Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi
Daa Daa Nsan-ananmu
Ɔbɛsɛ 2021 wiadze mfɛndzanan ehyiadzi


Daa Daa Nsan-ananmu

Yehia daa daa ɔsor kan a ɔmee hɛn a ɔkɔ do hyerɛn. Yehia “ahodwe nda.” Mber a yebenya ankorankor nsan-ananmu.

Yɛaboa ano Ahomgyeda anapa fɛɛfɛw yi dɛ yɛrebɛkã Christ ho asɛm, yeedzi dɛw wɔ N’asɛmpa mu, na yɛama hɛn ho nkorkor abamba na tsipia ber a yɛnantsew wɔ hɛn Agyenkwa “no kwan” do. 1

Yɛyɛ Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo asɔrmba no, yɛboa ano wɔ dɛm botae yi ho Ahomgyeda biara afe ne nyina mu. Sɛ nnyɛ Asɔrba a, yɛma wo akwaaba ɔdɔ mu ara na yɛda wo ase the erebɛkã hɛnho ma yɛasɔr hɛn Agyenkwa na yesũa No ho nsɛm. Tse dɛ ɔwo no, yɛrebɔ mbɔdzen—yenndzi mu dze—dɛ yɛbɛyɛ anyɛnkoyɛ, fipamfo, na nyimpa apapa ara yie, 2 na yɛhwehwɛ dɛ yɛbɛka hɛn Fasusu, Jesus Christ do ayɛ iyi.

Mfonyin
Jesus Christ Agyenkwa no

Yɛwɔ enyidado dɛ hom botum atse hɛn dasegye no nokwar nkã. Jesus Christ tse ase! Ɔno nye tseasefo Nyame ne Ba, na Ɔno na ɔma nkɔnhyɛfo a wɔwɔ asaase do hɛn nda yi mu no kwankyerɛ. Yɛto nsa frɛ obiara dɛ, hom mbra mbetsie Nyame n’asɛm, na hom mmee wɔ Ne papayɛ mu! Megye mankasa me dasee dɛ Nyame wɔ hɛn mu na dɛ Ɔbɔtwe abɛn hɔn nyina a wɔtwe bɛn No no ampara. 3

Yesusu dɛ ɔyɛ enyidzi dɛ yɛnye hom nantsew wɔ Owura no kwan tseaba a no mu yɛ nkekãnkekã no do.

Nyimdzee a wɔdze Nantsew Tɔɔtsen wɔ Kyerɛpɛn do

Adwenkyerɛ a wɔtaa kã nye dɛ nkorɔfo a wɔayew no wɔnantsew twa kɔntɔnkrɔn. Ɔnnkyeree na abɔdze nyansapɛfo a wɔwɔ Max Plank Institute for Biological Cybernetics sɔɔ dɛm adwenkyerɛ no hwɛe. Wɔfaa nkorɔfo kɔr pɔw kɛse bi mu na wɔma hɔn ahyɛdze dɛ: “Hom nnantsew tɔɔtsen wɔ kyerɛpɛn do.” Nna ahyɛnsewdze a wohu biara nnyi hɔ. Hɔn a wɔyɛɛ hɔn adzesũa nhwehwɛmu no nna ɔwɔ dɛ wotsin hɔn ara adwen do dze hu beebi a wɔrokɔ.

Hom hwɛ wɔyɛɛ dɛn?

Abɔdze nyansapɛfo wiei dɛ, “Ampa nkorɔfo nantsew twa nkɔntɔnkrɔn ber a wonnyi biribiara ɔkyerɛ bea a wɔrenatsew kɔ no kwan.” 4 Ekyir no wobisaa hɔn a wɔnantsewee bi nsɛmbisa no, hɔn mu binom kãa no awerɛhyɛmu mu dɛ wɔamman korakoraa. Hɔn awerɛhyɛmu nyina ekyir no, GPS mu nsɛm no kyerɛɛ dɛ wɔnantsewee twaa nkɔntɔnkrɔn a ne tɛtɛr yɛ bɛyɛ anamɔn 65.

Dɛn ntsi na ɔyɛ dzen dɛ yɛbɛnantsew tɔɔtsen wɔ kyerɛpen do? Nyansapɛ nhwehwɛmufo binom susu dɛ, asaase no do wɔ ndandanee nketseketse binom a, ɔyɛ dɛ ma ho nnhia no, na ɔdze nsonsonee no ba. Binom so akã dɛ hɛn anan no kor wɔ ahoɔdzen kyɛn kor. Mbom, “ma ɔbɛyɛ no nokwar” nye dɛ ɔyɛ dzen dɛ yɛnantsew tsentsendo “[osiandɛ] yennyim bea ɔkyerɛ tsentsendo tɔɔtsen no wɔ.” 5

Ma ɔdze dɛm ba biara no, ɔyɛ nyimpa su: sɛ yennyi ahyɛnsewdze a, yɛman fi kwan do.

