kok’al chixjunjunqaleb’, ut kirosob’tesiheb’. …
“Ut … ke’xb’eresi li rilob’aal sa’ xjayal li choxa, ut ke’ril chi teeliik li choxa, ut ke’rileb’ li anjel chi kub’eek chaq sa’ choxa … sa’ xyi xam, ut ke’xsutiheb’ rix li kok’al a’an, … ut eb’ li anjel ke’k’anjelak chiruheb’.”24
Ninch’olob’ naq laa b’eenik jo’ ralal xk’ajol li Dios ink’a’ xtikla choq’ aawe naq xat-ok chi musiq’ak arin sa’ ruchich’och’, ut ink’a’ taaraqe’q naq taa’elq aamusiq’ sa’ roso’jik li yu’am a’in.
Junelik chijultiko’q qe naq chixjunqaleb’ li ralal xk’ajol li Dios li neke’ok sa’ ruchich’och’ a’in wankeb’ sa’ tz’aqal lix b’eenikeb’.25 Chiqak’uleb’ rik’in chaab’ilal, chiqakoleb’ rix, ut junelik chiqaraheb’. Wi nekek’uleb’ li loq’laj alal k’ajolb’ej a’in sa’ xk’ab’a’ li Kolonel, ut neketenq’aheb’ sa’ lix b’eenikeb’ chiru li yu’am a’in, ninch’olob’ cheru naq li Qaawa’ texrosob’tesi, ut tixhoy lix rahom sa’ eeb’een. Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.