Katea Katanan te Maiu n Tamnei ao Kamanoa
Ngkana ti maiuakina ana euangkerio Iesu Kristo, ngkai ti kaniira riki nakon Ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu ao ni waaki nako ma te onimaki, ti na kakorakoraaki riki nakon ana kamwane te kakaitara.
Tariu ao mwaneu aika tangiraki, ngkai e a roko ni banen te maungatabu aei, I anga te kakaitau nakon Tamara are i Karawa ibukin te reirei, koaua, ao kaotioti ake a tia n tibwauaki n te tabo n taetae aei inanon uoua te bong. Ti a tia n reiakinaki irouia ana toro te Atua ake a tia ni weteaki bwa a na taekin Ana taeka aika tabu. Te Uea e a tia ni kauringiira n te kaotioti ibukin boong aika kaitira, “E ngae man bon oin bwanaau ke … bwanaia au tia mwakuri, bon titebo.”1
Tarakiia aika a Itiaki n te bootaki n taromauri, ao katamneiaia membwa ni matakuakina te maungatabu ni kabuta te aonaaba, I iangoa te ikoikotaki n ana Boki Moomon ni kaotin Iesu Kristo nakoia Nibwaite Imwiin Taurakina. E reireiniia te euangkerio ao imwiina e kaungaiia, “Mangaia, naako okiri batami, man iangoi taeka ake I a tia n taekin, ao bubutia te Tama n arau bwa kam na oota iai.”2
“Naako okiri batami, man iangoi” bon te mwaneka are i mwiina n tauakin raoi aia taeka burabeti ao taan kairiiri n te Ekaretia ake a tia n taekinaki n te tabo ae tabu aei. Mweenga ake a boboto iaon Kristo bon katanan abanuean te Atua iaon te aba ngkai, ae taetae ni burabetiaki, teuare e buakaka “e na [ka]uni nanoia natiia aomata, ao e na kakorakorai marakin nano[ia] ni kaaitarai bwaai aika a raoiroi.”3
Aomata a tia ni katei katanaia rinanon nako rongorongon rimoa ni kararoaia aia kairiribai. Ae ririki, naake a katantan akanne n ikotaki ma te tia tantani n te taua bon taan taratara—n ai aroia burabeti—kauring n te roko ae kakamaaku ke te roko ni buaka.
N aia tai bwaeoniia i Utah n taai akekei, taman tibu te unimwane Thomas Rasband ao ana utu bon taan kateitei ake n te Heber Valley ni Maungan Utah.
N 1859, Thomas e buoka katean te Heber fort, kateaki bwa katanaia. Bon te kateitei ae aki kaangaanga ni kaina ae te kaoton ni kateaki teuana irarikin are teuana, ni katea ana beremita te nono. Kain nanona a kateaki inanon tein naba te oo anne. Te kateitei anne e riki bwa kamanoaia ao katanaia aia utu bwaeoniia akanne ngkai a katei mweengaia ao n taromauriia te Uea.
Ao ai bon aekakira naba. Mweengara bon katantan mairoun te riaboro n te aonaaba. Inanon mweengara ti nakon Kristo man reiakinan iriiran Ana tua man kamatebwaian koroboki aika tabu ao n ikotaki n tataro, ao ni kaai n ibuobuoki ni kawain te berita. Ae boou bon katuruturuan arora n tatabemaniira ao ara utu ni kamatebwai inanon mweengara rinanon te karikiram Nakomai, Iriirai e kateaki bwa e na “kakorakora rairakira ao ni buokiira bwa tina riki n ai aron Iesu Kristo.”4 Ngkana ti karaoa aei ti na katotonga te bwai are e aranna Bauro “[taian] aomata ae a tibwa karikaki nabangkai”5 ma nanora ao tamneira n ira nanon te Atua. Ti kainnanoa te korakora anne ni kaitara ao n totokoi karawawata man te kakaitara.
Ngkai ti maiu ma nanora ae babane iaon onimakinan Iesu Kristo, ti na nanamakina te rau n raonakira iroun te Tamnei ae Raoiroi, are e kairiira nakon te koaua, anai nanora bwa ti na tau ni maiuakin ana kakabwaia te Uea, ao ni kakoaua bwa e maiu te Atua ao e tangiriira. Aikai ni kabane katantan inanon mweengara. Ma uringa, mweengara bon tii ngaia ae korakora n aron korakoran maiura n tamnei n tatabemaniira inanon te mweenga.
Beretitenti Russell M. Nelson e taekinna, “Ma inanon boong aika imwaira, e na bon aki kona ni kamaiuaki te tamnei n akean te kairi, te kaetieti, ao ni karaunano ae reitinako te Tamnei ae Raoiroi.”6 Ngkai ana burabeti te Uea ae maiu, taan mamata, ao taan kaotioti ni bong aikai, te tia tantani iaon te taua are kataniira, Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia aika a Itiaki ni Boong aika Kaitira, e a kaman noora kaotiia ara kairiribai.