Erofom efi Anamɔn Kwan no do

Ana ɔnnyɛ enyigye mbrɛ ndzɛmba nketseketse a, ɔyɛ dɛ ma ho nnhia no tum nya nsonsonee kɛse noara wɔ hɛn abrabɔ mu.

Minyim iyi fi mankasa mo sũahu dɛ wimuhɛnkanyi. Ber biara mehyɛ ase dɛ merebegyina wɔ wimuhɛn gyinabea no, minyim dɛ m’edwuma ne kɛse a wɔaka bɛyɛ mebɛtsentsen wimuhɛn no nkakrakakra ekesi bea pa a yɛpɛ dɛ osi famu.

Ibotum enya sũahu a ɔtse dɛm ber a erekã kaar. Mframa a ɔrobɔ, kwan a no do nkekakeka, kaar tyre a ɔnnyɛ pɛr, awerɛfir—yɛannkã ahɛnkãfo binom hɔn ndzeyɛɛ—iyinom nyina botum epia wo efi wo kwan do. Ebu w’enyi gu iyinom mu biara do a, ɔnnkɛyɛ da pa ama wo. 6

Mfonyin
Kaar a ɔhyɛ nsutaae mu.

Iyi dzi dwuma hɛn honandua mu.

Odzi dwuma wɔ hɛn sunsum mu so.

Nsesã a ɔba hɛn sunsum mu abrabɔ mu no mu dodowara—papa na bɔn nyina—ba nkakrankakra, anamɔntu nkorkor. Tse dɛ hɔn a wɔnye hɔn yɛɛ Max Planck adzesũa nhwehwɛmu ho no, bia yennkohu ber a yɛmanee fii kwan no do. Bia yebenya awerɛhyɛmu kɛse dɛ yɛnam tsentsendo wɔ kyerɛpɛn do. Mbom ɔyɛ nokwar dɛ sɛ ahyɛnsewdze a ɔbɛma hɛn kwankyerɛ nnyi hɔ a, mbrɛ ɔbɛdan biara yɛbɛfom kwan na yekowie wɔ mbea binom yɛanndwen dɛ yɛbɔkɔ.

Iyi yɛ nokwar ma ankorankor. Ɔyɛ nokwar so ma ekuwekuw na aman. Mfatoho pii hyɛ kyerɛwsɛm mu mã.

Joshua nwoma no kyerɛw dɛ Joshua wui ekyir no, “na ebusuasantsen bi soɛree … a wonnyim Ewuradze, na dwuma a odzii maa Israel.” 7

Ɔsor mboa ahobowdze nyina ekyir, nsera, ngyee na konyimdzi nwanwa a Israel mba yɛɛ ho dasefo wɔ Moses na Joshua hɔn mber do no, ebusuasantsen kor ekyir ara no, nkorɔfo no egyaa Kwan no ekyir na wɔahyɛ ase renantsew hɔn ara hɔn pɛ do. Na, nyew, wɔannkyɛr na wotuaa hɔn ndzeyɛɛ no ho kaw.

Ɔtɔfabi a ebusuasantsen pii twa mu ana asehwe yi aba. Ɔtɔfabi odzi mfe na abosoom kakra ara ana woesi. 8 Mbom obotum ato hɛn nyina. Mbrɛ wo sunsum mu sũahu etsim mber abɛsen mu biara no, dɛ yɛyɛ nyimpa yi dze yɛtɔ dɛ yɛmanman. Ɔno ayɛ nhwɛdo fitsi Adam ne nda ber besi ndɛ.

Asɛmpa no nye yi

Mbom ne nyina nnyɛɛ nkõgu. Yɛnntse dɛ adzesũa nhwehwɛmufo no a wokyinkyin no, yɛwɔ ahyɛnsewdze a odzi mu a yetum hu a yebotum dze ayɛ esusudze ehu hɛn kwan no.

Na dɛm ahyɛnsewdze horow nye dɛn?

