Wiadze Mfɛndzanan Ehyiadzi
Yɛrekã Adwen Mu Apɔwmudzen Ho Asɛm
Ɔbɛsɛ 2021 wiadze mfɛndzanan ehyiadzi


Yɛrekã Adwen Mu Apɔwmudzen Ho Asɛm

Hom mma me kwan ma menkyɛ enyigyen beberee a meyɛe ber a hɛn ebusua duaa nsɔhwɛ horow mu no.

Sɛ kaansa hɛn ebusua edzi nhyira akɛse ho dɛw ber a nna enyigye mu ara yɛnam ahyɛmu anamɔn kwan no mu mpo a, yeehyia nkodzen dzendzen ahorow so. Mepɛ dɛ menye hom kyɛ mankasa mo sũahu fa adwen mu yarba ho. Abagura yarba, adwendwen mbordo, suban nsesã yarba, ADHD—na ɔtɔfabi a iyinom nyinara bɔmu kã ho. Medze hɔn a ɔfa hɔnho no hɔn ngye ntomu rekyɛ ayamuhyehye sũahu yinom.

Mo somdwuma mu no, meehyia ankorankor na ebusua ebusua beberee a wɔwɔ suahu horow a ɔtsetse dɛm mu. Ɔtɔfabi a modwen ho dɛ adwen mu yarba botum akã “amamfoyɛ yarba’’ a ɔrekata asaase no do ho dɛ mbrɛ wɔakã no wɔ kyerɛwsɛm no mu no. 1 Wohu no wɔ wiadze ne beebiara, a ɔrekata asaasetɔw na kusum do, na ɔrekã obiara—mbofra, mpanyin, esikafo, na abɔbɔfo. Onngyaa Asɔrmba no ekyir.

Ber kor noara, hɛn nkyerɛkyerɛ kyerɛkyerɛ hɛn dɛ yɛmper mbɛyɛ tse dɛ Jesus Christ na yendzi mu wɔ No mu. Hɛn mbofra tow ndwom, “Morobɔ mbɔdzen ayɛ tse dɛ Jesus.” 2 Yɛwɔ ɔpɛ dzendzen dɛ yebedzi mu mpo dɛmara dɛ mbrɛ hɛn Ɔsor Egya na Jesus Christ dzi mu no. 3 Osiandɛ adwen mu yarba botum esianka hɛn emudziyɛ nhumu ntsi, ɔtaa yɛ akyiwadze a wɔnnkã ho asɛm. No nsunsuando ntsi, ho nyimdzee pii nnyi hɔ, pii ruhu amandze a wɔnnkã, na abagura pii rokɔ do. Beberee, osiandɛ dɛ wɔtɔsin wɔ gyinapɛn bi a binom susu ntsi wonntum nngyina ano, ma mfom mu ara wɔgye dzi dɛ Asɔr no nnyi gyinabea biara ma hɔn.

Yɛbɔkõ etsĩa ndaadaa a ɔtse dɛm no a, ohia dɛ yɛbɛkaa dɛ “Agyenkwa no dɔ N’Egya ne ba kor biara. Ɔtse yaw na aperdzi ase ara yie a dodowara rudua mu ber a adwen mu nyarba asorɔtow ho haw kã hɔn abrabɔ ho. Ɔtsee ‘yaw na ohun amandze na onyaa nsɔhwɛ ahorow biara; … [ɔrefa] no nkorɔfo hɔn yaw nye yarba ato noho do’ (Alma 7:11; oetsĩmu aka ho; san so hwɛ Hebrewfo 4:15–16; 2 Nephi 9:21). Osiandɛ Ɔtse ahohiahia nyina ase no ntsi, Onyim mbrɛ osi sã akoma a oebubu no yarba’ (Luke 4:18; san so hwɛ Isaiah 49:13–16).” 4 Tafɛrbanyinmbɔmu taa kyerɛ dɛ yehia edwindadze horow na mboa dze aka ho na wɔnnyɛ suban dzɛmdzi.

