Ma Ha Wee Chọọ Ịhụ Jizọs Onye Ọ Bụ

Ụmụnne nwoke, ụmụnne nwanyị, na ndị enyi, n’afọ 2013 nwunye m, Laurel, na mụ onwe m ka akpọrọ ije ozi dị ka ndị ndu mishọ nọ na Mishọn Czech/Slovak. Ụmụ anyị anọ sooro anyị jee ozi.¹ A gọziri anyị dị ka ezi na ụlọ site na ndị mgbasa ozi ọma maara ihe ma site na Ndị nsọ Czech na Slovak pụrụ iche. Anyị hụrụ ha n’anya.

Dị ka ezi na ụlọ anyị banyere ogige mishọn, otu ihe Okenye Josef B. Wirthlin kuziri sooro anyị gaa. N’okwu enyere aha “Iwu nsọ Dị Ukwuu,” Okenye Wirthlin jụrụ, “Unu hụrụ Onyenwe anyị naanya?” Ndụmọdụ Ya nye anyị onwe anyị ndị ga-aza ee dịịrị mfe ma dị omimi: “Wepụta oge nonyere Ya. Tụgharịa uche n’okwu Ya niile. Wekwasị onwe gị yok Ya. Chọọ ịghọta na irube isi.”² Okenye Wirthlin mgbe ahụ kwere nkwa ngọzi ndị nke na-enye mgbanwe n’ebe ndị ahụ dị na njikere inye Jizọs Kraịst oge na ọnọdụ.³

Anyị tinyere ndụmọdụ na nkwa nke Okenye Wirthlin n’obi. Anyị na ndị mgbasa ozi ọma anyị, anyị na Jizọs nọkọrọ ọtụtụ oge, na-amụ akwụkwọ Matiu, Mak, Luk, na Jọn sitere na Agba Ọhụrụ na 3 Nifaị sitere na Akwụkwọ nke Mọmọn. Na ngwụcha nzukọ mgbasa ozi niile, anyị hụtara onwe anyị ọzọ n’ihe anyị weere dị ka “Ozi ọma Ise” ahụ⁴ na-agụ ihe, na-akparịta ụka, na-atule, ma na-amụ ihe banyere Jizọs.

Nye mụ onwe m, nye Laurel, ma nye ndị mgbasa ozi ọma anyị, ịnọnyere Jizọs n’ime akwụkwọ nsọ gbanwere ihe niile. Anyị ritere ekele miri emi maka onye Ọ bụ na ihe dị Ya mkpa. N’otu anyị tulere otu O si kuzie ihe, ihe Ọ kụziri, ụzọ ndị O si gosi ịhụnaanya, ihe O mere iji gọzie ma jee ozi, ọrụ ebube Ya niile, otu O si zaghachi nrara nye, ihe O ji mmetụta obi nke mmadụ siri ike mee, aha ndị a na-akpọ Ya na aha niile, otu O si gee ntị, otu O si mezie esemokwu, ụwa nke O biri na ya, nkọnilu Ya niile, otu O si kwadoo ịdị notu na obi ọma, ike Ya ịgbaghara na ịgwọ ọrịa, okwuchukwu Ya niile, ekpere Ya niile, aja mgbaghara mmehie Ya, Mbilite n’ọnwụ Ya, ozi ọma Ya.

Mgbe ụfọdụ ọ dịịrị anyị ka “[mkpụmkpụ] ogo” Zakịọs na-agbaga ite elu osisi sikamọ mgbe Jizọs siri na Jeriko gafee niihi na, dị ka Luk kọwara ya, anyị “wee chọọ ịhụ Jizọs onye ọ bụ.”⁵ Ọ bụghị Jizọs dị ka anyị si chọọ ma ọ bụ chekube Ya ị bụ, ma kama Jizọs dị ka Ọ dịịrị n’ezie na dị ka Ọ dị.⁶ Dị nnọọ ka Okenye Wirthlin kweworo nkwa, anyị mụtara n’ụzọ a hụrụ anya na “ozi ọma nke Jizọs Kraịst bụ ozi ọma nke mgbanwe. Ọ na-ewere anyị dị ka ndị ikom na ndị inyom nke ụwa ma nụchaa anyị ị bụ ndị ikom na ndị inyom maka ebighị ebi niile.”⁷

Ndị ahụ bụụrụ ụbọchị ndị pụrụ iche. Anyị bịara kwere na site “na Chineke enweghị ihe a na-apụghị ime.”⁸ Ehihie ndị dị nsọ na Prague, Bratislava, or Brno na-enwete nhumiihe ike na nsiridị nke Jizọs, gaaniihu pụta ihe n’ime ndụ anyị niile.

