iKabakaba ni Vakabauta

Ena vakayarayarataka vakacava na noda vakabauti Jisu Karisito na bolebole ni bula eso? Na revurevu cava ena vakavu reki kei na vakacegu ki na noda vakabauta eda sotava tu ena bula oqo?

Ena yabaki 1977. A taqiri na talevoni, ka tasereka saraga na lomai keirau na itukutuku. Erau vakavakarau me toki ki na nodra itikotiko vou o Carolyn kei Doug Tebbs ni oti na nodrau taurivola e koronivuli. A mai veivuke na kuoramu ni talatala qase ena vakavodo iyaya ena lori. O Doug, ni vakadeitaka tu na galala ni gaunisala ni bera ni vakasukasuka, a rai tale vakadua. Na ka a sega ni raica o koya na luvena yalewa lailai, o Jennie, ni tokoso ena muaimuri ni lori ena gauna cala saraga. Ena gauna vata oya, sa takali kina o Jennie na nodrau daulomani.

Na cava ena tarava mai? Ena vakavurea beka e dua na kavoro ni bula tawawali rawa vei Carolyn kei Doug na mosi erau vakila vakabibi tu kei na vakasama ni bula yali tawatukuni rawa, se na vaqaqacotaka na lomadrau ka vakadeitaka na nodrau vakabauta na ituvatuva ni Tamada Vakalomalagi?

E sa balavu ka mosimosi na sala ni nodrau vakararawataki, ia sa basika mai ena dua na vanua na veivakauqeti ni yalotabu me kakua na yalolailai, me rau “tudei tikoga ena [nodrau] sala.”¹ A mani yaco me rau bula va-Karisito vakalevu sara na veiwatini vakasakiti oqo. Solibula vakalevu sara. Veikauwaitaki vakalevu sara. Rau vakabauta tu, ena Nona gauna, ni na vakatabuya na Kalou na nodrau rarawa me rau rawata kina na vinaka.²

Dina ga ni na sega ni yali vakataucoko na mosi kei na yaluma, sa vakacegui tu o Carolyn kei Doug ena veivakadeitaki ni na nodrau tawayalani o Jennie na nodrau daulomani ena nodrau tautauri matua tu ki na salatu ni veiyalayalati.³

Na nodra ivakaraitaki sa vaqaqacotaka na noqu vakabauta na ituvatuva ni Turaga. Eda sega ni raica na veika taucoko. O Koya ga. A tukuna na Turaga vei Josefa Simici ena Valeniveivesu e Liberty ni “veika kece oqori ko na yalomatua kina, ka vinaka cake. Raica na Luve ni Tamata sa vosota rawa na veika e toro sobu sara mai vei ira kecega. Ko sa vinaka cake li mai vua?”⁴

Ni da vakadonuya na loma ni Turaga, sa vakavulici keda o Koya ena sala me da lako vatakaya kina.⁵ Ni dua na daukaulotu gone ka veiqaravi tu e Tahiti, au a kerei meu qarava e dua na gonedramidrami tauvimate. Keitou a tabaka na uluna ena ligai keitou ka vakalougatataki koya me bula vinaka. A sa tekivu me vinaka cake na nona bula, ia a qai tauvimate tale. Keitou a vakalougatataki koya vakarua ia a dua tu ga na kena ituvaki. A basika nai katolu ni kerekere. Keitou a vakamamasu kivua na Turaga me na yaco ga na Nona lewa. Vakalailai ga, sa lesu ki na nona itikotiko vakalomalagi na yalo lailai oqo.

Keitou sa kune vakacegu. Keitou a vinakata me bula na gonedramidrami, ia sa duatani na nanuma ni Turaga. Na vakadonui ni Lomana mai na noda e sa idola ni kena kunei na reki se vakacava tu na keda ituvaki.

Na noda vakabauti Jisu Karisito tu ni da tekivu vulica na veika e baleti Koya sa rawa ni tikoga e lomada ni da sotava na bolebole ni bula eso. Na noda vakabauti Koya sa rawa ka na tuberi keda yani ki na drakidrakita ni bula eso. Vakaidina, eda na raica na veika rawarawa ena yasa kadua ni drakidrakita eso ni bula⁶ ni da sa “[tudei] vei Karisito, ena taucoko ni vakanuinui.”⁷

Sa tiki ni naki ni bula oya na vakatarai ni veitatarabe oqo me mai idewadewa ni noda kabata na ka au vakatoka na “ikabakaba ni vakabauta.” E rawa ni lako cake se i ra mai na digidigi eda cakava.

