2021
Ko e Meʻa Kuo Akoʻi Mai ʻe he ʻIkai Malava ke Fanaú fekauʻaki mo e Fakatokolahi mo Fakakakai ʻa e Māmaní
Māʻasi 2021


Kakai Lalahi Kei Talavoú

Ko e Meʻa Kuo Akoʻi Mai ʻe he ʻIkai Malava ke Fanaú fekauʻaki mo e Fakatokolahi mo Fakakakai ʻa e Māmaní

Lolotonga e tatali ke maʻu ha fānaú, ne u ʻilo te u lava ʻo fakatokolahi mo fakakakai ʻa e māmaní ʻi ha ngaahi founga kehe.

ʻĪmisi
young woman smelling flowers

ʻI he kamataʻangá naʻe ngaohi ʻe he ʻOtuá ʻa e tangatá mo e fefiné pea ʻoange kiate kinaua ha fekau: “Fanafanau, mo fakatokolahi, mo fakakakai ʻa e māmaní” (Sēnesi 1:28; Mōsese 2:28). Kuó u mali mo hoku husepānití ʻi ha taʻu ʻe fā mo e konga, ka ʻoku teʻeki ke ma maʻu ha fānau. Mahalo pē ʻe ʻi ai hamou niʻihi ʻe lau ʻeni mo pehē (kuó u ʻosi fanongo kotoa ai kimuʻa):

“ʻIo, ka ʻokú ke kei siʻi pē!”

“Fiefia pē he taimí ni he teʻeki ai ha fānaú!”

“Fakaʻaongaʻi lelei hoʻo tauʻatāiná hoʻo kei maʻu iá!”

Kuó u ako ke ʻoua naʻá ku loto-mamahi, pea ke tukunoaʻi pē ʻa e ngaahi laú he koeʻuhí ʻoku ou ʻiloʻi ne ʻikai fakataumuʻa ʻa kinautolu ne nau fai ʻa e leá ke fakatupu loto-mamahi. ʻOku ou ʻiloʻi ʻoku ʻi ai ha kakai kuo fuoloa ange ʻenau nofo-malí mo e kei ʻikai pē ha fānau. Ka ʻoku ou ʻilo neongo ko e taʻu pē ʻeni ʻe fā, ka ʻoku ʻikai ʻuhinga ia ne faingofua.

ʻOku ʻi ai e ngaahi taimi ʻoku faingofua. ʻI he taʻu ʻe ua kuohilí, ne u nofo mo hoku husepānití ʻi ʻIulope, ʻo fefolauʻaki ki ha ngaahi feituʻu ne ʻikai te ma teitei misi te ma aʻu ki ai. Ne ma kai ha ngaahi meʻatokoni ifo. Pea kuó ma fetaulaki mo ha ngaahi kaungāmeʻa tokolahi mei he tapa kotoa ʻo e māmaní ʻa ia kuo nau fakatupulaki ʻema ʻiló, fakakaukaú mo e vakai ki he māmaní. ʻI ha ngaahi founga lahi, ʻe ngali fakavalevale ke ke taʻehoungaʻia ʻi he taimi ko ʻení. Kuo fakamālohia hoku vā mo hoku husepānití, kuó u ako ha meʻa lahi fau pea kuo fakalata ʻa e ngaahi ʻeveʻeva kuó ma fakahokó.

Pea kuó ma fakaʻaongaʻi foki ha ngaahi taimi ke ma sio faiva pē ʻi ʻapi. Kuó ma faʻu ha ngaahi manatu melie he ʻikai kau ai ʻema fānau he kahaʻú. Ko ha ongomātuʻa pē ʻe taha ʻi homau uōtí ʻoku ʻikai haʻana fānau, pea—fakatokanga haʻohaʻomuʻá—ko kimaua ia. Pea ʻoku hangē ʻoku ʻikai pē matoʻo ʻa e fakakaukau ke maʻu ha fānaú, ʻo tatau ai pē pe ko e hā e ngaahi folau ʻeveʻeva ʻokú ma fakahokó.