Mgbe ụfọdụ anyị na-amụ Mak 2:1-12. Akụkọ nọ ebe ahụ na-akpali mmasị. A chọrọ m ịgụ akụkụ ya sitere kpọmkwem na Mak ma emesịa kesaa ya dị ka m bịaworo ghọta ya mgbe ọmụmụ ihe miri emi na mkparịta ụka mụ na ndị mgbasa ozi ọma na ndị ọzọ gasịrị.⁹

Ọzọkwa [Jizọs] banyere na Capernaum mgbe ụfọdụ ụbọchị gasịrị; ma ọ kpọtụrụ na ọ nọ n’ime ụlọ.

“Ozugbo ọtụtụ mmadụ zukọtara ọnụ, nke mere na ohere afọdụghị ịnabata ha, mba, ọ bụladị n’ọnụ ụzọ: ma ọ kwusaara ha okwu ahụ.

“Ma ha bịakwutere ya, na-ebute otu onye ọrịa nwere ahụ mkpọnwụ, nke mmadụ anọ bu.

“Ma mgbe ha na-enweghị ike ibutere ya Jizọs n’ihi igwe mmadụ, ha gwupuru oghere n’elu ụlọ ebe ahụ ọ nọ: ma mgbe ha gwupusiri ya, ha budatara akwa onye ahụ ahụ ya kpọnwụrụ akpọnwụ jiri dina.

“Mgbe Jizọs hụrụ okwukwe ha, ọ sịrị onye ọrịa ahụmkpọnwụ ahụ, Nwa nwoke, njọ gị niile ka agbaghaworo gị.”

Mgbe ya na ụfọdụ niime igwe mmadụ ndị ahụ kpasịrị nkata,¹⁰ Jizọs elee nwoke ahụ ahụ ya kpọnwụrụ akpọnwụ ma gwọọ ya na-anụ ahụ, na-asị:

“Ana m a sị gị, Bilie, ma bulie akwa gị, ma laa n’ụlọ gị.

“Ma n’egbughị oge o biliri, bulie akwa ya, ma pụọ n’ihu ha niile: nke mere na ọ tụrụ ha niile naanya, ma too Chineke, na-asị, Anyị ahụtụbeghị ihe dị otu a mbụ.”¹¹

Ugbua akụkọ ahụ dị ka m bịaworo ghọta ya: Na mmalite ije ozi Ya, Jizọs laghachiri Capernaum, ntakịrị obodo na-akụ azụ̀ nọ na mpaghara ugwu nke ikpere mmiri Oke osimiri nke Galilee.¹² O meworịị nsoro nsoro nke ọrụ ebube oge na-adịghị anya site n’ịgwọ ndị ọrịa ma chụpụ ajọọ mmụọ niile.¹³ N’ịchọsi ike ịnụ ma zute nwoke ahụ a na-akpọ Jizọs, ndị ime obodo ahụ gakọtara n’ebe obibi ebe a nụrụ kepu kepu na Ọ nọ anọ.¹⁴ Dị ka ha mere, Jizọs malitere ikuzi ihe.¹⁵

Ebe obibi n’oge ahụ ndị dị na Capernaum nwere elu ụlọ dị larịị, otu ụlọ elu ebe a na-ebi ebi, achịkọtara ọnụ.¹⁶ Elu ụlọ ahụ na mgbidi niile bụụrụ ngwakọta nke okwute, osisi, ụrọ, na akịrịka, a na-enwete site na otu mkpokọta nke nzọụkwụ ndị dị mfe dị na akụkụ ebe obibi ahụ.¹⁷ Igwe mmadụ ahụ mụbara ọsọ ọsọ n’ụlọ ahụ, jupụta ọnụ ụlọ ahụ ebe Jizọs na-akuzi ihe, ma gbasaa pụọ ruo n’okporo ama ahụ.¹⁸