Ni da segata na taraicake ni vakabauta na iVakabula, eda na rairai sega ni vakila taucoko na loloma ni Kalou kivei keda ka muria na Nona ivunau me vaka tu ga e dua na itavi. Na cakacala sa na rairai yaco me noda vu ni veivakayaloqaqataki ka sega ni loloma. Na sema dina ki Vua e se rairai sega beka ni vakilai.

Ni da qara me vakalevutaki na noda vakabauta, eda na rawa ni lomaleqa ena ka a vakatavulica o Jemesa. A vakananumi keda o koya ni “sa mate ga na vakabauta ni sa sega na cakacaka.”⁸ Eda na rawa ni tacaqe ke da nanuma ni sa vakatau vei keda na ka kecega. Na noda nuitaki keda sivia sa rawa ni tarova na noda rawata tu na kaukauwa ni lomalagi.

Ia ni da torova yani na vakabauta dina vei Jisu Karisito sa tekivu veisau na noda vakasama. Eda vakila ni talairawarawa kei na vakabauta na iVakabula sa vakadonuia me na tiko ga vata kei keda na Nona Yalotabu.⁹ Sa sega ni qai veivakaogai na talairawarawa, sa yaco me dua na itokani.¹⁰ Eda vakila ni talairawarawa ki na ivunau ni Kalou e sa vakavuna meda nuitaki tu mai Vua. Ena Nona nuidei sa basika na rarama levu. Sa veituberi na rarama oqo ena noda ilakolako ni bula ka vakatarai keda ni raica vakamatata cake na salatu e dodonu meda taura.

Ia sa levu tale tu. Ni sa vakatorocaketaki na noda vakabauta na iVakabula, eda kidava e dua na veisau vakasakiti e oka kina na kilai deivaki ni noda veiwekani kei na Kalou—e dua na itosotoso tani mai na “Cava au vinakata?” ki na “Cava e vinakata na Kalou?” Vakataka na iVakabula, eda via cakacakataka “ia me kakua ga ni vaka na noqu lewa, me vaka ga na nomu lewa.”¹¹ Eda via cakava na cakacaka ni Kalou ka dua tu na iyaya ni cakacaka ena Ligana.¹²

Na noda toso ki liu e sa dua na ka tawamudu. Sa vakatavulica o Peresitedi Nelson ni sa levu tale tu na ka e vinakata na Tamada Vakalomalagi meda kila.¹³ Ni da toso ki liu, eda kila vakavinaka cake na ka a vakatavulica na Turaga vei Josefa Simici: “Ia kevaka dou sa muria na noqu ivakaro dou na veivakataucokotaki, ka vakalagilagi ena vukuqu me vaka ni’u sa vakalagilagi ena vukui Tamaqu; o koya, au sa kaya vei kemudou, dou na rawata kina mai na iloloma soli wale ki na iloloma soli wale.”¹⁴

Na yawa ni noda kabata na ikabakaba ni vakabauta sa noda vakatulewa. A vakatavulica o Elder Andersen, “Na vakabauta e sega ni ka walega ia mai na digidigi.”¹⁵ Eda rawa ni digitaka ni caka digidigi e gadrevi tu me vakalevutaka na noda vakabauta na iVakabula.

Vakasamataka na bibi ni digidigi a vakayacori ni a sirova o Leimani kei Lemueli na ikabakaba ni vakabauta ni kaba cake sara o Nifai. E tiko li e dua na ivakaraitaki matata cake mai na duidui ni sausaumi i Nifai “Au na lako ka kitaka”¹⁶ kivei Leimani kei Lemueli, ena raici oti ga ni dua na agilosi, ena sausaumi “E rawa vakaevei vua na Turaga me solia?”¹⁷

Na tawavakabauta e tarova na noda igu ni raica na cakamana eso, ia na vakasama dei ni vakabauta na iVakabula sa tadolava na kaukauwa ni lomalagi.

Ni malumalumu mada ga na noda vakabauta, ena dodo tu ga mai na liga ni Turaga me laveti keda.¹⁸ Vica na yabaki sa oti, au a ciqoma e dua na ilesilesi meu laki tuva vou e dua na iteki e Nigeria. Ena iotioti ni miniti, a yaco e dua na veisau ena tikinisiga. A navuca e dua na turaga ena iteki me biubiu e tauni ena matai ni tikinisiga ni koniferedi. A sega ni vinakata o koya me vakaogai ni kacivi tu me peresitedi ni iteki.

