Akonaki ʻa e Kau Palesitení
Vahe 6: He toki Meʻa Mālohi Fau ko e Lotu


Vahe 6

He toki Meʻa Mālohi Fau ko e Lotu

“Ko ha meʻa mahuʻinga mo fakaʻofoʻofa ke kole ki he ʻOtuá ha poto ʻoku mahulu hake ʻi haʻatautolú, ha ivi ke fai e meʻa kuo pau ke tau faí, ha nonga mo ha fakafiemālie, pea mo fakahaaʻi e houngaʻiá.”

Mei he Moʻui ʻa Kōtoni B. Hingikelií

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Kōtoni B. Hingikelī, “ʻOku hala ha taha ʻiate kitautolu te ne lava ʻo ikuna tokotaha pē.” “ʻOku tau fie maʻu ha tokoni, ʻa e faʻahinga tokoni koē ʻe lava ʻo maʻu he tali ʻo e lotú.”1 Naʻe ngāueʻaki ʻe Palesiteni Hingikelī e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi he ngaahi fili naʻá ne fehangahangai mo ia ko e Palesiteni ʻo e Siasí. Naʻe pehē ʻe ‘Eletā Lōpeti D. Heili ‘o e Kōlomu ‘o e Kau ‘Aposetolo ‘e Toko Hongofulu Mā Uá fekauʻaki mo ia: “Ko ha tangata poto mo mātuʻaki fakakaukau lelei ia, ka ko e taimi ʻoku fehangahangai ai mo ha palopalema faingataʻá, ʻokú ne tūʻulutui ʻo lotu.”2

Naʻe toe fakaʻaongaʻi foki ʻe Palesiteni Hingikelī mo hono uaifi ko Māsilií ʻa e tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hona ʻapí. Naʻe pehē ʻe heʻena tamasiʻi ko Lisiaté: “ʻOku ʻikai ke u manatuʻi ʻe au ha ʻaho naʻe ʻikai ke mau lotu fakafāmili ai. Naʻe lotu fakamātoato ʻa e Tangataʻeikí kae ʻikai ʻi ha founga fakahāhā pe tangi ʻa loʻimata, ʻi he taimi naʻe tonu ai ke lotú. Naʻa mau ako lahi ki he lahi ʻo ʻene tuí ʻaki ʻemau fakafanongo ki heʻene lotú. Naʻá ne fakataufolofola ki he ʻOtuá ʻi he ʻapasia lahi, ʻo tatau mo haʻane lea ki ha tangata poto pe faiako pe faifakahinohino fakaʻapaʻapaʻia, pea naʻá ne takua e huafa ʻo e Fakamoʻuí ʻi he ongoʻi moʻoni. Naʻá ne ʻiloʻi ʻi heʻene kei siʻí ko ha ongo toko ua moʻoni ʻeni kiate ia—naʻe ʻofa ai mo ne fakaʻapaʻapaʻi.”3 Naʻe pehē ʻe Māsilī: “Te u pehē naʻe kaunga lahi e lotu fakafāmilí ki he anga ʻo e talangofua ʻema fānaú kiate kimauá. Neongo naʻe ʻikai malanga ʻa Kōtoni kiate kinautolu, ka naʻa nau fanongo ki he meʻa kotoa pē naʻá ma fie maʻu ke nau fanongo ki aí, ʻi he lotu fakafāmilí.”4

Naʻe fakalotolahiʻi ʻe Palesiteni Hingikelī ʻa e kāingalotu ʻo e Siasí ke nau “tui ki he lotú mo e mālohi ʻo e lotú” ʻi he kotoa ʻo ʻene ngāue ko e Taki Māʻolungá.5 Naʻá ne fakamoʻoniʻi ʻoku “fakaava ʻe he lotú ʻa e ngaahi mālohi ʻo e langí maʻatautolu.”6 Naʻá ne palōmesi, “Faʻalotu, pea ʻe hōifua ʻa e ʻOtua ʻo e langí mo Ne tāpuakiʻi kimoutolu, mo tuku ke fiefia homou lotó mo ongoʻi nonga hoʻomou moʻuí.”7

ʻĪmisi
woman praying

“Kole, pea ʻe foaki ia kiate kimoutolu; kumi, pea te mou ʻilo; tukituki, pea ʻe toʻo ia kiate kimoutolu”(Mātiu 7:7).