Akụkọ ahụ na-elekwasị anya n’otu nwoke “na-arịa ọrịa ahụ mkpọnwụ” na ndị enyi ya anọ.¹⁹ Ọrịa mkpọnwụ bụ ụdị ngwọrọ, nke ike ọgwụgwụ na ahụ ịma jijiji na-eso ọtụtụ mgbe.²⁰ Ana m eche otu niime ihe anọ a na-agwa ndị ọzọ, “Jizọs nọ n’ime obodo anyị. Anyị niile maara banyere ọrụ ebube niile Ọ rụworo na ndị ahụ Ọ gwọworo. Ọ bụrụ na anyị ga-enwe ike kpọtara Jizọs enyi anyị, elemaanya ya nwa kwa ka enwere ike ime ka o zuo oke.”

Ya mere onye ọbụla n’ime ha na-ewere otu akụkụ ute ma ọ bụ akwa nke enyi ha ma bido ịbụrụ ya site na ama niile nke Capernaum gbagọrọ agbagọ, dị gịrịgịrị, ana awaghị awa.²¹ Ogwe aka na ụkwụ na-egbu mgbu ike gwụrụ, ha anọ tụgharịrị n’akụkụ nke ikpeazụ naanị ịchọpụta na igwe mmadụ ahụ ma ọ bụ, dị ka akwụkwọ nsọ kpọrọ ya, “igwe” mmadụ gbakọtara ige ntị dị oke ukwuu na ịkpọfe enyi ha site na ọnụ ụzọ ahụ ruo Jizọs agaghị ekwe omume.²¹ Jiri ịhụnaanya na okwukwe, anọ a anaghị ada mba. Kama, ha gbagoro nzọụkwụ ahụ ruo n’elu ụlọ ahụ dị larịị, kpachara anya bulie enyi ha na akwa ya elu, gwupee elu ụlọ ahụ kpuchiri ime ụlọ ahụ ebe Jizọs na-akuzi ihe, ma budata enyi ha.²³

Tulee na n’etiti ihe gaara abụrịị oge nkuzi dị mkpa, Jizọs a na-anụ mkpọtụ na-eme kọrọ kọrọ, lelie anya elu, ma hụta oghere na-abawanye n’uko ahụ dị ka uzuzu na akịrịka na-adabata n’ime ọnụ ụlọ ahụ. Otu nwoke ahụ kpọnwụrụ nọ n’elu akwa ka e budatara n’ala. N’ụzọ pụrụ iche, Jizọs hụtara nke ọma na nke a abụghị nnapụ okwu n’ọnụ kama na ọ bụ ihe dị mkpa. Ya elee nwoke ahụ nọ n’elu akwa anya, gbaghara ya njọ ya niile n’ihu ọha, ma gwọọ anụ ahụ ya site n’ọrịa ya.²⁴

N’iburu akụkọ nke Mak 2 a kọrọ nuuche, ọtụtụ eziokwu dị mkpa banyere Jizọs dị ka Kraịst bịara doo anya. Na mbụ, mgbe anyị na-anwa inyere onye anyị hụrụ naanya aka bịakwute Kraịst, anyị nwere ike mee otu ahụ jiri ntụkwasị obi na O nwere ike iji bupu ibu arọ nke mmehie na ịgbaghara. Nke abụọ, mgbe anyị na-ebute ọrịa niile nke anụ ahụ, nke mmetụta uche, ma ọ bụ ndị ọzọ nye Kraịst, anyị nwere ike mee otu ahụ mara na O nwere ike iji gwọọ ma kasie obi. Nke atọ, mgbe anyị gbara mbọ dị ka mmadụ anọ ndị ahụ ikpọta ndị ọzọ nye Kraịst, anyị nwere ike mee otu ahụ nwee obisike na Ọ na-ahụ ezi nzube anyị ma ga-asọpụrụ ha otu kwesịrị ekwesị.

