Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Fēpueli: Naʻe Fakatupu ʻa e Māmaní maʻá e Fānau ʻa e Tamai Hēvaní


Fēpueli

Naʻe Fakatupu ʻa e Māmaní maʻá e Fānau ʻa e Tamai Hēvaní

“Te tau ʻalu hifo, he ʻoku ʻi hena ha vahaʻa ʻataʻatā, pea te tau toʻo mei he ngaahi meʻá ni, pea te tau ngaohi ha māmani ʻa ia ʻe lava ke nofo ai ʻa kinautolú ni” (ʻEpalahame 3:24–25).

Fakalahiʻaki e ngaahi fakakaukau ʻoku ʻoatú ʻa hoʻo ngaahi fakakaukau pē ʻaʻaú. Palani ʻi he uike takitaha ʻa e ngaahi founga ke (1) fakamahinoʻi ai ʻa e tokāteliné, (2) tokoni ke mahino ia ki he fānaú, pea (3) tokoni ke nau moʻui ʻaki ia. Fehuʻi pē kiate koe, “Ko e hā ʻa e meʻa ʻe fai ʻe he fānaú ke nau ako aí, pea ʻe anga fēfē ʻeku lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau ongoʻi ʻa e Laumālié?”

Uike 1: Naʻe fakatupu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e māmaní ʻi he fakahinohino ʻa e Tamai Hēvaní.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné (vakai ki ha ngaahi fakatātā): Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e māmaní pea fehuʻi ange pe ko hai naʻá ne fakatupu ʻa e māmaní”. Fakamatalaʻi ange naʻe fakatupu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e māmaní ʻi he fakahinohino ʻa e Tamai Hēvaní. Hili iá te ke fakaʻaliʻali ange leva ha fakatātā ʻo Sīsū Kalaisi mo fakaafeʻi ke nau lea ʻo pehē, “Naʻe fakatupu ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e māmaní.”

Poupouʻi ke mahino (tā ha ngaahi fakatātā): Talaange ki he fānaú ko e konga ʻo e palani ʻo e fiefiá ʻa e Tamai Hēvaní ko hano fakatupu ha māmani ʻa ia te tau lava ai ke maʻu ha sino pea ke tau ako mo tupulaki ai. Tā ha ngaahi foʻi fuopotopoto ʻe ono ʻi he palakipoé. Vahevahe e fānaú ki ha ngaahi kulupu ʻe ono, pea kole ki he kulupu takitaha ke nau lau ha taha ʻo e ngaahi potu folofola ko ʻení fekauʻaki pea mo e ʻaho ʻe ono ʻo e Fakatupú: Sēnesi 1:1–5 (ʻaho 1); Sēnesi1:6–8 (ʻaho 2); Sēnesi 1:9–13 (ʻaho 3); Sēnesi 1:14–19 (ʻaho 4); Sēnesi 1:20–23 (ʻaho 5); Sēnesi 1:24–31 (ʻaho 6). Fakaafeʻi ʻa e kulupu takitaha ke nau haʻu fakakulupu ki muʻa ʻi he lokí, ʻo fakamatalaʻi ki he toenga ʻo e fānaú ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi he ʻaho ko ia ne nau lau ai fekauʻaki mo iá, pea mo tā ha fakatātā te ne fakafofongaʻí ʻi loto ʻi he fuopotopotó. Lau fakataha ʻa e Sēnesi 2:1–3. Toe aleaʻi mo e fānaú ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi he ʻaho takitaha ʻo e Fakatupú.

ʻĪmisi
ngaahi ʻaho ʻo e fakatupú

Uike 2: Ko e Hingá ko ha konga ʻo e palani ʻa e ʻOtuá.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné (sio ki ha fakatātā): Fakaʻaliʻali ʻa e fakatātā ʻo ʻIvi mo ʻĀtamá. Talaange ki he fānaú ko ʻIvi mo ʻĀtama ʻa e fuofua kakai naʻe haʻu ki māmani ʻo maʻu ʻa e sinó; naʻe tuku kinaua ki he ngoue ko ʻĪtení. Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi naʻá na mavahe ai mei he ngoué, naʻe malava leva ke tau haʻu ki māmani; ʻoku ui ʻa ʻena mavahe mei he ngoué ko e Hingá. Tohiʻi ʻi he palakipoé ʻa e “Ko e Hingá ko ha konga pē ia ʻo e palani ʻa e ʻOtuá” pea ʻai ʻa e fānaú ke mou lau fakataha.