Ngaahi Akonaki ʻa Kōtoni B. Hingikelií

1

Ko e ʻOtuá ʻa ʻetau Tamaí, pea ʻokú Ne fakaafeʻi kitautolu ke tau lotu fakatāutaha kiate Ia.

ʻI he ngaahi talaʻofa maʻongoʻonga mo fakaʻofoʻofa pea mo fakalaumālie taha kuó u lau aí, ko e pau tahá kiate au ko e ngaahi folofola ʻa e Fakamoʻuí: “Kole, pea ʻe foaki ia kiate kimoutolu; kumi, pea te mou ʻilo; tukituki, pea ʻe toʻo ia kiate kimoutolu.” (Mātiu 7:7.)8

ʻOua naʻa ngalo pe ko hai koe. … Ko e fānau moʻoni koe ʻa e ʻOtuá. … Ko hoʻo Tamai Taʻengatá Ia. ʻOkú Ne ʻofa ʻiate koe. Te ke lava ʻo fakataufolofola hangatonu kiate Ia ʻi he lotú. Kuó Ne fakaafeʻi koe ke ke fakahoko ia. … Ko ha meʻa fakaʻofoʻofa moʻoni ʻeni. Ko e Ma’ongo’onga Tahá Ia. Ko Ia ʻa e Tupuʻangá mo e Pule Aoniu ʻo e ʻunivēsí. Ka te Ne kei fanongo pē ki hoʻo lotú!9

Te tau lava ʻo ʻunu ʻo ofi ange ki he ʻEikí ʻi heʻetau ngaahi lotú. ʻE lava ke hoko ʻeni ko ha ngaahi fepōtalanoaʻaki ʻo e fakafetaʻi. ʻOku lava ʻo mahino kakato kiate au e ʻuhinga hono fakaafeʻi ʻe he ʻOtua Maʻongoʻonga ʻo e ʻUnivēsí, ko e Fungani Māfimafí, ʻa kitautolu ko ʻEne fānaú ke tau fakataufolofola fakatāutaha ange kiate Iá. Hono ʻikai mahuʻinga lahi fau e faingamālié ni. Hono ʻikai fakaʻofoʻofa ʻene hokó. ʻOku ou fakamoʻoni ʻoku fanongoa mo talia ʻetau ngaahi lotu, ʻoku fai ʻi he loto fakatōkilalo mo fakamātoató. Ko ha meʻa fakaofo, ka ʻoku moʻoni.10

Kāinga, ʻoku ou ʻiloʻi ko ha kakai lotu kimoutolu. Ko ha meʻa fakaʻofoʻofa ia ʻi he kuonga mo e taimi ko ʻení, ʻi he taimi ʻoku hōloa ai hono fai ʻo e lotú mei he moʻui ʻa ha tokolahi. Ko ha meʻa mahuʻinga mo fakaʻofoʻofa ke kole ki he ʻOtuá ha poto ʻoku mahulu hake ʻi haʻatautolú, ha ivi ke fai e meʻa kuo pau ke tau faí, ha nonga mo ha fakafiemālie, pea mo fakahaaʻi e houngaʻiá.11

ʻOku ou kole atu ke tau takitaha feinga muʻa ke moʻui ofi ange ki he ʻEikí mo toutou fetuʻutaki lahi ange mo Ia pea ʻi ha tui ʻoku lahi ange.

Ngaahi tamai mo e ngaahi faʻē, lotua hoʻomou fānaú. Lotua ke maluʻi kinautolu mei he ngaahi kovi ʻo māmaní. Lotua ke nau tupulaki ʻi he tuí mo e ʻiló. Lotua ke tataki kinautolu ki he moʻui ʻe fakatupulaki mo leleí. Ngaahi husepāniti, hūfia homou uaifí. Fakahaaʻi ki he ʻEikí hoʻomou houngaʻia ʻiate kinautolú pea tautapa maʻanautolu. Ngaahi uaifi, hūfia homou husepānití. Ko hanau tokolahi ʻoku nau fonongaʻia ha hala mātuʻaki faingataʻa ʻoku taʻe-faʻalaua hono ngaahi palopalemá mo fihituʻu fau. Tautapa ki he Fungani Māfimafí ke tataki, tāpuekina, maluʻi, mo ueʻi fakalaumālie kinautolu heʻenau ngaahi feinga māʻoniʻoní.

