2021
Aoao mai Tagata Anamua o le Au Paia: O le Tuueseina o Mea o le Lalolagi
Aperila 2021


Nao le Faafuainumera: Lagolago mo le Sau, Mulimuli Mai Ia Te Au

Aoao mai Tagata Anamua o le Au Paia: O le Tuueseina o Mea o le Lalolagi

O ni nai tagata anamua o le Au Paia o ni faataitaiga maoae o mataupu faavae o loo aoaoina i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 37–40.

Ata
faatagata o le tina ma le fanau e toalua i le Lotoa o le Malumalu

Ina ua amata ona fiafia le tagata e igoa ia James Covel i le Ekalesia i le 1831, sa tau atu e le Alii ia te ia o Iakopo sa “vaaia le faanoanoa tele” i lona olaga “ona o le faamaualuga ma mea o le lalolagi” (Mataupu Faavae ma Feagaiga 39:9). Na tautino mai e Iakopo e liliu atu lona ola, ae o nei lava foi “mea e tasi i le lalolagi” na iu ina toe aveesea ai o ia mai le Ekalesia (tagai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 40:2).

E mafai faapefea ona tatou mautinoa tatou te le faatagaina mea o le lalolagi e aveesea i tatou mai faamanuiaga o le talalelei ma le Togiola a le Faaola? Ia, o le faataitaiga a Maria “Polly” Vose (1780 – 1866), o se uso nofofua mai Massachusetts, ISA, e mafai ona aumaia ia i tatou ni nai manatu!

O Se Foai Agalelei

Sa papatisoina Polly i Boston, Massachusetts, i le aso 29 o Iulai, 1832, a o 52 o ia.1 E ui lava e lei faaipoipo lava o ia, ae e lei tuua na o Polly. E faaopoopo atu i le faaaumea sa ia mauaina mai lana paranesi i Boston, sa ia te ia foi le mafutaga a lana tama teine e 26 tausaga le matua, o Ruth Vose. Sa galulue faatasi i laua o ni su’i ufiufi o meaafale i Boston.2 Ma sa la maua uma le aano ma le faataunuuga i le talalelei.

I le 1834, na faalogo ai Polly e uiga i le pagatia o le Au Paia o e na tutuli ese mai le Itumalo o Siakisone, Misuri, ISA, e tagata faatupu vevesi. E ala i se faaaliga ia Iosefa Samita, na fetalai mai ai le Alii i tagata o le Ekalesia e foai atu tupe e fesoasoani ai i le Au Paia mafatia e laveai Siona (tagai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 103:22 – 23). Sa lei tele ni mea na maua e Polly, ae sa ia te ia le faatuatua i le folafolaga a le Alii e faapea, afai o le a aveesea e le au paia ia puapuaga o isi, o le a mulimuli mai faamanuiaga e tele (tagai i le Mataupu Faavae ma Feagaiga 38:35; 39:8–9). I le faatinoina o lena talitonuga maumaututu, na auina atu ai Polly le $150 i Katelani, Ohaio, ISA, i le 1834 e fesoasoani i le faatinoina o le Tolauapiga a Isaraelu o loo malaga (lea na taua mulimuli ane o le Tolauapiga a Siona).3

O le selau limasefulu tala sa o se tupe tele mo soo se tasi — ae maise lava o Polly, o le ua 54 tausaga le matua. O le tagata faigaluega aupito maualuga ona totogi i le pisinisi anomea o Lowell, Massachusetts, ua na o le $3 i le vaiaso, o lea la, o le $150 lea, atonu pe a ma se tau o le totogi o le tausaga mo Polly.4

O le aso a o lei mauaina e Iosefa Samita le tupe a Polly, sa ia tau atu ai ia Uilifoti Uitilafi ma isi, sa lei lava ni punaoa a le Ekalesia mo le malaga atu a le latou nuu i le Tolauapiga a Siona. Ae sa le’i popole Iosefa. “O le a vave ona ou mauaina se tupe,” na ia tau atu ai i le vaega. Ma e sao lava, i le taeao na sosoo ai, na taunuu ai le foai a Polly. O lana $150 na saunia ai auala e faatau mai ai masini ma sapalai mo le Tolauapiga a Siona.5

