2022
Ko Hono Maʻu e Fiefia mo e Mālohi ʻi hono Tauhi e Ngaahi Fuakava ʻo e Temipalé
Siulai 2022


Fakakomipiuta Pē

Ko Hono Maʻu e Fiefia mo e Mālohi ʻi hono Tauhi e Ngaahi Fuakava ʻo e Temipalé

Mahalo ʻe faingataʻa he taimi ʻe niʻihi ʻa e ʻalu toko taha ki he temipalé, ka ʻoku fakafonu kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ʻaki ʻEne ʻofa haohaoá, mālohi tuʻuloá, mo e fiefia taʻengatá ʻi heʻetau fāifeinga ke tauhi ʻetau ngaahi fuakava ʻi he temipalé.

Fakatokangaʻi ange: Kuo vakaiʻi e fakamatala ko ʻení ʻe he Potungāue Temipalé.

ʻOku nofo ʻa e tokotaha naʻá ne faʻu e talanoá ʻi ʻIutā, USA.

ʻĪmisi
fefine ʻoku tangutu ʻi muʻa he temipalé

Laʻitā ne ngāue ʻaki ai ha kau mōtolo

ʻI heʻeku hoko ko ha mēmipa ʻo e Siasí kuo teʻeki ai malí, kuo laka hake he taʻu ʻe 18 ʻeku maʻu ʻenitaumení ʻo ʻikai ha mali ke ma ō ki he temipalé. Ko e niʻihi ʻo kitautolu ʻi he tūkunga ko ʻení, fakataha mo kinautolu kuo vete mali, uitou, pe ʻosi mali ka ʻoku ʻikai maʻu ʻe honau malí ha lekomeni temipale ʻoku kei ʻaongá, ʻoku faʻa faingataʻa ke ngāue mo moihū ʻi he temipalé. Mahalo ʻe toe lahi ange ʻetau ongoʻi tuenoá koeʻuhí ko e ngaahi pōpoaki ʻo e mali taʻengatá mo e fāmili kuo fakakau ʻi he ngaahi ouaú kotoa. Neongo ʻoku hoko ʻeni kiate au ʻi he taimi e niʻihi, ka ʻoku kamata ke u fakatokangaʻi kapau he ʻikai ke u nofo ʻo tokanga taha pe kuó u maʻu pe ʻikai ʻa e ngaahi tapuaki kotoa pē kuo talaʻofa mai ʻi he temipalé, te u lava ʻo tokanga taha ki hono foaki ʻa ia kotoa te u lavá ʻi loto—mo tuʻa—ʻi he temipalé ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi.

ʻĪmisi
ko e feʻiloaki ʻa Simione mo e valevale ko Kalaisí

Ko e Fakaʻapaʻapa ʻa Simione ki he Valevale ko Kalaisí, tā fakatātā ʻa Greg K. Olsen

Naʻá ku ngāue ʻi ha taʻu ʻe nima ko e sekelitali ʻa e palesiteni temipalé ʻi he Temipale Salt Lake. Naʻe tautau ʻi he holisi ofi ki hoku tesí ha tā valivali fakaʻofoʻofa, “Ko e Fakaʻapaʻapa ʻa Simione ki he Tamasiʻi ko Kalaisí.” ʻOku fakatātaaʻi ai hono ʻave ʻe Mele mo Siosefa ʻa Sīsū ki he temipalé mo foaki ha ongo foʻi lupe ʻo fakatatau ki he fono ʻa Mōsesé, ko e taha ko e feilaulau maʻá e angahalá pea taha ki ha feilaulau tutu (vakai, Levitiko 12:6, 8).

Ko e taimi kotoa pē naʻá ku lue ai ʻo sio ki he tā valivalí, naʻe hangē naʻe sio tonu mai ʻa e mata ʻo e fanga manupuná kiate aú, peá u ongoʻi hangē naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he ʻEikí ʻa e fakatātā fakataipe ko ʻení ke fehuʻi mai kiate au, “Ko e hā haʻo foaki ʻe fai ʻi hoʻo fakahā mai koe kiate Aú?”