Lotua ke ʻi māmani e melinó, ke mafao mai e toʻukupu ʻo e Fungani Māfimafi ʻokú Ne puleʻi ʻa e ʻunivēsí mo tuku Hono Laumālié ke lotolotoi ʻi he kakaí, ke ʻoua ʻe feʻitangaki ʻa e ngaahi puleʻangá. … Lotua ha poto mo ha loto mahino ʻi hoʻomou fonongaʻia e ngaahi hala faingataʻa hoʻomou moʻuí.12

Ko e meʻa fakaofo taha fekauʻaki mo e lotú he ʻoku fakafoʻituitui, ʻoku fakatāutaha, ko ha meʻa ʻoku ʻikai ha toe taha ʻe kau mai ki ai, ʻi hoʻo fakataufolofola ki hoʻo Tamai ʻi he Langí ʻi he huafa ʻo e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí. Ke ke faʻa lotu. Kole ki he ʻOtuá ke fakamolemoleʻi hoʻo ngaahi angahalá. Kole tokoni ki he ʻEikí. Kole ki he ʻEikí ke Ne tāpuakiʻi koe. Kole ki he ʻOtuá ke tokoni atu ke fakahoko hoʻo ngaahi fakaʻānaua māʻoniʻoní. … Kole ki he ʻEikí ʻa e ngaahi meʻa mahuʻinga kotoa pē ʻoku mahuʻinga lahi kiate koe ʻi hoʻo moʻuí. ʻOkú Ne tuʻu tokateu pē ke tokoni. ʻOua naʻa teitei ngalo ia.13

2

ʻOku fakaiku ʻa e lotu fakafāmilí ki ha ngaahi mana ki he fakafoʻituituí, fāmilí, mo e sosaietí.

ʻOku fie maʻu ke fakamamafaʻi foʻou ʻa e faitotonú, ʻulungāngá, mo e anga fakaʻeiʻeikí ʻi hotau kuongá. ʻE toki liliu pē sīpinga hotau kuongá kapau te tau fakakau ki heʻetau moʻuí ʻa e ngaahi ʻulungaanga mahuʻinga ʻoku hoko ko e uho ʻo e sivilaise moʻoní. Ko e fehuʻi ʻoku tau fehangahangai mo iá, Te tau kamatá ʻi fē?

ʻOku ou tui kuo pau ke tau kamata mei hono ʻiloʻi e ʻOtua ko ʻetau Tamai Taʻengatá, ʻa ʻetau fekauʻaki mo Ia ko ʻEne fānaú, ke tau fetuʻutaki mo Ia ʻi hono fakamoʻoniʻi Hono tuʻunga ko hotau pulé, pea mo e kole tāumaʻu fakaʻaho ʻEne fakahinohinó ʻi heʻetau ngaahi ngāué.

ʻOku ou fokotuʻu atu ko e foki ki he sīpinga motuʻa ʻo e lotú, ʻa e lotu fakafāmili ʻi he ʻapi ʻo e kakaí, ko e taha ia ʻo e ngaahi tefitoʻi faitoʻo te tau lava ai ke taʻofi e fokoutua kovi ʻoku uesia ai e ʻulungāngá ʻi hotau sosaietí. He ʻikai ke tau lava ʻo ʻamanaki ki ha mana ʻi ha ʻaho pē taha, ka te tau ala maʻu ha mana ʻi ha toʻu tangata. …

ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻi he tūʻulutuí ʻokú ne fakafepakiʻi e ngaahi fakakaukau naʻe fakamatalaʻi ʻe Paulá: “ʻa e pōlepolé … laukaú, mo e [ʻulupupulá].”

ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻi he faʻa tūʻulutui fakataha ʻa e tamaí mo e faʻeé pea mo e fānaú ʻokú ne tekeʻi ʻa e ngaahi ʻulungaanga kehe naʻá ne fakamatalaʻí: “[ʻa e] talangataʻa ki he mātuʻá, … taʻe maʻu ʻa e ʻofá.”