Hom mma me kwan ma menkyɛ enyigyen beberee a meyɛe ber a hɛn ebusua duaa nsɔhwɛ horow mu no.

Odzi kan, nyimpa pii nye hɛn dzii awerɛhow; woemmbua hɛn atsen. Osian awerɛfirmu akomatu, adwendwen mbordo, na abagura, dzendzen ntsi, adapɛn anan ara a hɛn babanyin kɔɔr asɛmpakã no, ɔsanee baa fie. Dɛ n’awofo no, ɔyɛɛ dzen maa hɛn dɛ yɛbɔsɔw abawgura na awerɛhow, osiandɛ yɛbɔɔ mpaa dodoodow maa no konyimdzi. Tse dɛ awofo nyinara no, yɛpɛ dɛ hɛn mbofra yɛ prɔmprɔm na hɔn enyi gye. Nna otwar dɛ asɛmpakã yɛ dwumadzi pa a ohia ma hɛn babanyin. Yɛdwendween dza bia nkorɔfo botum adwen ho so.

Nna yennyim dza ɔrokɔ do no, hɛn babanyin ne fie nsanee no gyee ne nsamu korakoraa. Hom nhu dɛ nna ɔdɔ Ewuradze na nna ɔpɛ dɛ ɔsom, naaso oenntum a ɔperee dɛ ɔbɛtse ne siantsir no ase. Annkyɛr na okodur beebi a nna onnyi enyidado korakoraa a, obuu noho fɔ yaayaw. Ɔanntse nkã bio dɛ wɔgye no to mu, mbom nna ɔnntse hwee sunsum mu. Owu ho adwen ntoatoado hyɛɛ no do.

Ber a nna ɔwɔ gyinabew a onntum nndwen yie mu no, nna dza hɛn babanyin no gye dzi nko nye dɛ ɔnoara botwa no nkwa do. Ɔgyee Sunsum Krɔnkrɔn no na abɔfo asafokuw a wɔwɔ ntwamutam n’afã ebien nyina no ma wɔgyee no nkwa.

Ber a nna ɔreper no nkwa no na wɔ nkõdzen mber dzendzendzenn mu no, hɛn ebusua, ward baanodzifo, asɔrmba, na anyɛnkofo dze hɔn mber too hɔ ma hɛn mboa na wɔsom hɛn.

Munnhun ɔdɔ mbordo a ɔtse dɛm dabiara da. Mankasa menntsee awerɛkyekye tum mbordo a ɔtse dɛm nkã ma hɔn a wohia awerɛkyekye dabiara da. Hɛn ebusua enyi bɔsɔ dɛm ɔdɔ mbordo no daa.

Munnkotum akan anwanwadze horow a ɔkã dza osisii yinom no ho ho asɛm. Enyisɔ mu ara, hɛn babanyin no tsenaa ase, naaso ɔgyee mber tsentsen na ndur, eduryɛ, na sunsum mu ahwɛyie ma ɔdze nyaa ayarsã na ɔgyee to mu dɛ wɔdɔ no, ɔsom bo, na noho wɔ hia.

Muhu dɛ nnyɛ dza ɔtsetse dɛm nyina na owie dɛ hɛn dze no. Menye hɔn a hɔn adɔfo fii mu ntsɛntsɛm dodow no na sesei woegya hɔn yaw nye nsɛmbisa a wonnyaa ho anoyi no dzi awerɛhow.