Poupouʻi ke mahino (aleaʻi ʻa e tokāteliné): Tā ha fuopotopoto ʻe ua ʻi he palakipoé, pea fakahingoa ʻa e taha ko e maama ʻo e ngaahi laumālié pea tahá ko e māmaní. Fakamatalaʻi ange ʻi he taimi naʻe ʻi he ngoue ai ko ʻĪtení ʻa ʻIvi mo ʻĀtamá, naʻa tau ʻi he maama ʻo e ngaahi laumālié. Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha fānau, pea fakapipiki ia ki he fuopotopoto ʻi he palakipoé ʻi he “maama ʻo e ngaahi laumālié. Fakamatalaʻi ange naʻe hili ʻa e mavahe ʻa ʻIvi mo ʻĀtama mei he ngoué, ne tau lava ai ke haʻu ki he māmaní. Fakaafeʻi ha taha ʻo e fānaú ke haʻu ʻo ʻunuakiʻi ʻa e fakatātaá ki he fuopotopoto ko ia ʻo e “māmaní. Kole ange ki he fānaú ke ʻai honau motuʻa tuhú ki ʻolunga ʻo kapau ʻoku nau fakakaukau ko e meʻa lelei ʻa e Hingá, pea fakaafeʻi ha kiʻi tamasiʻi ke ne fakamatala hono ʻuhingá.

Poupouʻi ke nau moʻui ʻaki (fakahoko ha vaʻinga fakatauhoa): Teuteuʻi ha ngaahi lea tauhoa ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku tau aʻusia ʻi he maama fakamatelié ʻo hangē, ko e sinó, fāmilí, fili ʻi he vahaʻa ʻo e leleí mo e koví, ngaahi faingamālie ke akó, moʻui lelei mo e mahamahakí, loto fiefiá mo e loto mamahí, fiefiá mo e mamahí. Fakahanga ki lalo ʻa e ngaahi laʻipepa ʻi he palakipoé. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau fulihi hake ha laʻipepa ʻe ua ke sio pe ʻoku hoa ʻa e ngaahi foʻi leá. ʻI he taimi ʻoku maʻu ai ha tauhoa ʻo ha foʻi lea, aleaʻi ʻa hono ʻuhinga ʻoku hoko ai ko ha tāpuakí.

Uike 3: Naʻe ʻomai au ki māmani ke u maʻu ha sino pea ke ʻahiʻahiʻi.

ʻĪmisi
ko e faiako ʻokú ne fakaʻilongaʻi e fakatātā ʻo ha tamasiʻi ʻi he palakipoé

Ko e fānaú ʻa hoʻo nāunau tokoni lelei tahá.

Naʻe ʻomai au ki māmani ke u maʻu ha ________ pea ke ʻahiʻahiʻi.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné (vakai ki ha meʻa ʻoku fakatātaaʻi): Tohi ʻi he palakipoé ʻa e, “Naʻe ʻomai au ki māmani ke u maʻu ha ________ pea ke ʻahiʻahiʻi.” Fakaafeʻi ha taha ʻi he fānaú ke haʻu ki muʻa ʻi he lokí pea tā hono sinó ʻi he palakipoé pe ha laʻipepa lahi. ʻEke ko e hā ʻa e fakatātaá (ko ha sino). Fakafonu ʻa e foʻi lea naʻe fakaavá pea ʻai ʻa e fānaú ke nau lau fakataha ʻa e sētesí.

Poupouʻi ke mahino pea moʻui ʻaki (kau atu he vaʻingá): Ngaohi ha meʻa vilo ke fakaʻaliʻali ai ʻa e ngaahi fakatātā ʻo e kongokonga ʻo e sinó (vakai ki he fakatātā ʻi laló). Mou aleaʻi ha ngaahi meʻa ʻoku malava ke fai ʻe he sinó, pea fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau kau atu fakataha mo koe (hangē ko ʻení, ngaungaueʻi ho ʻuluʻulu tuhú, fakapatū ʻa e vaʻé, pea vilo takai). Fakamatalaʻi ange ko e taha ʻo e ngaahi ʻuhinga ʻo ʻetau haʻu ki he māmaní ke sio pē te tau fakaʻaongaʻi hotau sinó ke talangofua ki he ngaahi akonaki ʻa ʻetau Tamai Hēvaní. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau taufetongi mai ʻo vilohi ʻa e meʻa viló pea tala mai pē ʻe anga fēfē haʻanau fakaʻaongaʻi ʻa e konga ʻo e sinó ʻoku tuhu ki aí ke talangofua ʻaki ki he Tamai Hēvaní. (Kapau ʻoku ʻikai te ke lava ke ngaohi ha meʻa vilo, tuhu ki he ngaahi kongokonga kehekehe ho sinó pea kole ange ki he fānaú ke fakahā atu ʻa e founga te nau fakaʻaongaʻi ai ʻa e konga ko ia honau sinó ke talangofua ʻaki ki he Tamai Hēvaní.) Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau hivaʻi ʻa e “ʻUlu, Uma, Tui mo e Vaʻe” (THF, 129).