ʻOku ʻi ai ha faʻahinga meʻa he fakataufolofola ki he ʻOtuá ʻokú ne taʻofi e fakahehema ke takuanoá pea mo e hoko ko e kau ʻofa ki he ngaahi meʻa fakamāmá kae ʻikai ki he ʻOtuá. (Vakai, 2 Tīmote 3:1–4.)

Ko e fakahehema ko ia ke taʻemāʻoniʻoní, ʻo hangē ko hono fakamatalaʻi ʻe Paula, ko e taʻe fakahoungaʻí, ʻoku mole ia ʻi he taimi ʻoku fakamālō fakataha ai ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ki he ʻEikí ʻi he moʻuí mo e nongá pea mo ia kotoa ʻoku nau maʻú. Pea ʻi heʻenau fakamālō ko ia ki he ʻEikí koeʻuhí ko kinautolu takitahá, ʻoku fakatupu ai ʻi he fāmilí ha houngaʻia, ha fakaʻapaʻapa, mo ha feʻofaʻaki foʻou ʻiate kinautolu. …

ʻI he femanatua ʻaki fakataha ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí, paeá, masivá, mo e moʻulaloá, ʻoku fakatupulaki moʻoni mo ʻikai fakatokangaʻi ai ha ʻofa ‘i he niʻihi kehé ʻo mahulu hake ʻi hoto kitá, ko ha fakaʻapaʻapa ki he niʻihi kehé, mo ha holi ke tokonia e fie maʻu ʻa e niʻihi kehé. He ʻikai lava ha taha ʻo kole ki he ʻOtuá ke tokoniʻi hano kaungāʻapi ʻoku faingataʻaʻia taʻe te ne ongoʻi vēkeveke ke ne fai ha meʻa ʻiate ia pē ke tokoniʻi hono kaungāʻapi ko iá. Ko e hā ha ngaahi mana ʻe hoko ʻi he moʻui ʻa e fānau ʻo e māmaní kapau te nau tekeʻi ʻenau siokitá kae femoʻuekina ʻi he tokoni ki he niʻihi kehé. Ko e tenga ʻoku lava ke tupu mei ai ʻa e fuʻu ʻakau malumalu mo fualahi ko ʻení ʻoku tō mo tanumaki lelei taha ia ʻi he ngaahi lotu fakaʻaho ʻa e fāmilí. …

ʻOku ʻikai ke u ʻiloʻi ʻe au ha toe meʻa ʻe tokoni lahi ke veteki e fekeʻikeʻi ʻi he fāmilí, ʻo laka ange ʻi he founga fakapotopoto ko ia ʻe iku ai ki he talangofuá, ʻa ē te ne ueʻi ʻa e laumālie ʻo e fakatomalá ʻa ia te ne toʻo ai ʻa e haʻahaʻa ʻo e ngaahi ʻapi ʻoku moveté, ka ko e lotu fakatahá, fakahaaʻi fakataha ʻo e vaivaí ʻi he ʻao ʻo e ʻEikí, pea mo hono kolea e ngaahi tāpuaki ʻa e ʻEikí ke ʻi he ʻapí mo kinautolu ʻoku nofo aí. …

Ko e fāmilí ko e tefitoʻi ʻiuniti ia ʻo e sosaietí. Ko e fāmili lotú ko e ʻutaʻanga ia ʻo ha sosaieti lelei ange. “Mou kumi ki [he ʻEikí] ʻi he lolotonga ʻoku faʻa ʻilo iá.” (ʻĪsaia 55:6.)14

Naʻe ongo kiate au … ha lea fakaʻofa siʻa [faifekau] kei talavou. Naʻá ne pehē, “Kuo lau māhina ʻeku ʻi hení. ʻOku ʻikai ke u lava ʻo ako e lea fakafonuá. ʻOku ʻikai ke u saiʻia he kakaí. ʻOku ou loto mamahi ʻi he ʻahó mo tangi ʻi he poʻulí. Naʻá ku loto ke u mate. Naʻá ku faitohi ki heʻeku fineʻeikí ʻo kole ha ngofua ke u foki ki ʻapi. ʻOku ou maʻu heni ʻene talí. ʻOkú ne pehē: ʻOku mau lotua koe. ʻOku ʻikai teitei ʻosi ha ʻaho taʻe te mau tūʻulutui fakataha kotoa ʻi he pongipongí, kimuʻa pea mau kaí, pea ʻi he efiafí kimuʻa pea mau toki mohé, ʻo tautapa ki he ʻEikí ke tāpuakiʻi koe. Kuo mau tānaki atu e ʻaukaí ki heʻemau lotú, pea ko e taimi ʻoku lotu ai ho ngaahi tokoua mo e tuofāfine īkí, ʻoku nau pehē, “Tamai Hēvani, tāpuakiʻi muʻa ʻa Sione … mo tokoniʻi ke ne poto ʻi he lea fakafonuá pea mo fai e ngāue naʻe uiuiʻi ke ne fakahokó.’”