Dza muhunii a odzi do nye dɛ obotum ayɛ dzen ama awofo dɛ wobohu hɔn mbofra hɔn aperdzi horow, naaso otwar dɛ yɛtsetse hɛnho. Yebisi dɛn botum ehu nsonsonee a ɔda nkõdzen horow a ɔkã irinyin ara ho na yarba nsɛnkyerɛdze ntamu? Dɛ yɛyɛ awofo no, yɛwɔ asodzi krɔnkrɔn dɛ yɛboa hɛn mba ma wɔhwehwɛ abrabɔ ne haw ahorow mu; naaso hɛn mu kumaabi na yɛawea wɔ adwen mu apɔwmudzen ho. Mbom yehia dɛ yɛhwɛ hɛn mbofra yie ber a yɛroboa hɔn ma woesũa dɛ hɔn enyi bɔsɔ hɔn nokwar mbɔdzembɔ no ber a wɔper dɛ hɔn nsa bɛkã hɔn enyidoadze a oye no. Hɛn mu kor biara nyim fi hɛnankasa hɛn esintɔ mu dɛ sunsum mu nyinii yɛ dza ɔkɔ do.

Afei yɛatse ase dɛ “ayarsã a ɔyɛ mberɛw biara nnyi hɔ ma nkã-tse na adwen mu apɔwmutse. Yebenya atseetsee na basaayɛ osiandɛ yɛdze honanadua a wɔahwe ase tse wiadze a wɔahwe ase mu. Dza ɔkã ho no, ndzɛmba pii bɛda edzi ma woehu dɛ ɔyɛ adwen mu yarba. Mbrɛ hɛn adwen mu na nkã tse apɔwmudzen tse biara no, yeritsim wɔ hɛn nyinii do no ma apɔwmudzen yie kyɛn dɛ yɛbɛhaw wɔ hɛn esintɔ ho.’’ 5

Menye me yer dze, adze kor a ɔaboa hɛn daa nye dɛ yɛbɛbɛn Ewuradze dɛ mbrɛ ɔbɛyɛ yie biara. Yɛhwɛ hɛn ekyir a, afei yehu mbrɛ Ewuradze esi edua esian kɛse mber mu atsetse hɛn abotar mu ara. Ne kandzea weɔɔn hɛn anamɔntu nkorkor duaa sum kebii mber mu. Ewuradze boaa hɛn ma yehun dɛ ɔkra kor biara no bo a ɔsom wɔ onnyiewiei nhyehyɛɛ mu no no hia koraa kyɛn asaase do dwumadzi anaa enyadze biara.

Bio, yɛretsetse hɛnho wɔ adwen mu yarba ho no sieisie hɛn ma yɛboa hɛnho na binom a bia woridzi aper. Yebue hɛn akoma mu na yɛnye hɛnho nkorkor yɛ mpɛnsapɛnsamu a ɔbɔboa asɛntsir a ohia yi ma oenya asokyɛn a ɔfata. Ne nyina ekyir no, otwar dɛ no ho asɛm no dzi nkenyan na nyikyerɛ enyim. Ɔtaa dɛ ɔhaw a yennhu no botum akã obiara, na sɛ ɔto hɛn a, wɔyɛ dɛ ma yennkotum edzi do konyim.

Ndzɛmba mu dza odzi kan a yehia dɛ yesũa nye dɛ nokwar ara yɛnnyɛ ankonam. Moto nsa frɛ hom dɛ hom nsũa adwen mu apɔwmudzen ho asɛntsir wɔ Ɔbra ho Mboa ɔfã a ɔwɔ Asɛmpa Nwoma Korabea app mu no. Yerusũa adze no begya hɛn ma yeenya ntseasee mbordo, ngye ntomu mbordo, ayamuhyehye mbordo, na ɔdɔ mbordo. Obotum ehuan hɛn esian do, ber a ɔroboa hɛn ma yeetu na yɛahwɛ apɔwmutse enyidoadze na apɔwmutse nkitahodzi mpon yie.