Nokwar, daa daa mpaabɔ na erodwendwen kyerɛwsɛm ho na edze nkenyan edwindadze dɛ Come, Follow Me kã ho. Da biara no, yebotum yɛdze ahobrɛadze na nokwardzi abɛn Nyankopɔn n’ahengua no enyim. Yebotum yɛadwendwen hɛn ndzeyɛɛ ho na yeker hɛn da no mu nyɛe—a yesusu hɛn pɛ wɔ N’apɛdze ne kan mu. Sɛ yɛaman a, yɛtotɔserɛ Nyankopɔn dɛ Ɔnye hɛn nsanananmu mbra, na yesi pi dɛ yɛbɛyɛ ndzɛmba yie.

Mfonyin
Agyenkwa no dzi No nguan ne kan.

Ber yi a yɛreyɛ nhwehwɛmu yi, yɛ kwan a yebotum dze ayɛ nsesã dze etu mpon. Ɔyɛ ndwendwenho ture, bea a yebotum yɛnye Ewuradze anantsew, Ɔama hɛn ntowdo, na Ɔdze hɛn Sor Egya n’asɛm a wɔakyerɛw na Sunsum no eyi akyerɛ no atsew hɛnho. Ɔyɛ mber krɔnkrɔn a yɛkaa hɛn ahyɛmudzi krɔnkrɔn dɛ yɛbɛka Christ a Ɔyɛ botoo no do, ber a yɛsese hɛn mpontu na yɛdze hɛn ho to sunsum mu ahyɛnsewdze horow a Nyame dze ama ne mba no ho.

Dwen ho dɛ ɔyɛ hom ankorankor akwantu, daa daa nsan-ananmu. Hɛn akwantu dɛ enyimnyam anamɔn kwan do akwantufo no mu no, yenyim mbrɛ ɔyɛ mberɛw dɛ yɛbɔhwe ase. Mbom tse dɛ ma yɛman ketseaba mpo a ɔbɔtwe hɛn efi Agyenkwa no n’Akwan mu no, dɛmara so ndzeyɛɛ a ɔda famu dɛ yɛdze hɛnho roto esusudze ho no begya hɛn ampaara asan akɔ. Ber a sum weawea ba hɛn abrabɔ mu no, dɛ mbrɛ ɔtaa yɛ no, hɛn daa daa nsan-ananmu no, bɛpam nwinwin, suro na ekyingye horow efi hɔ.

Adze Ketseketse, Nsudohɛn Akakraka

Sɛ yɛhwehwɛ a, ampara “Nyankopɔn nam no Sunsum Krɔnkrɔn do bɛma [hɛn] nyimdzee, nyew, a ɔnam Sunsum Krɔnkrɔn n’akyɛdze a onnyi kabea no do.” 9 Mber dodowara a yebisa no, Ɔbɛkyerɛkyerɛ hɛn Kwan no na Ɔboa hɛn ma yedzi do.

Ampa, iyi gye daa daa mbɔdzembɔ wɔ hɛn afã. Yenkotum ama hɛn bo adwe hɛn wɔ sunsum mu sũahu adadaw no ho. Yehia dza ɔkɔ do pem.

Yennkotum adan binom hɔn dasegye afebɔɔ. Otwar dɛ yɛtow hɛnankasa hɛn dze.

Yehia daa daa ɔsor kan a ɔmee hɛn a ɔkɔ do hyerɛn.

Yehia “ahodwe nda.” 10 Mber a yebenya ankorankor nsan-ananmu.

“Nsu a ɔrepem” nnkɛda “ho afon” akyɛr. 11 Ama hɛn adwendwen na hɛn ndzeyɛɛ ho atsew no, ɔsɛ dɛ yɛkɔ do pirepirew.

Ne nyina mu no, asɛmpa Nsan-ananmu na Asɔr no nnyɛ dza osii prɛko pɛr nna ɔnoara nye no. Ɔyɛ dwuma a ɔrokɔ do—da kor, akoma kor.

Mbrɛ hɛn nda sen no, dɛmara na hɛn abrabɔ so sen. Ɔkyerɛwfo bi kãa no dɛm kwan yi do: “Da kor tse dɛ abrabɔ nyina. Ehyɛ ase dɛ ereyɛ adze kor, mbom okowie the ereyɛ biribi fofor, hyehyɛ dɛ ibopue, mbom nndu hɔ da. … Na wo bra n’ewiei no, w’asetsena nyina ayɛ aforaforadze dɛmara. W’abrabɔ nyina wɔ su kor noara dɛ dakor.” 12

Ana ipɛ dɛ isesã w’abrabɔ no su?

Sesã wo da no su.

Ana ipɛ dɛ isesã wo da a?

Sesã dɔnhwer yi.

Sesã dza edwen ho, wo nkãtse, na yɛ no aber yi ara mu.

