Nodra iVakavuvuli na Peresitedi ni Lotu
Wase 5: Na Titobu kei na Mareqeti ni iVakavuvuli ni iVolanikalou


Wase 5

Na Titobu kei na Mareqeti ni iVakavuvuli ni iVolanikalou

E dodonu me ra vulica na ivolanikalou ka bulataka na kena ivakavuvuli na leweniotu.

Tukuni e na Bula i Joseph F. Smith

Ena ilakolako i na Bucabuca i Salt Lake e na 1848, e ratou dau dabe vata o Mary Fielding Smith, na luvena o Joseph kei ira tale na lewe ni vuvale, me ratou vulica vata na ivolanikalou e na yasa ni dua na cinatabucagi se mai na rarama ni buka. Oqo na siga e sa vulica tiko mai kina o Joseph na veika vakayalo, mai vua na tinana e na loma ni valelaca, na keba, kei na vanua vei karasi.1 E na nona bula e muri, e qai nanuna o Peresitedi Joseph F. Smith: “Niu se cauravou lailai au dau kurabuitaka vakalevu, na vakasama ka vakabauta dina e yaloqu na ivakaraitaki e soli vei Josefa na Parofita … e vosa ni Kalou, me vaka na nodra vosa na tisaipeli e na gauna makawa e na nodra vola na itukutuku me baleta na Tamana kei na Luvena. Na ivakaraitaki oya vei au, niu se cauravou lailai kina e vakamuria taucoko na veisau ni veika ni onosagavulu vakacaca na yabaki e na noqu cakacaka voli vaka kaulotu, e na veimatanitu e vuravura, mai vale talega e na kedra maliwa na dauveiqaravi era vakadonui mai vua na Kalou.”2

E na lotuvakayabaki e vakayacori e na 10 Okotova 1880, o iratou na Mataveiliutaki Taumada ni Lotu—O Peresitedi John Taylor kei iratou na nona ivukevuke o George Q. Cannon kei Joseph F. Smith—e ratou solia ki na Lotu na Mataniciva Talei kei na so na ikuri ni wasewase ni Vunau kei na Veiyalayalati “na ivakatakila mai vua na Kalou ki na Lotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai, kei vuravura raraba.”3 Ni sa oti na kena laveligataki ka sa vakadonui raraba, era vakadonuya kina na lewe ni Lotu na ivakatakila oya, ka vakarabailevutaki kina na ivolanikalou ni Lotu. Vei Peresitedi Smith, na ivolanikalou e sa mai ivuvu tiko ni “iyau vakayalo.”4 E dau vakayagataka vakalevu na ivolanikalou e na nona veivakavulici e na nona bula taucoko, e na nona a vakasamataka tiko vakabibi na ivolanikalou e taura kina na ivakatakila levu ka sa mai kilai tu oqo me 138 ni wasewase ni Vunau kei na Veiyalayalati.

iVakavuvuli i Joseph F. Smith

E vakaraitaka na ivolanikalou na vosa ni loloma kei na iyau vakayalo.

Kivei ira na sese tu ka sega ni kila na cava me ra cakava, mai na ivakavuvuli kece e maroroi e vuravura, Au kaya: Vakasaqara na iVolanikalou, vakasaqara na Kalou e na masu, mo qai wilika na ivakavuvuli e tusanaka na Karisito e na nona vunau e na ulunivanua, me vaka e kune e na Maciu, ka sa vakamacalataki oti vei ira na Yalododonu e na vanua oqo o Amerika e na ivola ni III Nifai. Ni o sa vulica na ivakavuvuli totoka oqo, ka vakasaqara vakatitobu na ibalebale ni yalo oqo, o na rairai coqa na nodra vakasama na daunivuku e vuravura, se so tale na kena ivakavuvuli e tautauvata. Me kakua ni vakatautauvatani na vuku ni tamata mai na kena oya. E na tini ga vei ira na vo ni itokani i Karisito, ka laki vakavuna kina me ra uasivi sara na tamata me vakataki Koya. E sega tale ni dua na daunivuku a tukuna me vaka ni tukuna o Jisu, “Dou lako mai vei au.” Mai na ivakatekivu kei vuravura me yacova mai na gauna oqo, e sega tale ni dua na daunivuku e vakamamasu vei ira na tamata ka tukuna vei ira na vosa ni loloma vakaoqo, se me yalataka, ka vakatulewa e yalona me veivakabulai. “Dou lako mai vei au, koi kemudou vakaadua ga sa oca ka colata nai colacola bibi, ia ka’u na vakacegui kemudou.” na veikacivi oqo e okati kina o ira taucoko na luvedra tagane kei na yalewa na tamata [Maciu 11:28].