Tariu ao mwaneu, ti buaka ma Tatan ibukin tamneia aomata. E a kaman kateaki te tia ni maiura imwain te maiu aei. Tatan ao te katenimwakoro mairouia natin Tamara are i Karawa a tannako man Ana berita ibukin te karietataaki. Man te tai anne, ana tia ibuobuoki te kaitara a tia ni buakaniia aika kakaonimaki ake a rinea ana baire Tamara.
Tatan e ataia bwa e na aki kona ni kabutanakoa te buakaka n aki toki ao e aki tau ana tai ni karaoia. Ngkai e kakamwamwane ao ni kewekewe n arona ae ngkai, e na bon aki tokanikai. E ngae n anne, e reitinako n anai nanora bwa ti na aki butimwaea ana baire Tamara are i Karawa.
Ibukin kamanoara, ti riai ni katei katantan ni maiura n tamnei ao katanan n rabwatara, te katantan are e na bon aki rinnako iai te riaboro.
Tatan bon te naeta ae nanowanawana, karinraa n ara iango ao inanora ngkana ti kamemerea ara tantani, kaitara ma te un, ke buan te kantaninga. E kaririira n te kewe, te berita n te rau, mweeraoi, ke te namakin ae raoiroi ae aki teimatoa kaanga n aron kabonganaan turaki. E karaoiroa te kamoamoa, te riibuaka, aki kokoaua, mwangainrang, ao inanon te tai are ti kona n “aki namakinna.”7 E kona ni kitaniira te Tamnei. “Ao te riaboro e na kamwanei tamneia, ao e na karaurau ni kairia nako moone.”8
Ni kabotauana, n tabetai ti namakinna bwa te Tamnei e rangi ni korakora ngkai ti anenea neboan te Atua ma ana taeka n aron aikai:
Atuara bon katanara ae korakora,
Te Taua ae korakorara e aki kona ni bwaka.
Atuara e buokiira ni kawai aika a mwaaka,
E buokiira n tokanikai iaon kataakira.9
Ngkai ti katea katanan korakoran maiura n tamnei, ti kona ni kanakoa ana kariiri, ao n namakina te rau mairoun te Tamnei. Ti kona n ira ana banna ni katoto ara Uea ao ara Tia Kamaiu, are ngke e kaririiaki n te rereua, e taku, “Nako akuu Tatan.”10 Ngaira n tatabemaniira ti riai n rinanon bwaai n te maiu n reiakina aron karaoana.
Kantaninga aika kororaoi akanne a kabwarabwaraaki raoi n Ana Boki Moomon ngke Kaaben Moronaai e katauraoia Nibwaai ni kaitara aia kewe, bwaruan te rara, Amarakaite ake a bwarua te mwaaka. Moronaai e katei katantan ni kataniia Nibwaite “bwa aonga ni maeka ni irira nanon te Uea ae Atuaia, ao bwa e aonga n teimatoa te bwai ae e aranaki irouia aia kairiribai bwa te waaki ni Kiritian.”11 Moronaai e bon “matoatoa n ana onimaki iroun Kristo,”12 ao aomata a kakaonimaki “ni kawakinan ana tua te Atua … ao totokoan te buakaka.”13
Ngke e roko ni buaka Reimwanaite, a mimi n aia katauraoi Nibwaite, ao a konaaki. Nibwaite a bon kaitaua “ te Uea ae Atuaia ibukin korakorana ae akea kabotauana ni kainaomataia mai nanon baia aia kairiribai.”14 A tia ni katei katanaia ibukin kamanoakiia n rabwata, ao a tia ni kateitei n te onimaki iroun te Uea Iesu Kristo mai inanona—ae nano n tamneia.
Tera kawai tabeua aika ti kona iai karakai riki arora bwa ti na riki bwa “bwaai ni mwakuri ngaira ni bain te Atua bwa ti na kakoroa bukin te mwakuri ae korakora aio”?15 Ti na tarai koroboki aika tabu.
Ti ongotaeka. Te Uea e tuanga te Karo are Riaai bwa e na kaokiia natina nako Ierutarem bwa a na “kakaaei taian rongorongo, ao ni uoti n oki nako nanon te rereua.”16 Riaai e aki titiraki; e aki mimi bwa bukin tera ke ni kanga. Aron naba Nibwaai, are e kaeka, “N na karaoi baike e a tia n tua te Uea.”17
Ti mwakuri ma te ingainga n nano ae ongotaeka are e karaoia Nibwaai? Ke ti kataorikaki n titiraki ibukin ana tua te Atua are a karaoia tarin Nibwaai, ake a karako aia onimaki ao n tokin te tai a rairaki nako mairoun te Uea? Te ongotaeka, karaoaki ma “te nano ae itiaki,”18 bon ngaia are e bubuti mai iroura te Uea.
Ti onimakina te Uea, are e taku nakon Iotua, ngke e katauraoi bwa e na kairiia kain Iteraera nakon te aba ni berita, “Ko na korakora ma n ninikoria … tai maaku, ao e na tai bara naba nanom: bwa E memena Iehova ae Atuam iroum ike ko nako iai.”19 Iotua e onimakini taeka akanne ao e reireiniia aomata: “Kam na tabuingkami, ba E na karaoi kamiimi Iehova ningabong i buakomi.”20 Te Uea e katabwena ranin Ioretan, ao tibun Iteraera a ririaki n te rereua 40 te ririki.
