2021
Faatumauina o Musika i le Fatu o Tapuaiga
Mati 2021


Faatumauina o Musika i le Fatu o Tapuaiga

O musika e masani ona i ai—ma o le a i ai pea—i le fatu o tapuaiga, i le lotu ma i le aiga.

Ata
family gathered around piano

E lei tele ni vaiaso talu ona faatulagaina le Ekalesia, na faatonuina ai e le Alii ia Ema Samita e “faia se filifiliga o viiga paia, … ua Ou fiafia i ai, ia i ai i laʼu ekalesia.” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 25:11). E manaomia e le Au Paia ni auala e aoao ai upumoni fou o le talalelei ua faaalia mai ma ia aufaatasi i le vivii atu i le Atua. Ma o viiga o le a avea ma fatu o a latou tapuaiga ma aoaoga.

I tausaga ua mavae, ina ua auai lou aiga i le Ekalesia, na uunaia i matou e ou matua ina ia aoaoina musika a lo matou faatuatuaga fou. E i ai ni manatuaga manino o lena vaitaimi:

  • O le taulotoina “O Le Tatalo o Moomooga Moni o le Agaga,” (Viiga, nu. 80) faatasi ma lo’u aiga.

  • I le faalogo ai i le “Lo’u Tama e” (Viiga, nu. 178) ma le iloaina o loo i ai so’u Tama ma se Tina Faalelagi e mafai ona ou toe vaai i ai i se aso.

  • O le lagonaina o le alofa o le Atua a o usuina le pese “E Alofa Lo’u Tama Faalelagi Ia Te A’u” (Tusipese a Tamaiti, 16)—e ui lava sa ou nofo i se toafa ma ou te lei vaai moni lava i se laau manogi (lilac tree)!

Faasolo mai lea i se sauniga faamanatuga i le faaiuga o Fepuari o le 2020. O nisi o tagata o le matou uarota sa feagai ma le kanesa, ma sa ou lagonaina le loloto o le mafanafana ina ua usuina e le aufaipese a le uarota “Le Faavae Malosi” (Viiga, nu. 45). I ni nai vaiaso mulimuli ane, na oo mai ai se faasologa o mea faalavefau: faanofo esea, le faataunuuina lotu, ma le tele o mafuie tetele ma mafuie laiti. Ma sa amata ona toe taina lena viiga i lou mafaufau:

Ia aua le fefe, Ou te i ai ia te oe,

O A’u lou Atua e fesoasoani pea.

Ou te faamalosi, faamanuia oe,

I lo’u aao ua amiotonu, mamana naua.

O nisi taimi e foliga mai o aso uma lava e tutupu ai luitau o le lalolagi ma faaletagata lava ia. E sili atu nai lo se isi lava taimi, tatou te manaomia ai le tausiga faaleagaga o viiga, pese o le Peraimeri, ma isi musika paia.

E leai se suiga i le Faamoemoega po o le Tāua

Ae peitai, a o tatou sui i le fuafuaga e lua itula mo sauniga Lotu, sa tau mafaufau nisi pe ua faaitiitia le matafaioi o musika i a tatou tapuaiga. O le tali e leai.

  1. O viiga paia o loo avea pea ma se vaega taua o sauniga faamanatuga uma, e aofia ai le fesoasoani e saunia o tatou loto mo le sauniga o le faamanatuga. O le usuina e le aufaipese ma le faapotopotoga ma isi musika paia e mafai ona fuafuaina e faatamaoaigaina sauniga, e pei ona i ai muamua. I le taimi o le faama’i o le KOVITI-19, sa avea pea lava musika paia ma se vaega taua o sauniga faamanatuga ia ua faapupuuina, e tusa lava pe na o le fati lava.

  2. Ua faaalu e a tatou fanau le afa o o latou taimi i le Peraimeri e aoaoina ai le talalelei e ala i musika.

  3. I le itula lona lua, e leai ni pese amata pe faaiu mo vasega a tagata matutua ma le autalavou. Ae o musika e mafai lava ona faaaogaina i vasega e aoao atu ma musuia ai.

  4. E sili atu nai lo se isi lava taimi ona faalogo i musika paia i masini faaeletonika, e faaaoga ai le polokalama o Musika Paia a le Ekalesia.

Faaitiitia Faatonuga, Faateleina Faamoemoega

Ae ui i lea, sa i ai lava ni feeseeseaiga. I se tasi Aso Sa o le Eseta, na faatoese atu ai se faiaoga i lana vasega o Aoaoga Faavae o le Talalelei: “Ou te iloa e le tatau ona tatou pepese i le vasega o le Aoga Sa, ae ou te manao lava tatou te pepese faatasi i le ‘Ua Ou Iloa Lo’u Faaola.” Atonu e le nao lena faiaoga o loo i ai i lenei le mautonu.

O le mea moni, o musika e tutusa lava le taua i a tatou tapuaiga e pei ona sa masani ai. Molimauina suiga maoae o loo faatinoina i le taimi nei i a tatou viiga ma le tuufaatasiga o pese a tamaiti. O se vaega o lena taumafaiga, sa auina atu ai e tagata o le Ekalesia i le lalolagi atoa ni viiga fou e 16,000, pese, ma tusiga matagofie.