Era sa sauma mai na veikacivi o ira na Yalododonu Edaidai, na udolu vakaudolu era kunea na vakacegu kei na sautu e sega ni tukuni rawa; ka sega ni vorata na veileqa lelevu, na leqa kei na sasaga, era sa sivia mai. E sa matau vei ira na vakasama ni sega ni dua na tamata e rawa ni tukuna se vakavulica na mataqali vakavuvuli oqo; na dina ni Kalou.5

Na ka e vakaduiduitaka na veivakauqeti kei na vakalou ni iVolanikalou, oya na yalo e volai kina kei na itukutuku tabu e vunautaka vei ira na yalododonu kei ira na dau wilika wasoma. Me dua vata na noda itovo me baleta na ivolanikalou kei na kena inaki e volai kina. E nakiti kina me vakarabailevutaka na edaumeni vakayalo ni tamata e vakaraitaka talega ka vakabibitaka na nodrau veiwekani o koya kei na nona Kalou. E na yaga walega na iVola Tabu, me vaka na ivola vakamariqeti tale e so,vei ira era dau gagadre vakayalo kei ira na vakasaqara na dina vakayalo.6

E dua na rawa ka levu e na rawata na tamata e na vuravura oqo, me ra kila vinaka na dina vakalou, na kena vinaka, kei na uasivi, ni ivakaraitaki se na veidusimaki ni sega ni dua na manumanu bula e vuravura e rawa ni kauti ira tani mai na kila sa tiko vei ira. “E na mawe ni yava ni iVakavuvuli,” na ivakavuvuli levu taudua e vuravura oqo, na sala taqomaki ka kilai deivaki me muri au kina e vuravura. E da sa ciqoma na vosa, na ivakavuvuli kei na nona vosa vakamariqeti na iVakavuvuli, e da sega ni rerevaka de na sega ni cakava se vakayacora na nona vosa ka rawata na nona ivakavuvuli vakataki koya kei na veika e vinakati.7

Na ivolanikalou vou e na vakavulica vei keda na vosa ni Kalou ka vakadinadinataka ni o Jisu na Karisito..

Mai na nona ivakadinadina na Yalo Tabu ni Kalou vei au, Au kila ni ivola oqo na Vunau kei na Veiyalayalati, kau taura tiko oqo e ligaqu e vosa ni Kalou mai vei Josefa Simici kina vuravura raraba, vakabibi vei ira na lewenilotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai e vuravura taucoko, mai na isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou e vakadewataka kina na ivola oqo (na iVola i Momani) mai na kena vosa a volai tu mai kina iliu, ka ceuti tu e na peleti koula e na vosa e da sa kila ka volai kina na ivola oqo; ka mai lewena tiko yani na ivakavuvuli taucoko ni Kosipeli. E vakavuna me ra kila kina na tamata na dina, ka vakabulai ka kau lesu mai kina iserau ni Kalou, na vakayagataka na Nona lagilagi kei na bula tawayalani.8

Na Karisito vakataki koya e basuraka na ilati ni bulubulu, e vakamalumalutaka na mate kei na ibulubulu ka tucake mai “a sa yaco me kedrai sevu era sa moce tu.” [1 Korinica 15:20.] … [Na Nona] tisaipeli era raica ka vakadinadinataka na nona tucake tale, ka sega ni rawa ni tarova. E vakavuna me tudei, dina ka dodonu.

