2021
“ʻOku ʻIkai ko ha Pēpē Au, Kulenipā”
Māʻasi 2021


Faivelenga ʻi he Fakaʻau ke Motuʻa Angé

“ʻOku ʻIkai ko ha Pēpē Au, Kulenipā”

ʻOku hanga ʻe he taimi kuó u feohi ai mo hoku kiʻi mokopuna fefiné ʻo fakamamafaʻi ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo e lolotonga ní mo fakamanatu mai ʻa e ngaahi manatu melie ʻo e kuohilí.

ʻĪmisi
a smiling little girl

ʻU tā fakatātā ʻa Carolyn Vibbert

Naʻe toki hoko ʻa e taʻu fā ʻa hoku mokopuna fefine ko Lilí, ka ʻoku ou kei ui pē ia ʻaki hono hingoa fakatenetene ko “Pēpē Lilí.” ʻI heʻeku lea peheé, ʻokú ne fakamanatu kiate au, “ʻOku ʻikai ko ha pēpē au, Kulenipā.”

Mahalo pē ʻokú ne moʻoni, ka ʻoku ou fakaʻamu ange pē ʻoku ʻikai. ʻOku ou fakakaukau kapau te u kei ui pē ia ko Pēpē Lili, mahalo he ʻikai vave ʻene tupú. Ko ia te u kei ui pē ia ko Pēpē Lili, kae ʻoua kuó ne aʻu ki he taʻu motuʻa ʻe lava ai ke ne fakaʻulí.

ʻIo ʻoku ou ʻiloʻi he ʻikai ke u lava ʻo taʻofi ʻa e hoko vave mai ʻa e ngaahi ʻahó, māhiná mo e taʻú. Naʻá ku feinga he meʻa tatau mo ʻeku fānaú … mo e ʻikai ha ola lelei. Hangē ko e lea ʻa Sēkopé, “Naʻe mole atu foki mo ʻemau moʻuí ʻo hangē ko [ha] misi kiate kimautolú” (Sēkope 7:26). Naʻá ku toki fakatokangaʻi hake ʻe vavé ni pē ha ngāue fakafaifekau ʻa homa foha siʻisiʻi tahá, kae toe pē au mo hoku uaifí mo ha ʻapi ʻoku ʻikai ha taha ke toe longolongoaʻa ki he ngaahi manatu melie ʻo e kei taʻu siʻí.

Ne u fanongo kimuí ni ki hano pehē ʻe ha tokotaha ʻi ha foʻi faiva, “ʻOku fakaloloto ʻe he taʻu motuʻá ʻa e ngaahi ongo kotoa pē.” ʻOku ou tui ʻoku moʻoni ia. ʻI he aʻu ki he taimi kuó ke moʻui ai ʻi ha vaeuaʻi senituli pe lahi angé, kuó ke aʻusia ha konga lahi ʻo e ngaahi fiefia mo e mamahi ʻo e moʻuí. ʻOku tupulaki ʻa e ʻofá ʻi he molé, pea ʻokú te ʻiloʻi ko e nofo fiefia ʻi he toenga ʻo e moʻuí ʻoku toki hoko pē ia ʻi he moʻui ka hoko maí, kae ʻikai ko e moʻui ko ʻení.

ʻI heʻeku sio ki he fofonga ʻo Lilí, ʻoku ou fifili pe ko e hā ʻa e ngaahi faingataʻa te ne fouá, ngaahi kavenga te ne fuesiá, mo e ngaahi tolounua ʻi he kakanó te ne mamahi aí (vakai, 2 Kolinitō 12:7). ʻOku ou lotua ʻe maluʻi ia ʻe he ʻEikí ʻi ha ngaahi taʻu siʻi pē mei he ngaahi lēsoni ʻo e moʻuí ʻa ia ʻoku matuʻaki mahuʻinga ki heʻetau tupulaki fakalaumālié mo fakaelotó. ʻOku ou lotua te Ne fakaivia ia ʻi he taimi ʻe hoko mai ai ʻa e ngaahi faingataʻa ko iá, ʻo hangē ko ʻene hoko kiate kitautolu kotoá.

Ka neongo ia, ʻi he taimi ní, ʻoku ou siʻaki e ngaahi fakakaukau peheé. ʻOku ou feinga ke ʻoua te u fakakaukau pehē ki he kahaʻú. ʻOku ʻikai ke u loto ke mole ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo e ngaahi meʻa ʻoku hoko he lolotonga ní.

“Kulenipā, tuli au” ko e lea mai ia ʻa Lili ʻi heʻene lele ke holá.

ʻOku ou tuli ia mei he loki ki he loki. Ko ʻene kakatá ko ha hiva ia, pea ko ʻene fofonga fiefiá ko e huelo ia ʻo e laʻaá. ʻI ha kiʻi miniti siʻi, ʻoku puli atu ha taʻu ʻe 25. Kuó u manatu ʻeni ki he kuohilí, ki he faʻē ʻa Lilí, ko hoku ʻofefiné. ʻOkú ne toe taʻu fā pē. Pea hangē pē ko Lilí, ʻokú ne makiʻikiʻi ʻi heʻeku tuli holo ia he lotofalé.

ʻOku ou manatu leva ki ha manatu melie ʻe taha. Ko e 1974 ʻeni, pea ʻoku ou ʻaʻahi mo hoku ngaahi tokouá ki heʻemau kui tangata hono ua ko Kētisi ʻElesiuēfí. Ko e taimi fakaʻosi ia te u sio ai kiate ia ʻi he moʻui ní. Te ne pekia ʻi ha kiʻi taimi nounou mei ai, ʻi hono taʻu 90, lolotonga ʻeku ngāue fakafaifekau ʻi Kuatemalá.

ʻI he taimi ko ʻeni mei he kuohilí, ʻoku ou fifili: “Ko e hā nai e fakakaukau ʻa Kulenipā ʻElesiueefi ʻi heʻene sio kiate kimautolu, ko hono hakó? ʻOkú ne manatuʻi nai ʻa e taimi naʻe kei iiki ai ʻa ʻene fānaú? ʻOkú ne hohaʻa nai ki homau kahaʻú? ʻOku mau fakamanatu nai kiate ia ko e moʻuí ʻoku laka fakatoʻotoʻo?”

ʻI heʻemau lea fakamāvae ʻi he momeniti ko ia he kuohilí, ʻoku ou manatuʻi naʻe tangi ʻaloʻimata ʻa Kulenipā ʻElesiueefi. Naʻá ku fifili he ngaahi taʻu lahi pe ko e hā nai hono ʻuhingá. ʻOku ou tui ʻoku ou ʻiloʻi he taimí ni.