Ngaahi Tohi Lēsoni Palaimelíi mo e Taimi Fevahevaheʻakí
Siulai: Ko e Fāmilí Ko e Konga ia ʻo e Palani ʻa e Tamai Hēvaní


Siulai

Ko e Fāmilí Ko e Konga ia ʻo e Palani ʻa e Tamai Hēvaní

“Ko e fāmilí ko e tuʻutuʻuni ia ʻa e ʻOtuá” (“Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani”).

Fakalahiʻaki e ngaahi fakakaukau ʻoku ʻoatú ʻa hoʻo ngaahi fakakaukau pē ʻaʻau. Palani ʻi he uike takitaha ʻa e ngaahi founga ke (1) fakamahinoʻi ai ʻa e tokāteliné, (2) tokoni ke mahino ia ki he fānaú, pea (3) tokoni ke nau moʻui ʻaki ia. Fehuʻi pē kiate koe, “Ko e hā ʻa e meʻa ʻe fai ʻe he fānaú ke nau ako aí, pea ʻe anga fēfē ʻeku lava ʻo tokoniʻi kinautolu ke nau ongoʻi ʻa e Laumālié?”

Uike 1: Naʻe palani ʻe he Tamai Hēvaní ke u haʻu ki he māmaní ki ha fāmili.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné: Fakaʻaliʻali ki he fānaú ʻa e “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” pea fakamatalaʻi ʻoku akoʻi mai ko e palani ʻa e Tamai Hēvaní ke haʻu ʻEne fānaú ki māmani ki ha fāmili.

Poupouʻi ke mahino (sio ki ha ngaahi fakatātā): Vahevahe ʻa e fānaú ki ha ngaahi kulupu pea ʻoange ki he kulupu takitaha ha fakatātā ʻo ha fāmili (hangē ko ʻAtama mo ʻIvi ʻokú na akoʻi ʻena fānaú [TFO, no. 5], Kalaisi ʻi hono fokotuʻu ʻo e ʻofefine ʻo Sailosí [TFO, no. 41], ko e tūʻuta ʻa Līhai mo hono fāmilí ki he fonua ʻo e talaʻofá [TFO, no. 71], mo e fāmili ʻoku nau lotu [TFO, no. 112]). Fakaafeʻi ʻa e kulupu takitaha ke nau fekumi ki he mēmipa takitaha ʻo e fāmilí ʻi he fakatātaá. Tuku ki he kulupu takitaha ke fakaʻaliʻali ʻa e fakatātaá ki he toenga ʻo e fānaú pea nau tuhu ki he tamaí, faʻeé, mo e fānaú. Fekau ʻa e fānaú ke nau fakahā ʻaki honau tuhú ʻa e tokolahi ʻo e kakai ʻi honau fāmilí. Talaange ko honau fāmilí ko e konga ia ʻo e Palani ʻa e Tamai Hēvaní.

Poupouʻi ke moʻui ʻaki: Kole ange ki he fānau tangatá ke nau tuʻu. Fakamatalaʻi ange te nau lava ʻo hoko ko ha ngaahi tamai angatonu ʻo ha fāmili ʻi ha ʻaho. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e tamaiki tangatá ke nau talamai pe ko e hā ha meʻa te nau fai ke nau hoko ai ko ha tamai lelei. Kole ange ki he fānau fefiné ke nau tuʻu pea fakamatalaʻi te nau hoko ko ha faʻē ʻo ha fāmili angatonu. Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo kinautolu ke nau talamai pe ko e hā ha meʻa te nau fai ke nau hoko ai ko ha faʻē leleí. Fakaafeʻi ʻa e fānaú kotoa ke nau vahevahe mai ha meʻa te nau lava ʻo fai ke ʻomai ʻa e fiefiá ki he fāmili ʻoku nau maʻu ʻi he taimi ní.

ʻĪmisi
fānau ʻoku nau pukepuke ha ngaahi fakatātā

ʻE ako lelei ange mo manatu fuoloa ange ʻa e fānaú ʻi hoʻo fakaʻaliʻali e ngaahi fakakaukaú ʻo ngāue ʻaki e ngaahi fakatātā mo e ngaahi ʻata kehé (vakai,

Uike 2: ʻOku fakamālohia hoku fāmilí ʻe he lotu fakafāmilí, ako fakafāmili ʻo e folofolá, mo e efiafi fakafāmili ʻi ʻapí.

ʻĪmisi
tamasiʻi ʻokú ne puke ha haʻinga ʻakau

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi lēsoní ʻo fakataumuʻa ke fakatupu ʻa e fieʻiló, tohoakiʻi e tokanga ʻa e fānaú, pe fakafeʻiloaki ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné pea poupouʻi ke mahino(vakai ki ha lēsoni fakataumuʻa): ʻAi ha tamasiʻi ke ne pukepuke ha haʻinga ʻakau. Fakamatalaʻi ange ʻoku fakafofongaʻi ʻe he vaʻakau takitaha ʻa e kau mēmipa ʻo ha fāmili. Tohiʻi ʻa e “lotu fakafāmilí” “ako fakafāmili ʻo e folofolá,” “mo e “efiafi fakafāmili ʻi ʻapí” ʻi ha ʻū laʻipepa ʻe tolu. Fehuʻi ange ki he fānaú pe ʻoku tokoni fēfē ʻa e ngaahi ʻekitivitií ke fakamālohia pe tokoni ke pukepuke fakataha ʻa e fāmilí. Fakaafeʻi e fānaú ke nau takaiʻi ʻa e ʻū laʻipepá ʻi he haʻinga ʻakaú. Fakamatalaʻi ange ʻoku hanga ʻe he ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ʻo fakaafeʻi ʻa e Laumālié ki heʻetau moʻuí mo e ʻapí pea ʻomai kitautolu ke toe ofi ange ki heʻetau Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, pea ʻokú ne fakamālohia hotau fāmilí.

