Te Kooram: Te Tabo Ibukin Karekean te Ibuobuoki
E tangiria te Uea bwa ko na katea te kooram ae korakora. Ngke E ikotiia Natina, a kainnanoa te tabo ae a na ibuobuoki ao n rikirake iai.
N 2010, Andre Sebako bon te ataeinimwaane ae e ukoukora te koaua. E ngae ngke e tuai man taekina te tataro mai imwaina, e iangoia bwa e na kataia n tataro. E aki maan imwiina e kaitibo ma mitinare. A anganna te kaati ae uarereke ma rongorongo tabeua iaona ma tamnein Ana Boki Moomon. E namakina te bwai teuana Andre ao e tuangiia mitinare ngkana e kona ni kabooa te boki. A taku e kona ni karekea te boki n akea boona ngkana e na roko n taromauri.1
Andre ngkane-e nanako n taromauri n te Mwaanga ae Mochudi i Botswana, Africa, n ti ngaia. Ma bon te mwaanga ae a tatangira, kurubu n aomata aika katiteuanaaki ke ni kabaeaki n te reitaki ae korakora ao ni bobonnano ma kaaina ae 40 mwaitiia.2 A butimwaea Andre n te kawai ni iraorao . E reireinaki n aia reirei mitinare ao e bwabetitoaki. E bon rangin ni kakukurei!
Ma tera te bwai ae riki imwiin bwabetitoakina? E na kanga Andre n reitinako n riki bwa kaain te Ekaretia ae kakaonimaki? Antai ae na buokia ni waaki nako ni kawain te berita ae tabu? Teuana te kaeka nakon te titiraki anne bon ana kooram n te nakoanibonga!3
Ni kabane ake iai irouia te nakoanibonga, n aki tabeakin aroia are a mena inanona, a kabwaia man te kooram ae korakora. Tariu aika uarereke riki aika iai irouia te Nakoanibonga ae te Aaron, te Uea e tangiri ngkami ni katea te kooram ae korakora, te tabo are n tatabemaniia ao ni kabanekairake n ataeinimwaane nako a na namakinna bwa ngaiia boni kaaina, te tabo are e mena iai tamnein te Uea, te tabo are a butimwaeaki ao a kakawaki iai kaain te kooram ni kabane. Ngke e ikotiia Natina te Uea, a kainnanoa te tabo ae a na bwaibwai iai ao n rikirake iai.
Ngkami ni kabane kaain te beretitentii n te kooram kam kaira te kawai ngkana kam ukoukora te kairi mai ieta4 ao ni karikirakea te tangira ao te katiteuanaaki imarenaia kaain te kooram ni kabane. Kam na anga te tararua ae onoti nakoia membwa aika boou, aika aki bati ni kakaonimaki, ke naake iai kainnanoia aika onoti.5 Ma te mwaaka n te nakoanibonga, ko katea te kooram ae korakora.6 Ao te kooram ae korakora, mani katiteuanaaki iai te bitaki ae korakora nakon maiun te ataeinimwaane.
Ngke e katanoataa te Ekaretia bwaai ake a boboto n te mweenga ae boou iaon reirein te euangkerio,7 tabeman a iangoia membwa n aron Andre ao n titiraki, “Ao tera aroia kairake ake a roko man te utu n te tabo are e aki reiakinaki iai te euangkerio ao n te tabo are akea iai iangoan te kan reirei ao maiuakinan te euangkerio ni mweengam? Ana mwanuokinaki taekaia?”
Tiaki! Akea ae na mwanuokinaki taekana! Te Uea e tangiriia kairake n ataeinimwaane ao ataeinnaine n tatabemaniia nako. Ngaira, ngkai iai iroura te nakoanibonga, a kabonganaaki ni kakoroa nanon te mwakuri ibukin te Uea. Ti katauraoa te boutoka man te Ekaretia nakon mwakuri aika boboto iaon te mweenga. Ngkana iai te mweenga ae karako iai te boutoka, kooram n te nakoanibonga ao mataniwi ake tabeman ao raoraoia a na tabe ibukin ao ni boutokaia n tatabemaniia ao utu ngkana e kainnanoaki.
I a tia n nooria ni mwakuri. I a tia n rinanona. Ngke onoua au ririki, a raure au karo ao tamau e kitana tinau ma ataei aika niiman. E a moana ana mwakuri tinau ibukin maiura. E kainnanoa te mwakuri riki teuana ibukin te tai aei, n raonaki ma reirei riki tabeua. E uararereke te tai ni karikirakea bon irouna. Ma tiibu, ai tamau, ai tinau, bitiobi, ao taan reirei n te mweenga a roko ni buoka tinau ae tangiraki.