Dza muhunii a odzi ewiei: yehia dɛ ber nyina yɛbɔhwɛ hɛn ho do nkorkor. Otwar dɛ yɛdodɔ hɛnho nkorkor na yegyae dɛ yerubua atsɛn—tsitsir ara sɛ hɛn nsa annkã hɛn enyidoadze ntsɛm a. Ɔwɔ dɛ yɛboa hɛn mbofra na mbabun ma wɔtse Jesus Christ no dɔ nkã wɔ hɔn abrabɔ mu, ber mpo a wɔreper akyerɛ ɔdɔ ama hɔnankasa hɔnho no. Elder Orson F. Whitney, a ɔsoom dɛ Asomafo Duebien mu Quorum ba no, tuu awofo fo wɔ mbrɛ wobesi bɔboa mba a woridzi aper ho: “Bɔ mpaa ma wo … mba, fa wo gyedzi suo hɔn mu.’’ 6

Mataa adwendwen afa wɔdze gyedzi suo hɔn mu n’asekyerɛ ho. Megye dzi dɛ ɔdɔ, botooyɛ, ayamuyie, na enyidzi nyɛe a ɔnnyɛ dzen kã ho. N’asekyerɛ nye dɛ ebɛma kwan ma woetu mpon wɔ hɔnara hɔn kwan do na agye dase dze aboa hɔn ma wɔatse hɛn Agyenkwa no dɔ nkã. Ohia ma hɛn dɛ yɛbɔdwen hɔn ho mbordo kyɛn dɛ yɛbɔdwen binom anaa hɛnho. N’asekyerɛ taa nye dɛ yɛnnkɛkasa pii na yebetsie hɔn mbordo korakoraa. Otwar dɛ yɛdɔ hɔn, yɛma hɔn tum, na yɛtaa kamfo hɔn wɔ hɔn mbɔdzenbɔ mu dɛ wɔbɛyɛ konyimdzifo na wɔayɛ anokwafo ama Nyankopɔn. Na no korakora, ɔwɔ dɛ yɛyɛ adzebiara wɔ hɛn tum mu dɛ yɛbɔtwe abɛn hɔn—dɛ mbrɛ yɛtwe bɛn Nyankopɔn no.

Hɔn nyina a adwen mu yarba aka no, hom nsuo hom ahyɛmudzi horow no mu dzen, mpo sɛ hom nntse Nyankopɔn no dɔ nkã mber yi a. Hom nyɛ dza hom botum biara na nkyii hom “[n]gyina pintsinn … [n]hwɛ Nyame no nkwagye, nye n’abasa a ɔbɛda no edzi akyerɛ no.’’ 7

Megye dase dɛ Jesus Christ nye hɛn Agyenkwa. Onyim hɛn. Ɔdɔ hɛn, na Ɔbɔtweɔn hɛn abotar mu ara. Hɛn ebusua nsɔhwɛ ber mu no, mebohu dɛ Ɔbɛn hɛn ara yie. N’anohoba yɛ nokwar.

Mma hom nnsuro, Mowɔ hom nkyɛn; mma hom abaw nngura,

Meyɛ hom Nyame na mebɛda ho aboa hom.

Mebɛma hom ahoɔdzen, na maama hom egyina, …

Medze me tsenenee no bɛma, Mo tum kɛse nsa no do.

Yenyim mbrɛ hɛn fapem yɛ dzen no, nkyɛ yɛmpaa mu nkã no enyigye mu daa dɛ:

Ɔkra no a ɔtwer Jesus gye ahom no

Mennkɛyɛ, munnkotum egyaa no ama n’atamfo;

Ɔkra no a, hɛl nyina mpo bɛyɛ biribiara dze awosow no no, …

Monnkɔpow no, dabiairada, oho dabiarada! 8

Jesus Christ ne dzin mu, amen.

Nsɛnsin

  1. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 45:31

  2. “I’m Trying to Be Like Jesus,” Children’s Songbook, 78–79.

  3. Hwɛ 3 Nephi 12:48.

  4. Like a Broken Vessel,” Mental Health: General Principles, ChurchofJesusChrist.org.

  5. Sheldon Martin, Strive to Be—a Pattern for Growth and Mental and Emotional Wellness ,” Liahona, Dzifuu 2021, 14.

  6. Orson F. Whitney, wɔ Conference Report, Ebɔbira 1929, 110.

  7. Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 123:17.

  8. “Fapem a Ɔyɛ Dzen,’’ Mbofra na Asɔr Ndwom, nkanee 4.