Sa i koya beka oqo na ivakadinadina e da vakanuinui tiko kina? E sega tale ni dua na ka e tiko vei keda vakavo sara ga na nodra ivakadinadina na tisaipeli e na gauna makawa me da vakanuinui kina? E da vakavinavinaka vua na Kalou ni levu tu vei keda. E so tale na ivakadinadina e tiko vei keda e vakavuna kina me da mai vakadinata kina na dina, ni nodra ivakadinadina na tisaipeli e na gauna makawa. E na iVola i Momani; e vakadinadinataki kina na mate kei na tucake tale i Jisu Karisito e na vosa sa matata ka dodonu; eda rawa ni lako ki na Vunau kei na Veiyalayalati e tiko kina na ivakatakila e na tabagauna oqo, ka da na raica ni matata vinaka na ivakadinadina eke. E tiko vei keda na ivakadinadina nona na Parofita o Josefa Simici, na ivakadinadina nei Oliver Cowdery, kei na ivakadinadina nei Sidney Rigdon, ni ratou raica na Turaga o Jisu—o koya a vako ena kauveilatai mai Jerusalemi— ni a vakaraitaki koya vei ira [raica V&V 76:22–24].9

Na iVola i Momani e ivola ni ivolanikalou e vakadewataki mai e na isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou, ni a vakadeitaka na domo ni Kalou vei iratou na ivakadinadina e le tolu, ni a vakadewataki mai na isolisoli kei na kaukauwa ni Kalou ka dina talega. O iratou na ivakadinadina le tolu eratou vakadeitaka ka vakadinadinataka na kena dina, o iratou talega na le walu, ka sega ni wili tiko kina na Parofita o Josefa, e ratou vakadeitaka talega ni ratou raica ka tara na peleti, eratou raica talega na ka e ceuti tu kina, ka kila ni a tiko vei Josefa Simici na peleti ka vakadewataki mai kina na iVola i Momani.10

Na iVola i Momani, a vakayagataki kina o Josefa Simici me ivukevuke ni liga ni Kalou e na kena kau mai e na tabagauna oqo, e sa vakadewataki tu vakaJamani, Varanise, Danish, Swedish, Welsh, Hawaii, Idia, Spanish, Toga kei na Dutch, ka na vakadewataki talega ki na veivosa tale e so, me vaka na veika sa vakadeitaka, ka yalataka tu na Turaga vei Josefa Simici, ni na vakau kina vei vanua, yavusa, kei na tamata e ruku ni vuravura taucoko, me yacova ni ra sa rogoca na luvena tagane kei na yalewa o Atama na kosipeli ni sa vakalesui tale mai e vuravura e na icavacava ni taucoko ni gauna.11

E na vakaraitaka na Kalou na nona inaki vei ira na Leimani e na nona gauna dodonu ka na sega tale na vakatitiqa e na nodra vakasama o ira era vakabauta na yavu vakalou ni iVola i Momani—ni loma ni vola oya e so na veika oqo e vakamatatataki kina, io, e na nona na vakayacora e na qaqarauni sara kina, kei na galala cava e na vakayagataka me vakaraitaka mai kina na nona inaki e na veika oqo, se na veika e nanuma ni sa sivia na veika sa vakatakilai. E dua na galala e da kila oya na iVola i Momani.12

Au dau vakaraitaka vei ira na taciqu me baleta na Vunau kei na Veiyalayalati e lewena tiko e so na ivakavuvuli talei me vakaraitaki e vuravura, e so era sa vakaraitaki taucoko sara, ni se bera ni vakaraitaki iliu e vuravura; oqo na kena vakadeitaki ni nodra yalayala na parofita e na gauna makawa, e na gauna mai muri e na vakaraitaka na Turaga i vuravura na veika e vunitaki tu mai na ivakatekivu; ka na vakaraitaka na Turaga vua na nona Parofita o Josefa Simici.13