Ti tei ibukin te koaua, n aron naba te burabeti ae Abinataai n Ana Boki Moomon. E kabureaki, uotaki nako matan te Uea Noa ao ana ibonga aika a buakaka, Abinataai e reirei Tua ake tebwina ao e taetae ma te mwaaka bwa Kristo, “e na ruo te Atua n oin rabwatana i buakoia natia aomata, ao … e na kabooia ana aomata.”21 Imwiina, ma te onimaki ae nano are irouna, e takarua, “O Te Atua, butimwaea tamneiu,”22 ao Abinataai “e mate man buena inanon te ai.”23
Ti karaoi ao ti kabooui ara berita man kanakin te toa ao man taromauri n te tembora. Te toa bon ngaia boton ara nebonebo n te Tabati, are ti karekea iai te berita bwa “e aonga ni memena tamneina [iroura] n tainako.”24 Ma te otenanti ae tabu anne ti kabaei inanora bwa ti na uouota aran Iesu Kristo, n iriiria, ao n aonnanga tibwangara n te mwakuri mai karawa aei n aron are E karaoia. Inanon te tembora, ti kona ni “katikui bwain te aonaaba aei”25 ao n namakina rokon te Uea ao ana rau ae raoiroi riki. Ti kona n taraia ara bakatibu, ara utu, ao te maiu ae akea tokina imatan te Tama. Maroaka are e taekinna Beretitenti Nelson ai tibwa ngkai i Rom: “Te tamaroa are e na otinako man te tembora aei e na bon riao tamaroana”26
Ti riai ni kakaraoa te etieti ni bwaai ni kabane ake ti karaoi. Ti riai ni karikirakea te ataibwai ao te anua ae tamaroa bwa ti aonga i reitinako ni kataia n ata te bwai ae eti man ae kairua. Ti riai ni kamatoa ana kauring Betero, te Abotoro n taai akekei n te Ekaretia are e kauring, “Kam na tau bangimi, kam na kamarurungi ngkami, bwa e nakonako ami kairiribai are te riaboro n ai aron te raian ae bekorara n ukoukora ae e na ongnga.”27
Ngkai ti kakorakora ni kamatoai katanara ngkai ti kataia n riki, n ai aron Iesu Kristo, n aron Ana reirei ni koaua, ma tamneira n Ana kamanomano.
Am koaua iroun Iesu Kristo bon katanam, kamanoan tamneim. Ngke tibu te unimwane ao raona ni bwaeonia e katea Heber Fort, a katea te kai ni karokoa are “a bane ni kaboraoaki”28 ao a kamanoaki. Ai aron naba te kakoaua. Teuana imwiin teuana ti karekea te kakoaua mairoun te Tamnei ae Raoiroi, ngkai n reirei “te koaua n te nano.”29 Ngkana ti maiuakina ana euangkerio Iesu Kristo, ngkana ti kaniira riki nakon Ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu ao ni waaki nako ma te onimaki, ti na kakorakoraaki riki nakon ana kamwane te kakaitara. Ara koaua e na reitiira ma karawa, ao ti na kakabwaiaki n atai “koauan bwaai ni kabane.”30 Ao, n aron te katantan, ti na kamanoaki ni katomimiaki ni bain ana tangira te Tia Kamaiu.
E reirei te burabeti are Ita, “Mangaia ae, ane e kakoaua te Atua e kona ni kantaninga te aonaaba ae raoiroi riki ma te kantaninga ae koaua, eng, ao te mena n angatain te Atua, are te kantaninga are e roko man te onimaki, are e karekea te ati n roo nakon tamneia aomata, are e na karikiia bwa a na koaua ma n nnene, ma n aki toki ni karaoi mwakuri aika a raraoi, bwa a kairaki bwa a na kamimitonga te Atua.”31
Tariu ao mwaneu aika a tangiraki, I katuka iroumi au kakabwaia bwa kam na waaki nako ma te ninikoria iroun te Uea ao n Ana euangkerio. Kaota ami nanoanga iaoia naake iai aia kangaanga, ma korakoran te Tamnei inanomi, kairiiri ma te tangira n okira te katantan n te maiu n tamnei ao te kamanoaki. Ukoukoria n “riki n ai aron Iesu”32 ni bwaai ni kabane ake ko karaoi, katinanikua te buakaka ao te kariiri, bwaina te kokoaua inanom, ao te itiaki, kaota te nanoanga ao te tangira ae itiaki, ao ana tangira te Uea ae Atuam ni kabanea nanom n riki bwa ana reirei ni koaua.
Ara koaua n ana euangkerio Iesu Kristo, mweengara, ao kainakin Ana Ekaretia Iesu Kristo ibukiia aika Itiaki ni Boong aika Kaitira a kona n riki bwa oin katanara ni kamanoara ni bwaai ake a katobibira ao otangara man mwaakan teuare e buakaka. N aei I kaota au kakoaua n aran ara Uea, are bon Iesu Kristo, amen.