Naʻe hoko atu leva ʻa e talavoú ni ʻo ne pehē ʻi heʻene tangí, “Te u toe feinga pē. Te u tānaki atu ʻeku ngaahi lotú ki haʻanautolú pea mo ʻeku ʻaukaí ki heʻenau ʻaukaí.”

Ko e ʻosi ʻeni ha māhina ʻe fā, kuó u maʻu ha tohi meiate ia ʻokú ne pehē ai, “Kuo hoko ha mana. Kuó u maʻu e lea fakafonuá ʻo hangē ha meʻafoaki mei he ʻEikí. Kuó u ako ke ʻofa he kakai ʻi he fonua fakaʻofoʻofá ni. Fakafetaʻi ki he ʻOtuá ʻi he ngaahi lotu hoku fāmilí.”15

Te tau lava nai ʻo ngaohi hotau ʻapí ke toe fakaʻofoʻofa ange? ʻIo, ʻaki ʻetau lotu ko e fāmili ki he Tupuʻanga ʻo e fakaʻofoʻofa moʻoni kotoa peé. Te tau lava nai ke fakamālohia ʻa e sosaietí mo ʻai ia ko ha feituʻu lelei ange ke tau nofo ai? ʻIo, ʻaki hano fakamālohia e ʻulungaanga lelei heʻetau moʻui fakafāmilí ʻi he tūʻulutui fakataha pea mo lotu tāumaʻu ki he Fungani Māfimafí ʻi he huafa ʻo Hono ʻAlo ʻOfaʻangá.

ʻĪmisi
family praying

Te tau lava ʻo fakamālohia hotau fāmilí ʻaki e tūʻulutui fakataha ʻo lotú.

ʻE hanga ʻe he tōʻongá, ʻe he foki ki he lotu fakafāmilí, ʻe hono fakamafola atu he funga ʻo e fonuá pea mo e funga ʻo māmaní, ʻo toʻo atu ha konga lahi ʻo e meʻa ʻokú ne fakaʻauha kitautolú, ʻi ha toʻu tangata. Te ne fakafoki mai ʻa e ngeiá, fakaʻapaʻapá, mo e laumālie ʻo e fakafetaʻí ʻi he loto ʻo e kakaí.16

Ko ha meʻa faingataʻa nai ʻa e lotú? ʻE fuʻu faingataʻa ʻapē ke poupouʻi ʻa e ngaahi tamaí mo e ngaahi faʻeé ke nau tūʻulutui mo ʻenau fānaú ʻo fakataufolofola ki he taloni ʻo e ʻOtuá ʻo fakahaaʻi ʻenau fakahoungaʻi e ngaahi tāpuakí, ke hūfia ʻa kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá pea mo kinautolu foki, pea mo kole ʻi he huafa ʻo e Fakamoʻui mo e Huhuʻi ʻo e māmaní? He toki meʻa mālohi fau ko e lotu. ʻOku ou lava ke fakamoʻoni ki ai pea te ke lava ʻo fakamoʻoni ki ai. Hono ʻikai fakamamahi ha mole ki ha fāmili ʻoku ʻikai ke ne ngāue ʻaonga ʻaki e tōʻonga mahuʻinga mo faingofua ko ʻení.17

Kapau ʻoku ʻi ai ha taha ʻiate kimoutolu ʻoku ʻikai lotu fakafāmili, tuku ke kamata e meʻa ko iá he taimí ni, tūʻulutui fakataha, kapau te mou lava ke fai ia, he pongipongi mo e efiafi kotoa pē, pea fakataufolofola ki he ʻEikí mo fakahaaʻi hoʻo fakamāloó, kolea ʻEne ngaahi tāpuakí maʻá e kau masiva ʻo e māmaní, pea fakataufolofola kiate Ia ʻo kau ki hoʻo leleí.18