Au na vakalou ni bula i Jisu Karisito, baleta e na veigauna au voleka kina ni kila ni o Jisu na Karisito, na Luveni Kalou bula, mai na ivakadinadina nei Josefa Simici e lewe tiko ni vola oqo, na Vunau kei na Veiyalayalati, ni a raici Koya, e rogoci Koya, e dau tauri vakasala mai Vua, e dau vakamuria na ivakasala oya, e na gauna edaidai e tucake o koya i vuravura me iotioti ni ivakadinadina bula, ni vakalou na ilesilesi ni Karisito kei na Nona kaukauwa me vueti ira na tamata mai na mate ka vakatalega kina mai na ikarua ni mate e na vakamuria na ivalavala ca ni tamata yadua, mai na talaidredre ki na cakacaka vakalotu ni kosipeli i Jisu Karisito.14

Vulica na ivola yavu mo kila kina na vuku ni vosa ni Kalou.

Au sa dau raica e na veigauna ka sa sotava oti talega, niu dau wilika na tiki ni ivolanikalou e dau vakaraitaka vei au e so na rarama vou na Yalo Tabu, ka sa vakaraitaka e na noqu vakasama kei na so na ivakaraitaki e vaka ni vou sara vei au, veitalia ga keu kila vinaka na tiki ni volanikalou oya niu dau wilika vakawasoma. E dina, ni duatani sara na ka au raica e dau salavata tiko kei na noqu dau wilika na vosa ni Kalou, e na gauna e dau wili kina e sa dau okati tu me vakabulabulataka na yalo, ka vakauqeta na tamata, me tosoi koya vakavoleka ke rawa ki na mataniwai ni rarama, dina, vuku, loloma kei na kila ka. Ia, e dua na ka vinaka vei keda na Yalododonu Edaidai me da wilika vakawasoma na vosa ni Kalou me vaka e volai tu e na iVola Tabu, na iVola i Momani kei na Vunau kei na Veiyalayalati, me vakatalega ni sa veivosakitaki oti mai vei ira na dauveiliutaki ni Lotu e na kena laurai me vakamatatataki kina na lawa ni Kalou me ganita na nodra vakasama na luveni tamata.

Ni da sa wilika tiko na vosa ni Turaga me da taura deivaki tiko na kena yaga vei keda e na ka sa yaco tiko, kei na ituvaki ni bula eda tiko kina, me da qai taleva lesu tale se da vakamuria tiko na veika e vinakati e na kosipeli se sega, ke tiko talega vei keda na Yalo Tabu e na tomana na cakacaka kei na vosa ni Turaga. Me da kua ni wilika baleta ni da tukuna ni da sa wilika; io, me da wilika vata kei na yalo tabu me da kila, me yaga vei keda, me vakaraitaki mai na dina, kina noda vakasama, ka me vakadeitaka e na nomu vakasama ka me kua ni biuti keda, me tiko ga vei keda me vaka na wai vure kina bula tawamudu, ka na mai ivakaraitaki ni dina, ni rarama, ni marau kei na sautu e yaloda e na veigauna.15

O ira kece na lewenilotu i Jisu Karisito ni Yalododonu Edaidai e dodonu me ra kila se vakamatautaki ira kina vosa e tabaki tu e na Veiyalayalati Vou, vakabibi e na veika me baleta na ka e vunautaki ka ra vola na i apositolo, kei na iVakabula. Me ra dau vakadikeva vakatitobu na Yalododonu Edaidai na iVola i Momani, kei na ivola ni Vunau kei na Veiyalayalati. Na ivola e rua oqo e oka me ivola yavu ni Lotu, ka lewena tu na ivakavuvuli dina, ka sega ni ivakavuvuli vakailasu se vakatamata, e sega ni ka ni vakasama wale ga, se vakatovotovo ni tamata, e ka dina taucoko, ni vosa ni Kalou, ni dina ga na vosa ni Kalou, ka dodonu sara me ra kila vakavinaka na luveda tagane kei na luveda yalewa, o ira tale ga na tamada kei ira na tinada. Me da goleva tiko ga na ivakavuvuli yavutaki e na dina, ni o koya ga qori e na tarai keda cake, e na vagalalataki keda mai na ivakavuvuli vakailasu e vuqa, mai na vakasama wale ga vakatamata, kei na itukutuku ni tamata ka yavutaki mai na nodra vakasama wale ga, na sains se vakadidike ni tamata, kei na vakanananu tawayaga se vosa wale ni tamata. Ni da sa na rawa ni vuli e na ivakavuvuli dina, eda sa na galala mai na cala, kei na kena kaukauwa ka tu e vuravura.