Adze ketseaba tum dandan wusihɛn kakraka. 13

Mbreketse nkakraba botum abɛyɛ dan kɛse nwanwa bi.

Aba ketseaba botum abɛyɛ dua tantam

Sima na dɔnhwer ahorow a yɛhwer no yie no nye abrabɔ pa ne mbrekese a wɔdze si. Wobotum ekenyan papayɛ, woepegya hɛn efi esintɔ ndɔmmum horow, na woepegya hɛn akɔ ɔpon ho bɔnfakyɛ na ahotsew anamɔn kwan.

Ahyɛse Fofor Nyame no

Menye hom no, mepegya m’akoma wɔ enyisɔ mu wɔ kwan fofor, abrabɔ fofor, enyidado fofor ho akyɛdze nwanwa.

Yɛma hɛn ndze do wɔ ayɛyi ma hɛn Nyame a Ɔsõ na Ɔdze bɔn kyɛ. Na ampara Ɔyɛ ahyɛse fofor Nyame. No ndwuma nyina no botae nye dɛ Ɔbɔboa hɛn, Ne mba, ma yeenya konyimdzi wɔ hɛn bɛkyebo na onnyiewiei nkwa ahwehwɛdze no. 15

Yebotum abɛyɛ abɔdze fofor wɔ Christ mu, osiandɛ Nyankopɔn abɔ anohoba dɛ, “Na mber dodow biara a mo nkorɔfo bonu hɔnho no, medze hɔn mfom a wɔayɛ etsia me no bɛkyɛ hɔn” 15 na [me]rennkaa no bio.” 16

M’enuanom na nkyerɛbaa adɔfo, anyɛnkofo pa, hɛn nyina yɛman ofi ber to ber.

Mbom yebotum asan ekyir akɔ hɛn kwan no do. Yebotum afefa abrabɔ yi mu sum na nsɔhwɛ horow no mu na yeehu hɛn kwan a ɔdze hɛn kɔ hɛn Ɔsor Egya dɔfo nkyɛn, sɛ yehwehwɛ na yɛgye sunsum ahyɛnsewdze a Ɔdze ama no to mu, yefua ankorankor nyikyerɛ na yɛper hwehwɛ daa daa nsan-ananmu. Iyi nye mbrɛ yesi bɛyɛ hɛn Agyenkwa dɔfo, Jesus Christ n’esuafo nokwafo.

Yɛreyɛ dɛm no, Nyankopɔn bɛkyerɛ n’ayamuyie wɔ hɛn do. “Ewuradze … behyira wo wɔ asaase a Ewuradze wo Nyankopɔn dze ama wo no do. Ewuradze dze wo betsim hɔ aayɛ ɔman krɔnkrɔn ama noara.” 17

Ama yɛahwehwɛ daa daa nsan-ananmu na aber nyina yɛabɔ mbɔdzen anantsew wɔ Jesus Christ no kwan do nye me mpaabɔ. Jesus Christ ne dzin mu, amen.

Nsɛnsin

  1. Jesus see dɛ, “Emi nye ɔkwan no, nye nokwar no, nye nkwa no.”4 NIV First-Century Study Bible wɔ iyi ho nkyerɛkyerɛmu: “Anamɔn kwan anaa kwan taa gyina hɔ ma irisie Nyankopɔn ne mbrasɛm anaa nkyerɛkyerɛ wɔ Hebrewfo Bible mu [hwɛ Ndwom 1:1; 16:11; 86:11]. Iyi taa yɛ tsetse mfatohosɛm a wɔdze bɔ hyew wɔ gyedzi, nkyerɛkyerɛ anaa ndzeyɛɛ binom mu. Dead Sea Scrolls sɔn no frɛ hɔnho “kwan no” akadofo, a wɔkyerɛ dɛ wɔyɛ hɔnara hɔn nkyerɛase wɔ anamɔn kwan no ɔsɔ Nyame enyi no akadofo. Paul na Christianfo ahyɛsefo frɛɛ hɔnho ‘Ɔkwan no fɛkuwfo’ [hwɛ Ndwuma 24:14]” (wɔ “What the Bible Says about the Way, the Truth, and the Life,” Bible Gateway, biblegateway.com/topics/the-way-the-truth-and-the-life).