E Mafai Foi Ona Tatou Faamuamua le Talalelei

O le manao o Polly e tuuese mea o le lalolagi ae faamuamua le talalelei a Iesu Keriso i lona olaga atoa. Ina ua fausia e le Au Paia le Malumalu o Katelani, sa filifili loa i laua ma Ruta o se “tulaga sao ma tatau ai le foai atu ma le le faavaivai” e fesoasoani ai i le fausiaina o le malumalu. O le tuuina atu “atoa o le tele o mea ua la maua,” sa sili atu mea na foai e nei tamaitai e toalua lea na iu lava ina ta’u atu e Iosefa Samita ia i laua, “ua lava lea.” O lo la “limafoai le faatuaoia” na faasafua atu foi i faifeautalai o e sa auauna atu i le itu i sasae o le Iunaite Setete.6

Na faamanuiaina Polly ma Ruta ona o lo la sao. O lo la agalelei faamaoni na fausia ai se sootaga malosi lea na tumau i o laua olaga atoa. Ina ua 77 tausaga le matua o Polly, sa nofo lava o ia i Boston, ae sa manao o ia e faapotopoto faatasi ma le Au Paia i le Teritori o Iuta. O lea na malaga atu ai Ruta i Boston ma o atu faatasi ma Polly i le Vanu o Sate Leki i le 1857. “O Aunt Polly” sa pele i le au paia i Iuta seia oo i lona maliu i le 1866. Ina ua maliu Ruta i le 1884, sa teu o ia i tafatafa o Polly.7

O le olaga o Polly o se faataitaiga malamalama o le auala e mafai ai ona tatou tuu le talalelei i luga atu o mea o le lalolagi. Ma e pei lava o Polly, tatou te mafaia:

  • Saili ni auala eseese e saofaga ai i le galuega a le talalelei, e tusa lava po o a o tatou tulaga

  • Faasoa atu le upumoni i isi

  • Mulimuli i le taitaiga a le Tama Faalelagi e tuuina mai e ala i Ana perofeta ma Aposetolo

  • Ia limafoai i a tatou mea e maua e fesoasoani ai e fausia le malo

  • Faamuamua le auauna atu i le malumalu po o le faia o galuega o talafaasolopito o aiga

  • Lagolago le aiga ma uo i le taimi atoa o le malaga i le olaga

Pe a tatou faia mea tatou te mafaia e tuu ese ai mea o le lalolagi ma faamuamua le talalelei, ua tatou faamalolosia a tatou molimau o le ata o le faaolataga, le alofa o lo tatou Tama oi le lagi, ma le Togiola a le Faaola. “Pe a e malaga ai ma faaauau lenei faagasologa o le olaga atoa o le faapaiaina o lou olaga i le Alii,” na faamalamalama mai e Peresitene Russel M. Nelson, “o suiga i lau vaai, lagona, ma le malosiaga faaleagaga o le a e maofa ai!”8 E pei o Polly, o le a tatou maua se olaga mauoa ma faataunuuina, e tusa lava po o a o tatou tulaga.

Faamatalaga

  1. Tusia e Samuel H. Smith, Tusitalaaga, 29 Iulai, 1832,14, lomiga, Faletusi o Talafaasolopito o le Ekalesia, Aai o Sate Leki.

  2. “Ruth Sayers, Womans Exponent, 15 Sete. 1884, 61.

  3. “Tala i le Ekalesia a Keriso, circa Aokuso 11–29 1834,” josephsmithpapers.org; Wilford Woodruff, i le Journal of Discourses, Ian. 10, 1858, 101.

  4. Cynthia Shelton, “The Role of Labor in Early Industrialization: Philadelphia, 1787–1837,” Journal of the Early Republic, vol. 4, no. 4 (Winter 1984): 386–7.

  5. Wilford Woodruff, “o le talafaasolopito ma femalagaaiga o le Tolauapiga a Siona,” 3, Faletusi o talafaasolopito o le Ekalesia, Aai o Sate Leki.

  6. “Ruth Sayers,” 61.

  7. “Ruth Sayers,” 62.

  8. Russell M. Nelson, “O Oa Faaleagaga,” Ensign po o le Liahona, Nov. 2019, 77.