Ne u faʻa ongoʻi, “Ko au ʻa e feilaulau ke foaki kiate Iá.” Ko ʻeku moʻuí kotoa—ʻa ʻeku talangofua fakafoʻituitui ki heʻeku ngaahi fuakava mo Iá—ʻa e tumutumu ʻeku meʻaʻofá mo e foakí, ko ʻeku “māʻoniʻoni ki he ʻEikí.”

Hangē ko hono fakaafeʻi kitautolu ʻe he ʻAposetolo ko Paulá, te tau lava ʻo “ʻoatu [hotau] sinó ko e feilaulau moʻui, mo māʻoniʻoni, mo lelei ki he ʻOtuá, ʻa ia ko e ngāue ʻoku taau mo [kitautolu] ke fai” (Loma 12:1; tānaki atu hono fakamamafaʻí). Kiate au, ʻe lava ke kau ʻi he konga ʻo e feilaulau moʻui ko ʻeni ki he ʻOtuá ʻa ʻeku foaki ke

  • tauhi ʻeku ngaahi palōmesi kiate Iá kuó u fakahoko ʻo fakafou ʻi heʻeku ngaahi fuakava ʻi he temipalé,

  • fāifeinga ke fakaʻapaʻapa mo talangofua ki he ngaahi fekaú,

  • “tuku ke lāngilangiʻia ʻa e ʻOtuá”1 ʻaki hono fakamuʻomuʻa Ia ʻi heʻeku moʻui fakaʻahó,

  • ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé ʻi he ngaahi founga angamaheni mo lehilehiʻi ʻo hangē ko ia ne mei fai ʻe Kalaisí,

  • fakahaaʻi ʻeku houngaʻia ʻi he ngaahi faingamālie kuo foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní ke u kau ai ʻi Heʻene ngāue ʻi he māmaní,

  • pea loto fiemālie ke falala ki he ʻEikí ʻi Heʻene tataki au ki he ngaahi hala kehekehe kuó Ne teuteu ki heʻeku moʻuí.

Ko e taimi kotoa pē ʻoku tau fekumi mo tokanga ai ki he fakahaá, ʻoku ou ʻiloʻi ʻe tokoniʻi kitautolu ʻe he Tamai Hēvaní ke tau ʻiloʻi ʻa e ngaahi foaki ke fakahoko kiate Ia ʻi he ʻaho takitaha pea ʻi he toenga ʻo ʻetau moʻuí.

Ko e ʻOfa mo e Ngaahi Talaʻofa ʻa e ʻEikí

ʻI heʻeku fāifeinga ke foaki ha feilaulau māʻoniʻoni ki he ʻOtuá ʻo fakafou ʻi he tōʻonga moʻui ʻoku ou filí, ʻoku ou ʻiloʻi lelei ʻe toki malava pē ʻeni ʻo fakafou ʻi hoku Fakamoʻuí mo ʻEne feilaulau taʻefakangatangatá. ʻE “ʻikai tuku mai mo ha toe hingoa kehe pe hala pe founga ʻa ia ʻe lava ʻo hoko ai ʻa e fakamoʻuí … , kae fou pea ngata pē ʻi he huafa ʻo Kalaisi” (Mōsaia 3:17). ʻOku tokoniʻi au ʻe he ʻilo mahuʻinga ko ʻení ʻaki ha mālohi lahi ange ke fakatupulaki hoku vā fetuʻutaki fakataautaha mo Iá.

ʻI he hāʻele mai ʻa Kalaisi ki he ongo ʻAmeliká hili ʻEne Toetuʻú, ko e kau Nīfaí naʻa nau “ʻalu atu taki taha … ʻo nau mamata ʻaki honau matá mo ala ʻaki honau nimá, pea nau ʻiloʻi pau … ko ia ia … ʻe hāʻele maí” (3 Nīfai 11:15; tānaki atu hono fakamamafaʻí).

Naʻá ku maʻu ha ongoʻi fakapapau tatau ʻi he ʻaho ne u hū ai ʻi he temipalé ke maʻu hoku ʻenitaumení. Lolotonga hono fakafeʻao au ki he feituʻu ki he ouau ʻinisitolí, naʻe nonga mo fiemālie ʻaupito hoku lotó (pea pehē ki he ngaahi ʻātakaí.) Naʻe fakamanatu mai ʻe he konga takitaha ʻo e ouaú ʻa e fakafoʻituitui ʻo hoku fakamoʻuí pea mo e founga ʻoku fakahaaʻi taha taha mai ai e ʻofa ongongofua ʻa Kalaisi kiate kitautolú. Naʻe fakaʻaiʻai au ai ke u fakalaulauloto ki he mahuʻinga ʻo ʻeku ngaahi fuakavá.