Poupouʻi ke moʻui ʻaki (tā ha ngaahi fakatātā): ʻOange ki he fānaú ha ʻū laʻipepa, fakaafeʻi kinautolu ke nau tā ha fakatātā ʻo ha ngaahi ʻekitivitī naʻa nau fai mo honau fāmilí ʻo fakamālohia ai kinautolu. Fakaafeʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻa e fakatātā naʻa nau taá mo honau fāmilí ʻi ʻapi.

Uike 3: ʻE lava ʻe he lakanga fakataulaʻeikí ʻo tāpuakiʻi mo fakamālohia hoku fāmilí.

Fakamahinoʻi ʻa e tokāteliné (fakahoko ha vaʻinga mateʻi): Talaange ki he fānaú te ke fakahā ange ha ngaahi ʻiloʻanga ʻo ha meʻa fekauʻaki mo e fakamālohiá mo faitāpuekina e fāmilí. Kole ange ke hiki honau nimá ki ʻolunga ʻi heʻenau ʻiloʻi ʻa e talí. ʻOange ha ngaahi ʻiloʻanga fekauʻaki mo e lakanga fakataulaʻeikí, hangē ko e “ʻE maʻu ʻe he tamaí ʻeni kae lava ke tāpuakiʻi honau fāmilí” mo e “ʻKo e fānau tangata taʻu 12 te nau maʻu ʻeni” Kole ange ki he fānau ne nau mateʻi mai ʻeni ʻo tonú, ke nau lau fakataha, “ʻE lava ʻe he lakanga fakataulaʻeikí ʻo tāpuakiʻi mo fakamālohia hoku fāmilí.”

Poupouʻi ke mahino (aleaʻi ʻa e lakanga fakataulaʻeikí): Kole ange ki he fānaú ke nau talamai e hingoa ʻo e ngaahi meʻa ʻoku malava ʻa e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ʻo faí (hangē ko ʻení, papitaiso, foaki e meʻafoaki ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní, faingāue ki he kau mahakí, mo tufa ʻa e sākalamēnití). Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e ngaahi ouaú mo e ngaahi tāpuakí ʻi hoʻo aleaʻi kinautolú, pea tokoniʻi ʻa e fānaú ke mahino ʻa e founga ʻo ʻene tāpuakiʻi mo fakamālohia ʻa e fāmilí. Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha temipale. Fakamatalaʻi ange ko e taha e ngaahi tāpuaki mahuʻinga taha ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ko ʻene fakafaingamālieʻi ke ʻalu ki he temipalé pea silaʻi fakataha e fāmilí ke taʻengata.

Poupouʻi ke moʻui ʻaki (vahevahe ʻa e ngaahi fakakaukaú): Fakaafeʻi ha niʻihi ʻo e fānaú ke nau tuʻu ʻo vahevahe ha founga ʻe taha pe ua kuo faitāpuekina mo fakamālohia ai ʻe he lakanga fakataulaʻeikí honau fāmilí. Poupouʻi kinautolu ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú mo honau fāmilí ʻi ʻapi.

Uike 4: ʻOku finangalo mai ʻa e Tamai Hēvaní ke u mali ʻi he temipalé pea maʻu ha fāmili taʻengata.

Fakamahinoʻi ʻo e tokāteliné (sio ki ha fakatātā): Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha ongomātuʻa ʻokú na tuʻu ʻi muʻa ʻi he temipalé ʻi hona vala malí. Fehuʻi ange ki he fānaú pe ko e hā ʻoku finangalo ai ʻa e Tamai Hēvaní ke tau mali ʻi he temipalé. Fakamatalaʻi ange ko e taimi ʻoku tau mali ai ʻi he temipalé, ʻe lava ke taʻengata ai ʻa hotau fāmilí.

ʻĪmisi
ongomātuʻa ʻokú na pukepuke ʻa e laʻitā ʻo ʻena malí

Poupouʻi ke mahino (fanongo ki ha ngaahi fakamoʻoni): Fakaafeʻi ha kau faiako, kau ai ha ongomātuʻa mali, ke vahevahe ʻa e ngaahi tāpuaki ʻoku nau maʻu koeʻuhí ko e temipalé mo e mali temipalé. Talaange ki he fānaú ke nau fakafanongo ki ha ngaahi tāpuaki mahino ʻi he vahevahe ʻe he kau faiakó ʻenau ngaahi fakakaukaú. Hiki ha lisi ʻo e ngaahi tāpuaki ko ʻení ʻi he palakipoé.

Poupouʻi ke moʻui ʻaki: Kole ange ki ha niʻihi ʻo e fānaú ke nau tuʻu mo vahevahe ʻa e ʻuhinga te nau saiʻia ai ke nau mali ʻi he temipalé pea ko e hā te nau fai ʻi he taimí ni ke teuteu atu ki he tāpuaki ko iá.