Iai au kooram ibukin te boutoka. I rangin ni kakaitau ibukiia raoraou—tariu—aika a tangirai ao ni boutokaai. Au kooram bon te tabo ae n na riai ni kainna. Tabeman a karekea te koaua are akea au tai ni kanakoraoa maiu ibukin au kaangaanga n au utu. Tao e koaua ae e na akea au tai ae n na nakoraoi iai. Ma kooram n te nakoanibonga a bitii reken au tai n tokanikai. Au kooram a boutokaai ao ni kakabwaia maiu n ae korakora.
Iai bwaai aika aki koaua ao a kabwaka ni katobibiira. Tao ti bane n iai ara kaangaanga ni kawai tabeua. Ma ngaira n tatabemaniira nako iai ara kooram, te tabo are ti kona ni karekea ao ni katauraoa iai te korakora. Te kooram bon aomata aika “a katiteuanaaki ao a boutokaia bon irouia.”8 Te kooram bon te tabo are ti kaetiira bon iroura, beku ibukiia tabeman, ao ni karikirakea te katiteuanaaki ao te reitaki ngkana ti beku ibukin te Atua.9 Te kooram bon te tabo are a riki iai kakai.
I tangiria n tuangi ngkami taekan tabeua kakai aika riki n ana kooram Andre i Mochudi. Ngke I tibwaua te katooto aei, tarai reirei aika a kakorakorai ni kabane kooram n te nakoanibonga ake a kaeineti nakoia.
Imwiin bwabetitoakin Andre, e raoniia mitinare ngke a reireiniia aman ataeinimwaane, ake a bwabetitoaki naba. Ngkai ai niman ataeinimwaane n te kooram. A moanna ni kakorakoraia n tatabemaniia ao te mwaanga.
Te kaonoman n ataeinimwaane, Thuso, e bwabetitoaki. Thuso e tibwaua te euangkerio ma raoraona aika teniman, ao n te tai ae waekoa ao ai ruaman inanon te kooram.
Ana taan reirei Iesu Kristo a bobotaki n taainako n te kawai aei—tabeman imwiin tabeman, ngkana a kaoaki irouia raoraoia. N taai ake ngkoa, ngke e kunea te Tia Kamaiu Anterera, e kawaekoa n nakon tarina Timon ao e “kairia nakon Iesu.”10 N aekan aei, e aki maan imwiin ae riki Biribo bwa te tia iriira Kristo, e kaoa raoraona Natanaera bwa e na “roko n noria.”11
I Mochudi, e aki maan ao ataeinimwaane aika 10 mwaitiia e kaina te Ekaretia. Mitinare a kunea te katengaun ma temanna. Ao te katengaun ma uoman n ataeinimwaane e bwabetitoaki imwiin norakin mwiin te euangkerio irouia raoraona.
A rangin ni kukurei kaain te Ekaretia n te Mochudi Mwaanga. Ataeinimwaane aikai “a rairaki nakon te Uea, ao … n ikotaki nakon te ekaretia.”12
Iai taben ana Boki Moomon ae kakawaki n te rairaki.13 E uringnga Thuso, “I moanna ni wareka Ana Boki Moomon … n reken au tai ae mwaawa, n te reirei, n taabo ni kabane.”14
E moanna n unga nanon Oratile n te euangkerio ibukin aia katooto raoraona. E kabwarabwara: “[A] taraa ni bitaki n te tai ae rangin ni uarereke. … I taku n au iango bwa e na … irekereke ma te boki ae … uarereke are a moanna ni uouotia n tain … te reirei. I kona n nooria bwa mwaane aika raraoi n riki bwa. … [I] tangiria ni bitaki naba.”15
Ni kabane ataeinimwaane aika 12 a bwabetitoaki inanon uoua te ririki imarenaia. Ngaia n tatabemaniia bon ti ngaiia kaain te Ekaretia inanon aia utu. Ma a boutokaaki irouia aia utu aika kain te Ekaretia, n raonaki ma Beretitenti Rakwela,16 aia beretitenti n te mwaanga, Unimwaane ao Titita Taylor,17 te taanga ni mitinare ae a maan, ao kaain te mwaanga ake tabeman.
Te Tari Junior,18 te mataniwi n te kooram, e kaoiia ataeinimwaane nakon mweengana n tawanoun te Tabati ao n reireiniia. A bootaki ni kamatebwai booki aika tabu ataeinimwaane ao ni karaoa aia bootaki n te mweenga n taainako.