Talu mei he ʻaho ko iá, mo ʻeku pīkitai ki he mālohi ʻoku ou maʻu mei he holi maʻu pē ke tauhi ʻeku ngaahi palōmesi kiate Iá, pea tautautefito ʻeku pīkitai ki Heʻene ngaahi talaʻofa kiate aú.

Hangē ko ʻení, ʻoku ʻi ai ha ngaahi tāpuaki pau kuo talaʻofa mai ʻi he ouau ʻinisitolí ʻoku fekauʻaki mo e malí kuo teʻeki ke hoko ia kiate au. ʻOku ou ʻilo ʻe lava pē ke fakanatula pē he taimi ʻe niʻihi ke fefaʻuhi mo ha vakai fakamatelie fakangatangata, ka ʻoku ou tui kakato ʻoku ʻafioʻi ʻe he ʻEikí ʻa e meʻa kotoa pē ʻo hangē ko ia ʻoku ʻi Hono ʻaó he taimí ni2—naʻa mo e ngaahi holi ko ia ʻoku tau fakaʻamu ke maʻu ʻi he kahaʻú.

ʻI he taimi ʻoku folofola mai ai e Fakamoʻuí, te tau lava ʻo falala te Ne fakahoko ʻEne ngaahi talaʻofá, he ʻokú Ne falalaʻanga maʻu pē. Pea ʻi Heʻene vakai tokaimaʻananga mo taʻengatá, kuo ʻosi fakahoko ai ʻEne konga ʻo e fuakavá.

ʻOku pehē ʻe ha potufolofola ʻoku ou saiʻia taha ai:

“ʻOku māfimafi ʻa e ʻOtuá ke fakahoko ʻa ʻene ngaahi folofola kotoa pē.

“He te ne fakahoko ʻa ʻene ngaahi talaʻofa kotoa pē ʻa ia te ne fai kiate koé” (ʻAlamā 37:16–17; toki tānaki atu hono fakamamafaʻí).

ʻOku ʻomi ʻe he pōpoaki mahuʻinga ko ʻení ha fiefia mo ha mālohi lahi kiate au ke u laka ai ki muʻa!

Fiefia ke Tupulaki

ʻE lava ʻe heʻetau tui mo falala ki he ngaahi talaʻofa ko ʻení—ʻo aʻu pē ki ha niʻihi ʻoku “mamaʻo atu” (Hepelū 11:13)—ʻo tataki kitautolu ke maʻu ha ivi lahi ange ki he fiefia ke tupulaki ʻi heʻetau moʻuí ʻi he taimí ni pea mo ʻamui ange. ʻOku ʻikai hao ʻa e moʻuí mei he ngaahi faingataʻá, neongo pe ko e hā hotau ngaahi tūkunga lolotongá. Ko e ngaahi faingataʻá ko ha konga ia ʻo e palani ʻo e fakamoʻui ʻa e Tamai Hēvaní, kae pehē foki ki he fiefiá.

ʻI heʻetau hoko ko e kāingalotu ʻoku lolotonga tāutahá, mahalo te tau fakaʻamua ha hoa ngāue mo fie kau ki he fononga ko ʻeni ʻo e matelié ʻa ia ʻe lava ke hangē he taimi ʻe niʻihi ha māmani tuenoa mo fakataʻelatá. Ka ʻe lava ke ʻomi ʻe he nofo ofi kia Kalaisí ha mālohi mo ha fiefia taʻengata.

Naʻe fakamanatu mai ʻe ʻAlamā kiate kitautolu “naʻe tauhi ʻe he ʻEikí ʻa kinautolu ke ʻoua naʻa nau fiekaia, pe fieinua; ʻio, pea naʻá ne tuku foki kiate kinautolu ʻa e ivi ke ʻoua naʻa nau mamahi ʻi ha faʻahinga faingataʻaʻia, taʻemole atu ia ʻi he fiefia ʻa Kalaisí” (ʻAlamā 31:38; toki tānaki atu hono fakamamafaʻí).