ʻOku ou fakamoʻoni atu kapau te mou fakahoko fakamātoato e lotu fakafāmilí, he ʻikai ke mou foki taʻefakapaleʻi. Mahalo ko e liliú he ʻikai ʻilonga vave. Mahalo te nau mātuʻaki fakafuofuangataʻa Ka te nau hoko moʻoni, he ko e ʻOtuá ʻokú “Ne totongi kiate kinautolu ʻoku kumi lahi kiate iá.” (Hepelū 11:6.)

ʻOfa ke tau faivelenga ʻi hono tā ha sīpinga ʻi he ʻao ʻo e māmaní ʻi he tōʻongá ni pea ʻi hono poupouʻi ʻo e niʻihi kehé ke nau fai pehē.19

3

ʻOku fie maʻu ke tau faʻa lotu mo fakafanongo, he kuo pau ke tali ʻetau ngaahi lotú.

ʻOua naʻá ke teitei fakakaukau te ke lava ʻo fakahoko tokotaha pē. ʻOkú ke fie maʻu e tokoni ʻa e ʻEikí. ʻOua naʻá ke teitei momou ke tūʻulutui ʻi ha faʻahinga feituʻu lilo ʻo fakataufolofola kiate Ia. Ko e lotú ko ha meʻa fakaofo mo fakaʻofoʻofa. Fakakaukau ki ai. Te tau lava ʻo fakataufolofola moʻoni ki heʻetau Tamai ʻi he Langí. Te Ne fanongo mo tali, ka ʻoku fie maʻu ke tau fakaongoongo ki he tali ko iá. ʻOku ʻikai ha meʻa ia ʻe fuʻu kovi fēfē pea ʻoku ʻikai ha meʻa ia ʻe fuʻu taʻemahuʻinga ke vahevahe mo Ia.20

Lotu ki he ʻEikí mo ʻamanaki ki ha tali. … Ko e palopalema mo konga lahi ʻo ʻetau ngaahi lotú he ʻoku tau fai ia ʻo hangē haʻatau toʻo pē telefoní ʻo kole fakatau ha koloá—ʻoku tau fai pē ʻetau kole fakataú pea tāpuniʻi atu. ʻOku fie maʻu ke tau fakalaulauloto, fakakaukau, fakakaukau ki he meʻa ʻoku tau lotuá pea toki fakataufolofola ki he ʻEikí ʻo hangē ko e lea ʻa ha tangata ki ha tangata ʻe tahá. “ʻOku pehē ʻe [he ʻEikí] Mou haʻu, pea ke tau alea fakataha” (ʻĪsaia 1:18).21

ʻOku ʻikai ha meʻa ia ʻe tokoni lahi ange ka ko hono tuku ha meʻa ʻi he toʻukupu ʻo e ʻEikí. … He ʻikai ke u momou ke pehē kuo ʻosi tali haʻaku ngaahi lotu. ʻOku ou ʻiloʻi ia. He ʻikai ke u lava ʻo fakaʻikaiʻi ia. ʻOku fie maʻu ke tau lotua ha fakahinohino ʻi he kuonga faingataʻa ko ʻeni. … Ko e meʻa fakaofó he ʻoku ʻikai fie maʻu ia ke ke hoko ko ha taha mohu ʻatamai ka ke toki lotu. Te Ne fanongo ki he leʻo ʻo e tokotaha māʻulalo tahá. … Ui ki he ʻEikí. Kuó Ne ʻosi fai ʻa e fakaafé, pea te Ne tali.22