Ae faatasi ai ma le faaitiitia o taimi faatulagaina mo pesepesega i nisi o a tatou sauniga i Aso Sa, e manaomia ai ona tatou mafaufau atili ma naunau i le fuafuaina ma le faaaogaina o musika.

Ata
group of children singing

E lua mataupu faavae autu e mafai ona fesoasoani ia i tatou e faatumauina ai musika i le fatu o la tatou tapuaiga:

1. Tāua i le Aoao Atu

E mafai ona tatou mafaufau i lauga ma talanoaga e avea o auala autu o le tuuina atu o savali o le talalelei i le aiga ma le lotu. Ma e mafai ona faaalu le tele o o tatou taimi i na elemene. Ae o musika e le o se teuga e faaopoopo i ai. O se vaega taua o le aoao atu i le mana ma le Agaga.

E pei ona sa fautuaina e le Aposetolo o Paulo le Au Paia anamua, “Ia nofo le afioga a Keriso i totonu ia te outou ia tele lava, i le poto uma lava, ia outou aoao ma apoapoai le tasi i le tasi i salāmo, ma pese, ma siva faaleagaga, o loo pepese atu ai ma le faafetai i le Alii i o outou loto.” (Kolose 3:16).

O musika e mafai ona vave aumaia ai le Agaga i se lesona po o se sauniga. O le filifiliina o se pese e usu i le taimi o se vasega o le Aoga Sa po o se talanoaga o le Sau, Mulimuli Mai ia te A’u e manaomia ai le mafaufau lava lea e tasi, le agaga tatalo e pei o tusitusiga paia ua tatou filifili e faitau i ai, po o le vaega o le lesona tatou te filifili e faasoa atu. O musika e filifilia ma le agaga tatalo e mafai ona pai atu i loto, e tuua ai lagona faaleagaga ia atonu e ono tumau i le olaga atoa.

2. “O se Tatalo Mai ia te Aʼu”

I nisi vaega, atonu tatou te aafia ai i ni lagona nutimomoia i nisi taimi, o taimi e le manino ai le ala i o tatou luma. O nisi taimi atonu e foliga mai na o le tau lava o le tatou tatalo atu mo mea ua manaomia vave, e aunoa ma le taliina poo le foiaina. I taimi faapena, e ono faaosoosoina ai i manatu faapea e le popole le Atua pe ua tatou le agavaa i Lona alofa. O nisi taimi atonu tatou te lagona ai le tatou le toe fia tatalo.

Mo taimi pe a tatou lagona le leai o se fesootaiga faaleagaga ma le lagi, o se upumoni faamafanafana lea: O musika paia e mafai ona avea moni ma se ituaiga tatalo. O le Alii lava Ia na faamalamalamaina mai lenei mea ina ua ia tofia Ema e fai le tusipese muamua: “Aua e fiafia lo’u agaga i le pese a le loto; ioe, o le pese a e amiotonu o se tatalo mai ia te au” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 25:12; faaopoopoina le faamamafa).

Ma a tatou ofo atu ma le faamaoni le pese a o tatou loto ia te Ia, na folafola mai e le Alii o le a tali mai i taimi uma ma se faamanuiaga: “Ma o le a talia ma se faamanuiaga i luga o o latou ulu. O le mea lea, ia sii ae i luga lou loto ma olioli” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 25:12–13).

I se tasi taimi faigata i lo’u olaga, sa le mafai ona ou iloaina tali i au tatalo mai le loto mo se taimi umi. O se uo pele ia te a’u sa i ai ni ona lava faafitauli. Ae a o matou taina ma usuina faatasi viiga ma pese o le talalelei, sa masani ona matou oo i ni lagona lofituina o le toafilemu ma le molimau. Ua ou iloa nei sa faataunuuina e le Alii Lana folafolaga. Sa Ia taliina pea lava pea, pese o lo’u loto. Ma na fesoasoani moni lena mea e siitia ai lo’u loto ma faaauau pea.

Ata
young woman visiting a cemetery

Photograph by Robert Casey

I Soo se Aso Sa

I soo se Aso Sa lava, e mafai ona tatou mautinoa o nisi i a tatou faapotopotoga, o nisi i a tatou vasega, ma nisi i o tatou aiga o loo i ai i le vai loloto o mafatiaga faaletagata lava ia. O isi o le a i ai i vanu toafilemu ma le faatumulia i faamanuiaga. Ae o isi o le a na o le aoaoina o upumoni autu o le talalelei.

Pe a tatou faatumauina musika i ona tulaga tonu i le fatu o a tatou tapuaiga, e mafai ona tatou fesoasoani atu i tagata uma ia maua avanoa e lagona ai le Agaga, e aoao ai upumoni o le talalelei, ma viia le Alii mo Lona lelei. Ma e mafai ona tatou fesoasoani i tagata uma ia taliina pese a o latou loto i auala e na o lo tatou Tama alofa faavavau e mafai ona faia.