    Afe 1873 mu no, wokopue tsetse nwoma bi ne dzin dze Didache wɔ Jerusalem patriarch no nwoma korabea wɔ Constantinople. Abemfo pii gye dze dɛ wɔakyerɛwee na wodze dzii dwuma wɔ mfe ɔha a odzi kan no n’ewiei (AD 80–100). Didache no dze nsɛmfua nyinom hyɛ ase: “Akwan ebien na ɔwɔ hɔ, kor yɛ nkwa na kor yɛ owu, mbom nsonsonee kɛse da akwan ebien yinom ntamu. Na nkwa kwan no nye iyi: Odzi kan, dɔ wo Nyankopɔn a Ɔayɛ wo; otsĩa ebien, wo nyɛnko dɛ ɔwoara woho” (Teaching of the Twelve Apostles, Roswell D. Hitchcock na Francis Brown kyerɛɛ ase [1884], 3).

    Fibea binom so mu, tse dɛ The Expositor’s Bible Commentary, kyerɛ dɛ “asɔr n’asɔpɔkan mber no, hɔn a wɔgyee Jesus dɛ ɔyɛ messiah na wɔfaa no dɛ hɔn Ewuradze no frɛɛ hɔnho hɔn a wɔwɔ “Kwan no’ [hwɛ Ndwuma 19:9, 23; 22:4; 24:14, 22]” (nsamufo Frank E. Gaebelein na binom [1981], 9:370).

  2. Hwɛ Mosiah 2:17.

  3. Hwɛ Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 88:63.

  4. “Walking in Circles,” Dzifuu 20, 2009, Max-Planck-Gesellschaft, mpg.de.

  5. “Walking in Circles,” mpg.de. Mfonyin yi kyerɛ GPS a ɔrehyɛ bea a nkorɔfo baanan no wɔreyɛ hɔn adzesũa no nenam. Hɔn mu baasa nantsewee wɔ da a efua ahyɛ. Hɔn mu ɔbaako (SM) hyɛɛ nantsew ase ber a mununkum akata ewia n’enyim, mbom sima 15 ekyir no mununkum no hwetsee, nna nyia ɔkã ho no tum hu ewia kakra. Hyɛ no nsew dɛ, sɛ ewia no da do yie, nyia ɔrenantsew bɔ mbɔdzen ara yie nantsew kyerɛpɛn tsentsendo konyimdzi mu.

  6. Mfatoho kor a ɔyɛɛ esian nye mbrɛ mfom ketseketse degree ebien ma wimuhɛn a ɔfa nkorɔfo kɔhwee Bepɔw Erebus wɔ Antartica, a okum nyimpa 257, hwɛ Dieter F. Uchtdorf, “ A Matter of a Few Degrees ,” Liahona, Esusow Aketseaba 2008, 57–60.

  7. Atsɛmbuafo 2:10.

  8. Christ ne nsera wɔ Amerika ekyir no, nkorɔfo no nuu hɔnho fi hɔn bɔn ho ampara, wonumaa hɔn, na wɔgyee Sunsum Krɔnkrɔn no. Bea a nna nkorɔfo a wɔpɛ wentwiwentwi na wɔyɛ ahantan no, sesei wentwiwentwi nye aperdzi biara ennsi hɔn ntamu, na obiara nye no nua dzii no pɛpɛɛpɛr.” (4 Nephi 1:2 Tseneneeyɛ mber yi kɔɔr do bɛyɛ mfe aha ebien ansaana ahantan rehyɛ ase ama nkorɔfo no adan efi Ɔkwan no ho. Naaso, sunsum mu mmanee no ba ntsɛm koraa. Mfatoho, mfe du mfe du ansaana no, wɔ ber a atsɛmbuafo a wɔhwɛ Nephi no nkorɔfo do no hɔn afe a otsĩa 50 wɔ Mormon Nwoma mu no, nna asomdwee na enyigye kɛse wɔ nkorɔfo no mu. Mbom osian ahantan a ɔhɛɛn Asɔrmba hɔn akoma mu ntsi, mber anan ara ekyir no etuatsew pii baa asɔr no mu, na wentwiwentwi so sii dɔm no mu araa ma wɔkãa bɔgya pii gui” (hwɛ Helaman 3:32–4:1).

  9. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 121:26.

  10. Ndwuma 3:19.

  11. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 121:33.

  12. Michael Crichton, Jurassic Park (2015), 190.

  13. “Hom mfa ahɛn nyɛ fasusu. Wɔsõso dze, na mframa a ano yɛ dzen pia hɔn, naaso wɔdze kutow kakraba dandan hɔn kɔ beebiara a hɛnkitsafo no pɛ.” (James 3:4).

  14. Hwɛ Moses 1:39.

  15. Mosiah 26:30.

  16. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 58:42.

  17. Deuteronomy 28:8– 9 hwɛ nyiyimu 1–7 so.