… Eda vinakata me ra kila o ira na luveda tagane kei ira na luveda yalewa, na ivakavuvuli dina ni Kalou, me kua ni ra vagolei vakatani mai na vakasama vakailasu vakatamata e so, ni keimami gadreva kina mo ni vakadidike vakatitobu sara e na ivola e so oqo, mo ni vakavukui kina e na vosa ni Turaga, ka sa vakatakila vei keda na lewe i vuravura.

Era lewe levu sara na noda lewenilotu e na gauna oqo era dau wilika na veimataqali ivola e vuqa ka ra sa tabaki tu edaidai, na italanoa buli se itukuni ni noda gauna, ka ra vakaosoosotaki kina mai na nodra wilika na Vosa ni Turaga. Era ivola vinaka tale ga na ivola e so oqori, ia, e dau vakawasoma ga ni talaucaki kina na veivosa rorogo vinaka, ka semati vata e na veiyatuvosa buli vakamaqosa, se vakayatuyatu vakavosa ka vaka wale ga na senikau e se mai tolo ni kau, ka sega ni vakawakana tu. O ni rawa ni kunea na ivakavuvuli dina sara mai na ivola e so ka sa umani vata me ivola yavu ni Lotu. Au raica gona kina ni ra sa rui lewe levu na noda lewenilotu era matau sara e na veika e so era vola mai na noda dautukuni, ka somidi wale sara na nodra kila na veika ni Kalou. Era sega ni kila e dua na ka dina me baleta na Kosipeli i Jisu Karisito, era sega talega ni kila na veika e baleta na cakacaka tabu vakamatabete kei na ivakavuvuli ni matanitu e vakaraitaka na Kalou vei ira na luveni tamata me ra vakatawana tiko na matanitu ni Kalou e vuravura. E levu sara na ka era kila mai na ivola tale e so, na iVola Tabu, na iVola i Momani kei na Vunau kei na Veiyalayalati—io, ka vuqa tale.16

Sa dua na ka veivakurabuitaki me da rogoca na levu ni taro e dau vakau yani vei iratou na Peresitedi ni Lotu, kei ira talega na taciqu e na itutu vakaveiliutaki, e na so na itukutuku rawarawa sara me baleta na Kosipeli. E drau vakadrau na taro, na veikaciyaki, kei na ivola e vakau mai vei keitou e na so na gauna, ka ra kerea tiko mai e so na itukutuku kei na veidusimaki e na veika sa matata tu ni volai tu e na ivakatakila mai vua na Kalou—ka lewe tale tiko ga ni iVola i Momani, na Vunau kei na Veiyalayalati, na Mataniciva Talei, kei na iVola Tabu—e vaka ni o koya ga e rawa ni wilika e na kila.17

E tiko vei keda e na kosipeli na dina. Ke dina oya, au na vakadinadinataka ni dina, e na yaga sara ga ke me da kila kina na dina, o keda yadua, ka wasea e na yalo tabu ka vakatovotovo vei ira na gone. … Me vakayacori oqo e na veisiga ivale, mai na vosa, veivakavulici kei na ivakaraitaki. … Vakayagataka e tini na miniti mo wilika e dua na iwasewase mai na vosa ni Kalou e na iVola Tabu, na iVola i Momani, se na Vunau kei na Veiyalayalati, ni bera ni o vakacegui, se ni bera ni o cakava na nomuni cakacaka e na veisiga. Vakania na yalomu vakayalo i vale, ka vakatalega kina e na matadra na lewe vuqa.18

Me iUlutaga ni Vuli

  • E na veiliutaki vakacava na ivolanikalou “kivei ira na ilawalawa yalododonu ni Karisito” e vakavuna me da mai dodonu kina? Era na vukei iko vakacava mo mai ilawalawa yalododonu ni Karisito?