Lolotonga ʻeku ngaahi taimi fiefiá pe mamahí, ʻoku ou fakatokangaʻi ʻoku ou faʻa fakakaukauloto ki he fekau naʻe ʻoange kia ʻĀtama mo ʻIví. ʻOkú ma tui ko e fekau ko ʻení ʻoku kei tuʻu maʻu pē he ʻahó ni1 pea ʻoku fie maʻu ke ma muimui ki ai. Ka neongo ia, ʻoku teʻeki ke u lava ʻo fakahoko ia mo hoku husepānití. Ne ʻikai foki lava ia ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ʻi he kamataʻangá. Ko e hā leva ʻa e meʻa naʻá na faí? Naʻá na fai pē ʻa e meʻa naʻá na ʻiló—naʻá na tauhi ʻa e ngoué. Neongo ʻoku ʻikai ke u nofo ʻi he Ngoue ko ʻĪtení, ka ʻoku ou nofo ʻi he ngoue ʻo e māmaní, ko e ngoue ʻo Netalení, ko e ngoue ʻo hoku fāmilí, mo e ngoue ʻo hoku uōtí. Ko ʻeku ngaahi ngoue ʻeni ʻa ia kuo fekauʻi au ʻe he ʻEikí ke u fakatokolahi mo fakakakaí. Ko e ngaahi lea ʻeni kuo fakatefito ai ʻeku fakalaulaulotó. Kuo tokoni ʻa e ngaahi leá ni ke u toe fakatefito ʻeku moʻuí ki hono tokoniʻi ʻo e niʻihi kehé mo tauhi ki he ʻEikí. ʻOku ou faʻa fakakaukau ki he:

  • Te u lava fēfē ke fakalahi ʻa e ngaahi meʻafoaki kuo foaki ʻe he ʻEikí maʻaku mo e niʻihi kehé?

  • Te u lava fēfē ke fakalahi ʻa e ʻofa ki he fānau ʻa e ʻOtuá?

  • Te u lava fēfē ke fakalahi hoku taimí mo e ngāue ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé?

  • Te u lava fefe ke fakafonu ʻa ʻeku vaitupu fakalaumālié?

  • Te u lava fēfē ke fakalahi ʻa e ngaahi meʻa kuo mole mei he niʻihi kehé, pe ko e fakatuʻasino pe fakalaumālie?

  • Te u lava fēfē ke fakamālohia ʻa e ʻamanaki lelei mo e tui ʻoku ngali mole mei ha tokolahi ʻi he māmaní?

ʻI heʻeku nofotaha ange ʻi he ngaahi fehuʻi ko ʻení, kuo tāpuekina au ʻaki ha ngaahi faingamālie ke tali kinautolu ʻi ha ngaahi founga mālohi. Kuó u maʻu ha faingamālie ke ngāue ʻi he houalotu ʻa e Kau Finemuí. Kuó u maʻu ʻa e faingamālie ke tuku ha faʻahinga meʻa pē ʻoku ou fai kae tokoni ki ha taha ke fakamaau ʻene kató pe tokangaʻi e fānau hoku ngaahi kaungāmeʻá. Kuo u lava ʻo akoʻi ʻa e ngāue fakafaivá ki he fānau ʻi he funga ʻo e māmaní. Kuó u fakaʻaongaʻi ha taimi lahi ange ki hono ako ʻo e ongoongoleleí. Kuó u lava ke fua lelei ange ʻa e ngaahi kavenga ʻa e niʻihi kehé pea fakafiemālieʻi ʻa kinautolu ʻoku ʻaonga ki ai ʻa e fakafiemālié. Pea ko e meʻa mahuʻinga tahá, kuó u maʻu ha ʻilo, fakamoʻoni, mo ha mahino fakalaumālie lahi ange ki he ongoongoleleí mo e palani ʻa e ʻOtuá maʻakú.

ʻOku ʻikai ko ʻeku pehē ko e fekau ke “fakatokolahi mo fakakakaí” ʻoku ʻikai ʻuhinga ia ke maʻu ha fānau. ʻOku tau ʻi hení ke fakatupulaki ha ngaahi fāmili ʻi he māʻoniʻoni, pea ʻoku kau ai ʻa hono maʻu ha fānaú, kapau ʻe lava. Ka ʻi he lolotonga ʻa e tatali ki he tāpuaki ke maʻu ha fānaú, te tau kei lava pē ke fakahoko ʻa e fekau ko iá ʻaki ʻetau tauhi ʻa e ngaahi siakale ivi tākiekina ʻi hotau ʻātakaí. Ko ia ko e taimi ʻoku ou loto-mamahi, taʻefiemālie, meheka, ʻita, pe ilifia ai koeʻuhi ko ʻeku taʻefanaú, ʻoku ou feinga maʻu pē ke u fehuʻi loto: ko e hā ʻeku meʻa ʻoku fai ke tauhi ʻaki ʻeku ngaahi ngoué? Pea ʻoku hanga ʻe he fakakaukau ko iá ʻo fai ha liliu lahi.

Maʻuʻanga Fakamatalá

  1. Vakai, “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani,” Liahona, Mē 2017, 145.