Ni yali tu a sotava o koya e dua na vakacalaka bibi, ia a sega ni mavoa. Sa yaco oqo me vakasamataka kina na vuna a vagalalataki kina na nona bula. A vakasamataka lesu o koya na vakatulewa a cakava. A veivutuni o koya ka tiko ena yalomalua ena tikinisiga vou ni koniferedi. Ka io, a kacivi o koya me sa peresitedi vou ni iteki.

A vakatavulica o Elder Neal A. Maxwell: “Ena vakaduavatataki ga ni lomada ki na loma ni Kalou sa kune kina na taucoko ni marau. Na ka e lailai sobu sa rawata ga na tikina lailai sara.”¹⁹

Ni caka oti “na veika kecega eda rawata ena yalo marau,” sa qai yaco na gauna meda “tudei sara … meda raica na veivakabulai ni Kalou.”²⁰ Au raica oqo niu a veiqaravi voli vaka-dauveisiko ki na matavuvale na McCormick. Vakawati tu me 21 na yabaki, a qarava ena yalodina o Mary Kay na nona veikacivi. A sega ni lewe ni Lotu o Ken ka sega ni maleleta me vakakina, ia ni lomani watina tu, a digitaka me laki lotu vata kei koya.

Dua na Sigatabu au a vakauqeti ni wasea na noqu ivakadinadina vei Ken. Au a tarogi koya ke rawa niu vakayacora. A rawarawa ka matata na nona sauma: “Sega vinaka.”

Au a nuiqawaqawa tu. Au a vakila e dua na veivakauqeti ka tovolea meu vakamuria. E a veitemaki meu navuca niu sa cakava na noqu itavi. Ia ni oti na masu kei na vakanananu lesu, au raica rawa ni dina ga ni sa dodonu na noqu nakinaki au a nanumi au tu ga vakalevu ka lailai kivua na Turaga.

E muri, au a lesu, ena dua na vakasama dei duidui. Au na lako tu vaka e dua na iyaya ni cakacaka ena liga ni Turaga ka sega tale ni dua na gagadre ia na muri ga ni Yalotabu. Vata kei na noqu itokani yalodina, o Gerald Cardon, keirau a curuma na itikotiko nei McCormick.

Vakalailai ga, au a vakauqeti meu sureti Gerald me lagata “Au Sa Kila sa Bula Tu.”²¹ A rairai lomatarotaro o koya, ia ni semati tu na neirau vakabauta, sa vakayacora. A vakatawana na rumu e dua na yalo totoka. Sa yaco na veivakauqeti me sureti o Mary Kay kei Kristin, na luvedrau yalewa, me wasea na nodrau ivakadinadina. Ni rau cakava vakakina, sa qai kaukauwa ga na Yalotabu. A qai yaco, ni oti na ivakadinadina i Kristin, sa drodrova sobu na balui Ken na wainimata.²²

Sa vakayaco-ka na Kalou. Era sega walega ni tarai na yalodra ia e veisautaki saraga. Ruasagavulu ka dua na yabaki ni tawavakabauta a savati tani mai na kaukauwa ni Yalo Tabu. Oti e dua na macawa, sa papitaiso o Ken. Oti e dua na yabaki, a vauci o Ken kei Mary Kay ena vale ni Turaga me baleta na gauna oqo ka tawamudu.

Keitou sa vakadinadinataka na ibalebale ni kena sosomitaki na lomada ena loma ni Turaga, ka sa vakalevutaki na neitou vakabauti Koya.

Yalovinaka vakasamataka na taro eso oqo mai vei ira na parofita tabu ni Kalou ni ko segata mo kabata na nomu ikabakaba ni vakabauta:

Au sa kauta tani li na viavialevu?²²

Sa tiko beka na vanua e lomaqu me baleta na vosa ni Kalou?²³

Au sa vakatara beka na noqu rarawa me vakatabui meu vinaka kina?²⁴

Au sa lomasoli tu li ni vakatara na lomaqu me duavata ga kei na loma i Tamada?²⁵

Keu sa nanuma ni lagata na sere ni veisereki loloma, au rawa li ni vakila oqo?²⁶

Au sa vakatara li me qaqa duadua ga na Kalou ena noqu bula?²⁷

Ke veisaqasaqa tu na nomu salatu oqo ki na nomu vakabauta na iVakabula, yalovinaka vakaraica lesu na nomu sala ki Vua kei na salatu ni veiyalayalati. Na nomu vakacerecerei kei ira na nomu kawa e sa vakatau tu kina.

Me da sa teivaka titobu na sorenikau ni vakabauta ki na lomada. Me da sa vakabulabulataka na veisorenikau oqo ni da vauci keda kivua na iVakabula ena dokai ni veiyalayalati eda sa cakava kei Koya. Ena yacai Jisu Karisito, emeni.