Tui ki he mālohi mo e fakaʻeiʻeiki ʻo e lotú. ʻOku tali ʻe he ʻEikí ʻetau lotú. ʻOku ou ʻiloʻi ia. Kuo tā tuʻo lahi ʻeku mātā ʻene toutou hokó. ʻOku ʻomi kitautolu ʻe he lotú ke tau kaungā ngāue mo e ʻOtuá. ʻOkú ne ʻomi ha faingamālie ke tau fefolofolai mo Ia, ke fakafetaʻi kiate Ia mo ʻEne ngaahi tāpuaki kāfakafá, pea mo kole kiate Ia ha fakahinohino mo ha maluʻi ʻi heʻetau fononga ʻi he moʻuí. Ko e ngāue maʻongoʻongá ni, ʻa ia ʻoku mafola he funga ʻo e māmaní, naʻe kamata ia ʻi he lotu ʻa ha kiʻi tamasiʻi. Naʻá ne lau ʻi he Tohi Tapu fakafāmilí, “Ka ai ha mou taha ʻoku masiva ʻi he potó, ke kole ʻe ia ki he ʻOtuá, ʻa ia ʻokú Ne foaki lahi ki he kakai kotoa pē, pea ʻoku ʻikai valokiʻi; pea ʻe foaki ia kiate ia. Ka ʻe lelei ʻene kole ʻi he tuí, ʻo [ʻikai] fakataʻetaʻetuí. He ko ia ʻoku fakataʻetaʻetuí ʻoku hangē ia ko e peau ʻo e tahí ʻoku fakateka mo felīlīaki ʻe he matangí” (Sēmisi 1:5–6). Ko e talaʻofá ia. ʻOku ʻi ai ʻapē ha talaʻofa maʻongoʻonga ange ʻi ha toe feituʻu he māmaní ʻe laka he talaʻofa ko iá?23

Faʻalotu, ʻe hoku ngaahi kaungāmeʻa, pea fakafanongo. Mahalo he ʻikai ke ke ongoʻi ʻe koe ha leʻo. ʻOku ngalingali he ʻikai. Ka ʻe ueʻi mo tāpuakiʻi koe ʻi ha founga he ʻikai ke ke lava ʻo fakamatalaʻi. He kuo ʻosi talaʻofa ʻa e ʻEikí, “Te u fakahā kiate koe ʻi ho ʻatamaí pea ʻi ho lotó, ʻi he Laumālie Māʻoniʻoní, ʻa ia ʻe hoko mai kiate koé. …” (T&F 8:2.)

Faʻa lotu, pea te ke toki ʻiloʻi ʻoku ongoʻi mo tali ʻe he ʻOtuá. ʻO ʻikai fakatatau maʻu ai pē mo hotau loto ke Ne tali mai ʻakí, ka ʻi he fakalau atu ʻa e ngaahi taʻú, te ke toki fakatokangaʻi ʻo mahino ʻo hangē ko e hopo hake ʻa e laʻaá naʻá Ne fanongo pea tali mai.24

Pukepuke ʻa e loto fakatōkilalo ko ia te ne ʻai ke ke tūʻulutui ʻo lotu, ʻo fakamoʻoniʻi Hono mālohí mo e leleí. He ‘ikai te Ne liʻaki koe. Te Ne fanongo ki hoʻo ngaahi lotú. Te Ne tali hoʻo ngaahi lotú. Te ke ongoʻi ʻi he lōngonoa ʻo e poó e fanafana Hono Laumālié ke tataki koe ʻi he taimi ʻo e faingataʻá mo e masivá. ʻE hoko mai e ngaahi taimi ko iá kiate koe ʻo hangē ko ʻene hoko ki he tokotaha kotoa pē. Tui maʻu pē ki he ʻOtuá, pea he ʻikai ke Ne teitei liʻaki koe. He ʻikai ke teitei sītuʻa meiate koe.25

Tuku maʻu pē hoʻo Tamai ʻi he Langí ke hoko ko ho kaumeʻa, ʻa ia te ke lava ʻo fetuʻutaki kiate Ia ʻi he lotu.26

Ngaahi Fokotuʻu ki Hono Ako mo Akoʻí

Ngaahi fehuʻi

  • Kuo tokoniʻi fēfeeʻi koe ʻe he lotú ke ke ofi ange ki hoʻo Tamai Hēvaní? Fakamanatu e faleʻi ʻa Palesiteni Hingikelī fekauʻaki mo e meʻa ke fakakau ʻi hoʻo lotú (vakai ki he konga 1). Ko e fē ha taimi ne tokoniʻi ai koe ʻe he lotú ke ke maʻu ha “poto ʻoku mahulu hake ʻi haʻatautolú”? Ko e fē ha taimi ne ʻomi ai ʻe he lotú kiate koe ha “nonga mo ha fakafiemālie”? Ko e hā ʻoku totonu ai ke hoko ha ngaahi lotu ʻe niʻihi ko ha “ngaahi fepōtalanoaʻaki ʻo e fakafetaʻi”?