  • Na cava na inaki ni kena volai na ivolanikalou”? E na”vakadeitaka vakacava na isema ni nomudrau veiwekani “ kei na Kalou?

  • Na cava o vakila e na nomu vulica na ivolanikalou? E na yalo vakacava me da vulica kina na ivolanikalou?

  • Na tikina se iwasewase cava mai na iVola i Momani, Vunau kei na Veiyalayalati, se mai na Mataniciva Talei e vakaukauwataka na nomu vakadinata ni o Jisu na Karisito? Na tikina se iwasewase cava e vakaukauwataka na nomu ivakadinadina me baleta na veikacivi vakalou ni Parofita o Josefa Simici?

  • E na vakaraitaki vakacava e na gauna edaidai na inaki ni Kalou vei ira na kawatamata mai na iVola i Momani?

  • Na cava e so na”ivakavuvuli lagilagi ka vakaraitaki mai ki vuravura” e kune e na iVola i Momani, na Vunau kei na Veiyalayalati kei na Mataniciva Talei? Na veisau cava e vakayacora na ivakavuvuli oqo e na nomu bula?

  • Na cava me da wilika kina vakavinaka na ivolanikalou? Na cava me da vakayacora kina? O sa rawata rawa vakacava na nomu wilika kei na nomu vulica?

  • E da na vakadeitaka vakacava ni da na sega ni vakatara e so na ivola kilai levu, retio yaloyalo, kei na so na veika e dau vakamarautaka na yaloda me liu mai na kena vulici se wiliki na ivolanikalou?

  • Na cava na yaga ni noda vulica tiko vakayadua se vakavuvale na ivolanikalou e na veisiga? O wasea rawa vakacava na kena vulici na ivolanikalou mai na nomu bula osooso kei na nomu vatavuvale?

iVakamacala

  1. Wilika na ivola i Edward H. Anderson, “A Biographical Sketch,” e na Gospel Doctrine, 5th ed. (1939), 529.

  2. Gospel Doctrine, 493.

  3. ”Fiftieth Semi-Annual Conference,” Millennial Star, 15 Nov. 1880, 724.

  4. Gospel Doctrine, 45.

  5. Gospel Doctrine, 128.

  6. Gospel Doctrine, 45–46.

  7. Gospel Doctrine, 3–4.

  8. E na ivola i Brian H. Stuy, comp., Collected Discourses Delivered by President Wilford Woodruff, His Two Counselors, the Twelve Apostles, and Others, 5 vols. (1987–92), 5:29.

  9. Gospel Doctrine, 444–45; veiveisau na kena parakaravu.

  10. Gospel Doctrine, 466.

  11. Gospel Doctrine, 481.

  12. Gospel Doctrine, 378.

  13. Gospel Doctrine, 45.

  14. Gospel Doctrine, 495.

  15. Deseret News: Semi-Weekly, 6 Feb. 1893, 2; vaparakaravu vou.

  16. “Reading,” Young Woman’s Journal, Oks. 1917, 412–13.

  17. E na Conference Report, Epr. 1915, 138.

  18. Gospel Doctrine, 301–2.

iVakatakilakila
first Hawaiian Book of Mormon

Na ilavelave ni matai ni kena tabaki na iVola i Momani e na vosa vaka awai nei Peresitedi Joseph F. Smith, 1905. Na ilavelave ni Vunau kei na Veiyalayalati kei na Mataniciva Talei e na vosa vaka awai, e lolomataki vua e na kena vakatabui na qele me tara kina na Valetabu e Hawaii 1915.