ʻOku ou houngaʻia ʻi heʻeku tauhi pau ʻeku ngaahi fuakava ʻi he papitaisó mo e temipalé ʻi heʻeku foaki kiate Iá, kuo ʻomi ʻe Kalaisi—pea ʻe hokohoko atu ke tokonaki—mai ʻeku ngaahi fie maʻú, ʻo tatau ai pē pe fakalaumālie, fakatuʻasino, pe fakaeloto. Kuo fakafonu foki au ʻaki ʻa e “melino ʻo e ʻOtuá, ʻa ia ʻoku lahi hake ʻaupito ʻi he faʻa ʻiloá” (Filipai 4:7), pea ʻoku lava ai ke u kātakiʻi ʻa ʻeku fononga ʻi he moʻuí ʻi he fiefia.

Hangē ko e akonaki ʻa Palesiteni Lāsolo M. Nalesoní, “Te tau lava ʻo ongoʻi fiefia ʻo tatau ai pē ko e hā e meʻa ʻoku hokó—pe ʻikai ke hoko—ʻi heʻetau moʻuí. ʻOku haʻu e fiefiá meia [Sīsū Kalaisi]. Ko Ia e tupuʻanga ʻo e fiefia kotoa pē.”3

Ko ha Foaki ʻo e Māʻoniʻoní

Ko e taimi kotoa pē ʻoku ou fakakaukau ai ki he tā valivali ʻo e ongo foʻi lupé, ʻoku toutou fakamanatu mai ke u foaki au kia Kalaisi ʻo fakafou ʻi heʻeku moʻui ʻaki e fuakavá. ʻOku ou mātuʻaki houngaʻia ʻi he ngaahi talaʻofa ʻokú Ne ʻomi kiate au ʻo fakafou ʻi hono tauhi ʻeku ngaahi fuakava ʻi he temipalé.

Kapau kuo teʻeki ai ke ke maʻu ho ngaahi ouau fakamoʻuí ʻi he temipalé pe kuo teʻeki ai ke ke ʻalu ki hoʻo moihū fakataautaha ʻi he temipalé ʻi ha faʻahinga ʻuhinga pē, ʻoku ou fakaafeʻi koe ʻi he ʻofa ke ke siʻaki ha faʻahinga fakafeʻātungia pē ʻi he kuohilí pe lolotongá ka ke feinga ke hū ʻi he ngaahi matapā toputapu ko iá. ʻI hoʻo fai iá, te ke lava ai ʻo maʻu ʻa e mālohi mo e fiefia ʻoku foaki mai ʻe he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi ʻo fakafou ʻi he moihū mo e ngaahi fuakava ʻo e temipalé.

ʻOku ou ʻilo ko e temipalé ko ha feituʻu ia te ne lava ʻo liliu kitautolu—ʻo ʻikai koeʻuhí ko e fale māʻoniʻoni pē, ka koeʻuhí ko ia ʻokú ne fakafofongaʻí mo e founga ʻokú ne tataki ai kitautolu kia Sīsū Kalaisí. ʻI heʻetau hū atu ʻi he ngaahi matapā toputapu ko iá, ʻoku ou ongoʻi ʻo hangē ʻoku tau takitaha fakafonu ʻetau ngaahi māmá ʻaki ʻa e lolo fakalaumālié ʻi heʻetau teuteu ki he toe hāʻele mai ʻa e Fakamoʻuí (vakai, Mātiu 25:1–13). ʻOku teuteuʻi kitautolu ʻe heʻetau fakahoko mo tauhi ʻetau ngaahi fuakava ʻi he papitaisó mo e temipalé ke tau maʻu ʻa e meʻa kotoa pē kuo teuteu ʻe he Tamaí maʻatautolú.

ʻI heʻetau tauhi ʻetau ngaahi fuakavá, ʻoku ou falala ʻe fakafonu ʻe heʻetau Tamai Hēvaní mo hotau Fakamoʻuí ʻetau moʻuí ʻaki ha mālohi lahi ange ke ngāue ʻi he tuí pea mo ha fiefia lahi ke moʻui ʻaki e moʻui kuo foaki lahi mai ʻe he ʻOtuá.