Cheta, nkuzi nke Jizọs ka akwụsịtụrụ site na mpụta ihe nke otu oghere n’elu ụlọ. Kama ịdọ aka na ntị ma ọ bụ ịchụpụ mmadụ anọ ahụ gwupuru oghere ahụ maka ime nkwụsịtụ, akwụkwọ nsọ na-agwa anyị na “Jizọs hụrụ okwukwe ha.”²⁵ Ndị ahụ gbara akaebe ọrụ ebube mesịrị “nwee ịtụnaanya, ma too Chineke, nke nyeworo ụdị ike dị otu a [n’aka] ụmụ mmadụ.”²⁶

Ụmụnne nwoke na ụmụnne nwanyị, ka m jiri nchọpụta abụọ ọzọ a gbakwunyere mechie. Ma ọ bụ dị ka ndị mgbasa ozi ọma, ndị n’eje ozi, ndịisi Otu Enyem aka, ndị bishọp, ndị nkuzi, ndị nne na nna, ụmụnne, ma ọ bụ ndị enyi, anyị niile nwere ọrụ dị ka Ndị nsọ Ụbọchi ikpeazụ a na-eso ụzọ Kraịst n’ọrụ nke ịkpọta ndị ọzọ nye Kraịst. Site otu a, àgwà ndị enyi anọ ahụ gosiri bụ nke kwesịrị nleba anya na nṅomi.²⁷ Ha wara anya, na-anagide, agbanweghị agbanwe, nwee ekeereuche, nwee mmasị ime ọtụtụ ihe dị iche ichepụrụ, jupụta n’olileanya, nwee mkpebisi ike, kwesị ntụkwasị obi, nwee nchekwube, dị umeala, ma dị nnagide.

Na mgbakwunye, ndị enyi anọ ahụ gosipụtaziri mkpa ime mmụọ nke adị na mma na mkpakọrịta.²⁸ I ji nwee ike kpọtara Kraịst enyi ha, onye ọbụla n’ime mmadụ anọ ahụ ga-eburiri akụkụ ha. Ọ bụrụ ma otu wepụ aka, ọtụtụ ihe nwere ike raa ahụ karịa. Ọ bụrụ na mmadụ abụọ a daa mba, ọrụ ahụ n’egbughị oge ga-abụrụ ihe na-agaghị ekwe omume. Onye ọbụla n’ime anyị nwere ọrụ ịrụ n’alaeze Chineke.²⁹ Dị ka anyị na-emejupụta ọrụ ahụ ma mee nke anyị, anyị na-eburu akụkụ nke anyị. Ma ọ bụ n’ime Argentina ma ọ bụ na Vietnam, Accra ma ọ bụ Brisbane, otu ngalaba nta ma ọ bụ otu ngalaba ukwu, otu ezi na ụlọ ma ọ bụ otu nsiso onye mgbasa ozi ọma, onye ọbụla nime anyị nwere otu akụkụ i buru. Dị ka anyị na-eme, ma ọ bụrụ na anyị ga-eme, Onyenwe anyị na-agọzi anyị niile. Dị ka Ọ hụrụ okwukwe ha, otu ahụ ka Ọ ga-esi hụ nke anyị ma gọzie anyị dị ka ndị mmadụ.

N’oge ndị dị iche iche e buruwo m akụkụ nke akwa, ma n’oge ndị ọzọ a bụrụwo m onye nke ebu ebu. Otu akụkụ ike nke akụkọ nke Jizọs nke a pụrụ iche bụ na ọ na-echetere anyị nnọọ otu anyị si nwee mkpa ibe anyị, dị ka ụmụnne nwoke na ụmụnne nwanyị, iji nwee ike bịakwute Kraịst ma nwee mgbanwe.

Ndị a bụ ihe ole ma ole m mụtaworo site na-ịnọkọ mụ na Jizọs n’ime Mak 2.

“Ka Chineke nye aka ka anyị wee nwee ike [buru akụkụ nke anyị], ka anyị ghara ịgbapụ, ka anyị ghara ịtụ egwu, kama ka anyị wee nwee ike sie ike n’okwukwe anyị, ma kpebie n’ọrụ anyị, imejupụta nzube niile nke Onyenwe anyị.”³⁰

Ana m agba aka ebe na Jizọs dị ndụ, na Ọ maara anyị, ma na O nwere ike iji gwọọ, iji gbanwee, na iji gbaghara. Site na aha nke Jizọs Kraịst, amen