  • Fakalaulauloto ki he ngaahi tāpuaki takitaha ne pehē ʻe Palesiteni Hingikelī ʻe lava ke hoko ʻi he lotu fakafāmilí (vakai ki he konga 2). Ko e hā ha ngaahi founga kuo tāpuekina ai ho fāmilí ʻi he lotu fakatahá? Ko e hā ha ngaahi fakafeʻātungia ki he lotu fakafāmili maʻu peé? ʻE lava fēfē ʻa e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke ngāue fakataha ke ikunaʻi e ngaahi meʻa fakafeʻātungia ko ʻení?

  • ʻE founga fēfē ke lava e fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi akonaki ʻa Palesiteni Hingikelī ʻi he konga 3 ʻo tokoni ke mahuʻinga mālie ange ai ʻetau lotú? Ko e hā ha meʻa kuó ke ako fekauʻaki mo e ngaahi founga ʻoku tali ai ʻe he Tamai Hēvaní e ngaahi lotú? Ko e hā ʻoku maʻu ai ʻe he lotú e mālohi ke ʻai ke tau “kaungā ngāue mo e ʻOtuá”?

Ngaahi Potufolofola Fekauʻaki

Mātiu 6:5-15; Luke 18:9–18; 2 Nīfai 32:8–9; ʻAlamā 34:17–28; 37:36-37; 3 Nīfai 18:15–25; T&F 19:28

Tokoni ki he Akó

“ʻAi ke maʻu ha ʻilo fakalūkufua, ʻaki haʻo lau fakavave ʻa e tohí, vahé, pe potufolofolá pe ko haʻo fakamanatu e ngaahi ʻuluʻi fakamatalá. Feinga ke mahino ʻa e potufolofolá mo hono tupuʻangá”(Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí [2004], 26). Fakakaukau ke ke toutou lau ha vahe pe potufolofola koeʻuhí ke mahino lelei ange kiate koe. ʻI hoʻo fai iá, te ke ala ʻilo ai ha ngaahi fakakaukau loloto.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. “Stand True and Faithful,” Ensign, May 1996, 94–94.

  2. ʻI he Sheri L. Dew, Go Forth with Faith: Teachings of Gordon B. Hinckley (1996), 444.

  3. Richard G. Hinckley, ʻi he Sheri L. Dew, Go Forth with Faith: 171.

  4. Marjorie Pay Hinckley, ʻi he Sheri L. Dew, Go Forth with Faith: 171.

  5. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 638.

  6. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 470.

  7. “Dedication of Gordon B. Hinckley Building” (Brigham Young University–Idaho, Oct. 22, 2002), byui.edu/Presentations/transcripts/devotionals/2002_10_22_hinckley.htm; accessed Sept. 21, 2015.

  8. Gordon B. Hinckley, “The Continuing Pursuit of Truth,” Ensign, Apr. 1994, 2.

  9. “Stand True and Faithful,” 93.

  10. “Each a Better Person,” Ensign, Nov. 2000, 89.

  11. (“The Priesthood of Aaron,” Ensign, Nov. 1995, 89).

  12. “Benediction,” Ensign or Liahona, May 2003, 99–100.

  13. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 468.

  14. “The Blessings of Family Prayer,” Ensign, Feb. 1991, 2, 4–5.

  15. ʻI he Conference Report, Apr. 1963, 128.

  16. “The Blessings of Family Prayer,” 5.

  17. “Four Simple Things to Help Our Families and Our Nations,” Ensign, Sept. 1996, 8.

  18. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 217.

  19. “The Blessings of Family Prayer,” 5

  20. “Stay on the High Road,” Ensign pe Liahona, Nov. 2004, 114.

  21. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 469.

  22. Teachings of Gordon B. Hinckley (1997), 469.

  23. “Fear Not; Only Believe,” New Era, Jan. 2000, 6; bold and italics removed.

  24. “Watch the Switches in Your Life,” Ensign, Jan. 1973, 93.

  25. Discourses of President Gordon B. Hinckley, Volume 2: 2000–2004 (2005), 346.

  26. “Daughters of God,” Ensign, Nov. 1991, 100.