ʻĪmisi
meʻa vilo

Maʻu atu ʻa e meʻa viló ʻi he sharingtime.lds.org

Uike 4: Kapau te u tauhi ʻa e ngaahi fekaú, te u toe nofo mo e Tamai Hēvaní.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné (hivaʻi ha hiva): Tohiʻi ʻi he palakipoé, “Kapau te u tauhi ʻa e ______________, te u toe foki ʻo nofo fakataha mo e Tamai Hēvaní.” Ngūngū ʻa e “Tauhi ʻa e Ngaahi Fekaú” (THF, 146). Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau tuʻu ʻi he taimi te nau fakatokangaʻi ai ʻa e hivá pea nau kau fakataha mai ʻi he ngūnguú. ʻEke ange: “Ko e hā ha meʻa ʻoku fie maʻu ke tau fai ke tau toe nofo fakataha ai mo e Tamai Hēvaní? Tohiʻi ʻa e “ngaahi fekaú” ʻi he feituʻu ʻoku ʻatā he palakipoé. Fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau hivaʻi fakataha ʻa e foʻi hivá mo koe.

Poupouʻi ke mahino (aleaʻi ʻa e ngaahi fekaú): Fakaafeʻi ha kiʻi fānau tokosiʻi ke nau vahevahe ha ngaahi tuʻutuʻuni kuo fokotuʻu ʻe heʻenau mātuʻá kuo hoko ia ke malu ai ʻa e mēmipa kotoa honau fāmilí. Fehuʻi ange: “Ko e hā ʻoku hoko ʻi he taimi ʻokú ke talangofua ai ki he ngaahi tuʻutuʻuní?” Hiki ʻenau ngaahi fakakaukaú ʻi he palakipoé. Fakamatalaʻi ange ʻoku fokotuʻu ʻe he mātuʻá ha ngaahi tuʻutuʻuni ko e fakahā ia ʻo ʻenau ʻofá. Fehuʻi ange: “Ko e hā ha meʻa ʻe hoko kapau te tau talangofua ki he ngaahi fekau ʻa e Tamai Hēvaní?” Hiki ʻi he palakipoé ʻa e ngaahi meʻa ʻe talamai ʻe he fānaú. Fakamatalaʻi ange te nau malu ʻi heʻenau talangofua ki he ngaahi tuʻutuʻuni ʻenau mātuʻá mo e ngaahi fekau ʻa e Tamai Hēvaní. Fai haʻo fakamoʻoni te tau lava ke toe foki ʻo nofo fakataha mo Ia kapau te tau talangofua ki he ngaahi fekaú.

ʻĪmisi
chart

ʻOku lava ke maʻu atu ʻi hesharingtime.lds.org

Poupouʻi ke mahino (lau e ngaahi potufolofolá): Vahevahe ʻa e fānaú ki ha kulupu ʻe fā pea ʻoange kiate kinautolu ha peni vahevahe mo ha laʻipepa, kuo hiki ki he laʻipepa takitaha ʻa e taha ʻo e ngaahi potufolofola ko ʻení: T&F 1:37, T&F 10:5, T&F 59:9–10, mo e T&F 119:4. Kole ange ki he fānaú ke nau lau fakataha ʻa e veesi folofola takitaha hangē ha kalasí, pea aleaʻi ʻa e fekau ʻokú ne fakamatalaʻí, pea tā ha fakatātā ʻo e fekau ko iá ʻi heʻenau laʻipepá. Hili iá, fakaafeʻi ʻa e fānaú ke nau vahevahe mai pe ʻoku tokoniʻi fēfē kinautolu ʻe hono tauhi ʻo e ngaahi fekaú ki heʻenau teuteu atu ke toe nofo fakataha mo e Tamai Hēvaní.