Te Tari Junior e kairiia n nako ni kawariia membwa, aomata aika a reireinaki irouia mitinare, ao tabeman riki aika a kainnanoa kawarakiia. Ataeinimwaane ake 12 a bane n toka ibukin ana kaa te Tari Junior. E kabwakaia nakon mweenga ma toaia aika uoman ke teniman ao n anaia imwiina.
E ngae ngke a tibwa reirei taekan te euangkerio ataeinimwaane ao n aki namakinna ae tau ae ataia, te Tari Junior e tuangiia bwa a na tibwaua teuana ke uoua te bwai ae ataia ma aomata ake a kawariia. Kairake n te nakoanibonga aikai a reirei, tataro, ao n ibuobuoki n tararuaa te Ekaretia.19 A kakoroa nanon tabeia n te nakoanibonga ao ni karekea aia atatai ni kakukurein te beku.
E taku Andre, “Ti uaia n takakaro, uaia ni ngarengare, uaia n tang, ao n riki bwa kaain te botaki.”20 Ni koauana, a araniia bwa “Taari aika Reitaki.”
A bane ni katea aia kouru bwa a na bane n nako ni karaoa aia mition. Ngkai ti ngaiia kaain te Ekaretia n aia utu, a mwaiti aia kaangaanga aika a na tokanikai iaoia, ma a na buokiia ibon irouia rinanoia.
Temanna imwiin temanna, ataeinimwaane a karekei aia wewete n aia mition. Naake a moan n nako a koroi reeta nakoia naake a teimatoa ni katauraoia, n tibwauai aia taneiai ao ni kaungaia bwa ana beku. Tengaun ma temanna ataeinimwaane aika a nako ni mitinare.
Ataeinimwaane aikai a tibwaua te euangkerio ma aia utu. Tiina, aine, mwaane, raoraoia, n raonaki ma aomata ake a reireiniia n aia tai ni mitinare, a bane n rairaki ao ni bwabetitoaki. A riki kakai ao a kakabwaiakaki iai maiuia aomata aika mwaiti.
I iangoia bwa tabeman mai ibuakomi a iangoia bwa tao e kona n riki te kakai ti n taabo n aron Aberika, te tabo are e rawata iai te aomata ae tangiria ni kan ongora nakoia mitinare ao ni kani kaina te Ekaretia te tabo are e rangin ni kainnanoaki iai ikotakin Iteraera. E ngae n anne, I kakoaua bwa reirei aika bwainaki n te Mwaanga ae Mochudi a boni koaua n taabo ni kabane. Te tabo raa ae ko mena iai, e kona am kooram n rikirake rinanon te mwakuri ni kamarurung ao n tibwauaan te euangkerio. Riki ngkana e nako temanna ana reirei Kristo nakon raoraona, raoraona anne e kona naba ni baireia bwa e na kaina te ekaretia. Uoman e kona n riki bwa aman. Aman e kona n riki bwa waniman. Ao waniman e kona n riki bwa tengaun ma uoman. A konaa mwaanga n riki bwa uoote.
E reirei te Tia Kamaiu “Bwa I ke a bootaki iai uoman ke teniman [ke ae mwaiti riki] n arau ao I mena naba iai ibuakoia”.”21 Tamara are i Karawa e katauraoi aia iango ao nanoia aomata ni kabane aika irarikira. Ti kona n irii kanamakin, karekea te iraorao, tibwaua te koaua, kaoia tabeman bwa a na wareka Ana Boki Moomon, ao tangiriia ao boutokaia ngkana a moanna n ataa ara Tia Kamaiu.
E a kaniia 10 te ririki man te tai are a moana mwanangaia Mochudi Band of Brothers ni bootaki, ao a teimatoa n riki bwa taari mwaane aika kabaeaki.
E taku Katlego, “Ti kona ni karaureaki n te raroa ma ti teimatoa ni mena ikekei ibukira n tatabemaniira.”22
Au kantaninga bwa ti na butimwaea ana kakao te Uea nakon te katiteuanaaki ma Ngaia n ara kooram n te nakoanibonga bwa e aonga n riki te kooram bwa te tabo ni karekea te ibuobuoki, te tabo ni bobootaki, te tabo ae rikirake.
Iesu Kristo bon ara Tia Kamaiu, ao aio bon Ana mwakuri. I kakoaua n aran Iesu Kristo, amen.